1-2. (a) Cakumwenako muka cimwesa ngwaco banu bashaka kubazembeleka, co lalo bali na cashu ca kuzembeleka bakwabo? (b) Banike bamo bali na kubazibisa bati kubabala ku mbunge?

BANU boshe bashaka kubazembeleka, co lalo bakala na cashu ca kuzembeleka bakwabo. Cakumwenako, nga mwanike nakala na kweha, co awa na kulitonyola mu libuli, akashatukila kuli baina nambe baishe oku alila. Bisemi kubasa kwolesa mbandu ya munabo, oloni basa kumuzembeleka. Basa kumwihula bika binamuwisa, kumwaka ha mendi, kumusikumuna misozi na kumuzembeleka na majwi amabwa. Co lalo basa kumwaka bumbanda ha mbandu na kumukutaho nanga. Mu simbu yaindondo lika mwanike nasa kwoloka na kushangumuka kweha lalo. Mu kwita kwa simbu, ije mbandu yola.

² Bisimbu bimo banike bakazibi manene kubabala ku mbunge nga banu balinga nabo bukwizi. Mwanike banasa kumulala lumo lika, nambe lwalwingi ha myaka yaingi. Mwanike ibanalala lumo nambe lwalwingi akatwalelelaho kuziba kubabala ku mbunge. Simbu imo, munu uje nalingi bukwizi na mwanike bakamukwata na kumwana kashitiko. Oloni bisimbu bimo, kubesi kumukwata, co wahi amwana kashitiko. Nameme uje nalingi bukwizi na mwanike bamwana kashitiko, oloni mwanike asa kuziba kubabala ku mbunge kutwala na mu bukulunu bwendi.

3. (a) Kwesekesa na 2 Kolinte 1:3, 4, Yehova washaka ngwendi bimanga bendi balizibe bati? (b) Tusimutwiya ha bihula muka?

³ Bika byasa kukwasa ndolome nambe ndokazi uje ibalalele ku bwanike? (Tandeni 2 Kolinte 1:3, 4.) Yehova washaka ngwendi bimanga bendi babazeme na kubazembeleka. Tusimutwiyeni  ha bihula bitatu: (1) Bika bitunapande kuzembelekela baje babalalele ku bwanike? (2) Beya basa kubazembeleka? (3) Twasa kubazembeleka bati mu ngila yaibwa?

4-5. (a) Bika kwapwila kwa seho kuzibuka ngwetu banike baliseza na bakulunu? (b) Bika bikalingiwa kuli mwanike nga banamulala?

⁴ Banu baje babalalele ku bwanike bacitondeka kubazembeleka nameme kuneti myaka yaingi. Mwafwa bika? Mwafwa mubakalizibila bakulunu keti mukemwo mubakalizibila banike nga banabalingi mwamubi. Tusimutwiyeni ha myanja imo mangana tuzibisise eyi ñanda.

⁵ Banike banapande kuzema na kukulahela baje bali na kubalela. Oku kubalingisa balizibe ngwabo banabanyungilila mwamubwa, co lalo kubakwasa bakulahele na banu beka baje babamwesa cizemo. (Myaso 22:9) Calubinda, baje bakalala banike bapwa bandambo, babushoko, na babusamba bwa baje bali na kulela mwanike. Ngeci, nga mwanike banamulala ku munu yanakulahela, kukamukaluwila kukulahela banu nameme kuneti myaka yaingi.

6. Bika twendekela ngwetu kulinga bukwizi na banike bunapu bukenya bwakama manene?

⁶ Banike kubasa kulyohyela, co kulinga nabo bukwizi bunapu bukenya bwakama manene. Banike kubazibuka kulilala kuje kubatabesa mu bulo. Ngeci, kulinga nabo bukwizi simbu kanda bakole kunapu kubabulumuna. Kulinga bukwizi na mwanike kumulingisa amone kulilala mu ngila ya kuhenga, alizibe kupwa wangoco na kujeneka kukulahela munu uje ashaka kumuzema.

7. (a) Bika kwapwila kwakwasi kukwisa mwanike, co muka-kulala mwanike akamukwisi bati? (b) Co mwanike akalizibi bati?

⁷ Banike kubazibuka kwilula byuma nambe kuzibuka bya kulinga mangana batewe bushonde. (1 Koli 13:11) Kwapwa kwakwasi kukwisa mwanike na kulinga nendi bukwizi. Baka-kulinga bukwizi na banike bakakwisi banike. Bakabaleke ngwabo keti bambulule, naumo wahi ataba nga bambulula, nambe ngwabo kulinga bukwizi na mukulunu kunapu kulimwesa cizemo. Kunasa kwambata simbu yailaha asina mwanike amone ngwendi bamukwisile. Ou mwanike nasa kusinganyeka ngwendi napu wa mazilo, wangoco, co lalo kubapandele kumuzembeleka nambe kumuzema.

8. Bika twendekela ngwetu Yehova asa kuzembeleka baje banazeye?

⁸ Bitunasimutwiya binatukwasa tumone byuma bikalingisa banu babalalele ku bwanike bazibe kubabala ku mbunge ha myaka yaingi. Kulinga bukwizi na banike kunapu bukenya bwakama manene. Oku kumwesa ngwabo tuli mu matangwa a kukotoka, muje banu babangi banapu “baka-kujeneka kutetela bakwabo.” Co lalo ‘baka-bubi bali na kutwalelelaho kulinga manene bubi.’ (2 Tima 3:1-5, 13) Matumbe a Satana apwa amabi, co calubinda kumona banu balinga byuma byazema Liyabolo. Oloni Yehova wakala na nzili kutubakana Satana na banu bendi. Yehova azibuka milali yoshe yali na kupangesa Satana. Twakulahela ngwetu Yehova azibuka bukalu bwetu, co lalo atuzembeleka. Twabezika kupangela “Njambi kuje kukatundu bukwasi bwoshe. Ikeye muka-kutuzembeleka mu tuyando twetu twoshe, ngeci netu twase kuzembeleka baje bali mu tuyando twakulisezaseza, na kuzembeleka kuje kwatuzembeleka  nakwo Njambi.” (2 Koli 1:3, 4) Beya babali na kupangesa kuli Njambi mu kuzembeleka bakwabo?

9. Bika bibanendeka ku Myaso 27:10 bije byalinga Yehova nga bisemi kubanyungilila mwamubwa bana babo?

⁹ Tunapande kuzembeleka banu baje babalalele ku bwanike mwafwa ya kujeneka kubanyungilila kuli bisemi babo na baje babalalele ku munu ibazemene. Ndabiti wazibukile ngwendi Yehova ikeye muka-kuzembeleka wakama. (Tandeni Myaso 27:10.) Ndabiti wakulahelele ngwendi Yehova ikeye cisemi ca baje boshe babanalingi mwamubi kuli baka-naanga yabo. Yehova akapu bati cisemi? Akapangesa bangamba bendi ba kulongwa. Bandolome na bandokazi banapu ngwe baka-naanga yetu. Yesu wendekele ngwendi baje bali na kulemesa Yehova bakebo bandolome bendi, bandokazi bendi na baina.—Mateo 12:48-50.

10. Bika byendekele Paulu ha kupwa mukulunu?

¹⁰ Tusimutwiyeni hali kapositolo Paulu mangana tumone cikungulukilo mucasa kupwila ngwe naanga. Kapositolo Paulu wapwile mukulunu uje wapangele na nzili. Wamwesele banu mwanja waubwa, co wasonekele ngwendi bamutembwinine ngwe ikeye mwatembwininine Kilisitu. (1 Koli 11:1) Taleni byendekele Paulu ha kupwa mukulunu. Wendekele ngwendi: ‘Twapwile tubababotsi omwo twakele hamo neni, ngwe cisemi wa munakazi omwo ajamwesa bana bendi.’ (1 Tesa 2:7) Bakulunu ba kulongwa nabo banapande kupwa bababotsi omwo bapangesa Bisoneka mu kuzembeleka baje banazeye.

11. Bika bimwesa ngwabyo bakulunu keti bakebo lika banapande kuzembeleka bakwabo?

¹¹ Kuma bakulunu bakebo lika banapande kuzembeleka baje babalalele ku bwanike ndi? Embwe. Tubaboshe tunapande ‘kulitakamesa umo na mukwabo.’ (1 Tesa 4:18) Maneneni bandokazi ba kuhya ku sipilitu bakebo basa kutakamesa bandokazi baje batonda  bukwasi. Mukemwo Yehova nalyesekesa ku cisemi wa munakazi uje azembeleka munendi. (Isaya 66:13) Mbimbiliya inendeka hali banakazi baje bazembelekele bakwabo ha simbu ibakele mu bukalu. (Yombi 42:11) Yehova akabwahelela manene kumona bandokazi bazembeleka bakwabo bandokazi baje bali na kuziba kubabala ku mbunge. Ha bisimbu bimo mukulunu nambe bakulunu babali banasa kulomba ndokazi nga asa kukwasa ndokazi uje acili na kuziba kubabala ku mbunge. *

12. Bika kumwapandele kulinga?

¹² Nga mukwasa ndolome nambe ndokazi kumwapandele kumusindiya endeke byuma bije kashaka kujombolola. (1 Tesa 4:11) Mwasa kuzembeleka bati baje batonda bukwasi? Tusimutwiyeni ha bingila bitanu bya mu Mbimbiliya mangana tumone mumwasa kubakwaselamo.

13. Ngwe mutunamwena ku 1 Vimyene 19:5-8, kangelo wakwasele bati Elinja? Co mwasa kutembwinina bati uje kangelo?

¹³ Balingileni byuma bije bibakwasa. Kapolofweto Elinja wazeyele manene mwatewele baje bashakele kumutsiya. Co washakele ngwendi atse. Ngeci, Yehova watumine kangelo mangana akamutakamese. Uje kangelo wakwasele Elinja. Wamwanene byakulya na kumushongangeya ngwendi alye. (Tandeni 1 Vimyene 19:5-8.) Ou mwanja umwesa ngwawo kulingila munu cuma cacindondo kumukwasa manene. Mwasa kulya nendi, kumwanako bwana nambe kumumenekela. Kulinga ngoco kwasa kutakamesa ndolome nambe ndokazi uje nazeye. Nga muziba shwamwa kusimutwiya na munu biñanda bimo, co lingeni byuma bitunendeka.

14. Bika bitulilongesa ku ñanda ya Elinja?

¹⁴ Takameseni na kuzembeleka baje banazeye. Bika bikwabo bimwasa kulilongesa ku byuma byalingiwile kuli Elinja? Yehova wakwasele kapolofweto Elinja ha kumwana byuma byoshe byatondele mangana akete ku munkinda wa Holebe. Elinja walizibile ku mbunge hehu mwafwa baje bashakele kumutsiya basalele kulako. Elinja walizibile kushubuluka mwakele ha munkinda wa Holebe haje Yehova walikumiiye na bakukulwila bendi. Bika bitulilongesako? Nga tushaka kuzembeleka baje babalalele ku bwanike, co tunapande tahi kubakwasa bashubuluke. Cakumwenako, bakulunu banapande kunanguka ngwabo ndokazi uje nazeye nasa kushubuluka kusimutwiya nga ali ku njubo kutubakana ku cikungulukilo. Oloni bakwabo basa kushubuluka kusimutwiya nga bali ku Njubo ya Bumwene.

15-16. Bika byalibungila mu kutolilila mwamubwa?

¹⁵ Tolilileni mwamubwa. Mbimbiliya inatunangula ngwayo: “Munu woshe napande kuzambula kuziba, oloni eshwale kukumbulula.” (Yako 1:19) Tukatolilila mwamubwa ndi? Twasa kusinganyeka ngwetu kutolilila mwamubwa kulumbununa kwoloka lika kulu na kutala munu uje ali na kwendeka. Oloni mu kutolilila mwamubwa mwalibungila byabingi. Cakumwenako, Elinja walekele Yehova mwoshe mwalizibililile, co Yehova wamutolililile mwamubwa. Yehova wanangukile ngwendi Elinja wazibile lyoba na bulika, co lalo wasinganyekele ngwendi bipangi byalingile byapwile byangoco. Yehova wamukwasele ahyane bije bisinganyeka. Yehova wamwesele ngwendi wamutolililile mwamubwa.—1 Vimye 19:9-11, 15-18.

 ¹⁶ Twasa kumwesa bati ngozi na cizemo nga tutolilila ndolome nambe ndokazi? Kwendeka majwi amabwa ku munu kumwesa ngwabo twamuzema. Mwasa kumuleka ngweni: “Cabihya manene kuziba mubakulingile ku bwanike. Mwanike kubapandele kumulinga ngoco.” Munasa kumwihula cihula cimo nambe bibali mangana muzibisise mwamubwa byalumbununa kabusamba keni uje nazeye. Mwasa kumwihula ngweni, “Ikeyeni kunjazibisisile mwamubwa, ngwobe bati?” nambe “Njinazibi ngwe unendeka ngwobe. . . Mukemwo ndi?” Kulinga ngoco kukwasa munu amone ngwendi muli na kumutolilila mwamubwa, co mushaka kuzibisisa byali na kumileka.—1 Koli 13:4, 7.

17. Bika bitunapande kupwila ba kusimpa na kwishala kwendeka?

¹⁷ Keti muzambwile kwendeka. Keti mumubatwiye na kuzambwila kumunangula. Oloni simpeni. Elinja mwalekele Yehova mwalizibililemo, wendekele oku nazeye na kubihilila. Elinja mubamutakamesele kuli Yehova, anga welukilile kwendeka majwi a kulifwa. (1 Vimye 19:9, 10, 13, 14) Bika bitulilongesako? Bisimbu bimo uje nazeye akatondo kwilukila-ilukila kwendeka bili ku mbunge yendi. Tushaka kutembwinina Yehova mu kupwa ba kusimpa. Keti tuzambwile kubaleka mwakumanesela bukalu bwabo, oloni tubamweseni cizemo na kubazibila mema ku mbunge.—1 Petu 3:8.

18. Bika twendekela ngwetu kulombela na uje nazeye kumuzembeleka?

¹⁸ Lombeleni na uje nazeye. Baje banombwa banasa kwonwa kulombela. Banasa kuliziba ngwabo keti ba seho kuli Yehova. Nga tushaka kubazembeleka, tunasa kulombela nabo na kubatumbula ha mazina. Mu lilombelo lyetu, tunasa kuleka Yehova ngwetu ou munu napu wa seho manene kuli yetu na kuli bandolome na bandokazi. Twasa kulomba  Yehova ngwetu amuzembeleke na kumutakamesa. Lilombelo lya cifwa eci linasa kuzembeleka manene uje nazeye.—Yako 5:16.

19. Bika bitukwasa tuzembeleke baje banazeye?

¹⁹ Endekeni majwi aje azembeleka uje nazeye. Singanyekeni simbu kanda mwendeke. Kulupozoka kwendeka kwasa kuzibisa munu kubabala ku mbunge. Oloni majwi amabwa ahwimisa mbunge. (Visi 12:18) Ngeci, lombeni Yehova amikwase mwendeke majwi amabwa aje azembeleka. Anukeni ngweni mu Mbimbiliya mukemwo mumwasa kuwana majwi amabwa aje azembeleka.—Heve 4:12.

20. Bandolome nambe bandokazi baje babalalele ku bwanike bakalizibi bati, co byuma muka bitunapande kubanukisa?

²⁰ Banu babalalele ku bwanike banasa kuliziba ngwabo banapu ba mazilo, bangoco, co lalo wahi asa kubazema. Oloni obu keti busunga. Ngeci, pangeseni Mbimbiliya mu kubanukisa ngweni banapu ba seho kuli Yehova. (Taleni cipalo ca “ Mubikatuzembelekela Bisoneka.”) Anukeni omwo kangelo wakwaselelemo kapolofweto Ndanyele ha simbu yazeyele manene. Yehova washakele ngwendi Ndanyele azibuke ngwendi wapwile wa seho. (Ndanye 10:2, 11, 19) Mu ngila imo lika, bandolome na bandokazi betu baje banazeye banapu ba seho kuli Yehova.

21. Bika bikalingiwa kuli baka-bubi boshe baje kubatenguluka? Oloni bika bitunapande kulinga ha simbu ino?

²¹ Nga tuzembeleka bakwetu, co tubanukisa ngwetu Yehova wabazema. Kutwapandele kwibala ngwetu Yehova wapwa Njambi uje wazema busunga. Yehova azibuka munu na munu uje ibalingile mwamubi nameme banu kubazibuka. Co akana kashitiko baka-bubi boshe baje kubatenguluka ku bubi bwabo. (Kula 14:18) Oloni ha simbu ino, tumweseni cizemo kuli baje babalingile mwamubi ku bwanike. Kuzibuka ngwetu Yehova akatundisako busiwa bwoshe bwanatunenela Satana na kaye kendi, kutuzembeleka manene. Ololo twibala byuma byoshe byabibi bili na kulingiwa muno mu kaye.—Isaya 65:17.