1, 2. a) ¿Ima ejemplon rikuchiwanchis consolasqa kayta munasqanchista, jujkunata consolayta atisqanchistapas? b) ¿Imaynapin wakin wawakuna sinchi k’irisqa tarikunku?

LLAPANCHISPAS necesitanchismi consolasqa kayta, llapanchistaqmi jujkunata consolayta atinchis. Ejemplopaq, juj wawa pujllashaspa moqonta k’irirukun chayqa, waqaspan taytanman otaq mamanman rin. Paykunaqa wawankuta consolanku weqenta pichaspa, abrazaspa, munakuywan rimapayaspa, k’irinta jampispa ima. Jinan wawaqa manaña waqanchu, jujmantataq pujllaq pasan, tiempowantaq k’irinqa thanipun.

² Wakin wawakunaqa juj kutipin otaq askha kutipin abusasqa karanku, chay wawakunaqa sinchi k’irisqan kanku. Wakin violadorkunataqa carcelmanmi wisq’anku, wakintan ichaqa mana wisq’ankuchu ruwasqankuta pakasqankurayku. Abusaqkunata wisq’ankumanña chaypas abusasqa wawakunaqa kuraqña kaspapas sufrishallankun.

3. a) 2 Corintios 1:3, 4 textopi nisqanman jina, ¿imatan Jehová Dios munan? b) ¿Ima tapuykunamantan yachasun?

³ ¿Iman juj cristianota consolanman wawa kashaspa abusasqa kasqanmanta llakisqalla kaqtin? (Leey 2 Corintios 1:3, 4.) Jehová Diosqa munanmi llapa serviqninkuna munasqa consolasqa kanankuta. Chaymi kunan kinsa tapuykunamanta yachasunchis: ¿Imaraykun wawa kashaspa abusasqa hermanokuna necesitanku consolananchista? ¿Pin paykunata consolanman? ¿Imaynatan paykunata consolasunman?

4, 5. a) Wawakunaqa jujniraymi kanku kuraqkunamanta, ¿imaraykun chayta entiendenanchis? b) ¿Iman pasan abusasqa wawakunata?

⁴ Unay watakunaña pasanman chaypas wawa kashaspa abusasqa runakunaqa necesitashallankun consolasqa kayta. ¿Imaraykun necesitashallanku? Wawakunaqa jujniraymi kanku kuraqkunamanta, chaymi paykunata abusaqtinkuqa sinchi k’irisqa tarikunku. Chayta astawanraq qhawarisun.

⁵ Wawakunaqa necesitankun paykunata cuidaq runakunapi confiayta. Familianku paykuna munakusqanta rikuspan wawakunaqa seguro sientekunku paykunapitaq confianku (Sal. 22:9). Astawanqa wawakunataqa abusanku familiankumanta jujninmi otaq reqsisqan runakuna, chhayna abusasqa wawakunaqa unay watakunaña pasanman chaypas manañan faciltachu pi runapipas confianku.

6. ¿Imaraykun wawakunata abusay sinchi millay?

⁶ Wawakunaqa manan protegekuyta atinkuchu, sinchi k’irisqataqmi kanku. Wawakunaqa manan kuraq runakuna jinachu preparasqa kashanku cuerponkupi yuyayninkupi warmi-qhari jina puñunankupaq. Chaymi wawakunata abusaqtinkuqa cuerponkuta sinchita k’irinku, chaymantapas chay wawakunaqa mana allinpaqmi qhawarinku warmi-qhari puñuyta, mana valeqpaq sientekunku, manañataqmi pi runapipas confiankuñachu.

7. a) ¿Imaraykun violadorkuna wawakunata facil-llata engañanku? ¿Imaynatan engañanku? b) ¿Imaynan abusasqa wawakuna sientekunku engañasqa kasqankumanta?

⁷ Wawakunaqa manan reparankuraqchu imas allin mana allin kasqanta (1 Cor. 13:11). Chaymi violadorkunaqa facilta wawakunata engañanku. Llullakuspan ninku: “Qanpa juchaykipin kayta ruwanchis, aman pimanpas willankichu, willakunki chayqa manan pipas creesunkichu, kay ruwasqanchisqa normal-llan, munanakusqanchisraykun kaytaqa ruwanchis”, nispa. Chhaynata engañasqankuraykun wawakunaqa askha wataña pasaqtinpas sasata entiendenku chaykuna nisqanku llulla kasqanta. Jinaspa piensanku: “Manañan Diospaqpas servinichu, juchaypin kaykunaqa pasan, manañan pipas munakuwanmanchu”, nispa.

8. Jehová Diosqa atinmi wawa kashaspa abusasqakunata consolayta, ¿imaraykun chaymanta seguro kashanchis?

⁸ Rikusqanchis jina wawakunata abusayqa sinchi millay ruwaymi, chaychá abusasqa wawakunaqa askha watakuna sufrinku. Kay tiempopiqa astawanmi chay millay ruwayqa yapakushan, chaywanmi yachanchis tukukuy p’unchaykunapi kashasqanchista. Kay tiempopin askha runakuna kananku karan “mana munakuqkuna”, ‘sinchi millay runakunapas aswan mana allinmanmi tukunanku karan’ (2 Tim. 3:1-5, 13). Satanaspa ruwasqankunaqa sinchi millaymi, kusikuntaqmi runakuna chayta ruwaqtinku. Jehová Diosmi ichaqa aswan atiyniyoq. Chaymantapas Diosqa allintan yachan Satanaspa imakunachus ruwasqanta. Chay jinaqa Diosqa yachanmi may tukuyta sufrisqanchista, chaymi necesitasqanchisman jina consolawanchis. Anchatan Diosta agradecekunchis, “paymi may khuyapayakuq Yayaqa, tukuy ima llakipi kallpachaq Diospas. Paymi tukuy imaymana  pruebakunapi kallpachawanchis” (2 Cor. 1:3, 4). Ichaqa, ¿pikunawanmi consolawanchis?

9. Salmos 27:10 textopi Davidpa nisqanman jina, ¿imatan Jehová Dios ruwanqa familianpa mana yanapasqan runakunapaq?

⁹ Tayta-mamankuq mana cuidasqankurayku abusasqa wawakunaqa astawanmi yanapanata necesitanku. Jehová Diosmi aswan allintaqa consolawasunman, chaytan rey Davidpas yacharan (leey Salmos 27:10). Familianña paykunata mana yanapankuchu chaypas Jehová Diosqa juj munakuq tayta jinan paykunapaqqa. ¿Imaynatan Diosninchis paykunata yanapan? Serviqninkunawanmi. Iñiq t’aqapi hermanokunaqa familianchismi kanku. Chaymi Jesuspas niran: “Yayaypa munayninta ruwaqmi wayqeypas, panaypas, mamaypas”, nispa (Mat. 12:48-50).

10. ¿Imayna umalliqmi apóstol Pablo karan?

¹⁰ Juj ejemplota qhawarisunchis, apóstol Pabloqa allin iñiyniyoq allin llank’aq umallin karan. Chaymi Diospa yuyaychasqan niran: “Noqaq ejemployta qatikuwaychis imaynan noqapas Cristoq ejemplonta qatikuni jinata”, nispa (1 Cor. 11:1). Juj kutipipas niranmi: “Noqaykuqa llamp’u sonqowan sumaqta qhawariq kaykiku, imaynan ñuñuq warmiqa sumaqta wawachankunata cuidan chhaynata”, nispa (1 Tes. 2:7). Kay tiempopi umalliqkunapas cariñowanmi chhayna abusasqa hermanokunata Bibliaq nisqanman jina consolananku.

11. ¿Umalliqkunallachu abusasqa hermanokunata consolananku?

¹¹ ¿Umalliqkunallachu abusasqa hermanokunata consolananku? Manan, llapanchismi chayta ruwananchis, chaymi Biblia nin: “Qankunapura llakikuyniykichispi kallpachanakushaychis”, nispa (1 Tes. 4:18). Allin iñiyniyoq hermanakunan astawanqa abusasqa hermanakunata consolankuman. ¿Imaynapin chayta yachanchis? Jehová Dios kikinmi wawanta consolaq  warmiwan comparakun (Is. 66:13). Jinaspapas Bibliapin askha warmikunamanta willashan, paykunaqa llakipi tarikuqkunatan sumaqta yanaparanku (Job 42:11). Diosqa anchatan kusikun llakipi tarikuq hermanata juj hermananchis yanapaqtinqa. Mayninpin umalliqkuna allin iñiyniyoq hermanata ninkuman llakipi tarikuq hermanata yanapananpaq. *

12. ¿Imatan mana ruwanachu llakipi tarikuq hermanokunata yanapashaspa?

¹² Llakipi tarikuq hermanokunata yanapashaspaqa imachus pasasqanmanta mana willayta munaqtinqa manan tapushanachu (1 Tes. 4:11). Chhaynaqa, ¿imaynatan consolasunman? Chaypaqmi Bibliaq nisqanman jina pisqa yanapaykunata qhawarisun.

13. a) 1 Reyes 19:5-8 textopi nisqanman jina, ¿imatan juj ángel Eliaspaq ruwaran? b) ¿Imaynatan angelpa ruwasqanta jina ruwasunman?

¹³ Imallatapas paypaq ruwapusun. Ñaupaq tiempopin profeta Eliasqa wañuchinankumanta ayqekuran, jinan sinchita llakikuspa wañuytaraq munaran. Jinan Jehová Diosqa angelninta kachamuran consolananpaq. Chay angelqa q’oñishaq mijunatan qoran mijunanpaq (leey 1 Reyes 19:5-8). ¿Imatan chaymanta yachanchis? Imallatapas llakipi tarikuq hermanokunapaq ruwayqa allinpunin. Yaqapaschá mijunata invitasunman, juj regalota qosunman otaq mensajeta apachisunman. Wakinninchispaqqa manan facilchu jujkunawan imayna sientekusqankumanta rimayqa, chaymi allinpuni kanman imallatapas paykunapaq ruway.

14. ¿Imatan yachasunman Eliasta pasasqanmanta?

¹⁴ Yanapananchismi seguro sientekunankupaq. Profeta Eliasmanqa Jehová Diosmi kallpata qoran Horeb orqokama chayananpaq, chaypin Jehová Diosqa ñaupaq tiempopi llaqtanwan acuerdota ruwaranku. Eliasqa yaqapaschá chaypi tarikuspa thaj sientekuran, wañuchiyta munaq runakunamanta karupi tarikusqanrayku. ¿Imatan chaymanta yachanchis? Wawa kashaspa abusasqa hermanokunataqa yanapananchismi seguro sientekunankupaq. Chaymi umalliqkunaqa reparananku sapankapas jujniray kasqanchista. Wakin hermanakunaqa wasinkupin rimayta munanku chaypi seguro sientekusqankurayku, jujkunan ichaqa juñunakunanchis wasipi.

15, 16. ¿Imaynatan uyariq kasqanchista rikuchisunman?

¹⁵ Yachananchismi uyariyta. Bibliapin niwanchis: “Llapaykichispas allin uyariqmi kanaykichis, manataqmi comuntachu rimanaykichis”, nispa (Sant. 1:19). Allin uyariq runaqa tukuy yuyaywanmi uyarin willasqanta ichaqa manan chayllatachu ruwan. Jehová Diosqa manan chayllatachu ruwaran profetan Eliaspaqqa. Willakusqanman jinan Jehová Diosqa repararan manchasqa kasqanta, sapallan sientekusqanta, tukuy ruwasqanta mana valeqpaq jina qhawarisqantapas. Jehová Diosqa entienderanmi profetanpa llakikuyninta, chayman jinataqmi yanaparan. Chhaynapin rikuchiran allin uyariq kasqanta (1 Rey. 19:9-11, 15-18).

¹⁶ Wawa kashaspa abusasqa hermanonchiskuna imatapas willawaqtinchisqa khuyapayakuywan uyarisqanchistan rikuchinanchis. Allinta yuyaykuspan yaqapas  khaynata nisunman: “¡Sonqo nanaymi kay pasasqasuykiqa! Juj wawataqa mana pipas chay jinataqa ruwanankuchu”, nispa. Chaykunata nispan rikuchishanchis tukuy yuyaywan uyarisqanchista khuyapayasqanchistapas (1 Cor. 13:4, 7).

17. ¿Imaraykun pacienciakuq kananchis? ¿Imaraykun mana tatichinanchischu rimasqanta?

¹⁷ Sichus llakikuyninta willawashanchis chayqa manan tatichinanchischu. Manan chay ratoqa correginanchischu nitaq aconsejananchischu. Aswanpas pacienciawanmi uyarinanchis. Jehová Diospas uyariranmi Eliaspa tukuy llakikuyninta, jinan Diosqa payta kallpacharan. Ichaqa chay qhepamanpas Eliasqa jujmantan chay llakikuyninta willallarantaq (1 Rey. 19:9, 10, 13, 14). ¿Imatan chaymanta yachanchis? Pipas yapa-yapamanta llakikuyninta willawasunman chayqa, Jehová Dios jinan pacienciawan uyarinanchis. Aconsejananchismantaqa munakuq khuyapayakuq kasqanchistan rikuchinanchis (1 Ped. 3:8).

18. ¿Imaraykun sinchi llakisqa hermanowan kuska mañakusqanchis payta kallpachanman?

¹⁸ Llakikuqkunawan sonqomanta mañakunanchis. Sinchi llakipi tarikuq hermanoqa manan faciltachu Diosmanta mañakun, “manan uyariwanmanchu” nispan nin. Chaymi payta kallpachanapaqqa paywan kuska mañakusunman. Mañakuyninchispin nisunman Jehová Diospas hermanokunapas anchata munakusqankuta. Diostan rogakusunman llakikuyninta pisiyachinanpaq kallpachananpaqpas. Chhaynata paywan mañakusqanchisqa sonqontan tiyaykachinman (Sant. 5:16).

19. ¿Iman yanapawasun jujkunata consolanapaq?

¹⁹ Consolaq simikunawan kallpachasun. Imata ninanchispaqpas allintan piensananchis. ¿Imarayku? Comunta rimaqqa espadawan jinan k’irin, sumaq simikunawan  rimaqmi ichaqa jujkunaq llakikuyninta pisiyachin (Prov. 12:18). Chay jinaqa Diosmantan mañakunanchis sumaq simikunawan rimayta yachachiwananchispaq. Bibliapiqa Diospa siminmi kashan chaymi astawanqa jujkunata consolanpas kallpachanpas, chaytan mana qonqananchischu (Heb. 4:12).

20. ¿Imatan piensankuman wawa kashaspa abusasqa wakin hermanokuna? ¿Imatan paykunaman yuyarichinanchis?

²⁰ Wawa kashaspa abusasqa wakin hermanokunaqa mana valeqpaqmi qhawarikunku, chaymi ninku: “Manan pipas noqataqa munakuwanmanchu”, nispa. Chay nisqanku manaña allinchu chaypas Bibliawanmi yuyarichinanchis paykunaqa Jehová Diospaq ancha valorniyoq kasqankuta (qhaway “ Consolanapaq textokuna” nisqa recuadrota). Juj kutinmi Profeta Daniel sinchi llakisqa mana kallpayoq tarikuran. Jinan Diosqa juj angelta kacharan payta kallpachananpaq, chay angelmi willaran Diospaq ancha munasqa kasqanta (Dan. 10:2, 11, 19). Payta jinan Diosqa anchatan munakun llakipi tarikuq hermanokunata.

21. a) ¿Iman pasanqa wawakunata abusaq runakunawan? b) Chay tiempo chayamunankama, ¿imatan ruwashanallanchis?

²¹ Jehová Diosqa ancha munakuqmi, chaytan yuyarichinanchis wawa kashaspa abusasqa hermanokunaman. Jinaspapas payqa chaninta ruwaq Diosmi, rikushanmi tukuy mana allin ruwaykunata. Chaymi violadorkunataqa castiganqa mana arrepientekuqtinkuqa (Núm. 14:18). Chay tiempo chayamunankaman ichaqa tukuy atisqanchista ruwananchis wawa kashaspa abusasqa hermanokunaman munakusqanchista rikuchinapaq. Jehová Diosqa wiñaypaqmi tukuchipunqa Satanaspa kamachisqan runakunaq imaymana daño ruwasqankuta, chayta yachayqa anchatan consolawanchis. Pisillamantan ‘ñaupaq sucedesqankunaqa mana yuyarisqañachu kanqa’ (Is. 65:17).