1. Mam mevé mebaé bi ne tabe me ndi?

YÉHÔVA ZAMBE a nye’e bebo bisaé bé. Jam ete é nji taté den, aso ôteñ a nye’e be, a a ye fe ke ôsu a nye’e be. A nye’e fe zôsôô. (Bs. 33:5) Nde bi ne tabe ndi a mame mebaé: (1) Yéhôva a wô’ô mintaé éyoñe ba tibili bebo bisaé bé. (2) A ka’ale fe na bebo bisaé bé ba ye ke ke ôsu a tôban étibela’a amu a mbeme fôñesô besiñ bap. Ngab ôsu ya meyé’é ma, * bi nga yé’é na nye’an ñwô ô mbe mbôka’a ya Atiñe Yéhôva a nga ve Moïse. Atiñ ete e mbe e liti’i na ba yiane nyiñ a bôte bese zôsôô été, e dañedañ ba be vo’o kamane bebien. (Dt. 10:18) Atiñ ete da kôme liti abim avé Yéhôva a nyane bebo bisaé bé bese.

2. Bia zu bi biyalane ya minsili mivé?

² Bebo bisaé be Yéhôva be nga kôlô Atiñe Moïse si éyoñ akônda Bekristen é nga bialé mbu 33 É.J. Ye nalé a tinane na Bekristen be nga li’i teke fe atiñ e ne volô be na be liti fulu nye’an a zôsôô? Ko ko! Bekristen be nga bi mfefé atiñ, atiñe Krist. Ayé’é di, bia zu taté yen atinane ya atiñe Krist. Mvuse ya valé, bia ye yalane minsili mi: Amu jé bi ne jô na nye’an ñwô ô ne mbôka’a ya atiñe Krist? Amu jé bi ne jô na atiñe Krist da wumulu zôsôô? Aval avé bôte be ne atiñe te si be ne yeme belan éjôé jap?

3. Begalate 6:2 a liti na atiñe Krist é tii a mam mevé?

³ Lañe’e Begalate 6:2. Bekristen be ne “atiñe Krist” si. Yésus a nji tili ngume nkobe metiñ asu beyé’é bé, ve a nga li’i be memvinda, mebendé a miñye’elan asu na me wulu’u binyiñe biap. Atiñe Krist e ne miñye’elane mise Yésus a nga ve beyé’é bé. Mebeñe ma tôñe valé ma zu volô bia na, bi tu’a wô’ô jôm e ne atiñe Krist.

4-5. Mam mevé Yésus a nga ye’ele, a a nga ye’ele me éyoñ évé?

⁴ Miñye’elane mivé Yésus a nga ve? Jam ôsu, a nga ye’ele bôt a zene ya mam a mbe a jô’ôk. Miñye’elane mié mi mbe nya ngulu, amu mi mbe mi ngôné’é benya mejôô a lat a Zambe, mi liti’i nya nsôñane ya ényiñ, mi liti’i fe na Éjôé Zambe nje ja ye soo bôte mvo’é. (Luc 24:19) Yésus a nga too fe mbamba éve’ela. A mbamba ntabane wé, a nga liti beyé’é bé avale ba yiane nyiñ.​—Jean 13:15.

⁵ Yésus a nga ye’ele éyoñ évé? A nga ye’ele éyoñ a nga bo ésaé nkañete jé si va. (Mt. 4:23) A nga beta fe ye’ele beyé’é bé mvuse ñwômane miñwuane wé. Éve’an é ne na, a nga yené be nsamba beyé’é, éko éziñ bôt a lôte 500, ane a nga ve be abendé na ‘be bo bôte beyé’é.’ (Mt. 28:19, 20; 1 Bec. 15:6) Mbôl a ne nlô ya akônda Bekristen, Yésus a nga ke ôsu a ye’ele be to’o éyoñ a mbe a bulaneya yôp. Mbu 96 É.J., Krist a nga belane nlômane Jean asu na ô tômôlô a ve Bekristen be mbe miñwo’ane melep.​—Beco. 1:18; Nli. 1:1.

6-7. (a) Bi ne koone miñye’elane mi Yésus vé melu ma? (b) Aval avé bia liti na bia bo atiñe Krist mewôk?

⁶ Bi ne koone miñye’elane mi Yésus vé melu ma? Bekalate Matthieu, Marc, Luc a Jean be nga tili, be bili abui miñye’elane a mame Yésus a nga bo. Bekalate bevo’o be nga tilibane nkobô Grek ba volô fe bia na bi tu’a yem avale Krist a yene mam, amu bôte be nga tili be be mbe be bili “ôsimesane Krist,” a amu  nsisime Yéhôva ô nga volô be.​—1 Bec. 2:16.

⁷ Miñye’elane bia nyoñ: Miñye’elane mi Yésus mia nambe mefase mese ya ényiñe jangan. Mia wulu bia éyoñe bi ne nda, e sikôlô, nda bisaé, a akônda été. Bia yé’é atiñe Krist éyoñe bia lañ a bindi bekalate ya Bible be nga tilibane nkobô Grek. Bia liti na bi ne mewô’ éyoñe bia ve ngule na ényiñe jangan é lu’an a memvinda, mebendé a miñye’elane bia koone mie bekalate bete. Éyoñ bia tôñ atiñe Krist, bia liti na bia bo Zambe wongane ya nye’an mewôk, amu Yéhôva émiene nnye a ne ajeñe ya mam mese Yésus a nga ye’ele.​—Jean 8:28.

8. Mbôka’a ya atiñe Krist ô ne ôvé?

⁸ Éyoñe nda é bili mbamba mbôka’a, é too fe abeñe nlôñan, bôte be too été ba koo ki ôkôse woñ. Avale te da da, atiñ é bili mbamba mbôka’a da volô bôte ba tôñe de na be bo teke koo woñ ényiñe jap. Atiñe Krist da dañe metiñe mese amu nye’an ñwô ô ne mbôka’a ya été. Amu jé bia jô nalé?

9-10. Bive’an bivé bia liti na nye’an ñwô ô mbe ô wulu’u mam mese Yésus a mbe a bo’ok, a aval avé bi ne vu nye?

⁹ Jam ôsu, nye’an ñwô ô mbe ô wulu’u mame mese Yésus a mbe a bo’o. Bia liti môte nye’an éyoñe bia ko nye éngôngol a éyoñ bia wô’ô nye mintaé. Mbôl a mbe a ko bôt éngôngol, Yésus a nga ye’ele bizu’u bi bôt, a saé minkôkon, a ve bôte bidi, a wômôlô fe mimbim. (Mt 14:14; 15:32-38; Mc 6:34; Luc 7:11-15) Akusa bo na mam mete me mbe me sili’i abui éyoñ a ngul, Yésus a mbe a bili nkômbane ya telé miñyiane mi bôte bevo’ ôsu. Jame da dañ é ne na, a nga liti beta nye’an éyoñ a nga ve ényiñe jé asu bôte bevok.​—Jean 15:13.

¹⁰ Miñye’elane bia nyoñ: Bia vu Yésus éyoñe bia telé miñyiane mi bôte bevo’ ôsu. Bi ne fe vu Yésus éyoñe bia yeme tebe été bôte bia tôbane be nkañete. Éyoñ avale nkoan éngôngol ete da tindi bia na bi kañete a ye’ele bôte mbamba foé ya Éjôé, bia liti na bia tôñ atiñe Krist.

11-12. (a) Abim avé Yéhôva a nyoñe ngab a bia? (b) Aval avé bi ne vu nye’ane Yéhôva?

¹¹ Jame baa, Yésus a nga vu nye’an Ésaa. Éyoñ a nga be si va, Yésus a nga liti abim avé Yéhôva a nyoñe ngab a bebo bisaé bé. Jam afe Yésus a nga ye’ele é ne na, môt ase ya be bia a ne mfi a dia mise me Ésaa wongane ya yôp. (Mt 10:31) Yéhôva a ne ôjeja’a ya beta nyoñ mintômba mié mise mi nga jañe fé, nge mia koñelane minlem a tyendé. (Luc 15:7, 10) Yéhôva a nga liti na a nye’e bia éyoñ a nga ve ényiñ atyi’i Mone dé asu dangan.​—Jean 3:16.

¹² Miñye’elane bia nyoñ: Aval avé bi ne vu nye’ane Yéhôva? (Beép. 5:1, 2) Bia yiane yene bobejañe bese dia, a nyoñe “ntômba ô nga dimi” a meva’ éyoñe wo bulane be Yéhôva. (Bs. 119:176) Bia kôme liti na bia nye’e bobejañ éyoñe bia ve éyoñe jangan a ngule jangan asu na bi volô be, e dañedañ éyoñe be tele minju’ été. (1 Jean 3:17) Nge bia bo mam ma liti na bia nye’e bôte bevok, wônaa bia tôñe fo’o atiñe Krist.

13-14. (a) Jean 13:34, 35 a liti na Yésus a nga ve beyé’é bé atiñ avé, a amu jé atiñ ete e mbe mfefé? (b) Aval avé bia toñe mfefé atiñ ete?

¹³ Jame lale, Yésus a nga ye’ele beyé’é bé na be nye’esan aval ane nye fe a nga nye’e be. (Lañe’e Jean 13:34, 35.)  Abendé Yésus a ve e ne mfefé, amu da wumulu fatane nye’an é nji be é yené’é Atiñe Zambe a nga ve Israël: Nyeke’e bobenyoñ avale Yésus a nga nye’e wo. Bia liti avale nye’an ete éyoñe bia telé miñyiane mi bôte bevo’ ôsu. Bia yiane nye’e bobejañ adañ abime bia nye’e biabebien. Avale nye’an ete da yiane tindi bia na bi bo nkômesane ya ve binyiñe biangan asu dap, avale Yésus émien a nga bo.

¹⁴ Miñye’elane bia nyoñ: Aval avé bi ne tôñe mfefé atiñ ete? Bi ne jô tyi’ibi na, bia bo de éyoñe bia nyume biabebiene mam asu bobejañ. E nji sili ve na bi wu asu bobejañ, ve bia yiane liti be nye’ane to’o bone be mam. Bi ne bo bi kele’ liti bobejañ be yômbôya ésulan, nge ke bene bo jam éziñ bia nye’e amu bia telé nkômbane mojañ ôsu, bi ne fe nyoñe mon awo’an na bia ke volô bôte be nga tôbane bibubua. Nge bia bo avale mam ete, wônaa bia tôñ atiñe Krist. Bia yiane fe ve ngul ése na akônda e bo mbamba vôme ya tabe, vôme nlem ô bôô bobejañe bese si ne mieññ.

15-17. (a) Aval avé mimboane mi Yésus mi nga liti na a ne zôsôô? (b) Aval avé bi ne vu Krist?

¹⁵ Éyoñe Kalate Zambe a jô na bi bo “zôsôô,” a kômbô jô na bia yiane bo mam me ne mvo’é mise me Yéhôva, teke bo ôbangam. Amu jé bi ne jô na atiñe Krist da wumulu fulu zôsôô?

¹⁶ Jam ôsu, tame yen aval avé mimboane mi Yésus mi nga liti na a ne zôsôô. Melu Yésus a nga too si va, betebe ôsu ya ñyebe Bejuif be mbe be vini’i bôte ya meyoñe mefe, be mbe fe be biasé’ minzôzoé a yene binga ane zezé biôm. Ve Yésus a nji be ôbangam, a mbe a nyoñe’e bôte bese avale da. Éyoñ bôte ya meyoñe mefe be nga buni nye, a nga kañese na be bo beyé’é bé. (Mt. 8:5-10, 13) A mbe a kañete’e môt ase, minzôzoé a minkukum. (Mt. 11:5; Luc 19:2, 9) A nji ve’ele biasé binga nge tibili be. Ve a mbe a semé’é binga bese, to’o ba bôte be mbe be yene’e ane bebo mam abé.​—Luc 7:37-39, 44-50.

¹⁷ Miñye’elane bia nyoñ: Bi ne vu Yésus éyoñe bia sa’ale fulu ôbangam a kañete môt ase a kômbô vô’ôlô benya mejôô, teke fombô nkôñ ényiñe wé nge ke ñyebe wé. Bobejañ fe ba vu Yésus éyoñe ba semene binga. Éyoñe bia bo nalé, bia liti na bia tôñ atiñe Krist.

18-19. Jé Yésus a nga jô a lat a zôsôô, a nalé a ye’ele bia jé?

¹⁸ Jame baa, tame yen jame Yésus a nga ye’ele a lat a zôsôô. A nga ve beyé’é bé miñye’elane mi mbe ve volô be na be sa’ale fulu ôbangam. A nga ye’ele be na be bo bôte bevo’o mam ba nye’e be bo’o be. (Mt. 7:12) Bia bese bia nye’e éyoñ ba liti bia fulu zôsôô. Ajô ete bia fe bia yiane liti bôte bevo’o fulu éte. Nge bia bo de, nalé a ne tindi be na be’e fe be bo zôsôô a bia. Ve jé bi ne bo nge bi nga tôban ékotekot? Yésus a nga sili beyé’é bé na: ‘Ye mia buni na Yéhôva a ye bo te kamane bôte bé ba ye’elane nye môs ba alu nga?’ (Luc 18:6, 7) Mejô mete ma ve bia ndi nleme na Zambe wongan a ne zôsôô, na a yem minju’u mise bia tôbane mie melu ma su’ulane ma, a na a ye liti zôsôô wé mbamba éyoñ.​—2 Bet. 1:6.

¹⁹ Miñye’elane bia nyoñ: Nge bia tôñe miñye’elane mi Yésus, bia ye liti bôte bevo’ fulu zôsôô. Nde fe na, nge bia tôban ékotekot mbia émo Satan nyi, bi  ne bi ndi nleme na Yéhôva a ye kôme jam ete.

20-21. (a) Aval avé betebe ôsu ba yiane nyoñe bôte bevok? (b) Aval avé nnôm a liti ngal a bone bé nye’an?

²⁰ Aval avé betebe ôsu ba tôn atiñe Krist ba nyoñe bôte bevok? Mbôle nye’an ñwô ô ne mbôka’a ya atiñe Krist, betebe ôsu ba yiane semé bôte bevok a nye’e be. Be nji yiane vuane na Yésus a yi na bi liti nye’ane mam mese bia bo.

²¹ Nda bôt été. Beyôm ba yiane nye’e beyal “aval ane Krist fe a nga nye’e [akônda.]” (Beép. 5:25, 28, 29) Beyôm ba vu Yésus éyoñ ba telé miñyiane mi binga bab ôsu. Befam béziñ be ne yene jam ete ayaé, amu be nga yaé vôme bôte be nji dañe liti ba bevo’o nye’an nge semé be. E ne bo ayaé asu dabe na be tyendé mbia mefulu mete, ve ba yiane jeñ a ngul ése na be bo de asu na be tôñ atiñe Krist. Éyoñ nnôm a telé miñyiane mi minga wé ôsu, ngal a semé nye tyi’ibi. Ésaa a nye’e bone bé a ne teke tibili be nge ke soñe be a minkobô nge a mimboon. (Beép. 4:31) A liti be na a nye’e be, a se’e fe be éyoñe nalé a sili. Mboan ôte wo bo na bongô be wô’ôtane na be ne mfi. Ndemben ba tu’a nye’e bebiaé bap, a tabe be ndi.

22. 1 Pierre 5:1-3 a liti na mintômba mi ne mi mi za, a aval avé bemvendé ba yiane nyoñe mintômba mite?

²² Akônda été. Bemvendé be nji yiane vuane na “mintômba” mi nji bo émiap. (Jean 10:16; lañe’e 1 Pierre 5:1-3.) Bifia “mbam mintômba Zambe,” a “ba be nga vebane be mia,” bia volô bemvendé na be bo teke vuane na mintômba  mi ne mi mi Yéhôva. Yéhôva a yi na be nyoñe ngab a mintômba mié a nye’an. (1 Bet. 2:7, 8) Éyoñe bemvendé ba nyoñe ngab a mintômba mié a nye’an ôse, nlem ô ne Yéhôva njalan a mevak. Bobejañe ya akônda fe ba nye’e avale bemvendé ete abui, a semé fe be.

23-24. (a) Jé bemvendé ba yiane bo éyoñ beta nsem a te boban akônda été? (b) Mam mevé bemvendé ba yiane tu’a fas?

²³ Jé bemvendé ba yiane bo éyoñe beta nsem a te boban akônda été? Ésaé jab ja selan a ji bemvendé a betyi’i mejô ya Israël melu mvus. Amu jé bia jô nalé? Atiñe Moïse si, bemvendé a betyi’i mejô be nji be be kobô’ô ve mejô me mbe me tii a mame ya nsisim, be mbe fe be kôme’e mejô mefe. Ve atiñe Krist si, éyoñe bemvendé ba kobô mejô, ba dañe fase fo’o ve mame ya nsisim. Ba yeme na bijôé ya émo mbie bi bili na bia tyi’i ajô éyoñ môt a te tyam metiñe me ngovina. Mbie fe bia ve môt a te bo mbia jame fonose ja yiane nye.​—Bero. 13: 1-4.

²⁴ Jé bemvendé ba bo éyoñ beta nsem a te boban akônda? Ba belane Kalate Zambe asu na be tu’a fas ajô a nyoñe mintyi’an. Ba vuane ki na nye’ane ñwô ô ne mbôka’a ya atiñe Krist. Nye’ane wo tindi bemvendé na be tu’a fase mvolan be ne ve mojañ ase nge sita ase nsem ôte wo te ndeñele. Bemvendé ba jeñe fe na be yemelan nge môt a te sem a jôban abé dé, a nge be ne volô nye na a beta late ngbwa a Yéhôva.

25. Jé bia ye yen ayé’é da zu?

²⁵ Nlem ô ne bia njalan a mevak a mvean akéva amu bi ne atiñe Krist si! Éyoñ môt ase ya be bia a ve ngul ése asu na a tôñ atiñ ete, akônda dangan da bo mbamba vôme ya tabe, môt ase a bu’ubane nye’an, a yene fe na a ne mfi. Ve bi ngenane bi nyiñi’ émo é ne jalan a “mbia be bôt,” a vôm ‘abé é ne ve ke ôsu a nen.’ (2 Tim. 3:13) Ajô te, bia yiane kôme tabe ntyel. Aval avé akônda Bekristen é ne vu zôsôô Zambe éyoñe mbia môt a te jabe mongô? Ayé’é da zu da yalane nsili ôte.