1. Tɔm ndʋ ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛmna?

ƐSƆ YEHOWA sɔɔlɩ ɛ-sɛyaa. Ɛsɔɔlɩ-wɛ kpaɣnɩ ɖooo caanaʋ taa nɛ pɩtalɩ sɔnɔ nɛ ɛkaɣ-wɛ sɔɔlʋʋ mbʋ tam. Ɛsɔɔlɩ ɖɔɖɔ siɣsiɣ wɛtʋ. (Keɣa 32:5) Pʋyɔɔ lɛ, ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛmnɩ tɔm tʋnɛ: (1) Pɩcɛyɩɣ Yehowa alɩwaatʋ ndʋ pomuluu ɛ-sɛyaa yɔ. (2) Ɛyɔɔdaa ɖɔɖɔ se mulum lakasɩ nzɩ palakɩ ɛ-samaɣ yɔ, sɩkaɣ sɩʋ tɩnaɣ nɛ ɛhɔ ɖɔɖɔ mba palakɩ lakasɩ nzɩ yɔ pa-nɩŋgbaaŋ. Tɔm ñʋŋ naanza ɩnɛ ɩ-kajalaɣ ñɩŋgʋ * sɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖiɖiɣzina se sɔɔlɩm kaakɛnɩ Moyizi Paɣtʋ tigiɖe. Tiyekaɣ se pala mbʋ pɩwɛ siɣsiɣ yɔ ɛ-samaɣ taa ñɩma tɩŋa, halɩ pɩkpɛndɩnɩ ajamaa. (Wp. 10:18) Paɣtʋ ndʋ tɩwɩlɩɣ se Yehowa maɣzɩɣ ɛ-sɛyaa yɔɔ pɩdɩɩfɛyɩ.

2. Tɔm pɔzʋʋ mbʋ yɔɔ ɖɩkaɣ cosuu?

² Moyizi Paɣtʋ sɩ tɩnaɣ alɩwaatʋ ndʋ pasɩ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ tigiɖe pɩnaɣ 33 taa yɔ. Pɩwɩlɩɣ se Krɩstʋ ñɩma fɛyɩnɩ paɣtʋ ndʋ ti-tigiɖe kɛnɩ sɔɔlɩm nɛ siɣsiɣ wɛtʋ yɔ se tɩsɩnɩ-wɛ? Aayɩ! Paha Krɩstʋ ñɩma paɣtʋ kɩfatʋ. Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ kajalaɣ ɖeɖe mbʋ paɣtʋ ndʋ tɩkɛnaa yɔ. Pʋwayɩ lɛ, ɖicosi tɔm pɔzʋʋ pʋnɛ pɩ-yɔɔ: Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɔ se sɔɔlɩm kɛnɩ paɣtʋ ndʋ ti-tigiɖe? Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ se tɩkɔŋnɩ siɣsiɣ wɛtʋ? Paɣtʋ tʋnɛ tɩ-taa lɛ, wɛtʋ ndʋ pɩwɛɛ se mba pɛwɛnɩ waɖɛ naɖɩyɛ lalaa yɔɔ yɔ pɛwɛɛna?

3. Tɔm ndʋ ɖɔɖɔ wɛ “Krɩstʋ paɣtʋ” ndʋ pɔyɔɔdɩ tɩ-tɔm Galaatii mba 6:2 taa yɔ?

³ Kalɩ Galaatii mba 6:2. “Krɩstʋ paɣtʋ” ɖiyiɣni Krɩstʋ ñɩma. Yesu tɩma paɣtʋ takayaɣ nakɛyɛ nɛ ɛcɛlɩ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa,  ɛlɛ ɛha-wɛ lɔŋ tasʋʋ, paɣtʋ nɛ paɣtʋ kila wena pɩwɛɛ se aɖiyi-wɛ yɔ. Tɔm ndʋ payɩ Yesu wɩlaa yɔ, tɩwɛ ɖɔɖɔ “Krɩstʋ paɣtʋ” taa. Tayʋʋ mbʋ pɩkɔŋ yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩtɩlɩ paɣtʋ ndʋ camɩyɛ.

4-5. (a) Nʋmɔŋ weyi yɔɔ Yesu tɩŋnaa nɛ ɛwɩlɩ ɛyaa tɔm? (b) Nɛ alɩwaatʋ ndʋ Yesu wɩlɩ tɔm?

⁴ Nʋmɔŋ weyi yɔɔ Yesu tɩŋnaa nɛ ɛwɩlɩ ɛyaa tɔm? Kajalaɣ lɛ, ɛtɩŋnɩ tɔm ndʋ ɛyɔɔdaa yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ-wɛ tɔm. Ɛ-tɔm kaawɛnɩ ɖoŋ siŋŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛwɩlɩ Ɛsɔ yɔɔ toovenim tɔm, kaɖʋwa ŋga kɔ-yɔɔ Ɛsɔ lɩzɩ wezuu yɔ nɛ ɛyɔɔdɩ ɖɔɖɔ se Ɛsɔ Kewiyaɣ ɖeke kaɣnɩ yebu nɛ ɛyʋ kʋñɔmɩŋ tɩŋa sɩɩ tɩnaɣ. (Luka 24:19) Yesu tɩŋnɩ kɩɖaʋ ŋgʋ ɛhawa yɔ kɩ-yɔɔ ɖɔɖɔ nɛ ɛwɩlɩ tɔm. E-wezuu caɣʋ sɩnɩ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa nɛ patɩlɩ ɛzɩma pɩwɛɛ se pacaɣ wezuu yɔ.​—Yoh. 13:15.

⁵ Alɩwaatʋ ndʋ Yesu wɩlɩ tɔm? Ɛwɩlɩ tɔm alɩwaatʋ ndʋ ɛlakaɣ ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ. (Mat. 4:23) Pefezi-i nɛ sɩɖaa taa nɛ pitileɖi lɛ, ɛwɩlɩ ɖɔɖɔ tɔm ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ lɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛlɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa nabɛyɛ yɔɔ yɔ. Pɩtɩla paacɛzɩ taŋga mbʋ yɔ, nɛ ɛɖʋ-wɛ paɣtʋ se pala nɛ ‘ɛyaa pɩsɩ tɔmkpɛlɩkɩyaa.’ (Mat. 28:19, 20; 1 Kɔr. 15:6) Yesu kɛnɩ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ ñʋʋdʋ, mbʋ yebina nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛkpa ɛsɔdaa yɔ, ewobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛtasɩ lɔŋ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Pɩnaɣ 96 taa, Yesu yeba nɛ apostoloo Yohanɛɛsɩ kpazɩ ɖoŋ Krɩstʋ patam numwaa nɛ ɛtasɩ-wɛ lɔŋ.​—Kol. 1:18; Natʋ 1:1.

6-7. (a) Le ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩna tɔm ndʋ Yesu kaawɩlaa yɔ? (b) Ɛzɩma ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩñaŋ Krɩstʋ paɣtʋ?

⁶ Le ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩna tɔm ndʋ Yesu kaawɩlaa yɔ? Evaŋgilimwaa naanza kɛdɩɣ tɔm ndʋ Yesu yɔɔdaa nɛ mbʋ ɛlabɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ, pɩ-taa sakɩyɛ tɔm. Pɩtasɩnɩ Evaŋgilimwaa lɛ, fezuu kiɖeɖeu sɩnɩ ɛyaa mba pɛwɛnɩ “Krɩstʋ maɣzɩm” yɔ nɛ pama Krɩstʋ mba Grɛɛkɩ Masɩ hɔɔlɩŋ lɛɛŋ. Hɔɔlɩŋ ɛnɩ ɩsɩɣnɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ se ɖɩtɩlɩ Yesu lɩmaɣza hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ taa.​—1 Kɔr. 2:16.

⁷ Lɔŋ weyi pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ yɔ: Tɔm ndʋ Yesu wɩlaa yɔ, titukuuni wezuu caɣʋ hɔɔlɩŋ kpeekpe. Ye mbʋ, Krɩstʋ paɣtʋ ɖiyiɣ mbʋ payɩ ɖɩlakɩ ɖa-ɖɩɣa, ɖa-tʋmɩyɛ taa, ɖo-sukuli taa nɛ ɛgbɛyɛ taa yɔ. Ye ɖɩkalɩɣ Krɩstʋ Mba Grɛɛkɩ Masɩ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ɖɩkalɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɩlɩ paɣtʋ ndʋ camɩyɛ.  Ye ɖe-wezuu caɣʋ ɛlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ lɔŋ tasʋʋ, paɣtʋ nɛ paɣtʋ kila wena awɛ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa yɔ, pʋbʋ lɛ ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩñaŋ paɣtʋ ndʋ. Ye ɖɩñaŋ Krɩstʋ paɣtʋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩñaŋ ɖɛ-Ɛsɔ kʋsɔɔlʋ Yehowa; Ɛ-cɔlɔ tɔm ndʋ payɩ Yesu wɩlaa yɔ tɩlɩnaa.​—Yoh. 8:28.

8. Ɛbɛ kɛnɩ Krɩstʋ paɣtʋ tigiɖe?

⁸ Ðɩɣa ŋga pama-kɛ camɩyɛ nɛ ke-tigiɖe cɛyɩsɩ camɩyɛ ɖɔɖɔ yɔ, sɔɔndʋ ɛɛkpaɣ ɛyaa mba pɛwɛ ka-taa yɔ se kaakɔnɩ-wɛ kaɖɛ naɖɩyɛ. Mbʋ ɖɔɖɔ paɣtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩwɛnɩ tigiɖe nɖɩ ɖɩcɛyɩsɩ camɩyɛ yɔ, tɩkandɩyɩɣ mba pɔɖɔŋ tɩ-yɔɔ yɔ pɔ-yɔɔ, nɛ pɛwɛɛ pɛɛyɛ taa. Tigiɖe nɖɩ ɖɩ-wayɩ fɛyɩ yɔ, ɖɩ-yɔɔ pasɩ Krɩstʋ paɣtʋ; nɛ nɖɩ lɛ sɔɔlɩm. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ mbʋ?

9-10. (a) Kɩɖaŋ weyi wɩlɩɣ se sɔɔlɩm seɣtaɣni Yesu ɛ-lakasɩ kpeekpe taa? (b) Nɛ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ-ɩ?

⁹ Kajalaɣ lɛ, sɔɔlɩm seɣtini Yesu ɛ-lakasɩ kpeekpe taa. Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩwɩlɩ sɔɔlɩm yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ lɛ pʋtɔdɩyɛ naʋ. Pʋtɔdɩyɛ naʋ mbʋ piseɣtini Yesu nɛ ɛwɩlɩ tɔm samaɣ, ɛwaa kʋdɔndɩnaa, ɛcalɩ mba ñɔɔsɩ wɩɣaɣ-wɛ yɔ nɛ efezi sɩɖaa. (Mat. 14:14; 15:32-38; Mark. 6:34; Luka 7:11-15) Paa pɩɩpɔzaa se Yesu ɛkpaɣ e-ɖoŋ nɛ ɛ-alɩwaatʋ sakɩyɛ pʋcɔ ɛpɩzɩ nɛ ɛla mbʋ yɔ, etisi faaa nɛ ɛsɩɩ lalaa kɩcɛyɩm kajalaɣ lone taa. Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, ɛwɩlɩ sɔɔlɩm sɔsɔm pɩtɩŋnɩ ɛzɩma ɛkpaɣ e-wezuu nɛ ɛlaa se pɩwazɩ lalaa yɔ.—Yoh. 15:13.

¹⁰ Lɔŋ weyi pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ yɔ: Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yesu ye ɖɩsɩɣ lalaa kɩcɛyɩm kajalaɣ lone taa yɔ. Ðɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ-ɩ ye ɖɩnaɣ ɖe-egeetiye taa mba pʋtɔdɩyɛ yɔ. Ye pʋtɔdɩyɛ naʋ mbʋ, mbʋ eseɣtiɣni-ɖʋ se ɖisusuu ɛyaa tɔm kɩbandʋ nɛ ɖɩwɩlɩɣ-wɛ tʋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩñaŋ Krɩstʋ paɣtʋ.

11-12. (a) Ɛbɛ wɩlɩɣ se Yehowa maɣzɩɣ ɖɔ-yɔɔ siŋŋ? (b) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa sɔɔlɩm?

¹¹ Nabʋlɛ lɛ, Yesu wɩlaa se ɛ-Caa sɔɔlɩ-ɖʋ siŋŋ. Alɩwaatʋ ndʋ Yesu lakaɣ ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ, ɛwɩlaa se ɛ-Caa maɣzɩɣ mba pɛsɛɣ-ɩ yɔ pɔ-yɔɔ pɩdɩɩfɛyɩ. Tɔm ndʋ ɛwɩlaa yɔ, tɩ-taa natʋyʋ yɔ: Ða-taa paa anɩ mʋ ñɩm siŋŋ nɛ ɛwɛɛ wazaɣ ɖɔɖɔ ɖa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ ɛ-ɛsɩndaa. (Mat. 10:31) Yehowa ɖaŋ kpam se ɛmʋ heu weyi eleba nɛ pʋwayɩ ekpiɖi ɛ-kɩwɛɛkɩm yɔɔ nɛ ɛsɔɔlɩ se ɛpɩsɩ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ taa yɔ nɛ taa leleŋ. (Luka 15:7, 10) Yehowa wɩlɩ-ɖʋ ɛ-sɔɔlɩm pɩtɩŋnɩ ɛzɩma ɛha-ɖʋ ɛ-Pɩyalʋ se ɛsɩ ɖɔ-yɔɔ sɩm nɛ pɩkɛnɩ kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa yɔ.​—Yoh. 3:16.

¹² Lɔŋ weyi pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ yɔ: Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa sɔɔlɩm? (Efɛz. 5:1, 2) Ye ɖo-koobiya ɩmʋ ñɩm ɖɛ-ɛsɩndaa nɛ ɖɩmʋʋ ɖɔɖɔ “heɣa kilebaɣ” ŋga kapɩsɩɣ Yehowa cɔlɔ yɔ nɛ taa leleŋ yɔ, pʋbʋ lɛ ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩmaɣzɩɣnɩ Yehowa sɔɔlɩm. (Keɣa 118:176) Ye ɖɩhaɣ ɖa-tɩ nɛ ɖɩɖʋʋ ɖo-koobiya nesi alɩwaatʋ ndʋ pɛwɛ kɩcɛyɩm nabʋyʋ taa yɔ, pʋbʋ lɛ ɖɩwɩlɩɣ ɖɔɖɔ se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ. (1 Yoh. 3:17) Ye ɖɩtɩŋɩɣnɩ ɖɛ-wɛtʋ kɩbandʋ yɔɔ nɛ ɖɩwɩlɩɣ lalaa sɔɔlɩm yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɖiɖiɣni ñam Krɩstʋ paɣtʋ.

13-14. (a) Ɛzɩ Yohanɛɛsɩ 13:34, 35 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ Yesu pɔzɩ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se pawɩlɩ ɖama? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ pɩkɛnɩ paɣtʋ kɩfatʋ? (c) Ɛzɩma ɖɩɖɔŋ paɣtʋ kɩfatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ?

¹³ Nabudozo lɛ, Yesu ɖʋ paɣtʋ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se pɛwɛɛnɩ sɔɔlɩm mbʋ piyeki se pasɩ sɩm ɖama yɔɔ yɔ. (Kalɩ Yohanɛɛsɩ 13:34, 35.) Yesu paɣtʋ tʋnɛ tɩkɛ kɩfatʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ sɔɔlɩm mbʋ pɩ-tɔm tɩyɔɔdʋʋ yɔ, pɩtaawɛɛ Paɣtʋ ndʋ Ɛsɔ kaaɖʋ Izrayɛɛlɩ piya yɔ tɩ-taa. Yesu paɣtʋ ndʋ tɩ-tɔbʋʋ yɔ: Sɔɔlɩ ño-koobiya Krɩstʋ ñɩma ɛzɩ Yesu sɔɔlʋʋ-ŋ yɔ. Pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛnɩ sɔɔlɩm mbʋ piyeki nɛ ɖitisi se paa  sɩm yɔ, ɖɩsɩkɩ lalaa yɔɔ. * Pɩwɛɛ se ɖɩsɔɔlɩ ɖo-koobiya halɩ pɩkpaɖɩ ɛzɩma ɖɩsɔɔlɩ ɖa-tɩ yɔ. Pɩwɛɛ se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ siŋŋ nɛ ɖitisi se paa sɩm yɔ, ɖɩsɩkɩ pɔ-yɔɔ ɛzɩ Yesu sɩbʋ ɖɔ-yɔɔ yɔ.

¹⁴ Lɔŋ weyi pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ yɔ: Ɛzɩma ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩñaŋ paɣtʋ kɩfatʋ? Tobi lɛ, ɖɩlakɩ mbʋ pɩtɩŋnɩ ɛzɩma ɖɩlaɣ kɩlaŋ ɖo-koobiya yɔɔ yɔ. Pɩtɩkɛ kɩlaʋ sɔsɔʋ, pʋ-tɔbʋʋ se pɩtɩkɛ ɖe-wezuu ɖeke ɖɩsɔɔlaa se ɖɩlaa ɖo-koobiya yɔɔ, ɛlɛ ɖɩlakɩ ɖɔɖɔ kɩlaŋ cikpeŋ. Kɩlaŋ cikpeŋ ɛnɩ ɩ-taa nɩɩyɩ lɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩñakɩ pana nɛ ɖiwolo nɛ ɖɩkpaɣ ɖo-koobu akpadɩyʋ nɔɔyʋ kpokpo yɔɔ yaa lɔɔɖɩyɛ taa nɛ ɖiwoni-i kediɣzaɣ taa yɔ, yaa alɩwaatʋ ndʋ ɖikiziɣ se ɖɩɩlakɩ mbʋ pɩkɛdɩnɩ-ɖʋ yɔ se pɩsa nɛ ɖɛ-ɛyʋ kʋsɔɔlʋ nɔɔyʋ taa la leleŋ yɔ, yaa alɩwaatʋ ndʋ ɖɩpɔzʋʋ nʋmɔʋ ɖa-tʋmɩyɛ taa se ɖiwolo nɛ ɖɩɖʋ nesi mba asɛyʋʋ nakʋyʋ talɩ-wɛ yɔ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩñaŋ Krɩstʋ paɣtʋ. Pɩtasɩ lɛ, ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩwɩlɩɣ ɖɔɖɔ se ɖɩɖʋʋ nesi se ɖɛ-ɛgbɛyɛ taa paa anɩ ehiɣ yɔɔ huuzuu nɛ ɛwɛɛ pɛɛyɛ taa.

15-17. (a) Ɛzɩma Yesu lakasɩ wɩlaa se ɛsɔɔlɩ siɣsiɣ wɛtʋ? (b) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yesu?

¹⁵ Bibl taa lɛ, tɔm piye nɖɩ pɛɖɛzaa se “siɣsiɣ wɛtʋ” yɔ, ɖɩ-tɔbʋʋ lɛ se mbʋ pɩwɛ ɖeu Ɛsɔ ɛsɩndaa yɔ pɩ-labʋ; nɛ ɖɩɩlakɩ-pʋ lɛ, ɖɩtaawɛɛnɩ tɛ yɔɔ tɛ yɔɔ wɛtʋ. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ se Krɩstʋ paɣtʋ kɔŋnɩ siɣsiɣ wɛtʋ?

¹⁶ Kajalaɣ lɛ, iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma Yesu lakasɩ wɩlaa se ɛsɔɔlɩ siɣsiɣ wɛtʋ yɔ. Yesu alɩwaatʋ taa, Yuuda Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa paɖaɣ mba patɩkɛ Yuuda ñɩma yɔ, peniŋ Yuuda ñɩma mba pɛfɛyɩnɩ waɖɛ sɔsɔɖɛ naɖɩyɛ samaɣ taa yɔ nɛ pataawɛɛnɩ ñamtʋ halaa yɔɔ ɖɔɖɔ. Ɛlɛ Yesu lakasɩ ñaawɛ siɣsiɣ nɛ ɛtaawɛɛnɩ tɛ yɔɔ tɛ yɔɔ wɛtʋ natʋyʋ. Mba pataakɛ Yuuda ñɩma nɛ pɛwɛɛnɩ tisuu ɛ-yɔɔ nɛ pɔñɔtʋʋnɩ-ɩ yɔ, ɛmʋwaɣ-wɛ camɩyɛ. (Mat. 8:5-10, 13) Esusaɣ tɔm paa anɩ, kʋñɔndɩnaa nɛ ñɩm tɩnaa. (Mat. 11:5; Luka 19:2, 9) Ɛtaalakɩ halaa kañatʋ yaa etaamuluu-wɛ. Ɛlɛ ɛñaŋaɣ halaa nɛ ɛlakɩ-wɛ camɩyɛ lakasɩ halɩ pɩkpɛndɩnɩ halaa mba ɛyaa lalaa niŋaɣ se patɩlɩɩ pʋyʋ yɔ.​—Luka 7:37-39, 44-50.

¹⁷ Lɔŋ weyi pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ yɔ: Ðɩmaɣzɩɣnɩ Yesu alɩwaatʋ ndʋ ɖɩfɛyɩnɩ tɛ yɔɔ tɛ yɔɔ wɛtʋ nɛ ɖisusuu tɔm ɖɔɖɔ ɛyaa mba payɩ pɔsɔɔlɩ welisuu yɔ, paa lone nɖɩ pɛwɛnɩ samaɣ taa yaa paa Ɛsɔ sɛtʋ ndʋ taa pɛwɛɛ yɔ. Abalaa Krɩstʋ ñɩma maɣzɩɣnɩ Yesu alɩwaatʋ ndʋ pa-lakasɩ wɩlɩɣ se pɛwɛnɩ ñamtʋ halaa yɔɔ yɔ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖiɖiɣni ñam Krɩstʋ paɣtʋ.

18-19. (a) Tɔm ndʋ Yesu wɩlaa pɩlɩɩnɩ siɣsiɣ wɛtʋ yɔɔ? (b) Nɛ lɔŋ weyi tɔm ndʋ ɛwɩlaa yɔ tɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ?

¹⁸ Nabʋlɛ lɛ, iyele nɛ ɖɩna tɔm ndʋ Yesu wɩlaa pɩlɩɩnɩ siɣsiɣ wɛtʋ yɔɔ yɔ. Ɛwɩlɩ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa paɣtʋ kila wena asɩɣnɩ-wɛ se pala lalaa mbʋ pɩwɛ siɣsiɣ yɔ. Tɩ-taa natʋyʋ lɛ paɣtʋ ndʋ payaɣ se Sika Paɣtʋ yɔ. (Mat. 7:12) Ða-tɩŋa payɩ ɖɩsɔɔlaa se palabɩ-ɖʋ mbʋ pɩwɛ siɣsiɣ yɔ. Pʋyɔɔ lɛ, pɩcɛyaa se ɖɩla lalaa ɖɔɖɔ mbʋ pɩwɛ siɣsiɣ yɔ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, piseɣtiɣ paba ɖɔɖɔ se palabɩ-ɖʋ mbʋ pɩwɛ siɣsiɣ yɔ. Ɛlɛ ye pomuli-ɖʋ, ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖɩla? Yesu heyi ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se pataa Yehowa liu se ɛkaɣ ‘ɖezuu mba pamakɩ kubusi nɛ ɛ-cɔlɔ kiŋ wɩsɩ nɛ ɖoo yɔ pɔ-tɔm.’ (Luka 18:6, 7) Tɔm tʋnɛ tɩhaɣ-ɖʋ lidaʋ se ɖɛ-Ɛsɔ siɣsiɣ tʋ sɩm kala wena ɖɩkatɩɣ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ ɩnɛ ɩ-taa yɔ, nɛ ɛkaɣ ɖezuu ɖɔ-tɔm alɩwaatʋ kɩbandʋ yɔɔ.​—2 Tes. 1:6.

¹⁹ Lɔŋ weyi pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ yɔ: Ye ɖɩɖɔŋ paɣtʋ kila wena Yesu wɩlɩ-ɖʋ yɔ a-yɔɔ yɔ, ɖɩkaɣ labʋ lalaa mbʋ pɩwɛ siɣsiɣ yɔ. Nɛ ye pomuli-ɖʋ Sataŋ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa yɔ, ɛzɩma ɖɩnawa se Yehowa kaɣ ɖɔ-tɔm ɖezuu yɔ, pɩhɛzɩɣ ɖa-laŋa.

20-21. (a) Mba pɛwɛnɩ waɖɛ se peɖiyi lalaa yɔ, ɛzɩma pɩwɛɛ se pala pa-tʋmɩyɛ? (b) Ɛzɩma walʋ pɩzɩɣ nɛ ɛwɩlɩ se ɛwɛnɩ sɔɔlɩm mbʋ piyeki nɛ etisi se paa sɩm yɔ, ɛsɩkɩ ɛ-halʋ yɔɔ? (c) Nɛ wɛtʋ ndʋ pɩwɛɛ se caja ɛwɛɛnɩ e-piya yɔɔ?

²⁰ Mba pɛwɛnɩ waɖɛ se peɖiyi lalaa yɔ, ɛzɩma pɩwɛɛ se pala pa-tʋmɩyɛ Krɩstʋ paɣtʋ tɛɛ? Sɔɔlɩm kɛnɩ paɣtʋ ndʋ ti-tigiɖe nɛ pʋyɔɔ lɛ, pɩwɛɛ se mba peɖiyiɣ lalaa yɔ, paɖʋ hɩɖɛ mba pɔ-yɔɔ pɔcɔŋna yɔ nɛ pawɩlɩ-wɛ se pɔsɔɔlɩ-wɛ. Pɩwɛɛ se pɔtɔzɩ se Krɩstʋ sɔɔlaa se ɖɩwɩlɩ sɔɔlɩm, mbʋ payɩ ɖɩlakɩ yɔ pɩ-taa.

²¹ Hɔʋ taa. Pɩwɛɛ se walʋ ɛsɔɔlɩ ɛ-halʋ “ɛzɩ Krɩstʋ [sɔɔlʋʋ] ɛgbɛyɛ yɔ.” (Efɛz. 5:25, 28, 29) Pɩwɛɛ se walʋ ɛsɩɩ ɛ-halʋ kɩcɛyɩm nɛ ɛ-kɛzɛsɩ kajalaɣ lone taa nɛ pɩwɩlɩ se, ɛzɩ Krɩstʋ yɔ, ɛwɛnɩ sɔɔlɩm mbʋ piyeki se etisi se paa sɩm yɔ, ɛsɩkɩ ɛ-halʋ yɔɔ. Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ abalaa nabɛyɛ kaɖɛ se pawɩlɩ sɔɔlɩm mbʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pʋtɔma yɔ, ɖenɖe papaɣlaa yɔ, peeɖe ñɩma taalakɩ ɖama mbʋ pɩwɛ siɣsiɣ yɔ nɛ pataawɩlɩɣ ɖama sɔɔlɩm. Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-wɛ kaɖɛ se pɔñɔɔzɩ wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ ndʋ, ɛlɛ pɩwɛɛ se pala lɛɣzɩtʋ se pɩsa nɛ paña Krɩstʋ paɣtʋ. Walʋ weyi ɛwɛnɩ sɔɔlɩm mbʋ piyeki se etisi nɛ paa sɩm yɔ, ɛsɩkɩ ɛ-halʋ yɔɔ yɔ, ɛ-halʋ wɛɣnɩ ñamtʋ ɛ-yɔɔ. Caja weyi ɛsɔɔlɩ e-piya siŋŋ yɔ, ɛɛɖʋʋ-sɩ ɖɩwɩzɩyɛ kaaʋ pɩtɩŋnɩ ɛ-yɔɔdaɣ nɛ ɛ-lakasɩ yɔɔ. (Efɛz. 4:31) Ɛlɛ ɛwɩlɩɣ e-piya se ɛsɔɔlɩ-sɩ nɛ sɩ-tɔm kɛdɩnɩ-ɩ, piyeki nɛ sɔɔndʋ ɛɛkpaɣ-sɩ nɛ sɩwɛɣ pɛɛyɛ taa. Caja ɛnʋ e-piya kaɣ-ɩ sɔɔlʋʋ nɛ sɩtaa-ɩ liu.

22. (a) Ɛzɩ 1 Pɩyɛɛrɩ 5:1-3 yɔɔdʋʋ yɔ, atɩnɩ “heŋ”? (b) Nɛ ɛzɩma Yehowa sɔɔlaa se pɔcɔnɩ ɩ-yɔɔ?

²² Ɛgbɛyɛ taa. Pɩwɛɛ se ɛzʋtʋyaa ɩtɔzɩ se pɩtɩkɛ mba tɩnɩ “heŋ.” (Yoh. 10:16; kalɩ 1 Pɩyɛɛrɩ 5:1-3.) Tɔm pee “Ɛsɔ ewiɖe,” “Ɛsɔ ɛsɩndaa” nɛ “Ɛsɔ ñɩm” tɔzʋʋ ɛzʋtʋyaa se Yehowa tɩnɩ heŋ. Ɛsɔɔlaa se pɔcɔnɩ e-heŋ yɔɔ  nɛ sɔɔlɩm nɛ pɛhɛndɩnɩ-ɩ. (1 Tes. 2:7, 8) Ɛzʋtʋyaa mba palakɩ ninɖiɣyu tʋmɩyɛ camɩyɛ yɔ, pɔ-tɔm kɛdɩɣnɩ Yehowa. Po-koobiya ɖɔɖɔ sɔɔlʋʋ-wɛ nɛ pañam-wɛ.

23-24. (a) Ɛzʋtʋyaa kaacɔŋnɩ kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm nabʋyʋ ɖeɖe lɛ, tʋmɩyɛ nɖɩ pɩwɛɛ se pala? (b) Ɛzʋtʋyaa kaacɔŋnɩ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe lɛ, ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se pɔtɔzɩ?

²³ Ɛzʋtʋyaa kaacɔŋnɩ kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm nabʋyʋ ɖeɖe lɛ, tʋmɩyɛ nɖɩ pɩwɛɛ se pala? Pa-tʋmɩyɛ wɛ ndɩ nɛ tɔm hʋyaa nɛ ɛzʋtʋyaa mba paawɛ Moyizi Paɣtʋ tɛɛ yɔ pa-ñɩnɖɛ. Moyizi Paɣtʋ tɛɛ lɛ, pɩtɩkɛ Ɛsɔ sɛtʋ paɣtʋ yɔɔ maʋ tɔm ɖeke pahʋwaɣ, ɛlɛ pahʋwaɣ ɖɔɖɔ tɔm pɩlɩɩnɩ tɔm ndʋ tɩkɔŋnɩ ɖama kɩɩnɩnʋʋ ɛyaa hɛkʋ taa yɔ nɛ kañatʋ lakasɩ yɔɔ. Ɛlɛ Krɩstʋ paɣtʋ tɛɛ lɛ, ɛzʋtʋyaa tʋmɩyɛ lɛ se pɔcɔnɩ kɩdɛkɛdɩm mbʋ pitukuuni Ɛsɔ sɛtʋ yɔ pi-ɖeɖe. Panawa se ɛjaɖɛ ñʋndɩnaa Ɛsɔ ha waɖɛ se pɔcɔnɩ tɔm ndʋ tɩkɔŋnɩ ɖama kɩɩnɩnʋʋ ɛyaa hɛkʋ taa yɔ ti-ɖeɖe nɛ kañatʋ lakasɩ ɖeɖe. Waɖɛ nɖɩ, ɖɩ-hɔɔlʋʋ nakʋyʋ lɛ se pɛpɛlɩ nɔɔyʋ kɩmɩyɛ yaa paɖʋ-ɩ salaka.​—Roma 13:1-4.

²⁴ Ɛzɩma tɩyɛ ɛzʋtʋyaa cɔŋnɩ kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm mbʋ pitukuuni Ɛsɔ sɛtʋ yɔ pi-ɖeɖe? Patɩŋɩɣnɩ Masɩ yɔɔ nɛ patazɩɣ tɔm taa nɛ pakpakɩɣ lɩmaɣza. Pɔtɔzʋʋ se sɔɔlɩm kɛnɩ Krɩstʋ paɣtʋ tigiɖe. Sɔɔlɩm seɣtiɣ ɛzʋtʋyaa se pɔpɔzɩ pa-tɩ tɔm tʋnɛ: Ɛbɛ pɩcɛyaa se ɖɩla nɛ ɖɩsɩnɩ ɛgbɛyɛ taa koobiya mba palabɩ-wɛ kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ yɔ pa-taa paa anɩ? Weyi ɛlabɩ kɩdɛkɛdɩm yɔ ɛlɛ hɔɔlʋʋ taa lɛ, sɔɔlɩm seɣtiɣ ɛzʋtʋyaa nɛ patazɩ nɛ pana se: Ekpiɖi ɛ-kɩdɛkɛdɩm yɔɔ? Ðɩpɩzɩɣ ɖɩsɩnɩ-ɩ nɛ taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩɩwɛ ɛ nɛ Yehowa pɛ-hɛkʋ taa yɔ, ɖɩñɔɔzɩ?

25. Tɔm ndʋ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩ-taa?

²⁵ Ða-taa wɛ leleŋ siŋŋ se ɖɩwɛ Krɩstʋ paɣtʋ tɛɛ! Ye ɖa-tɩŋa ɖɩñakɩ pana se ɖɩɖɔ tɩ-yɔɔ yɔ, piyeki nɛ paa weyi lɛ eɖiɣzina se ɛgbɛyɛ kɛ lone kɩbanɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa pawɩlɩɣ-ɩ se pɔsɔɔlɩ-ɩ nɛ pawɩlɩɣ-ɩ ɖɔɖɔ se ɛwɛ ñɩm yɔ. Piyeki ɖɔɖɔ nɛ ɛwɛɛ pɛɛyɛ taa ɛgbɛyɛ taa. Paa mbʋ yɔ, sɔnɔ ɖɩwɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa “kañatʋ laɖaa” wɛɛ nɛ pakpaɣ “ɖoŋ tam kɩdɛkɛdɩm labʋ taa” yɔ. (2 Tim. 3:13) Pʋyɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩcaɣnɩ ɖɛ-ɛsa. Ɛzɩma Krɩstʋ ɛgbɛyɛ pɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Ɛsɔ siɣsiɣ wɛtʋ alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ sʋʋnɩ pɩɣa nakɛyɛ yɔ? Tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ, kɩkaɣ cosuu tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ.