18-زەرتتەۋ ماقالاسى
ماسىحشىلەر قاۋىمىنداعى سۇيىسپەنشىلىك پەن ادىلدىك
«بىرىڭنىڭ اۋىرتپالىعىڭدى ەكىنشىڭ كوتەرىسىڭدەر، وسىلاي ٴماسىحتىڭ زاڭىن ورىندايسىڭدار» (عال. 6:2).
12-ٵن ۇلى قۇداي ەحوبا
اڭداتپا *
1. ٴبىز قانداي ەكى نارسەگە سەنىمدىمىز؟
ەحوبا قۇدايدىڭ قىزمەتشىلەرىنە دەگەن ماحابباتى ەشقاشان سۋىمايدى. ول حالقىن بۇگىن دە، ەرتەڭ دە سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەي بەرمەك. ەحوبا سونداي-اق ادىلدىكتى دە سۇيەدى (ٴزاب. 33:5). بۇدان مىناداي بۇلتارتپاس ەكى شىندىقتى بىلەمىز: 1) قىزمەتشىلەرى ادىلەتسىزدىك كورگەندە، ەحوبانىڭ جۇرەگى اۋىرادى؛ 2) ەحوبا مىندەتتى تۇردە ادىلدىك ورناتادى. وسى توپتامىنىڭ العاشقى ماقالاسىندا * يسرايلدىكتەرگە بەرىلگەن مۇسا زاڭىنىڭ قازىعى سۇيىسپەنشىلىك بولعانىن كوردىك. بۇل زاڭ ادامداردىڭ بارىنە، اسىرەسە قورعانسىز جاندارعا ٵدىل قاراۋدى تالاپ ەتكەن (مۇس. 5-ج. 10:18). راسىمەن دە، مۇسا زاڭى — ەحوبا قىزمەتشىلەرىنە كوزىنىڭ قاراشىعىنداي قارايتىنىنىڭ، ولار ٷشىن قام جەيتىنىنىڭ ايقىن كورىنىسى.
2. ٴبىز قانداي سۇراقتارعا جاۋاپ الامىز؟
2 ب.ز. 33-جىلى ماسىحشىلەر قاۋىمى قۇرىلعاننان كەيىن مۇسا زاڭى كۇشىن جويدى. ماسىحشىلەر سۇيىسپەنشىلىكتى نەگىز ەتكەن، ادىلدىككە باستايتىن زاڭنىڭ پايداسىن بۇدان بىلاي كورمەيتىن بولا ما؟ جوق، ولاي دەي المايمىز. ويتكەنى ولارعا جاڭا زاڭ، ياعني ٴماسىح زاڭى بەرىلدى. قازىر سول زاڭدى قاراستىراتىن بولامىز. كەيىن مىنا سۇراقتاردىڭ جاۋابىن الامىز: نەگە ٴماسىح زاڭى سۇيىسپەنشىلىككە نەگىزدەلگەن دەي الامىز؟ قالاي بۇل زاڭ ادىلدىككە باستايدى؟ ٴماسىح زاڭىنا ساي، بيلىگى بارلار وزگەلەرگە قالاي قاراۋ كەرەك؟
«ٴماسىح زاڭى» قانداي زاڭ؟
3. عالاتتىقتارعا 6:2 دە ايتىلعان «ٴماسىح زاڭىنا» نە جاتادى؟
3 عالاتتىقتارعا 6:2 وقىڭىز. ماسىحشىلەر «ٴماسىح زاڭىنا» باعىنىشتى. يسا ٸزباسارلارىنا ەرەجەلەر ٴتىزىمىن بەرگەن جوق، ٴبىراق ٶمىر جولىندا جەتەلەيتىن نۇسقاۋلار، بۇيرىقتار مەن پرينسيپتەر بەردى. يسانىڭ بەرگەن ٴتالىمى مەن ۇيرەتكەندەرىنىڭ ٴبارى «ٴماسىح زاڭى» بولىپ تابىلادى. بۇل زاڭ جايىندا تومەندە تولىعىراق بىلەمىز.
4، 5. يسا ادامداردى قانداي جولدارمەن جانە قاي كەزدە ۇيرەتكەن؟
4 يسا ادامداردى قانداي جولدارمەن ۇيرەتتى؟ ولارعا ايتقان سوزدەرىمەن. ونىڭ سوزدەرىندە قۇدىرەت بار ەدى. ويتكەنى ول قۇداي تۋرالى شىندىقتى، ومىردىڭ ناعىز ٴمانىن جانە قۇداي پاتشالىعى ادامداردىڭ بار قيىندىعىن شەشەتىنىن ايتقان (لۇقا 24:19). يسا سونداي-اق ٶز ۇلگىسىمەن ۇيرەتكەن. ول ٶز ومىرىمەن ٸزباسارلارىنا قالاي ٶمىر ٴسۇرۋ كەرەكتىگىن كورسەتتى (جوح. 13:15).
5 يسا قاي كەزدە ۇيرەتتى؟ بىرىنشىدەن، جەردە قىزمەت ەتكەن كەزىندە (مات. 4:23). سونداي-اق قايتا تىرىلگەن سوڭ. ولگەننەن كەيىن تىرىلگەن يسا 500 دەن استام شاكىرتىنە كورىنىپ، ولارعا «شاكىرتتەر دايىنداۋدى» بۇيىردى (مات. 28:19، 20؛ قور. 1-ح. 15:6). قاۋىمنىڭ باسى بولعان يسا كوككە ورالعان سوڭ دا شاكىرتتەرىن ۇيرەتە بەردى. ماسەلەن، ول شامامەن ب.ز. 96-جىلى ەلشى جوحانعا نۇسقاۋ بەرىپ، مايلانعان ماسىحشىلەردى جىگەرلەندىرۋگە، ولارعا اقىل-كەڭەس بەرۋگە ۇندەدى (قول. 1:18؛ ايان 1:1).
6، 7. ا) يسانىڭ تالىمدەرى قايدا جازىلعان؟ ٵ) ٴماسىح زاڭىمەن ٴجۇرۋ ٷشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
6 يسانىڭ ۇيرەتكەن تالىمدەرى قايدا جازىلعان؟ يسانىڭ جەردە بولعاندا ايتقان سوزدەرى مەن جاساعان ىستەرىنىڭ كوبىسى گرەك جازبالارىنىڭ العاشقى ٴتورت كىتابىندا جازىلعان. ٴبىراق وسى جازبالاردىڭ قالعان بولىگىنەن دە يسانىڭ ويلارىن تۇسىنە الامىز. ويتكەنى ونى كيەلى رۋحتىڭ جەتەلەۋىمەن «ٴماسىحتىڭ وي-ساناسىنا» يە بولعان ادامدار جازعان (قور. 1-ح. 2:16).
7 ساباق ساندىعى. يسانىڭ تالىمدەرى ومىرىمىزدىڭ ٵربىر قىرىن قامتيدى. ولار ۇيدەگى، قاۋىمداعى، جۇمىستاعى نە مەكتەپتەگى ٴجۇرىس-تۇرىسىمىزعا باعىت-باعدار بەرەدى. ٴماسىح زاڭىن ٴبىلۋ ٷشىن گرەك جازبالارىن وقىپ، وقىعانىمىزدى كوڭىل سۇزگىسىنەن وتكىزۋىمىز كەرەك. ال وسى زاڭمەن ٴجۇرۋ ٷشىن ٶمىرىمىزدى يسانىڭ نۇسقاۋلارىنا، بۇيرىقتارى مەن پرينسيپتەرىنە قاراي تۋرالاۋىمىز قاجەت. ٴماسىحتىڭ زاڭىنا باعىنعانىمىز — ونىڭ تالىمدەرىنىڭ قاينارى ٴسۇيۋشى قۇدايىمىز ەحوباعا باعىنعانىمىز (جوح. 8:28).
سۇيىسپەنشىلىكتى نەگىز ەتكەن زاڭ
8. ٴماسىح زاڭىنىڭ نەگىزى نە؟
8 ٷيدىڭ قالانعان نەگىزى مىقتى بولسا، سول ۇيدە تۇراتىن ادامدار وزدەرىن قاۋىپسىز سەزىنەدى. سول ىسپەتتى زاڭنىڭ دا نەگىزى بەرىك بولسا، سول زاڭعا باعىناتىن ادامدار وزدەرىن قاۋىپسىز، باقىتتى سەزىنەدى. ال ٴماسىحتىڭ زاڭى ەڭ بەرىك نەگىزگە — سۇيىسپەنشىلىككە قالانعان. بۇلاي دەۋگە قانداي سەبەپ بار؟
باسقالارعا سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراساق، «ٴماسىح زاڭىن» ورىندايمىز (9—14 ابزاستاردى قاراڭىز) *
9، 10. يسانىڭ سۇيىسپەنشىلىكپەن ارەكەت ەتكەنىنە قانداي مىسالدار بار؟ وعان قالاي ەلىكتەسەك بولادى؟
9 بىرىنشىدەن، سۇيىسپەنشىلىك يسانىڭ ٵربىر ىسىنە قوزعاۋ سالعان. سۇيىسپەنشىلىكتىڭ كورىنىسى — جاناشىرلىق. ادامدارعا جانى اشىعاندىقتان، يسا قالىڭ جۇرتقا ٴتالىم بەرگەن، اۋرۋ-سىرقاۋدى ايىقتىرعان، اشىققاندى تويىندىرعان جانە ولگەندەردى تىرىلتكەن (مات. 14:14؛ 15:32—38؛ مار. 6:34؛ لۇقا 7:11—15). ۋاقىتى مەن كۇشىن السا دا، يسا وزگەلەردىڭ مۇددەسىن وزىنىكىنەن جوعارى قويعان. ال وزگەلەر ٷشىن ٶمىرىن قيعاندا، يسا اسقان سۇيىسپەنشىلىك كورسەتتى (جوح. 15:13).
10 ساباق ساندىعى. وزگەلەردىڭ مۇددەسىن وزىمىزدىكىنەن جوعارى قويساق، يساعا ەلىكتەيمىز. ۋاعىزدايتىن اۋماعىمىزداعى ادامدارعا كوبىرەك جاناشىرلىق تانىتساق، بۇل دا — يساعا ەلىكتەگەنىمىز. وسىنداي جاناشىرلىق قوزعاۋ سالىپ، وزگەلەرگە ىزگى حاباردى ايتساق جانە ولارعا ٴتالىم بەرسەك، ٴماسىح زاڭىنا باعىناتىنىمىزدى كورسەتەمىز.
11، 12. ا) ەحوبانىڭ قامىمىزدى ويلايتىنى نەدەن كورىنەدى؟ ٵ) ەحوبانىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنە قالاي ەلىكتەي الامىز؟
11 ەكىنشىدەن، يسا اكەسىنىڭ سۇيىسپەنشىلىگىن پاش ەتكەن. جەردەگى قىزمەتىنىڭ بارىسىندا يسا اكەسىنىڭ ٶز قىزمەتشىلەرىنە دەگەن ىستىق قامقورلىعىن ٴتۇرلى جولدارمەن كورسەتتى. مىسالى، كوكتەگى اكەمىزگە ٵربىر قىزمەتشىسى اسا قىمبات ەكەنىن ايتتى (مات. 10:31). سونداي-اق كۇناسىنا وكىنىپ، قاۋىمعا ورالعان «جوعالعان قويدى» قۇشاق جايا قارسى الاتىنىن دا ايتتى (لۇقا 15:7، 10). ەحوبا ٴبىزدىڭ قامىمىز ٷشىن ٶز ۇلىن قۇربان ەتكەندە، سۇيىسپەنشىلىگىنىڭ وراسان زور ەكەنىن دالەلدەدى (جوح. 3:16).
12 ساباق ساندىعى. ەحوبانىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنە قالاي ەلىكتەي الامىز؟ (ەفەس. 5:1، 2). ٴبىز ٵربىر باۋىرلاسقا اسا باعالى جان دەپ قارايمىز. ەحوباعا قايتىپ كەلگەن «جوعالعان قويدى» قۇشاق جايا قارسى الامىز (ٴزاب. 119:176). باۋىرلاستارعا قينالعان شاقتارىندا كۇش پەن ۋاقىتىمىزدى اياماي جۇمساپ، ولاردى سۇيەتىنىمىزدى دالەلدەيمىز (جوح. 1-ح. 3:17). وسىلاي ەتسەك، ٴماسىحتىڭ زاڭىنا باعىناتىنىمىزدى كورسەتەمىز.
13، 14. ا) جوحان 13:34، 35 تەن وقىعانىمىزداي، يسا ٸزباسارلارىنا نەنى وسيەت ەتتى جانە نەگە ونى «جاڭا وسيەت» دەيمىز؟ ٵ) جاڭا وسيەتكە قۇلاق اساتىنىمىز نەدەن كورىنەدى؟
13 ۇشىنشىدەن، يسا جانقيار سۇيىسپەنشىلىك تانىتۋدى وسيەت ەتتى (جوحان 13:34، 35 وقىڭىز). مۇسا زاڭىندا مۇنداي سۇيىسپەنشىلىك جايلى ايتىلماعاندىقتان، يسانىڭ وسيەتى ٸزباسارلارى ٷشىن جاڭا نارسە بولدى. يسا ولارعا: «مەن سەندەردى قالاي سۇيسەم، سەندەر دە ٴبىر-ٴبىرىڭدى سولاي سۇيىڭدەر»،— دەدى. ٴبىز باۋىرلاستاردى وزىمىزدەن ارتىق ٴسۇيىپ، ٴتىپتى يسا سياقتى ٶمىرىمىزدى بەرۋگە دايىن بولۋىمىز كەرەك. وسىلاي ەتسەك، جانقيار سۇيىسپەنشىلىك * تانىتامىز.
14 ساباق ساندىعى. جاڭا وسيەتكە قۇلاق اساتىنىمىزدى قالاي كورسەتە الامىز؟ ٴبىر سوزبەن ايتقاندا، باۋىرلاستارىمىز ٷشىن قۇرباندىققا بارۋ ارقىلى. ٴبىز ولار ٷشىن ٶمىرىمىزدى قيۋ سياقتى ۇلكەن عانا ەمەس، كىشكەنتاي قۇرباندىقتارعا دا بارۋعا دايىنبىز. مىسالى، ەگدە تارتقان باۋىرلاسىمىزدى كەزدەسۋلەرگە اكەلىپ-اكەتۋگە، جاقسى كورەتىن ادامدارىمىزدى قۋانتۋ ٷشىن ٶز قالاۋىمىزدان باس تارتۋعا جانە تابيعي اپاتتان زارداپ شەككەندەرگە كومەك كورسەتۋ ٷشىن جۇمىستان دەمالىس الۋعا. مۇنىڭ ٴبارى ٴماسىح زاڭىنا مويىنسۇنۋعا جاتادى. وسىنىڭ ارقاسىندا قاۋىمىمىز باۋىرلاستار وزدەرىن قاۋىپسىز، باقىتتى سەزىنەتىن جىلى ۇياعا اينالادى.
ادىلدىككە باستايتىن زاڭ
15—17. ا) يسا قانداي ٵدىل ارەكەتتەر جاسادى؟ ٵ) يساعا قالاي ەلىكتەي الامىز؟
15 كيەلى كىتاپتا «ادىلدىك» دەگەن قۇداي دۇرىس دەيتىن ىستەردى جاساۋدى جانە بارىنە بىردەي ادىلدىك تانىتۋدى بىلدىرەدى. ال ٴماسىح زاڭى جايىندا نە دەۋگە بولادى؟ ول ادىلدىككە باستاي ما؟
يسا جۇرت ادام قۇرلى ساناماعان ايەلدەرگە دە قۇرمەتپەن، مەيىرىممەن قاراعان (16-ابزاستى قاراڭىز) *
16 الدىمەن، ٴماسىحتىڭ ٵدىل ارەكەتتەرىنە نازار اۋدارايىق. ونىڭ زامانىندا ياھۋدي ٴدىنباسىلارى وزگە ۇلت ادامدارىن جەك كورەتىن. ٴتىپتى ٶز ۇلتتاستارىن دا، ٴدىني ساۋاتتارى بولماسا، ەش مەنسىنبەيتىن، ال ايەلدەردى ادام قۇرلى كورمەيتىن. ٴبىراق يسا مۇندايدان مۇلدەم اۋلاق ەدى. ول ەشكىمدى ٴبولىپ-جارمايتىن، بارىنە بىردەي ٵدىل قارايتىن. وزگە ۇلت وكىلى بولسا دا، سەنىمى بار ادامنان باس تارتپايتىن (مات. 8:5—10، 13). يسا كەدەي-كەپشىك، باي-باعلان — بارىنە ىزگى حاباردى جەتكىزدى (مات. 11:5؛ لۇقا 19:2، 9). ول ەشقاشان ايەل بالاسىنىڭ قادىرىن ٴتۇسىرىپ، دورەكىلىك كورسەتپەگەن. كەرىسىنشە، ولارعا، ٴتىپتى جۇرت تومەن سانايتىندارعا دا مەيىرىممەن قاراعان (لۇقا 7:37—39، 44—50).
17 ساباق ساندىعى. يسانى ۇلگى تۇتىپ ٴبىز دە ەشكىمدى ٴبولىپ-جارمايمىز. قانداي ورتادان، قانداي دىننەن شىقپاسىن، تىڭداۋعا دايىن ادامداردىڭ بارىنە ۋاعىزدايمىز. ٴماسىحشى ەر ادامدار بولسا يسا سياقتى، ايەلدەرگە سي-قۇرمەت تانىتادى. وسىلاي ەتسەك، ٴماسىح زاڭىنا مويىنسۇناتىنىمىزدى كورسەتەمىز.
18، 19. يسا ادىلدىك جايىندا نە ۇيرەتتى جانە ونىڭ ۇيرەتكەندەرىنەن قانداي ساباق الامىز؟
18 ەكىنشىدەن، يسانىڭ ادىلدىك تۋرالى نە ۇيرەتكەنىنە كوڭىل بولەيىك. ول ٸزباسارلارىنا ٵدىل بولۋعا كومەكتەسەتىن پرينسيپتەردى ۇيرەتتى. مىسالى، «التىن ەرەجەنى» الايىق (مات. 7:12). كىم-كىم دە وزىنە باسقالاردىڭ ادىلدىك تانىتقانىن قالايدى. ولاي بولسا، ٶزىمىز دە باسقالارعا ادىلدىك تانىتۋىمىز كەرەك. سوندا ولار دا بىزگە ادىلدىكپەن جاۋاپ بەرەدى. ال ەگەر بىرەۋ بىزگە ادىلەتسىزدىك جاساسا شە؟ يسا ەحوبا جايىندا: «وزىنە كۇنى-ٴتۇنى جالبارىنىپ جۇرگەن ادامدارى ٷشىن قالايشا ادىلدىك ورناتپايدى؟»— دەگەن (لۇقا 18:6، 7). بۇل — قۇدايدىڭ بىزگە بەرگەن ۋادەسى. ٵدىل قۇدايىمىز وسى سوڭعى كۇندەرى كەزىگىپ جاتقان قيىنشىلىقتارىمىزدى كورىپ وتىر. ول ۋاقىتى كەلگەندە ٴبىز ٷشىن ادىلدىك ورناتادى (سال. 2-ح. 1:6).
19 ساباق ساندىعى. يسا ۇيرەتكەن پرينسيپتەرمەن جۇرسەك، باسقالارعا ادىلدىك تانىتاتىن بولامىز. ال شايتاننىڭ دۇنيەسىندە ادىلەتسىزدىك كورىپ جاتساق، ەحوبا ٴبىز ٷشىن ادىلدىك ورناتاتىنىن ەستە ۇستاپ، وسى ۋادەسىنەن جۇبانىش تابا الامىز.
بيلىك بار جەردە ادىلدىك بولسىن
20، 21. ا) بيلىگى بارلار وزگەلەرگە قالاي قاراۋ كەرەك؟ ٵ) كۇيەۋلەر ايەلدەرىنە قالاي جانقيار سۇيىسپەنشىلىك تانىتا الادى جانە اكەلەر بالالارىنا قالاي قاراۋلارى كەرەك؟
20 ٴماسىحتىڭ زاڭىمەن جۇرەتىن ەر ادامدار قۇداي بەرگەن بيلىكتى قالاي قولدانۋلارى كەرەك؟ ٴماسىح زاڭى سۇيىسپەنشىلىككە نەگىزدەلگەندىكتەن، ولار قامقورلىعىنداعى ادامداردى جاقسى كورىپ، سي-قۇرمەتپەن قاراۋلارى ٴتيىس. ولار سۇيىسپەنشىلىكسىز ٴماسىحتىڭ ٸزباسارى بولا المايتىندارىن ۇمىتپاعاندارى ٴجون.
21 ۇيدە. ٴماسىح قاۋىمدى قالاي سۇيسە، كۇيەۋى دە ايەلىن سولاي ٴسۇيۋى كەرەك (ەفەس. 5:25، 28، 29). ول ايەلىنىڭ قامى مەن مۇددەسىن وزىنىكىنەن جوعارى قويىپ، ٴماسىحتىڭ جانقيار سۇيىسپەنشىلىگىنە ەلىكتەيدى. الايدا كەيبىر ەر ادامدارعا بۇلاي ەتۋ قيىننىڭ-قيىنى. ويتكەنى ولار وزگەلەردىڭ سەزىمىن ەسكەرۋ، سۇيىسپەنشىلىك تانىتۋ دەگەندى كورىپ وسپەگەن. جامان قىلىقتاردان ارىلۋ قيىنعا سوقسا دا، ولار ٴماسىحتىڭ زاڭىنا مويىنسۇنۋ ٷشىن وزگەرۋلەرى كەرەك. جانقيار سۇيىسپەنشىلىك تانىتاتىن كۇيەۋدى ايەلى قۇرمەتتەيتىن بولادى. بالالارىن شىن سۇيەتىن وتاعاسى ولاردى ەشقاشان تىلىمەن نە ارەكەتىمەن جارالامايدى (ەفەس. 4:31). كەرىسىنشە، بالالارى جىلى ۇيادا وزدەرىن قاۋىپسىز، باقىتتى سەزىنۋ ٷشىن، ولارعا مەيىرىمىن توگەدى. مۇنداي اكەنى بالالارى جاقسى كورەدى، وعان سەنىم ارتادى.
22. پەتىردىڭ 1-حاتى 5:1—3 تارماقتارعا ساي، «قويلار» كىمگە تيەسىلى جانە اقساقالدار ولارعا قالاي قاراۋلارى كەرەك؟
22 قاۋىمدا. اقساقالدار «قويلاردىڭ» ٶز مەنشىگى ەمەس ەكەنىن ەستە ۇستاۋلارى قاجەت (جوح. 10:16؛ پەتىردىڭ 1-حاتى 5:1—3 وقىڭىز). «قۇدايدىڭ وتارى» جانە «قۇدايدىڭ مەنشىگى» دەگەن سوزدەر قاۋىمداعى «قويلار» ەحوبانىكى ەكەنىن كورسەتەدى. ول ٶز وتارىنا اقساقالداردىڭ سۇيىسپەنشىلىكپەن، اياۋلى سەزىممەن قاراعاندارىن قالايدى (سال. 1-ح. 2:7، 8). باعۋشىلار رەتىندەگى قىزمەتىن سۇيىسپەنشىلىكپەن اتقاراتىن اقساقالداردى ەحوبا باعالايدى. مۇنداي اقساقالداردى باۋىرلاستار دا جاقسى كورەدى ٵرى قۇرمەتتەيدى.
23، 24. ا) اۋىر كۇنالاردى قاراستىرۋداعى اقساقالداردىڭ رولى قانداي؟ ٵ) اقساقالدار نەنى ەستە ۇستاۋلارى قاجەت؟
23 اقساقالداردىڭ اۋىر كۇنالاردى قاراستىرۋداعى رولى قانداي؟ ولاردىڭ رولىن قۇداي يسرايلگە بەرگەن زاڭعا باعىنىشتى بيلەر مەن اقساقالداردىڭ اتقارعان مىندەتىمەن شاتاستىرماۋ كەرەك. مۇسا زاڭى بويىنشا ولار عيباداتقا قاتىستى عانا ەمەس، ازاماتتىق جانە قىلمىستىق ىستەردى دە قاراستىرعان. ٴماسىحتىڭ زاڭىنا باعىنىشتى اقساقالدار بولسا كۇنانىڭ تەك عيباداتپەن بايلانىستى جاقتارىن قاراستىرادى. ال ازاماتتىق، قىلمىستىق ىستەردى شەشۋدى قۇداي وسى دۇنيەلىك بيلىك يەلەرىنە بەرگەن. بۇعان ايىپپۇل سالۋ نەمەسە باس بوستاندىعىنان ايىرۋ سياقتى جازالاۋ شارالارى كىرۋى مۇمكىن (ريم. 13:1—4).
24 قاۋىمدا بىرەۋ اۋىر كۇنا جاساسا، اقساقالدار نە ىستەۋلەرى كەرەك؟ ولار بولعان جاعدايعا جازبالاردىڭ كومەگىمەن باعا بەرىپ، شەشىم شىعارادى. سونداي-اق ٴماسىح زاڭى سۇيىسپەنشىلىككە نەگىزدەلگەنىن ويدا ۇستاي وتىرىپ، بىلاي دەپ وي جۇگىرتەدى: بىرەۋدىڭ جاساعان كۇناسىنان زارداپ شەككەن باۋىرلاستار قانداي كومەككە مۇقتاج؟ كۇنا جاساعان ادام ٶز ىسىنە وكىنە مە؟ وعان ەحوبامەن قارىم-قاتىناسىن قالپىنا كەلتىرۋگە كومەكتەسە الامىز با؟
25. كەلەسى ماقالادان نە بىلەمىز؟
25 ٴبىز ٴماسىح زاڭىنا باعىنىشتى ەكەنىمىزگە دان ريزامىز! ٴبارىمىز وسى زاڭعا باعىنساق، قاۋىمدا ٵر ادامنىڭ باقىتتى، باعالى، قاۋىپسىز سەزىنۋىنە ۇلەس قوسامىز. ايتسە دە «زۇلىمدار... بۇرىنعىدان بەتەر جاماندىق جاساپ» جاتقان زاماندا ٶمىر سۇرۋدەمىز، سوندىقتان ٵردايىم ساق بولۋىمىز كەرەك (ٴتىم. 2-ح. 3:13). بالاعا جىنىستىق زورلىق جاسالعاندا، قاۋىم قۇدايدىڭ ادىلدىگىن قالاي تانىتا الادى؟ كەلەسى ماقالادا وسى سۇراقتىڭ جاۋابىن الامىز.
15-ٵن ەحوبانىڭ تۇڭعىشىن ماداقتاڭدار!
^ 5-ابزاس بۇل — ٴتورت ماقالادان تۇراتىن توپتامانىڭ ەكىنشىسى. وسى جانە كەلەسى ەكى ماقالا ەحوبانىڭ ٴسۇيۋشى ٵرى ٵدىل قۇداي ەكەندىگىنە سەنىمىمىزدى وسىرەدى. ەحوبا حالقىنا ادىلدىك تانىتىلعانىن قالايدى، ٵرى وسى زۇلىم دۇنيەدە ادىلەتسىزدىك كورگەندەرگە جۇبانىش سيلايدى.
^ 1-ابزاس 2019-جىلدىڭ اقپان ايىنداعى «كۇزەت مۇناراسىنىڭ» «ەجەلگى يسرايلدەگى سۇيىسپەنشىلىك پەن ادىلدىك» دەگەن ماقالاسى.
^ 13-ابزاس ٴسوز ٴمانى: جانقيار سۇيىسپەنشىلىك باسقا ادامنىڭ قامىن، ونىڭ مۇددەسىن وزىمىزدىكىنەن جوعارى قويۋعا تالپىندىرادى. ٴبىز ول ادام ٷشىن قۇرباندىققا بارۋعا، وزىمىزدە باردى وعان قيىپ بەرۋگە دايىنبىز.
^ 61-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: يسا جالعىز ۇلىنان ايىرىلعان جەسىر ايەلگە قاراپ تۇر. يسا وعان جانى اشىعاندىقتان، بالاسىن ٴتىرىلتتى.
^ 63-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: يسا شيمون دەگەن پارىزشىلدىڭ ۇيىندە وتىر. ٴبىر ايەل كەلىپ، جەزوكشە بولسا كەرەك، يسانىڭ اياعىن كوز جاسىمەن جۋدى. كەيىن شاشىمەن ٴسۇرتىپ، ماي قۇيدى. شيمون ايەلدى جاقتىرمادى، ٴبىراق يسا ونى قورعادى.
قىزىقتى بولار مالىمەتتەر
كۇزەت مۇناراسى (زەرتتەۋگە ارنالعان)
ەجەلگى يسرايلدەگى سۇيىسپەنشىلىك پەن ادىلدىك
قۇدايدىڭ سۇيىسپەنشىلىك پەن ادىلدىككە قاتىستى كوزقاراسى جايىندا مۇسا زاڭى نە ايتادى؟
