1-2. (a) Muezaniso wapi unokhombija kuti mundhu wese ano cido co kuda kuembezehwa zve no kukwanisa kuembezera vamweni? (b) Zvineso zvapi zvinosongana no vana vamweni?

MUNDHU wese anobahwa no cido co kuda kuembezehwa zve no kukwanisa kuembezera vamweni. Inga muezaniso, amborangariranyi mwana mudoko ari kutamba zve ciriporipoco owa, okuzvuka gogobvi, kangaije angagogoma ecicema kwenda ku vabari vake. Zvokadi vabari avangaiti kuti civonje ciya cipere ngo kukasika asi vangamuembezera. Kangaije vangamubvunjisa kuti zvicinyi zvaitika zve votopukuta musoji jake no kumukumbatira, kangaije vangamubvunja kuti: Ucacema mwanangu hai, zvinopera sasambi, zvingaita kuti vangadira mutombo pagogobvipo. Pa nguva shomani, anganyarara, wotohwirirazve kootamba. Pakufamba ko nguva, civonje cinovoma.

² Nguva jimweni, kuno zvivonje zvimweni zvakakura maningi kupinda kukuzvuka pa gogobvi. Inga kuitwa zvo uhure ko vana vadoko. Kuitwa zvo uhure kungaitika kamwe kana ko makore akawanda. Pa zviro zviviri izvi, kuitwa zvo uhure kungasiya mavonje akakura mumazwiro. Nguva jimweni anongaro waita zvondhozvo, angawanika okhawiswa asi nguva jimweni aawaniki. Pikija angakhawiswa, mwaneo angaramba acirangarira ngo pamusoro po zvaakaizihwa pikija paanonga waadhodha.

3. Inga zvatinovona pana 2 VaKorinto 1:3, 4, Jehovha anodenyi ku mabvuta ake zve mubvunjo japi jaticadavira?

³ MuKristu wakaitwa zvondhozvo aciri mwana mudoko angaramba acirangarira ngo pamusoro po zvaakaizihwa. Waro zvicinyi zvingamubesera? (Verenganyi 2 VaKorinto 1:3, 4.)  Zvokadi kamare, Jehovha anoda kuti mabvuta ake akhombijihwe rudo no embezero. Ngokudaro, musoro uno, unozodavira mubvunjo mutatu: (1) Ngenyi vese vakaitwa zvo uhure vaciri vana vadoko vanoda embezero? (2) Ndiyani angavaembejera? (3) Tingavaembejeresa kudini?

4-5. (a) Ngowapi musiyano uripo pakati po vana no madhodha? (b) Zvicinyi zvingaitika ku mwana wakaitwa zvo uhure?

⁴ Vamweni vakaitwa zvo uhure vaciri vana vadoko, vangada embejero pikija vano makore akawanda no zvaitika. Ngenyi? Kuti tizwisise, cokutanga ngatizive kuti vana vadoko vakasiyana no madhodha. Madhodha paanoshaisha kutajwa anopsaswa ngo njira imweni kuveni vana vadoko vanopsaswa ngo njira imweni. Ngativone muezaniso munganani.

⁵ Mwana anodikana kuva no cokwadi co kuti angathemba vaya vanomukorondha. Izvi zvinoita kuti mwana ajizwe akajiviririka zve zvinomujijisa kuti athembe vaya vanokhombija rudo kwaari. (Nduyo 22:10) Zvinosuruvarisa ngo zvokuti, kazinji mwana anoitwa zvo uhure pa muzi pake, ngo umwe wo pa mbhuri kana shamwari yo pa mbhuripo. Mwana paanonga apera kuitwa zvo uhure, zvingamunesa kuti athembe vamweni, pikija atoita makore akatikuti.

6. Ngenyi kuita zvo uhure no mwana mudoko kwakashata zve kunokhuvaza?

⁶ Vana avakwanisi kujijivirira, kuitwa zvo uhure kwakashata maningi zve kunovakhuvaza. Kuvangirija vana vadoko kuti vaite zvo vatano vacito vakanasiririka, mu muviri no mazwiro, zvingakhuvaza maningi upenyu hwavo. Kuita zvondhozvo kungaita kuti vanevo vave no mavonero akashata ngo pamusoro po vatano, pavanojivona vega kana ariwese paanoeja kuvakhwederera.

7. (a) Ngenyi vanoita zvo uhure no vana vanovona kuti zvakareruka kuvacengeja zve vanozviitisa kudini? (b) Ngowapi kangaije ungava muviyo wo manyepo aya?

⁷ Vana avakwanisi kuvona zviro zvakashata no kutema zvivaringo kuti vatize. (1 VaKorinto 13:11) Ngo kudaro, vana avanesi kuitihwa zvo uhure. Mundhu anozviitaro angananga manyepo akashata inga murangariro wo kuti mwaneo ndiyena ano ndava, ngo kudaro aabviri kuzvibhuya, apana angazvitenda kudari akazvinanga kana kuti vatano yo musharuka no mwana mudoko i njira yo kutatijira rudo hwokadi-kadi. Zvingatora makore kuti mwaneo azive kuti zvese zvainga zvo kunyepa. Mwaneo angakura ecicijizwa inga acikasisiri zve aafaneri kudiwa no kuembezehwa.

8. Ngenyi tingava no cokwadi cokuti Jehovha angaembezera vese vanosongana no zvineso?

⁸ Zvese izvi zvinotibesera kuzwisisa kuti ngenyi mundhu waitwaro zvo uhure angatambujika ko makore akawanda. Zvokadi kamare, i cishaishi cikuru! Zvecivoneka kuti vanoita zvo uhure no vana vadoko vakazara mu nyika yese, zvinokhombija pambhene kuti tiri kupona mu njiku jokupejisira, jakazara ngo vandhu “vacina rudo” zve “vakaxata no vanyepi vanozoenda mberi no uxaixi.” (2 Timoti 3:1-5, 13) Zvese zvinoitwa ndi Sathana zvakashata zve zvinosuruvarisa kudari vandhu vakaita zviro zvinomudakajisa. Pikija zvakadaro, Jehovha anosimba kupinda Sathana kana vaanocengeja, zve anoziva zvese zvinoitwa ndi Sathana. Tingava no cokwadi cokuti Jehovha anonasa kuziva, anovona zvineso zvatinosongana nazvo zve angatipa jiviriro yatinoda. Tinokomborehwa patinoshandira “Mwari wo unyarajo hwese, anotinyaraja mu matambujiko ese kuti tikwanisevo itisu kunyaraja vamweni mu dambujiko ririrese, ngo unyarajo hwo takaaxira  itisu ndi Mwari.” (2 VaKorinto 1:3, 4) Jehovha anoshandisa ani kuti atiembezere?

9. Mukuzwirana no zvakananga Mambo Dhavhidhi pana Nduyo 27:10, Jehovha anoitirenyi vaya vanoshaishwa kutajwa ngo mbhuri yavo kamare?

⁹ Vaya vakarejwa-rejwa ngo vabari kana vakaitwa zvo uhure ngo vandhu vavanoziva vangada maningi kuembezehwa. Dhavhidhi mutari wo nduyo, waizviziva kuti Jehovha, cinyuke co embezero. (Verenganyi Nduyo 27:10.) Dhavhidhi wainga no cokwadi co kuti Jehovha anotaja ngo rudo vese vanoshaishwa kutajwa ngo mbhuri yavo kamare. Jehovha anozviitisa kudini? Iyena anoshandisa vese vakagondeka kwaari. Vatinonamata navo Jehovha ndivona hama no hambzaji jedu. Inga muezaniso, Jesu wakananga kuti vese vaibatana naye pa kunamata Jehovha i hama, hambzaji na mai wake.—Mateu 12:48-50.

10. Inga mukuru, mupostori Pauro wakasanangurisa kudini basa rake?

¹⁰ Ngativone muezaniso unokhombija kuti kuitisa kudini ungano yo ciKristu ingava mbhuri. Mupostori Pauro wainga mukuru waigondeka, waishanda ngo simba mu ungano. Iyena wakatigajira muezaniso wakanaka zve wakafemehwa ndi Mwari kuti abvunje vamweni kuti vatevejere muezaniso wake, inga iyena wakatevejera Kristu. (1 VaKorinto 11:1) Vonanyi zvakananga Pauro ngo pamusoro po basa rake inga mukuru: ‘Takagara pakati penyu takazara ngo kupfava ngo maitiro o vanoita mai vanorera vana vavo.’ (1 VaTesalònika 2:7) Mukufananavo, vakuru vecida kuembezera ariwese, vanoshandisa Bhaibheri zve vanobhuya no vakapfava.

11. Ngozvapi zvinokhombija kuti asipi basi vakuru vangaembezera?

¹¹ Kureva kuti vakuru ndivona basi vangaembezera hama kana hambzaji jakaitwa zvo uhure pojainga vana vadoko here? Haiwa. Tese tino mutoro wo kuembezerana kana ‘kunyarajana.’ (1 VaTesalònika 4:18) Hambzaji jakaibva jingavangisa hambzaji jinoda besero. Zvinodakajisa ngo zvokuti Jehovha wakazviezanisa na mai vanoembezera mwanavo. (Isaia 66:13) Bhaibheri rinobhuya ngo vanakaji vakaembezera  vamweni vainga no zvineso. (Jobe 42:11) Jehovha anodakara maningi paanovona hambzaji jeciembezera hambzaji jiri kutambujika. Nguva jimweni, mukuru umwe kana vaviri no kungwarira kwese vangakumbira hambzaji yakaibva kuti dangani ingakwanisa koembezera hambzaji imweni yo mu ungano. *

12. Zvicinyi zvatinodikana kubhasopa patinoembezera hama kana hambzaji?

¹² Zvokadi, patinobesera hama kana hambzaji, tinodikana kubhasopa kuti titame kunghwinira shwiro jaacikadi kutibvunja. (1 VaTesalònika 4:11) Waro zvicinyi zvatinodikana kuita patinobesera no kuembezera hama no hambzaji? Ngativone mu Bhaibheri manera mashanu atingabesera ndiona.

13. Inga zvatinovona pana 1 Majimambo 19:5-8, zvicinyi zvakaitwa ngo ngirozi kuna Eriya zve tingaitevejeresa kudini?

¹³ Itanyi zviri zvese zvinobesera vanoneseka. Muporofita Eriya paakatiza vandhu vaida kumuuraya, iyena wakasuruvara maningi zvokuti waida kufa. Jehovha wakatumira ngirozi kuti imubesere. Ngirozi yakamunasirira zvokuha zve yomuvangisa kuti ahe. (Verenganyi 1 Majimambo 19:5-8.) Ciitiko ici cinotijijisa zviro zvinosisira maningi: Nguva jimweni, zviro zvidoko zvakanaka zvatinoitira mundhu zvingamubesera maningi. Zviro zvakadari inga kumupa zvokuha, kumutarira karata kana kumupa ciricese, zvingaita kuti hama kana hambzaji ijizwe icidiwa no kureremejwa. Kudari zvinotinesera kubhuya no hama kana hambzaji ngo pamusoro po zvineso zvavo, tingaita zviri zvese zvingavabesera zvingakhombija kuti tinovada.

14. Cijijo capi cimweni catinowana ngo pamusoro po zvakaitikira Eriya?

¹⁴ Itanyi kuti hama kana hambzaji yakasuruvara ijizwe yakajiviririka zve yakasujunuka. Zvakaitikira Eriya zvinotijijisa ciro cimweni cinosisira maningi. Ngo mushamaiso, Jehovha wakapa muporofita zvaaida kuti akwanise kuita hwendo hwakakura mbhera ku Dundhu Horebhi. Kwaidari kwenda Eriya kwainga ndhambo, ndikona Jehovha kwaakaita citenderano no vaIziraeri ko mazana no mazana o makore akakhirira, kangaije Eriya waizojizwa akajiviririka. Zvokadi kamare iyena waizova ndhambo na vaya vaidaya kumuuraya. Tingajijenyi ngo muezaniso uu? Patinoembezera mundhu wakaitwa zvo uhure paainga mwana mudoko, pakutanga tingadikana kumubesera kuti ajizwe akajiviririka. Inga muezaniso, vakuru vanodikana kuceukija kuti povanonga vacibesera hambzaji yakasuruvara, kangaije ingajizwa yakangwaririka no kuva yakasujunuka kuti ibhuye no iri kanyi kwayo, kuciripi pa Nyumba yo Umambo. Kuveni hambzaji imweni aingavi no mazwiro akadaro.

15-16. Zvicinyi zvinobatanijwa pa kuva mupurukiri waushoni?

¹⁵ Ivanyi mupurukiri waushoni. Bhaibheri rinojekesa pambhene kuti: ‘Vandhu vese vanodikana kukasika kupurukira no kunonoka kuvereketa.’ (Jakobo 1:19) Kureva kuti tinokwanisa kuva mupurukiri waushoni here? Kangaije tingarangarira kuti kuva mupurukiri waushoni i kuima tosota mundhuwo ticikavereketi ciro. Asi kuva mupurukiri waushoni kunopinda izvo. Inga muezaniso, Eriya paakaverenga zvineso zvake, Jehovha wakamupurukira. Jehovha wakazwisisa kuti Eriya wainga ecithya, ecijizwa ari ega zve waivona kuti zvese zvaakaita azvicaishanda ciro. Ngo rudo hwese, Jehovha wakamubesera kunyisa mazwiro ondhoo. Zvokadi kamare, Jehovha wakava mupurukiri waushoni kuna Eriya.—1 Majimambo 19:9-11, 15-18.

 ¹⁶ Tingakhombijisa kudini rudo wo kujiramba hama kana hambzaji painonga icivereketa? Nguva jimweni, magama akanasa kurangarihwa atinovereketa angakhombija hama kana hambzaji mazwiro edu. Inga muezaniso, mungananga kuti: “Sori ngo zvakamuitikira! Amucaidikana kusongana na izvi!” kangaije mungaita mubvunjo munganani kuti vave no cokwadi cokuti muri kuvazwisisa zvavari kunanga. Mungabvunjisa kudari: “Mungandibesa kuti ndizwisise zvamuri kuda kunanga here?” Kana kuti “Pa zvomanangaro inini ndazwa kuti . . . Kureva kuti ndizvona here?” Magama akadari inga aya, anokhombija hambzaji iya kuti muri kuipurutana zve muri kueja kuzwisisa mazwiro ayo.—1 VaKorinto 13:4, 7.

17. Ngenyi tinodikana kuva vandhu vanosengerera zve ‘vanonoka kuvereketa’?

¹⁷ Ceujanyi nguva jese kuti munodikana “kunonoka kuvereketa.” Mucaphingaija mundhu paanonga acivereketa kuti mu mupe mbhangiro kana kuti muvonese kuti zvaari kuvereketaro andizvopi. Ivanyi anosengerera! Eriya paakabhuya na Jehovha, iyena waisuruvara maningi zvokuti wakashandisa magama anorema. Pakufamba ko nguva, pikija Jehovha wapera kuvangisa rutendo wo muporofita Eriya, Eriya wakanangazve magama ondhoo. (1 Majimambo 19:9, 10, 13, 14) Zvicinyi zvatinojija? Nguva jimweni, mundhu wakasuruvara angada kubhuya ngo pamusoro po mazwiro ake kakawanda. Inga ndi Jehovha, tinoda kupurutana ngo kusengerera kwese. Kusiyapo kueja kutema civaringo ngo pamusoro po zvineso zvake, tinodikana kuzwirana unyasha no kudisana inga hama.—1 Pedru 3:8.

18. Ngenyi mukumbiro jedu jingabesera vandhu vari kuneseka?

¹⁸ Itanyi mukumbiro no mundhu ari kunesekaro. Nguva jimweni zvingaita kuti mundhu wakasuruvara angajizwa kuti aakwanisi kuita mukumbiro. Kangaije iyena anojizwa acikafaneri kubhuya na Jehovha. Kudari tinoda kuemumbezera, tingatoita mukumbiro naye zve  tingatonanga zina rake pa mukumbiro jedu. Tingatobvunja Jehovha kuti mundhu wakasuruvararo tinomuda maningi zve anodiwa maningi ngo ungano. Tingakumbirazve Jehovha kuti ape runyararo no embezero bvuta iri rino mutengo pamberi pake. Mukumbiro jakadari inga iji jingaviisa embezero yakakura kamare ku mundhu ari kuneseka.—Jakobo 5:16.

19. Zvicinyi zvingatibesera kuti tiwane magama akanaka anoembezera vamweni?

¹⁹ Sananyi magama anorapa no anoembezera. Rangariranyi mucito mabhuya. Magama acizivi kusanwa ushoni anoceka, asi magama aushoni anorapa. (Mazwi Akangwara 12:18) Ngokudaro, kumbiranyi Jehovha kuti amubesere kuwana magama akanaka, anoembezera zve anodakajisa. Mucadokanganwa kuti magama ano simba kana kuti anoembezera ushoni ngo akadihwa ndi Jehovha mu Bhabheri.—Vaheberi 4:12.

20. Ngoapi mazwiro akashata angava no vaya vakaitwa zvo uhure povainga vana vadoko zve tinodikana kuvaceukijenyi?

²⁰ Vaya vakaitwa zvo uhure povainga vana vadoko, kangaije vangakhohwa kuti vakan’gora, avana mutengo zve avadiwi kana kuti avatofaneri kudiwa. Aya manyepo akashatisisa! Ngokudaro, shandisanyi Bhaibheri kuti muceukije kuti ivona vanodiwa ndi Jehovha. (Vonanyi bhokiso rinoti: “ Embezero Inobva mu Bhaibheri.”) Ceukijanyi manera akavangiswa Dhanieri ngo ngirozi paainga akaremba zve akasuruvara. Jehovha waida kuti Dhanieri azvizive kuti anodiwa ndiyena. (Danieli 10:2, 11, 19) Mukufanana, hama no hambzaji jedu jakasuruvara jino mutengo kuna Jehovha!

21. Ngozvapi zvinozoitika ku vashaishi vacikakhauyi zve zvicinyi zvatinodikana kuita patinonga tecizvivetera?

²¹ Patinovangisa vamweni, tinovaceukija kuti Jehovha ndi Mwari ano rudo. Ticadokanganwa kuti iyena ndi Mwari wo ururami. Apana ciricese cakashata cicikavoneki pamberi pa Mwari. Jehovha anovona zvese zve aazosii kupanica mushaishi wese acikakhauyi. (Bziverengo 14:18) Patinonga tecivetera izvi, ngatiite zvese zvatinokwanisa kuti tikhombije rudo kwa vaya vakaitwa zvo uhure. Zvinodakajisa ngo zvokuti, sambiri pano Jehovha anozorapa vese vanotambujika ngo ndava ya Sathana no nyika yake yakashata! Tingava no cokwadi cokuti mu nyika imbza matambujiko ese atinosongana nao anozopera kana kuti atizomarangaririzve.—Isaia 65:17.