Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

MUTWI WAKWIIYA 18

Yehova Alatondesha Lusuno Abululami Mulibungano

Yehova Alatondesha Lusuno Abululami Mulibungano

“Amucafwane kunyamuna shimulemena, na mwacita boobo nkokwaamba ayi mwakonkela mulawo wakwe Klistu.”—GALA. 6:2.

LWIIMBO 12 Oh Yehova Ndiwe Lesa Wiinditewo

NSHESHI TWIIYE *

1. Ino nshintu nshi shobilo nsheenga twashooma?

YEHOVA LESA alibasuni abuumbi basebenshi bakwe. Alabatondesha lusuno kuswabo kale kale alimwi alaakutolelela kucita boobo. Alisuni koombolosha cabululami. (Kulu. 33:5) Aboobo inga twashooma ayi: (1) Cilamucisa abuumbi na wabona basebenshi bakwe kabacitilwa shintu shitaluleme. (2) Wakashomesha kwaamba ayi bantu teshi bakatolelele kucita shintu shitaluleme kubasebenshi bakwe. Mulubasu lwakutaanguna mumitwi itokonkana, * twakeeya kwaamba ayi Lesa wakapa bene Isilaeli Milawo kwiinda muli Mose ceebo cakwaamba ayi wakalinga kubasuni. Milawo iyi yakalinga kuyuminisha muntu uli woonse kucita shintu cabululami akucafwa baabo batakalinga kucite wakubashitilisha. (Duto. 10:18) Milawo iyi yakatondesha kwaamba ayi Yehova wakalinga kubabikila maano abuumbi basebenshi bakwe.

2. Ino njimiipusho nshi njeshi tucane shikumbulo?

2 Kuswabo mu 33 C.E. libungano lya Bwineklistu ndyelyakapangwa, Milawo yakwe Mose yakacileka kusebensa. Ano sa ici cakalinga kusansulula kwaamba ayi Beneklistu teshi bakabewo amilawo yakubashitilisha? Sobwe napaceyi! Beneklistu bakapekwa mulawo upya. Mumutwi uyu tutotaanguna kubandika pamulawo uyu. Lyalo ndyeshi twiiye shikumbulo kumiipusho mbuli: Ino nciinshi nceenga twaambila ayi lusuno ndolwakapa kwaamba ayi Lesa atupe mulawo uyu? Ino nceebonshi nceenga twaambila ayi mulawo uyu ulayuminisha bululami? Ino abo bakapekwa nkusu shakutanjilila, balyeelete kuukonkela buyani mulawo uyu?

INO “MULAWO WAKWE KLISTU” NGUMULAWO NSHI?

3. Kweelana alilembo lya Bene Galatiya 6:2, ino “mulawo wakwe Klistu” uleelikawo nshi?

3 Amubelenge Bene Galatiya 6:2. Beneklistu balyeelete kukonkela “Mulawo wakwe Klistu.” Yesu taakwe kulemba milawo bashikwiiya bakwe njobeelete kukonkela, nacibi boobo wakabalwiita shakucita, milawo, anjiisho nshobakalinga kweelete kukonkela. “Mulawo wakwe Klistu” uleelikawo shintu shoonse Yesu nshaakalinga kwiisha. Atubandike makani atokonkelaawo kwaamba ayi twaanyumfwishe kabotu makani amulawo uyu.

4-5. Ino Yesu wakalinga kwiisha munshila nshi, alimwi ino ndilili ndyaakacita boobo?

4 Ino Yesu wakalinga kwiisha munshila nshi? Cakutaanguna, wakaiisha bantu kwiinda mushintu nshaakalinga kwaamba. Maswi ngaakalinga kwaamba akalinga kucite nkusu mukwiinga akalinga kucafwa bantu kwiiya cancine pali Lesa, kushiba Lesa ncaakatulengela, akutondesha kwaamba ayi Bwaami bwakwe Lesa bweenkabo mbweshi bukamane mapensho oonse bantu ngobeendaamo. (Luka 24:19) Kwiilikaawo, Yesu wakalinga kwiisha bantu kwiinda mushintu nshaakalinga kucita. Shintu nshaakalinga kucita bushiku abushiku shakalinga kutondesha bashikwiiya bakwe mbobakalinga kweelete kukala.—Joni 13:15.

5 Ino ndilili Yesu ndyaakalinga kwiisha? Wakalinga kwiisha ciindi ndyaakalinga pacishi ca panshi. (Mate. 4:23) Kwiilikaawo aciindi ciniini ndyaakabushikwa. Kucakubonenaako, wakabonekela kulikoto lya bashikwiiya bakwe—mpashi bakalinga kushika kuma 500—akubapa mulawo ‘wakucafwa bantu kuba bashikwiiya.’ (Mate. 28:19, 20; 1 Koli. 15:6) Mbuli mutwi walibungano, Yesu wakatolelela kwiisha bashikwiiya bakwe ndyaakaboolela kwiculu. Kucakubonenaako, cakuma 96 C.E., Klistu wakalwiita mutumwi Joni kwaamba ayi ayuminishe akululika Beneklistu bananikitwe.—Kolo. 1:18; Ciyu. 1:1.

6-7. (a) Ino nkuli nkotucana makani Yesu ngaakalinga kwiisha? (b) Ino mulawo wakwe Klistu inga twaunyumfwila buyani?

6 Ino nkuli nkotucana makani Yesu ngaakalinga kwiisha? Mumabuku aMakani Abotu ayo aamba pashintu shiinji Yesu nshaakaamba akucita ndyaakalinga pacishi ca panshi. Malembo aciGiliki amwi acaala alatucafwa kunyumfwisha Yesu mbwaakalinga kubona shintu, mukwiinga abo bakaalemba bakatanjililwa amushimu usalashi alimwi bakalinga kucite “miyeeyo yakwe Klistu”.—1 Koli. 2:16.

7 Nshetutokwiiyawo: Shintu Yesu nshaakalinga kwiisha inga shatucafwa mumbasu shoonse sha buumi. Aboobo mulawo wakwe Klistu ulatutanjilila mushintu shoonse nsheenga twaciita kuŋanda, kuncito na kucikolo, alimwi amulibungano. Tuleeya mulawo wakwe Klistu kwiinda mukubelenga Malembo a Beneklistu aCigiliki akukutumana kuyeeyawo. Tulanyumfwila mulawo uyu kwiinda mukukonkela nshowaamba anjiisho nshetucana mu Malembo aBeneklistu aCigiliki. Kucita boobo kulatondesha ayi tulanyumfwila Lesa wesu shilusuno, Yehova, uyo wakapa Yesu shintu shoonse nshaakalinga kwiisha.—Joni 8:28.

LUSUNO NDOLWAKAPA KWAAMBA AYI KUBE MULAWO UYU

8. Ino mulawo wakwe Klistu uliyakitwe palwiimbi nshi?

8 Ŋanda iyakitwe kabotu palwiimbi luyumu ilapa baabo bakalaamo kulinyumfwa kushitilishikwa akuliiba. Ubu mbocibete akumulawo ubotu, mulawo uyo ulapa baabo baukonkela kulinyumfwa kushitilishikwa akuliiba. Mulawo wakwe Klistu uliyakitwe palusuno—lwiimbi lubotu abuumbi. Ino nceebonshi ncetwaambila boobu?

Tulanyumfwila “mulawo wakwe Klistu” kwiinda mukutondesha lusuno kubamwi(Amubone mapalagilafu 9-14) *

9-10. Ino nciinshi nceenga twaambila ayi Yesu wakalinga kucite lusuno, alimwi ino cakubonenaako cakwe inga twacikonkela buyani?

9 Cakutaanguna, Lusuno ndolwakapa kwaamba ayi Yesu acite shoonse nshaakalinga kucita. Muntu ucite lusuno ngweenga watondesha nkumbu na kuyeeyelako bamwi. Mukwiinga Yesu wakalinga kucite nkumbu, wakaiisha bantu, kushilika balwashi, kwaabila shakulya bafwite nsala akubusha bafu. (Mate. 14:14; 15:32-38; Maako 6:34; Luka 7:11-15) Nabi kwaamba ayi kucita shintu ishi kwakamutolela ciindi ankusu, Yesu wakalyaaba kucafwa bantu kwiinda mukubika panembo shintu nshebakalinga kuyandika. Ciinditeewo pa shoonse, wakaaba buumi bwakwe ceebo ca babye.—Joni 15:13.

10 Nshetutokwiiyawo: Inga twakonkela cakubonenaako cakwe Yesu kwiinda mukubika panembo shintu babyesu nshebatoyandika. Kwiilikaawo, inga twakonkela cakubonenaako cakwe na katunyumfwila nkumbu bantu mbotucana kumusena nkotushimikila. Na katushimikila bamwi makani abotu ceebo cakwaamba ayi tulabanyumfwila nkumbu, nkokwaamba ayi tutokonkela mulawo wakwe Klistu.

11-12. (a) Ino nshiinshi shitondesha kwaamba ayi Yehova alatubikilako maano abuumbi? (b) Ino cakubonenaako cakwe Yehova cakutondesha lusuno inga twacikonkela buyani?

11 Cabili, shintu Yesu nshaakalinga kucita shakatondesha lusuno lucite Baishi. Ndyaakalinga kushimikila makani abotu, wakatondesha kwaamba ayi Yehova alabikila maano abuumbi kubasebenshi bakwe. Makani omwi paayo ngaakalinga kwiisha ngakwaamba ayi: Ishiwesu wakwiculu alabona uli woonse wandiswe kuba muntu uyandika abuumbi. (Mate. 10:31) Yehova alalangila cakuyandishisha kutambula mbelele yakalinga yasoweka sombi yakaana akuboolela mulibungano. (Luka 15:7, 10) Yehova wakatondesha lusuno lwakwe kwiinda mukutupa mwanaakwe mbuli cilubula.—Joni 3:16.

12 Nshetutokwiiyawo: Ino cakubonenaako cakwe Yehova cakutondesha lusuno inga twacikonkela buyani? (Efe. 5:1, 2) Tulyeelete kubona uli woonse wabamakwesu abenankashi kuba muntu uyandika abuumbi, akutambula camaansa obilo “mbelele yakalinga yasoweka” sombi yaboolela kuli Yehova. (Kulu. 119:176) Tulyeelete kutondesha ayi tulisuni bamakwesu abenankashi kwiinda mukulyaaba akubacafwa bunene bunene ndyebabulisha shiyandika. (1 Joni 3:17) Tulanyumfwila mulawo wakwe Klistu kwiinda mukutondesha lusuno kubamwi.

13-14. (a) Kweelana alilembo lyakwe Joni 13:34, 35, ino ngumulawo nshi Yesu ngwakapa bashikwiiya bakwe, alimwi ino nceebonshi mulawo uyu ngupya? (b) Ino nshiinshi nshotweelete kucita kwaamba ayi tukonkele mulawo uyu?

13 Catatu, Yesu wakalwiita bashikwiiya bakwe kwaamba ayi balyeelete kusunana. (Amubelenge Joni 13:34, 35.) Mulawo uyu ngupya mukwiinga mubupusano amulawo Lesa ngwaakalinga apa bene Isilaeli, tulyeelete kusuna bamakwesu abenankashi bweenka mbuli Yesu mbwaakatutondesha lusuno. Kucita boobo kulayandika kutondesha lusuno lwakulyaaba. * Tulyeelete kusuna bamakwesu abenankashi Kwiinda mbotulisuni. Tulyeelete kubasuna abuumbi cakwaamba ayi inga twaaba buumi bwesu ceebo ca mbabo, bweenka mbuli Yesu mbwaakacita kuli ndiswe.

14 Nshetutokwiiyawo: Ino nshiinshi nshotweelete kucita kwaamba ayi tukonkele mulawo upya? Tulyeelete kulyaaba akucafwa bamakwesu abenankashi. Teshibo kulibambila kwaaba buumi bwesu kwaamba ayi tubacaafwe, sombi nkuba balibambite kubacafwa nabi mutuntu tuniini. Kucakubonenaako, na twalyaaba kucafwako mukwesu na nankashi wacinene kwaamba ayi acikoonshe kucanika kumabungano lyoonse, na kusumina kucileka shintu shimwi kwaamba ayi tusangalashe muyandwa wesu, nabi na kubwesako nshiku shakookesha kuncito kwaamba ayi twaabanemo lubasu muncito yakucafwa bamakwesu abenankashi bawitwa mapensho anene, nkokwaamba ayi tulanyumfwila mulawo wakwe Klistu. Kwiilikaawo, kulyaaba kwesu inga kwapa kwaamba ayi muntu uli woonse mulibungano alinyumfwe kushitilishikwa akuliiba.

MULAWO UYUMINISHA BULULAMI

15-17. (a) Ino Yesu wakatondesha buyani ayi wakalinga kucita shintu cabululami? (b) Ino nshiinshi nshotweelete kucita kwaamba ayi tukonkele cakubonenaako cakwe Yesu?

15 Kweelana ambolisebenseshekwa mu Baibo, liswi lyakwaamba ayi “Bululami” lilasansulula kucita shintu Lesa nshaamba ayi shili kabotu alimwi kucita boobo cakubula kusalulula. Ino nceebonshi nceenga twaambila ayi mulawo wakwe Klistu ulayuminisha bululami?

Yesu wakalinga kulemeka banakashi akubanyumfwila nkumbu, kwiilikaawo abaabo bakalinga kusuulitwe (Amubone palagilafu 16) *

16 Cakutaanguna, amuyeeye Yesu mbwaakalinga kucita shintu cabululami. Ndyaakalinga pacishi ca panshi, bamatanjilili babupailishi bwa bene Juda bakalinga kupatite akusuulite uli woonse watakalinga mwine Juda, alimwi banakashi tabakalinga kupekwawo bulemu. Nacibi boobo, Yesu taakalinga kusalulula muntu uli woonse. Wakasuminisha baabo batakalinga baJuda bakamushoma kuba bashikwiiya bakwe. (Mate. 8:5-10, 13) Cakutasalulula wakashimikila muntu uli woonse, mubile na mukandu. (Mate. 11:5; Luka 19:2, 9) Taakalinga kukalookela na kwaamba calunkutwe kubanakashi. Sombi wakalinga kubapa bulemu akubanyumfwila nkumbu, kwiilikaawo abaabo bantu mbobakalinga kusuulite.—Luka 7:37-39, 44-50.

17 Nshetutokwiiyawo: Inga twakonkela cakubonenaako cakwe Yesu kwiinda mukutasalulula bantu, akushimikila kumuntu uli woonse usuni kwiiya—teshi mulandu ambwaabete na nkwaapaila. Beneklistu basankwa balakonkela cakubonenaako cakwe Yesu kwiinda mukupa bulemu banakashi. Na katucita sheeshi nkokwaamba ayi tutokonkela mulawo wakwe Klistu.

18-19. Ino Yesu wakaiisha nshi pamakani abululami, alimwi ino nshiinshi nshotutokwiiyawo?

18 Cabili, atuyeeye Yesu nshaakaiisha pamakani abululami. Wakaiisha bashikwiiya bakwe njiisho sheenga shabacafwa kucita shintu cabululami. Kucakubonenaako, amuyeeye pamulawo wakucitila bamwi nshetusuni ayi aswebo batucitile. (Mate. 7:12) Taakuwo muntu utasuni kucitilwa shintu cabululami. Aboobo, tulyeelete kucitila bamwi shintu cabululami. Na twacita boobo, abalo balaakutucitila shiluleme. Ano ino mbuyani na bamwi batucitila shintu munshila italuleme? Yesu wakaiisha bashikwiiya bakwe kushoma kwaamba ayi Yehova ‘alaakubacitila shiluleme bantu bakwe balilila kuli nguwe mashiku amalumwi.’ (Luka 18:6, 7) Alimwi maswi aya ncishomesho cakwaamba ayi: Lesa wesu ululeme alishi mapensho oonse ngotutokwiindaamo munshiku shino shakweelaako, aboobo paciindi ceelete alaakuleta boomboloshi bululeme.—2 Tesa. 1:6.

19 Nshetutokwiiyawo: Kukonkela njiisho shamu Baibo Yesu nshaakalinga kwiisha kulaakutucafwa kucitila bamwi shintu cabululami. Alimwi nabi twakacitilwa shintu shitaluleme mucishi cino cakwe Satana, inga twayuminishikwa kwiinda mukushiba kwaamba ayi Yehova alaakubanyonyoola abo boonse bakatucita shitaluleme.

INO ABO BAKAPEKWA NKUSU SHAKUTANJILILA BAMWI BALYEELETE KUTANJILILA BUYANI?

20-21. (a) Ino abo bakapekwa nkusu shakutanjilila bamwi balyeelete kutanjilila buyani? (b) Ino musankwa alyeelete kucita nshi kwaamba ayi atondeshe ayi alisuni mukaakwe, alimwi ino mushali alyeelete kucita buyani kwaamba ayi atondeshe ayi alisuni bana bakwe?

20 Kweelana amulawo wakwe Klistu, ino abo bakapekwa nkusu shakutanjilila bamwi balyeelete kutanjilila buyani? Mukwiinga lusuno ndolwiimbi lwa mulawo uyu, abo bakapekwa nkusu shakutanjilila bamwi tabeelete kusuula baabo mbobatootanjilila, sombi balyeelete kubatondesha lusuno akubabikila maano. Balyeelete kwiibaluka kwaamba ayi Klistu alisuni kwaamba ayi tunootondesha lusuno mushintu shoonse nshetucita.

21 Mumukwashi. Musankwa alyeelete kusuna mukaakwe “bweenka mbuli Klistu mbwaakasuna libungano.” (Efe. 5:25, 28, 29) Musankwa alyeelete kukonkela cakubonenaako cakwe Klistu cakutondesha lusuno lwakulyaaba, kwiinda mukubika panembo shitoyandika kumukaakwe. Ici inga caba ciyumu kubasankwa bamwi, mpashi ceebo cakwaamba ayi bakakulila mumukwashi mobatakalinga kutondesha lusuno abululami. Inga caba ciyumu kwiiya mibo ibotu, nacibi boobo balyeelete kwaaluka kwaamba ayi bacikoonshe kukonkela mulawo wakwe Klistu. Musankwa utondesha lusuno lwakulyaaba alatondeshekwa bulemu kumukaakwe. Mushali musankwa utondesha bana bakwe lusuno lwancinencine, taabakalashi kwiinda mukwaamba na kucita shintu shitabete kabotu. (Efe. 4:31) Sombi alabatondesha ayi alibasuni alimwi alabalumba kwaamba ayi balinyumfwe kushitilishikwa akuliiba. Na mushali kaacita sheeshi, baana balamusuna akumushoma.

22. Kweelana ashaambwa palilembo lya 1 Pita 5:1-3, ino “mbelele” nsha baani, alimwi ino shilyeelete kulamwa buyani?

22 Mulibungano. Bamanene balyeelete kwiibaluka kwaamba ayi “mbelele” teshi shaabo. (Joni 10:16; amubelenge 1 Pita 5:1-3.) Maswi akwaamba ayi “litanga lyakwe Lesa,” a“bantu bakwe Lesa” alebalusha bamanene kwaamba ayi mbelele nshakwe Yehova. Alisuni kwaamba ayi bamanene banootondesha lusuno ndyebatokweembela mbelele shakwe. (1 Tesa. 2:7, 8) Bamanene beshikulama mbelele calusuno balasangalasha Yehova. Kwiilikaawo, bamakwesu abenankashi abalo balabalemeka akubasuna.

23-24. (a) Ino bamanene balacita buyani na umwi mulibungano wacita cilubo cinene? (b) Ino nshiinshi bamanene nshobeelete kwiibaluka ndyebatokoombolosha wacita cilubo cinene?

23 Ino bamanene balyeelete kucita buyani na umwi mulibungano wacita cilubo cinene? Nshobeelete kucita shilipusene ashakalinga kucita boomboloshi abamanene bakalinga kukonkela Mulawo Lesa ngwaakapa bene Isilaeli. Kweelana aMulawo uyo, bamanene aba bakalinga koombolosha milandu ikumite kupaila ashintu shimwi. Ano mulawo wakwe Klistu ulasuminishabo bamanene koombolosha milandu ikumite kupaila. Bamanene balicishi kwaamba ayi Lesa wakapa mfulumeende nkusu shakoombolosha milandu ikuma shintu shimwi. Mfulumeende shilicite nkusu shakulipilisha muntu wacita mulandu na kumubika mujeele.—Loma. 13:1-4.

24 Ino bamanene baloombolosha buyani na muntu wacita cilubo cinene? Kwaamba ayi boomboloshe kabotu balalanga langa Malembo nshaamba. Tabalubi kwaamba ayi lusuno ndolwiimbi lwa mulawo wakwe Klistu. Mukwiinga balicite lusuno, bamanene balataanguna kuyeeya pamiipusho mbuli: Ino nshiinshi nsheenga twaciita kwaamba ayi tucafwe mukwesu na nankashi wacitilwa cibiibi? Na muntu wacita cilubo cinene, lusuno lulapa bamanene kutaanguna kuyeeya pamiipusho mbuli: Sa waana? Sa inga twamucafwa kuboosha bushicibusa bwakwe a Lesa?

25. Ino tulaakubandika nshi mumutwi utokonkelaawo?

25 Tulalumba abuumbi kwaamba ayi Yehova wakatupa mulawo wakwe Klistu! Na soonse twasebensa cankusu kukonkela mulawo uyu, nkokwaamba ayi muntu uli woonse mulibungano alaakunolinyumfwa kuba uyandika akushitilishikwa. Nacibi boobo, tucikala muciindi ‘bantu bacita shibiibi ndyebatooya bubicilaakobo.’ (2 Timo. 3:13) Tulyeelete kutolelela kuba bacenjete. Ino bamulibungano inga bacita buyani kwaamba ayi banoocita shintu cabululami bweenka mbuli Lesa mbwaabete na umwi wacita mulandu mbuli koona na kucita mwaana muniini shintu shibiibi? Tulaakubandika cikumbulo kumwiipusho uyu mumutwi utokonkelaawo.

LWIIMBO 15

^ par. 5 Mutwi uyu amitwi imwi yobilo itokonkelaawo ndubasu lwa mitwi itokwaamba nceenga twashomena ayi Yehova ngu Lesa shilusuno ucita shintu munshila ya bululami. Alisuni kwaamba ayi bantu bakwe banookonkela shintu cabululami, alimwi alayuminisha baabo bacitilwa shintu shitaluleme mucishi cibiibi ici.

^ par. 1 Amubone mutwi utokwaamba ayi “Yehova Mbwaakatondesha Lusuno Abululami Kubene Isilaeli” utoocanika mu Njashi Yamulindilishi ya February 2019 yamu Chitonga.

^ par. 13 KUSANSULULA MASWI: Lusuno lwakulyaaba lulayuminisha bantu kubika panembo shintu shiyandika bamwi muciindi cakubika shaabo. Tulilibambite kulyaaba kwaamba ayi tucafwe bamwi.

^ par. 61 BUSANSULUSHI BWACIKOPE: Yesu atolanga mukalubinje wafwitwa mwaana musankwa. Yesu wanyumfwa nkumbu akumubusha musankwa wacanike.

^ par. 63 BUSANSULUSHI BWACIKOPE: Yesu atoolya cakulya muŋanda yakwe Simoni muFalisi. Mwanakashi mpashi mufuule, wasansha shimpanta shakwe Yesu kwiinda mukusebensesha minsonshi akwiikunkumuna amisusu yakwe, alimwi akutilako mafuta anunkila. Simoni wakakalala ndyaakabona shakacita mwanakashi, sombi Yesu wakaamba ayi wacitabo kabotu.