1-2. (a) Nkia nona kisonganga vo tuwutukanga ye nsatu za tambula lufiaulwisu ye ngangu za fiaulwisa mpe akaka? (b) Nkia mpasi o wana akaka benuananga zau?

YETO awonso tuwutukanga ye nsatu za tambula lufiaulwisu ye ngangu za fiaulwisa mpe akaka. Muna bong’e nona, yindula mwan’akete osakananga. Vana vau obwidi yo lwala vana kungunu yo zaula kwa ngudi andi ekolo kedilanga. O ngudi kalendi sasula mputa ko kansi olenda fiaulwisa mwan’andi. O ngudi olenda kunyuvula dina divangamene yo kunkunguna e mansanga. Olenda kunsia muna nkata yo kumvovesa vo kayambula dila. Vava kekunsia e nlongo vana mputa, o mwana olenda yambula dila yo vutuka sakana diaka. Kuna kulanda e mputa isasuka.

² Ezak’e ntangwa, o wana mpasi za mpila mu mpila bemweswanga. Akaka belekwanga mu kingolo. Dilenda vangama nkumbu mosi yovo nkumbu miayingi. E vangu diadi mputa disisanga muna ntima mia awana belekwanga mu kingolo. Ezak’e ntangwa, ndiona ovukananga yo wan’akete olenda zayakana yo vewa e tumbu. Kansi ezak’e ntangwa, o muntu ndioyu olenda tina yo lembi vewa e tumbu. Kana nkutu vo muntu otumbilu, kansi o mwana olenda kwamanana mona e mpasi muna ntima.

3. Landila e sono kia 2 Korinto 1:3, 4, alweyi i luzolo lwa Yave? Nkia yuvu tubakila e mvutu mu longi diadi?

³ Avo mpangi muna nkutakani walekwa mu kingolo vava kakala nleke ye wakinu mona e mpasi mu ntima, adieyi dilenda kunsadisa? (Tanga 2 Korinto 1:3, 4.) E sono kiaki kisonganga vo Yave ozolele vo konso meme diandi diasongwa o zola yo fiaulwiswa. E longi diadi divana e mvutu za yuvu tatu ilende:  (1) Ekuma awana balekwa mu kingolo muna kileke bevuilanga lufiaulwisu o mfunu? (2) Nani olenda kubafiaulwisa? (3) Aweyi tulenda kubafiaulwisila?

4-5. (a) Ekuma dinina diamfunu mu zaya e nswaswani vana vena aleke ye ambuta? (b) Adieyi dilenda vangama avo mwana olelo mu kingolo?

⁴ Akaka muna awana balekwa mu kingolo muna kileke bakinu vua lufiaulwisu o mfunu kana una vo se mvu miayingi miviokele kala. Ekuma? Entete, tufwete zaya vo aleke baswaswana kikilu ye ambuta. E mpasi zina mwan’akete walekwa mu kingolo kemonanga zaswaswana ye zina ambuta bemonanga. Badika e nona.

⁵ Divavanga vo mwan’akete kafinama yo bunda e vuvu kw’awana bekunlunga-lunganga. E ngwizani yayi yambote ifilanga o mwana mu mona vo vena ye muntu olenda kuntanina yo bunda e vuvu kw’awana bekunzolanga. (Nku. 22:9) Diankenda vo, nkumbu miayingi o wan’akete belekwanga mu kingolo muna kati kwa nzo au, dilenda kala mosi muna yitu yau yovo nkundi a mase mau. Avo mwana olelo mu kingolo kwa muntu ona kabundanga e vuvu, dilenda kumfila mu lembi bunda diaka wantu ankaka e vuvu, kana nkutu vo se mvu miayingi miviokele.

6. Ekuma e vangu dia vukana yo wan’akete dinina dia nsoki?

⁶ O wan’akete ke belendanga kuyitanina ko. E vangu dia vukana yo wan’akete dia nsoki kikilu ye mpasi zayingi ditwasanga. O vukana yo wan’akete mu kingolo vitila balwaka mu ntela ya sompa, dilenda kubatwasila mpasi zayingi. E vangu diadi dilenda fila o wan’akete mu kala ye ngindu zabendomoka mu kuma kia vukana yovo mu kuma kia konso muntu ovava kubafinama.

7. (a) Ekuma dikadilanga diasazu kw’awana bena ye fu kia vukana ye wan’akete muna kubavuna? Aweyi bevangilanga wo? (b) O luvunu lwalu nkia mfwilu lutwasanga?

⁷ O wan’akete ke bena ye ngangu ko za toma fimpa mambu, ngatu za baka nzengo yovo bakula yo venga e vonza. (1 Kor. 13:11) Muna kuma kiaki, diasazu dikalanga kw’awana bena ye fu kia vukana ye wan’akete muna kubavuna. Mambu mayingi maluvunu bevovanga kwa wan’akete nze: o mwana yandi i nkwa kuma, kafwete dio zayisa kwa muntu ankaka ko, ke vena muntu ko okunkwikila avo ozayisi e diambu diadi kw’akaka, ke vena muntu ko okunsadisa. Bevunanga mpe vo e mvukana vana vena mwan’akete ye mbuta i mpila ya songaziana o zola kwakieleka. Kuna kw’awana balekwa mu kingolo, valenda vioka kolo kiayingi muna zaya vo e mambu mama maluvunu kwandi. O mwana olenda kula ye ngindu za sia vo wafunzuka, kafwanukini zolwa ko ngatu fiaulwiswa.

8. Ekuma tulenda kadila ye ziku vo Yave olenda fiaulwisa awana bemweswanga e mpasi?

⁸ O mambu mama matusadisi mu zaya e kuma awana belekwanga mu kingolo balenda kwamanena mona e mpasi mu mvu miayingi. Kieleka, e vangu diadi dia nsoki kikilu! Wau vo e fu kiaki mu sayana kaka kina omu nza, i ziku kisonganga vo mu lumbu yambaninu tuzingilanga yazala ye “minkondwa nzolani a ungudi.” O ‘wantu ambi ye akwa luvunu, besakisa vanga o bi.’ (2 Tim. 3:1-5, 13) Satana makani mambi kikilu kena mau. Diankenda mu zaya vo wantu ayingi bevanganga mambu meyangidikanga Nkadi ampemba. Kansi, Yave osundidi Satana o nkuma kumosi y’awana bevanganga luzolo lwandi. Yave ozeye mpe ndekwa zawonso kesadilanga o Satana. Tuna ye ziku vo Yave omonanga e mpasi tunuananga zau, olenda kutuvana o lufiaulwisu tuvuidi o mfunu. Lau diampwena tuna diau dia sadila “Nzambi a fiauzi wawonso, ona  okutufiaulwisanga muna mpasi zeto zawonso, kimana twalenda fiaulwisa awana bena muna konso mpasi, muna lufiaulwisu tutambulanga kwa Nzambi.” (2 Kor. 1:3, 4) Kansi, Yave nani kesadilanga muna fiaulwisa akaka?

9. Mun’owu wa mvovo mia Davidi wa Ntinu mina muna Nkunga 27:10, adieyi Yave kevanganga kw’awana bemweswanga e mpasi kwa yitu yau?

⁹ Awana babembolwa kwa mase mau yovo awana balekwa mu kingolo kwa wantu babundanga e vuvu, lufiaulwisu bevuanga o mfunu. Davidi wa ntozi a nkunga wazaya wo vo Yave i nto a lufiaulwisu. (Tanga Nkunga 27:10.) Davidi wakala ye ziku vo Yave otambulanga awana bemweswanga e mpasi kwa yitu yau. Aweyi Yave kevangilanga wo? Yave osadilanga selo yandi yakwikizi. Mpangi zeto muna nkutakani bena nze yitu yeto. Kasikil’owu, Yesu wavova vo awana basadilanga Yave bakala nze mpangi, nsanga ye ngudi zandi.—Mat. 12:48-50.

10. Adieyi Paulu wa ntumwa kavova mu kuma kia salu kiandi kia kinkuluntu?

¹⁰ Tala e nona kisonganga una ampangi muna nkutakani balenda kadila nze esi nzo mosi. Paulu wa ntumwa nkuluntu wa nkwa kwikizi kakala, ona wasalanga kwayingi muna wete dia nkutakani. Paulu wavumunuinua kwa Nzambi muna vovesa akaka vo batanginina e mbandu andi nze una yandi katangininanga Kristu. (1 Kor. 11:1) Tala dina Paulu kavova mu kuma kia salu kiandi kia kinkuluntu: “Twayisakidika vovo nwina, nze ngudi oyemekanga yo wonzakana wan’andi kuna zola kwawonso.” (1 Tes. 2:7) Nze Paulu, vava akuluntu befiaulwisanga ampangi, diambote basadilanga Nkand’a Nzambi yo vovela kuna ngemba zawonso.

11. Adieyi disonganga vo ke akuluntu kaka ko balenda fiaulwisa akaka?

¹¹ Nga akuluntu kaka balenda fiaulwisa awana balekwa mu kingolo? Ve. Yeto awonso tuna ye mbebe ya ‘kwamanana fiaulwisa muntu yo nkwandi.’ (1 Tes. 4:18) Avo mpangi ankento muna nkutakani lufiaulwisu kavuidi o mfunu, mpangi zankaka z’akento bazikuka muna mwanda balenda kumfiaulwisa. Diakiese mu zaya vo Yave okuyitezanesanga ye ngudi ofiaulwisanga mwan’andi. (Yes. 66:13) Nkand’a  Nzambi uyikanga mpe akento ana bafiaulwisa akaka bakala muna mpasi. (Yobi 42:11) Yave otoma yangalalanga vava kemonanga mpangi z’akento muna nkutakani befiaulwisanga mpangi zankaka z’akento bena mu mpasi. Ezak’e ntangwa, akuluntu balenda yuvula kwa mpangi ankento wazikuka kana vo olenda fiaulwisa mpangi ankaka ankento muna nkutakani. *

12. Adieyi tufwete venga vava tusadisanga mpangi eto?

¹² Vava tusadisanga mpangi ayakala yovo ankento, tufwete venga kunyuvula mambu mana kazolele senzeka ko. (1 Tes. 4:11) Ozevo, adieyi tulenda vanga muna sadisa awana bavuidi lufiaulwisu o mfunu? Yambula twasadila Nkand’a Nzambi mu zaya mpila tanu tulenda fiaulwisila akaka.

13. Landila o lusansu luna muna 1 Ntinu 19:5-8, adieyi o mbasi a Yave kavanga muna wete dia Eleya? Aweyi tulenda tanginina mbasi ndioyu?

¹³ Vanga diambu dilenda sadisa o muntu una muna mpasi. Vava Eleya wa ngunza katinanga muna tanina o moyo andi, wakendalala kikilu yo lwaka mu tezo kia zola vo kafwa kwandi. Yave watuma mbasi kenda kasakesa ngunz’andi wakala wakendalala. O mbasi wavana Eleya kina kavuanga o mfunu muna kolo kiakina. Wamvana madia yo kunlomba vo kadia. (Tanga 1 Ntinu 19:5-8.) Tulenda longoka diambu diamfunu muna lusansu lwalu: Ezak’e ntangwa, o vanga diambu diakete muna wete dia muntu dilenda kunsadisa kikilu. Tulenda songa vo tutoma zolanga mpangi zeto bena mu mpasi muna kubavana madia, lukau lwakete, kubatwikila mensagem yovo kubabokela muna telefone. Avo diampasi diakalanga kwa yeto mu mokena yo muntu mu kuma kia ntokani zau, tulenda kunsonga o zola kweto muna vanga dimosi muna mambu tuyikidi muna kunsadisa.

14. Nkia diambu diankaka tulenda longoka muna lusansu lwa Eleya?

¹⁴ Vuvika o ntim’a muntu una wakendalala. O lusansu lwa Eleya lukutulonganga diambu diankaka diamfunu. Muna mpila ya sivi, Yave wavana ngunz’andi yawonso kavuanga o mfunu mu vanga nkangalu wandá yakuna Mongo a Korebe. Nanga o ntim’a Eleya wavuvama kikilu vava kalwaka vana fulu kina Yave kakangila e kangu yo nkangu andi se vioka mvu miayingi. Eleya wamona vo kwandá kakala yo wantu ana bavavanga kumvonda. Adieyi tulenda longoka? Avo tuzolele fiaulwisa o muntu walekwa mu kingolo, entete tufwete kunsadisa kavuvika o ntima. Diambote kwa akuluntu basungamenanga e diambu diadi vava besadisanga mpangi ankento una mu lukendalalu. Dilenda kala vo mpangi ankento ku nzo andi kazolele mokenena, ke mu Seka dia Kintinu ko. Kansi, mpangi ankaka ankento olenda mona vo diambote mu mokenena muna Seka dia Kintinu, ke kuna nzo andi ko.

15-16. Adieyi divavuanga muna toma winikina?

¹⁵ Toma winikinanga. Nkand’a Nzambi utoma kiesesanga vo: “Konso muntu yambula kakala ye nzaki za wá, kansi kakadi ye nzaki za vova ko.” (Yak. 1:19) Nga fu kia toma winikina tuna kiau? Nanga tulenda yindula vo muna toma winikina divavanga kaka vo twakala twadingalala yo tala o muntu lembi vova diambu. Kansi, mayingi mevavuanga muna toma winikina. Muna bong’e nona, Yave wawinikina Eleya ekolo kanzayisanga mawonso mantokanesanga. Wabakula vo Eleya wonga kakala wau, kinsona kamonanga yo mona vo e salu kiandi ke kiakala kwandi mfunu ko. Kuna zola kwawonso, Yave wasadisa Eleya muna katula e ngindu kakala zau. Yave wasonga kwa Eleya vo ozeye toma winikina.—1 Nti. 19:9-11, 15-18.

 ¹⁶ Aweyi tulenda songela e nkenda yo zola ekolo mpangi kevovanga? Ezak’e ntangwa, o sadila e mvovo miangemba dilenda sadisa o muntu mu zaya una tumonanga mu kuma kia dina dimbwididi. Tulenda vova vo: “Diankenda kikilu mu zaya vo diambu diadi dibwididi. O mwan’akete kafwanukini mona mpasi zazi ko.” Muna kala ye ziku vo otomene bakula mana kavovele, olenda kunyuvula kiuvu kimosi yovo yuvu yole nze: “Nga olenda kunsadisa yatoma bakula dina ovovele?” yovo “Vava ovovele e diambu diadi, edi mbakwidi vo . . . Nga i wau kikilu?” E mvovo miami miangemba milenda songa kwa muntu vo mu toma winikinanga wina mana kevovanga yo vava bakula e ngindu zandi.—1 Kor. 13:4, 7.

17. Ekuma tufwete kadila yo luzindalalu yo lembi ‘kala ye nzaki za vova’?

¹⁷ Ke tufwete kalanga ye ‘nzaki za vova ko.’ Vava o muntu kevovanga, kufwete kumvunzanesa ko kimana wamvana e longi yovo singika e ngindu zandi. Kala ye luzindalalu! Vava Eleya kaziula o ntim’andi kwa Yave, wasadila mvovo miasonga vo mu lukendalalu kikilu kakala. Kuna kwalanda, kana nkutu vava Yave kakumika lukwikilu lwandi, Eleya waziula diaka o ntim’andi kwa Yave yo sadila e mvovo miau mimosi. (1 Nti. 19:9, 10, 13, 14) Adieyi tulenda longoka? Ezak’e ntangwa, divavanga vo muntu una wakendalala kavaikisa mana mena muna ntim’andi mu nkumbu miayingi. Nze Yave, tufwete winikinanga kuna luzindalalu lwawonso. Vana fulu kia kunzayisa dina kafwete vanga, diambote twasonga e nkenda ye ngemba.—1 Pet. 3:8.

18. Aweyi e sambu yeto ilenda fiaulwisila awana bena mu mpasi?

¹⁸ Samba kumosi yo muntu una mu mpasi. Ezak’e ntangwa, o muntu una mu lukendalalu lwasaka ke lendanga samba ko. Olenda yindula vo kafwana ko mu samba kwa Yave. Muna kumfiaulwisa, tulenda samba yandi entwadi yo yika e nkumbu andi muna sambu. Tulenda vova kwa Yave vo yeto ye mpangi zankaka za nkutakani tutoma zolanga o mpangi ndioyu una wakendalala. Tulenda mpe lomba kwa  Yave kimana kavuvika o ntim’a meme diandi yo kumfiaulwisa. E sambu ya mpila yayi ilenda fiaulwisa awana bena mu mpasi.—Yak. 5:16.

19. Adieyi dilenda kutusadisa mu sadila e mvovo miambote muna fiaulwisa o muntu?

¹⁹ Solanga e mvovo milenda wuka yo fiaulwisa akaka. Toma yindula vitila wavova. E mvovo mia losola-losola milenda lweka o muntu, kansi e mvovo miangemba milenda wuka. (Nga. 12:18) Muna kuma kiaki, samba kwa Yave kimana kasadisa wasadila e mvovo miangemba, mia lufiaulwisu ye lukasakeso. Kuvilakani ko vo e mvovo misundidi o nkuma muna fiaulwisa o muntu i mvovo mia Yave mina muna Nkand’a Nzambi.—Ayib. 4:12.

20. Awana balekwa mu kingolo adieyi balenda yindula? Adieyi tufwete kubasungamesanga?

²⁰ Awana balekwa mu kingolo balenda yindula vo bafunzuka bena, ke bena diaka mfunu ko ye ke bezolwanga ko yovo ke bafwanukini zolwa kwa wantu akaka ko. Mawonso mama maluvunu kikilu. Muna kuma kiaki, sadila Nkand’a Nzambi muna kubasungamesa vo kuna kwa Yave mfunu bena. (Tala e babu “ Lufiaulwisu Lutukanga Muna Sono ya Nkand’a Nzambi.”) Sungamena vo vava Daniele wa ngunza kakala wayoya yo kendalala, mbasi wayiza kumfiaulwisa. Yave wazola vo Daniele kazaya vo mfunu kakala vana meso mandi. (Dan. 10:2, 11, 19) Diau dimosi mpe, mpangi zeto z’akala ye z’akento benuananga ye lukendalalu mfunu bena vana meso ma Yave.

21. Adieyi dibwila awonso bevanganga oma mambi lembi viluka o ntima? Adieyi tufwete vanga ekolo tuvingilanga vo ediadi diavangama?

²¹ Vava tufiaulwisanga akaka, tufwete kubasungamesanga vo Yave i Nzambi a zola. Ke tufwete mpe vilakananga ko vo Yave i Nzambi a unsongi. Yave otomene zaya awonso balekwa mu kingolo kana nkutu vo ke vena muntu ankaka ko ozeye wo. Yave omonanga mawonso, osinga tumba awana bemwesanga akaka e mpasi lembi viluka o ntima. (Nta. 14:18) Ekolo tuvingilanga vo ediadi diavangama, tufwete vanga mawonso tulenda muna songa o zola kw’awana balekwa mu kingolo. Diakiese mu zaya vo ke kolo ko Yave owuka awonso bemweswanga e mpasi kwa Satana ye nz’andi. Tukala ye ziku vo muna nz’ampa, e mambu mawonso mampasi mevila emvimba muna ngindu ye ntima mieto.—Yes. 65:17.