Dlulela kokumunyethweko

Dlulela erhelweni leenhloko

ISIHLOKO SAMA-20

Ukududuza Abongazimbi Abaqalene Nokutlhoriswa

Ukududuza Abongazimbi Abaqalene Nokutlhoriswa

‘UZimu wayo yoke induduzo, usiduduza kilo loke isizi lethu.’—2 KOR. 1:3, 4.

INGOMA 134 Abantwana Balilifa Elivela KuZimu

OKUZOKUCOCWA NGAKHO *

1-2. (a) Ngisiphi isibonelo esitjengisa ukuthi soke sibelethwa sitlhoga ukududuzwa nokuthi singabaduduza abanye? (b) Abanye abantwana balinyazwa njani?

SOKE sibelethwa sikutlhoga ukududuzwa begodu siphiwe nekghono lokududuza abanye. Isibonelo salokho kulokha umntwana nakawako bekarhubuke idolo nakadlalako, uzokulilela kunina namkha kuyise. Ngitjho nanyana ababelethi bakhe bangeze bampholise, banamandla wokumduduza. Bangambuza bona kwenzekeni, bamsule iinyembezi, bamduduze ngobuhlungu abuzwako mhlamunye bebamzese ngesihlahla namkha bambophe ngebhanditjhi. Ingasikade umntwana loyo uyathula begodu kungenzeka abuyele ayokudlala. Ngokukhamba kwesikhathi ukurhubukokha kuzokuphola.

2 Nokho, ngezinye iinkhathi abantwana balinyazwa ngeendlela ezimbi khulu. Abanye batlhoriswa ngokomseme. Kungenzeka umntwana loyo utlhoriswe kanye namkha utlhoriswe iminyaka. Kinanyana ngikuphi, ukutlhoriswokho kubalimaza khulu begodu kubabangela iimbazi ezingokwamazizo nezingapheliko. Kesinye isikhathi umuntu omtlhorise ngokomseme uyabanjwa bekabotjhwe, nokho kesinye kubonakala ngasuthi akajeziswa. Ngitjho nanyana umuntu omtlhorisileko abotjhwa lokho akubuqedi ubuhlungu ungazimbi aqalana nabo.

3. Ngokuya ngokomTlolo wesi-2 kwebeKorinte 1:3, 4, iyini intando kaJehova begodu ngimiphi imibuzo esizoyiphendula?

3 Khuyini engasiza umfowethu namkha udadwethu owatlhoriswako nakasesemncani begodu osaphatheke kabuhlungu? (Funda yesi-2 kwebeKorinte 1:3, 4.) Kusemtarini ukuthi intando kaJehova kukuthi izimvu zakhe zithandwe begodu ziduduzwe. Yeke akhesiphendule imibuzo emithathu le: (1) Kubayini kungenzeka ukuthi labo abatlhoriswa nabasesebancani batlhoga ukududuzwa? (2) Ngubani ongabaduduza? (3) Singabaduduza njani?

KUBAYINI BATLHOGA UKUDUDUZWA?

4-5. (a) Kubayini kuqakathekile ukukhumbula bona abantwana bahlukile ebantwini abakhulu? (b) Ukutlhoriswa kungayithinta njani indlela umntwana aqala ngayo abanye abantu?

4 Abanye abatlhoriswako nabasesebancani kungenzeka basatlhoga ukududuzwa ngitjho nanyana sekudlule iminyaka eminengi. Kubayini kunjalo? Nasizakuzwisisa ibanga lalokho kuqakathekile bona sikhumbule ukuthi abantwana bahluke khulu nabamadaniswa nabantu abakhulu. Indlela abantwana abalimala ngayo nabatlhorisiweko ihlukile endleleni abantu abakhulu abaqalana ngayo nokuphathwa kumbi. Amaphuzu alandelako aveza ukuthi kubayini ukutlhoriswa kwabantwana kubangela umonakalo omkhulu.

5 Abantwana kufanele bakhuliswe bebatlhogonyelwe babantu ababathandako nababathembako. Lokho kwenza abantwana bazizwe bavikelekile begodu kubafundisa nokuthemba abanye abantu. (Rhu. 22:10) Nokho okubuhlungu kukuthi eenkhathini ezinengi abantwana batlhoriswa ekhaya begodu batlhoriswa malunga womndeni nabangani. Yeke umntwana nakatlhoriswa mumuntu amthembako kungaba budisi khulu ngomntwana loyo bona athembe abanye ngitjho nanyana sekamkhulu.

6. Kubayini ukutlhorisa umntwana ngokomseme kukukhohlakala okukhulu begodu kubangela umonakalo?

6 Abantwana abakwazi ukuzivikela yeke ukubatlhorisa ngokomseme kukukhohlakala okukhulu begodu kubanga umonakalo. Ukukatelela abantwana bona baye emsemeni namkha benze izenzo ezibandakanya zomseme kungabangela umonakalo omkhulu. Kubayini? Kungombana abakakhuli ngokwaneleko emzimbeni, ngokomkhumbulo nangokwamazizo bona bangazwisisa ngokuzeleko ukuthi kutjho ukuthini ukuzibandakanya kezomseme. Yeke ukubatlhorisa kungabenza babe nombono ongakalungi ngezomseme. Kungabenza bazizwe bangasililitho begodu bangathembi abantu.

7. (a) Kubayini kungabalula ngomuntu otlhorisa umntwana ngokomseme ukumkhohlisa begodu angakwenza njani lokho? (b) Ingaba yini imiphumela yamala lawo?

7 Abantwana abakakhuli ngokwaneleko bona bangacabangisisa ngezinto namkha babone ingozi bebayibalekele. (1 Kor. 13:11) Yeke kulula khulu ngomuntu otlhorisa abantwana bona abakhohlise. Abantu abatlhorisa abantwana babafundisa amala ayingozi njengokuthi umntwana kufuze angatjeli muntu namkha akunamuntu ozomkholwa nakangakhuluma. Amanye amala athi izenzo zomseme phakathi komuntu omkhulu nomntwana zitjengisa ukuthi umntwana loyo uthandwa khulu. Amanga anjalo angalimaza umntwana begodu amenze angasakwazi ukuhlukanisa iqiniso namala. Kungamthatha iminyaka ukuzwisisa bona koke akutjelwa mumuntu owamkatako bekumamala. Umntwana onjalo angakhula angathembi abantu begodu angazizwa angafaneleki ukuba netjhebiswano nabanye ngitjho noZimu. Angazibeka umlandu ngitjho nanyana kungasinguye obangele bona atlhoriswe.

8. Kubayini siqiniseka ngokuthi uJehova angabaduduza abongazimbi?

8 Ilwazeli lisisiza sizwisise ukuthi ukutlhoriswa ngokomseme kungabanga umonakalo ongapheliko. Lobu bulelesi obumbi khulu. Indlela ukutlhoriswa kwabantwana esele kwande ngayo itjengisa bona siphila emihleni yokuphela. IBhayibheli ithi abantu abanengi ‘abanalo ithando lemvelo’ begodu “abantu abambi nabazenzisi bazokuthuwelela basuka kokumbi baye kokumbi khulu.” (2 Thim. 3:1-5, 13) Nangambala amaqhinga kaSathana wokulimaza abantu mambi begodu kuyadanisa ukubona abantu benza izinto ezifunwa nguSathana. Nanyana kunjalo, uJehova unamandla ukudlula uSathana nabantu abenza izinto ezifunwa nguSathana. Ukubona koke okwenziwa nguSathana. Siyaqiniseka nokuthi uyabuzwa ubuhlungu bethu begodu uzosiduduza. Sibusisekile ngombana silotjha ‘uZimu wayo yoke induduzo, osiduduza kilo loke isizi lethu ukuze sikghone ukududuza abanye kinanyana ngiliphi isizi ngenduduzo esiyifumana kuZimu.’ (2 Kor. 1:3, 4) Alo-ke, bobani uJehova abasebenzisako bona baduduze abongazimbi?

NGUBANI ONGADUDUZA ABANTU EKHE BATLHORISWA?

9. Ngokwamezwi weKosi uDavida afumaneka emTlolweni wamaRhubo 27:10, uJehova uthembisa ukwenzani kilabo abangakhenge bavikelwe babelethi babo?

9 Labo abangakhenge bavikelwe babelethi babo ekutlhorisweni namkha labo ekhe batlhoriswa babantu ababathandako bakutlhoga khulu ukududuzwa. IKosi uDavida beyiqiniseka ngokuthi uJehova uzosiduduza nasithembela kuye. (Funda iRhubo 27:10.) UDavida bekaqiniseka nangokuthi uJehova uzokuba nguBaba kilabo abaphethwe kumbi emindeninabo. UJehova ukwenza njani lokho? Usebenzisa abantu bakhe abamlotjha ngokuthembeka. Abafowethu nabodadwethu bebandleni bafana nomndeni kithi. UJesu wathi abafowabo, abodadwabo nonina babantu abalotjha uJehova.—Mat. 12:48-50.

10. Umpostoli uPowula wawuhlathulula njani umsebenzakhe wokuba mdala?

10 Akhesifunde ngokuthi ibandla lobuKrestu lingaba njani mndeni. Umpostoli uPowula bekamdala othembekileko begodu osebenza budisi. Waba sibonelo esihle kangangokuthi wabe watjela nabanye bona bamlingise njengombana naye alingisa uKrestu. (1 Kor. 11:1) Nakahlathulula umsebenzakhe wokubamdala wathi: “Sanitjheja, njengomma omunyisako atlhogomela ngethando abantwabakhe.” (1 Thes. 2:7) Namhlanjesi, abadala bangasebenzisa amezwi anomusa afumaneka eBhayibhelini bona baduduze abongazimbi.

11. Khuyini etjengisa ukuthi akusibadala bodwa abangaduduza abanye?

11 Kghani badala kwaphela abanomthwalo wokududuza abongazimbi abatlhorisiweko? Awa. Ngombana soke sinomthwalo ‘wokuragela phambili siduduzana.’ (1 Thes. 4:18) Abodade abavuthiweko bangabasiza khulu abanye abodade abatlhoga ukududuzwa. Nakahlathulula indlela aduduza ngayo labo abezwe ubuhlungu uJehova uzifanisa nomma odunduzela umntwanakhe. (Isa. 66:13) IBhayibheli lineembonelo ezikhuluma ngabafazi abaduduza abantu abatshwenyekileko. (Job. 42:11) Kumthabisa khulu uJehova ukubona abodade abamaKrestu baduduza abanye abodade. Kobunye ubujamo abadala bangabawa udade ovuthiweko bona aduduze omunye udade. *

SINGABADUDUZA NJANI ABANYE?

12. Nasiduduza abanye khuyini ekungakafaneli bona sikwenze?

12 Nasilinga ukusiza umfowethu namkha udadwethu akukafaneli simbuze izinto angafuni ukukhuluma ngazo. (1 Thes. 4:11) Alo khuyini esingayenza bona sisize labo abatlhoga ukududuzwa? Okwanje akhesicoce ngeendlela ezihlanu ezifumaneka eBhayibhelini ezingasisiza bona siduduze abanye.

13. Ngokuya ngokomTlolo woku-1 wamaKhosi 19:5-8, ingilozi kaJehova yamenzelani u-Eliya begodu singayilingisa njani?

13 Ukubasiza ngokubenzela izinto. Lokha umphorofidi u-Eliya nakabalekela abantu ebebafuna ukumbulala waphela amandla wabe wafisa nokufa. UJehova wathumela ingilozi enamandla bona iyokududuza indoda ebesele iphelelwe mamandla le. Ingilozi yamsiza khulu u-Eliya, yamlethela ukudla beyamkhuthaza bona adle. (Funda yoku-1 yamaKhosi 19:5-8.) Indaba le isifundisa iqiniso eliqakathekileko lokuthi ngitjho nezenzo ezincani zomusa zingabasiza abanye. Nangabe asikghoni ukukhuluma nodadwethu namkha umfowethu ngendlela azizwa ngayo singamtjengisa ukuthi siyamthanda ngokumenzela ezinye izinto bona simsize. Izenzwezo zingahlanganisa ukumupha isipho, ukummema bona azokudla nathi nokumvakatjhela.

14. Ngisiphi isifundo esingasifunda endabeni ka-Eliya?

14 Siza otshwenyekileko azizwe avikelekile. Kunesinye isifundo esingasifunda endabeni ka-Eliya. Ngokusimangaliso uJehova wanikela umphorofidi amandla wokuya eNtabeni iRhorebe. Kungenzeka u-Eliya wazizwa avikelekile endaweni ekude leyo, lapho uJehova enza khona isivumelwano nabantu bakhe eminyakeni emakhulu eyadlulako. Kungenzeka wazizwa akude nabantu ebebafuna ukumbulala. Alo sifundani endabeni le? Nasifuna ukududuza abongazimbi abatlhorisiweko kufanele sibasize bona bazizwe bavikelekile. Isibonelo salokho, lokha abadala nabayokududuza udade otshwenyekileko kufanele bakhumbule ukuthi angazizwa avikelekile begodu angakhuluma ngokutjhaphulukileko nakasekhaya kunalokha nakasesifundweni. Nanyana kunjalo omunye angazizwa ngendlela ehlukileko.

15-16. Nawuzakulalelisisa kuhle umuntu nakakuthululela isifuba sakhe khuyini okufanele uyenze?

15 Lalelisisa. IBhayibheli isinikela nasi isiluleko: “Woke umuntu kufuze abe msinya ekulaleleni, abe buthaka ekukhulumeni.” (Jak. 1:19) Kghani siyalalelisisa? Ngasikhathi singacabanga ukuthi ukulalelisisa lokha umuntu nakakhulumako kutjho ukumqala begodu ungatjho litho. Nokho iqiniso kukuthi ukulalelisisa kutjho okungaphezu kokwenza lokho. Isibonelo salokho kulokha u-Eliya nakatjela uJehova ngendlela ebekazizwa kabuhlungu ngayo. Kikho koke lokho uJehova wamlalelisisa. UJehova wazwisisa ukuthi u-Eliya bekathukiwe, acabanga bona akunamuntu ongehlangothini lakhe begodu acabanga nokuthi umsebenzakhe ube lilize. Ngesineke uJehova wamsiza bona ayihlule imizwa leyo. Yeke ngokwenza njalo watjengisa ukuthi wamlalelisisa u-Eliya.—1 Kho. 19:9-11, 15-18.

16 Nasilalele umfowethu namkha udadwethu asithululela isifuba sakhe, singatjengisa njani ukuthi sizwelana naye begodu siyamthanda? Kanengi amezwi ambalwa, akhethwe kuhle nakhuthazako angamtjengisa indlela esizizwa ngayo. Yeke ungakhetha ukuthi: “Yazi ngizwa ubuhlungu ukuthi wehlakalelwe yinto enje. Akekho umntwana okufanele aphathwe ngendlela le.” Mhlamunye ungabuza umbuzo ukuqinisekisa bona uyamzwisisa. Ungambuza ukuthi, “Ngibawa ungihlathululele bona utjho ukuthini.” Namkha ungathi, “Yazi uthe nawutjho lokho ngacabanga ukuthi uzizwa ngendlela le . . . Ngilokho okutjhoko vele?” Lokho kungamenza aqiniseke ngokuthi umlalele begodu ulinga ukumzwisisa.—1 Kor. 13:4, 7.

17. Kubayini kufanele sibe nesineke begodu sibe “buthaka ekukhulumeni”?

17 Ungalibali ukuthi kufanele ube “buthaka ekukhulumeni.” Yeke ungamngeni emlonyeni mhlamunye ngebanga lokuthi ufuna ukumeluleka namkha ukumbonisa. Kunalokho iba nesineke. Lokha u-Eliya nakatjela uJehova ngendlela ebekazizwa ngayo bekatshwenyekile begodu adane khulu. Ngemva kokuthi uJehova aqinise ukukholwa kwaka-Eliya, u-Eliya wabuyelela amezwi ebekahlathulula indlela ebekazizwa ngayo. (1 Kho. 19:9, 10, 13, 14) Alo kusifundisani lokhu? Kusifundisa ukuthi ngezinye iinkhathi umuntu ogandelelekileko angakhuluma ngemizwakhe ngokubuyelelweko. Yeke njengoJehova nathi sifuna ukulalelisisa ngesineke. Kunokuthi simtjele ukuthi angawurarulula njani umraro aqalene nawo, asizwelane naye.—1 Pit. 3:8.

18. Umthandazo ungamduduza njani umuntu osebuhlungwini?

18 Thandaza nomuntu osebuhlungwini lo. Abantu abagandeleleke khulu kungenzeka bangakghoni ukuthandaza. Angazibona kwanga akakufanelekeli ukutjhidela kuJehova ngomthandazo. Nange sifuna ukumduduza umuntu onjalo singathandaza naye simbize nangegama. Emthandazweni loyo singatjela uJehova ngendlela esimthanda ngayo osebuhlungwini lo nangendlela abafowethu nabodadwethu ebandleni abamthanda ngayo. Singabawa uJehova bona asize umfowethu namkha udadwethu lo ngokumupha ukuthula nangokumduduza. Umthandazo onjalo ungamduduza kwamambala umuntu ogandelelekileko.—Jak. 5:16.

19. Khuyini engasisiza bona sikhuthaze besiduduze umuntu osebuhlungwini?

19 Amagama ozowatjho akamkhuthaze begodu amduduze. Cabanga ngaphambi kobana ukhulume. Amezwi ahlabako azwisa ubuhlungu kodwana amezwi anomusa ayaphilisa. (IzA. 12:18) Yeke ngaphambi kobana ududuze umuntu, thandaza kuJehova umbawe bona akusize ukhulume amezwi anomusa naduduzako. Khumbula bona amezwi aduduzako mamezwi avela kuJehova esiwafumana eBhayibhelini.—Heb. 4:12.

20. Abanye abafowethu nabodadwethu abatlhoriswako bazizwa njani begodu khuyini esifuna bahlale bayikhumbula?

20 Abanye abafowethu namkha abodadwethu abatlhoriswako bazibona basilaphele, bangakaqakatheki begodu bacabanga ukuthi akunamuntu ongabathanda. Lawo mamala ahlaza. Yeke sebenzisa imiTlolo bona ubakhumbuze ukuthi uJehova ubathanda khulu. (Funda ibhoksi elithi “ Induduzo Evela EmiTlolweni.”) Khumbula indlela ingilozi eyaqinisa ngayo umphorofidi uDanyela lokha nakanganamandla begodu agandelelekile. UJehova bekafuna indoda elungileko le yazi bona iligugu khulu. (Dan. 10:2, 11, 19) Ngendlela efanako abafowethu nabodadwethu abagandelelekileko baligugu khulu kuJehova.

21. Khuyini ezokwenzeka kibo boke abantu abatlhorisa abanye begodu bangaphenduki? Khuyini ekufanele sizimisele ukuyenza?

21 Nasiduduza abanye sibasiza bona bakhumbule ukuthi uJehova uyabathanda. Akukafaneli sikhohlwe ukuthi uJehova unguZimu onobulungiswa. Ubona koke okwenzakalako. Yeke boke abantu abatlhorisa abanye begodu bangaphenduki uzobanikela isigwebo esibafaneleko. (Num. 14:18) Asenzeni koke esingakghona ukukwenza bona sibathande labo abatlhoriswako. Nokho okududuza khulu kukwazi ukuthi uJehova uzobususa ubuhlungu babongazimbi abatlhoriswe nguSathana nephasi lakhe. Esikhathini esingaphelisi ihliziyo zizokuphela zoke izinto ezibangela ubuhlungu begodu angekhe zisakhunjulwa.—Isa. 65:17.

INGOMA 109 Thandanani Kwamambala

^ isig. 5 Abantu abatlhoriswa ngokomseme nabasesebancani kungenzeka baqalane neentjhijilo ezinengi nasele bakhulile. Isihlokwesi sizosisiza sizwisise amabanga walokho. Sizokufunda nangokuthi bobani abangaduduza abongazimbi. Nasiphethako, sizokufunda ngeendlela zokududuza abongazimbaba.

^ isig. 11 Umuntu otlhorisiweko kufanele azithathele isiqunto sokobana uyafuna na ukuya kudorhodera ozomthoba emkhumbulweni namkha awa.

^ isig. 76 IHLATHULULO YEENTHOMBE: Udade ovuthiweko ududuza omunye udade osebuhlungwini.

^ isig. 78 IHLATHULULO YEENTHOMBE: Abadala ababili bavakatjhela udade osebuhlungwini. Yeke udade lo ubawe udade ovuthiweko loya bona abe khona.