Ir al contenido

Ir al índice

KJOAʼMIYA XI CHOTʼAYA 18

Je Jeobá bakó kjoatsjoacha kao kjoatéxomakixi ya jinjtín

Je Jeobá bakó kjoatsjoacha kao kjoatéxomakixi ya jinjtín

“Tinyakaongañáo kjoa xi jo chʼá sʼin kjinele xíngio. Kʼoasʼin si̱tjoson je kjoatéxomale Cristo” (GÁL. 6:2).

KJOAJNDA 12 Nʼio ngʼa tíjna Jeobá, Nináná

XI TÍNCHJA̱NI *

1. Jmé tʼatsʼeni xi tsín jao sʼe tokoán.

JE Jeobá tsjoakee ʼyani xi je síxále. Kʼoa ngantsjai nichxin nga bakó kjoatsjoacha. Xi ijngosani, bakó je kjoatéxomakixi (Sal. 33:5). Kuinga tsín jao sʼeni tokoán nga aon male nga kjoañʼai faʼá je choʼndale, kʼoa nga je kʼoendajin jmeni xi matʼain. Je xi títjon kjoaʼmiya xi nkjín tjíokjao, * tsaʼyañá nga je kjoatéxoma xi kitsjoale Jeobá je naxinandá Israel tsakakó kjoatsjoacha kʼoa kisakole kjoatéxomakixi ngatsʼi, ngisaa je xi tsín ʼya xi kisʼele xi kisitoánntjai (Deut. 10:18). Je kjoatéxoma jebi bakó nga nʼio mandosinle Jeobá je chjota xi je bexkón.

2. Jmé xi chótʼayajiaan i̱ kjoaʼmiya jebi.

2 Je Kjoatéxomale Moisés kʼiaa tsín tikoanchjénni nga nó 33, kʼianga kisʼejnatítjon je jtínle chjotale Cristo. A kui xi tsonile nga tsín tijme kjoatéxoma kisʼeni xi bakó kjoatsjoacha kao kjoatéxomakixi. Mai, nga̱ je chjotale Cristo ijngo kjoatéxoma chjotse kitjenngi. I̱ kjoaʼmiya jebi kui jchaa jñánile je kjoatéxoma chjotse jebi, kʼoa xijekoa̱n kui chótʼayajiaan jebi: Ánni nga kʼoabixónsíñá nga kjoatsjoacha yʼangini je kjoatéxoma jebi. Ánni nga kʼoabixónsíñá nga kjoatéxomakixi yʼangini. Kʼoa nga kui kjoatéxoma jebi kʼoangini je xi xá kjinele jinnaxinandále Niná kao ya yaniʼya, jósʼin skoe̱kon je xi ngikʼa.

JMÉNI JE XI “KJOATÉXOMALE CRISTO” ʼMI

3. Jmé xi tínchja̱ni je “kjoatéxomale Cristo” tojo tso Gálatas 6:2.

3 (Tʼexkiai Gálatas 6:2). * Je chjotale Cristo kui fitjenngi “je kjoatéxomale Cristo”. Je Jesús alikui ñaki tsakʼétʼaxo̱n je kjoatéxoma xi koaitjenngi je chjotale, je xi kisʼin kuinga kʼoakitsole jmeni xi tjínnele sʼin, kitsjoale kjoatéxoma kao kjoafaʼaitsjen. Je xi “kjoatéxomale Cristo” ʼmi kui ngayeje jmeni xi tsakakóya je Jesús. Yaa párrafo xi fisani kuitsoyasaná xi tʼatsʼe kjoatéxoma jebi.

4, 5. 1) Jósʼin tsakakóya je Jesús. 2) Kʼiáni tsakakóya.

4 Jósʼin tsakakóyale Jesús je chjota. Xi títjon, kao jmeni xi kitso. Nʼio tsakinyakao je chjota nga̱ kui kitsoyale jokjoantjínni xi tʼatsʼe Niná kʼoa jmé xá tiyochonñá, kʼoa nga toje Chjotaxále Niná xi koa̱nle kjoaʼaxin ngayeje kjoañʼai xi tjíofaʼá je chjota (Luc. 24:19). Je Jesús kʼoati nʼio nda choa̱ tsakʼéjna josʼin kikao yaole kʼoa jmeni xi kisʼin, kʼoa kʼoasʼin kitsoyanile je chjotatjenngile josʼin tjínnele koaikao yaole (Juan 13:15).

5 Kʼiáni tsakakóya je Jesús. Kʼiaa kitsoya nga tsakʼejna i̱ Sonʼnde (Mat. 4:23). Kʼoati tsakakóyale je chjotatjenngile kʼianga jejaʼáyanile. Tobʼelañá, tsʼatola 500 mani je chjotale xi tsʼatsenle, xi kʼoakitsole nga tjínnele chjotatjenngile sikao je chjota (Mat. 28:19, 20; 1 Cor. 15:6). Nga jko̱ sʼin tíjnale je jtín, kʼianga jeki ya ngʼajmi tosi tonda kitsoyale je chjotatjenngile. Tobʼelañá, kʼianga nó 96 jé pastro Juan kisichjén kʼianga kisinʼiojin kʼoa nga kitsjoale kjoafaʼaitsjen je chjotatjenngile (Col. 1:18; Apoc. 1:1).

6, 7. 1) Jñáni kisʼetʼaxo̱n jmeni xi tsakakóya je Jesús. 2) Jméni xi tjínnele sʼiaan nga si̱tjosoán je kjoatéxomale Cristo.

6 Jñáni kisʼetʼaxo̱n jmeni xi tsakakóya je Jesús. Je xi ño Evangelio nkjín koya bʼéyanajmí jmeni xi kisʼin kʼoa jmeni xi kitso kʼianga tsakʼejna i̱ Sonʼnde. Kʼoa jmesani xi faʼaitʼa ya Escrituras Griegas Cristianas basenkaoná nga ngisa nda majinná josʼin kisikjaʼaitsjen je Jesús, nga̱ kui nganʼiotsjele Niná tsakándiaale je xi kiski kʼoa kui kisʼele “kjoafaʼaitsjen xi tsʼe Cristo” (1 Cor. 2:16).

7 Xi bakóyaná: Jmeni xi tsakakóya je Jesús nʼio basenkaoná josʼin mangínkoaa yaoná. Kuinga je kjoatéxomale Cristo mangíntjenngisíñá jmeni xi nʼia nga tiyoaa ya ndʼianá, ya tʼaxáná, ya ndʼiaskuela kʼoa kao ya jinjtín. Majinná jotso je kjoatéxoma jebi kʼianga bʼexkiaa je Escrituras Griegas kʼoa nga nikjaʼaitsjenjiaan jmeni xi tso. Nitjosonñá je kjoatéxomale Cristo kʼianga kʼoanʼia jmeni xi tso je Escrituras Griegas, nga mangíntjenngiaa je kjoatéxoma kao kjoafaʼaitsjen xi tsjoá. Kʼianga nitjosoán jmeni xi tso je kjoatéxomale Cristo, jéni Jeobá tinitjosonlee, nga̱ tʼatsʼe kinroani ngayeje jmeni xi tsakakóya je Jesús (Juan 8:28).

JE KJOATÉXOMA XI KJOATSJOACHA YʼANGINI

8. Jméni xi yʼangini je kjoatéxomale Cristo.

8 Alikui nokjoaan tsa ya tiyoʼyá jngo ndʼia xi nʼio tjín je xjáoja̱ma̱le kʼoa xi nda kisʼenda. Kʼoatisʼinni, ñaki sʼejngo kon jngo chjota xi sítjoson je kjoatéxoma xi nʼio ndasʼin tjínndajin. Kʼoa je kjoatéxomale Cristo kjoatsjoacha yʼangini. Ánni nga kʼoabixónsíñá.

Kʼianga bakolee kjoatsjoacha xi ngikʼa, kui tinitjosoán “je kjoatéxomale Cristo” (Chótsenlai párrafo 9-14) *

9, 10. 1) Jmé choa̱ xi tjín nga kao kjoatsjoacha kʼoakisʼinni je Jesús ngayeje jmeni xi kisʼin. 2) Jósʼin koa̱n chjénngiaa je choa̱le.

9 Xi títjon, kao kjoatsjoacha kʼoakisʼinni je Jesús ngayeje jmeni xi kisʼin. Nga kisʼele kjoamatokon, tsakakóyale je chjotankjín, kisindayaa je xi tjíomʼe, kisikjén je xi baole kʼoa kisikjaʼáyale je ʼndíkʼien. Kʼoa kʼoasʼin tsakakóni je kjoatsjoacha (Mat. 14:14; 15:32-38; Mar. 6:34; Luc. 7:11-15). Ngayeje jmeni xi kisʼin nganʼio koanchjénle kʼoa nichxin kisʼengile. Tonga kao kjoatsjoa tsakasenkao xi kjaʼaí. Kʼianga ngisa nʼio tsakakó kjoatsjoacha kʼiaa nga kitsjoa kjoabijnachonle xi totʼatsaan (Juan 15:13).

10 Xi bakóyaná: Koaan chjénngilee je Jesús kʼianga tsín to yaoná kjuinñá nga kui títjon si̱kjaʼaitsjeen jmeni xi machjénle xi ngikʼa. Kʼoati koa̱n koakolee kjoamatokon je chjota xi ʼmiyasonlee. Kʼianga kui kjoamatokon xosíkaoná nga ʼmiyalee Énle Niná je chjota, kʼoasʼin nitjosonñá je kjoatéxomale Cristo.

11, 12. 1) Jósʼin ʼyañá nga mandosinle Jeobá xi tʼatsaan. 2) Jósʼin koa̱n chjénngiaa je kjoatsjoacha xi bakó Jeobá.

11 Xi majaoni, je Jesús tsakakó je kjoatsjoacha xi tjínle je Nʼaile. Jokjitse kitsoyason je Jesús tsakakó nga mandosinle Jeobá je choʼndale. Tobʼelañá, kitsoyaa nga nʼio chjí bekonná je Niná nga jngó jngoá (Mat. 10:31). Xi ijngosani, je Jesús kʼoakitso nga je Jeobá mele nga katafaʼai ijngokʼani je chjota xi jekisikjinle, kʼoa kao kjoatsjoa skoéya ijngokʼani (Luc. 15:7, 10). Kʼoati kitso nga je Niná kʼoasʼin tsakakóni je kjoatsjoacha nga kitsjoa kjoabijnachonle je ʼNdíle nga tsakʼéchjíntjainá (Juan 3:16).

12 Xi bakóyaná: Jósʼin koa̱n chjénngiaa je kjoatsjoacha xi bakó Jeobá (Efes. 5:1, 2). Kʼiaa nga chjí jchatokoán je ndsʼee kʼoa nga kao kjoatsjoa chjoéyaa xi jekisikjinle Jeobá tsakai (Sal. 119:176). Kʼianga binyakoaa je ndsʼee nga nganʼio machjénle, kʼoasʼin bakoñá nga tsjoachaa (1 Juan 3:17). Nga bakolee kjoatsjoacha xi ngikʼa, kʼoasʼin nitjosonñá je kjoatéxomale Cristo.

13, 14. 1) Jótso je kjoatéxoma xi kitsjoa je Jesús xi faʼaitʼa ya Juan 13:34, 35, kʼoa ánni nga kjoatéxoma chjotse ʼmini. 2) Jósʼin nitjosoán je kjoatéxoma jebi.

13 Xi majanni, je Jesús kʼoakitsole je chjotatjenngile nga katabakó kjoatsjoacha jokisʼin je (tʼexkiai Juan 13:34, 35). * Je kjoatéxoma jebi sʼaa chjotse nga̱ tsín ya tíjnajin je kjoatéxoma xi kitsjoale Niná je naxinandá Israel. Je Jesús kʼoakitso nga tjínnele kʼoasʼin tsjoacha koaan je ndsʼee josʼin tsjoake koanná je. * Tjínnele nga ngisa tsjoacha koaan tikʼoajinni jokji tsjoachaa yaoná, kʼoa tjínnele saʼnda kʼoaintjé kjoabijnachonná xi totʼatsʼe je ndsʼee, tojo kisʼin je Jesús.

14 Xi bakóyaná: Jósʼin nitjosoán je kjoatéxoma chjotse xi kitsjoa je Jesús. Kʼiaa nga kui títjon nikatioá jmeni xi machjénle je ndsʼee. Ali tsa tokuijin nga tiyondaa nga kʼoee je kjoabijnachonná xi totʼatsʼe, kʼoati kuinga kuinyakoaa ninga tochoa jmeni xi machjénle. Tobʼelañá, koaan koangínchʼatoaa je ndsʼee xi jetjínle nó nga satíoná kjoajtín. Koaan si̱katioá tsa jmeni xi nʼia ninga nʼio tsjoachaa tojoni nga ngisa tsjoa katasʼe kon je ndsʼee, kʼoa tsa maije̱ koaan vacaciónná si̱chjén nga kʼoainganʼioá jñani kjoaxkón bichóne je ndsʼee. Nga kʼoanʼia, nitjosonñá je kjoatéxomale Cristo kʼoa bʼainganʼioñá nga tsjoa satío kon ngatsʼi je ndsʼee ya jinjtín.

JNGO KJOATÉXOMA XI KJOATÉXOMAKIXI YʼANGINI

15-17. 1) Jme xi kisʼin je Jesús, jósʼin tsakakó je kjoatéxomakixi. 2) Jósʼin chjénngilee je Jesús.

15 Je Biblia kʼoatso nga je kjoatéxomakixi kui xi tsonile nga kui kʼoanʼia jmeni xi kʼoatso Niná nga ndatjín kʼoa nga tsín ʼya xi chja̱ʼajiaan. Ánni kʼoabixónñá nga kjoatéxomakixi yʼangini je kjoatéxomale Cristo.

Je Jesús tsakakóle kjoaxkóntokon je yánchjín kʼoa ndʼé kisikao, ninga je yánchjín xi chʼaosʼin tsabekon chjota (Chótsenlai párrafo 16) *

16 Xi títjon, kataʼyala jósʼin tsakakó Jesús je kjoatéxomakixi. Nga kui nichxin, je xi nyatítjonle religiónle chjota judío jtike koan je chjota xi xin naxinandále, tsakʼasjengi je xi toxkia chjota kʼoa tsín tsakakóle kjoaxkóntokon je yánchjín. Tonga je Jesús, tongóson sʼin tsabekon ngatsʼi. Alikui tsakʼasjengi je chjota xi xin naxinandále xi koankjainle tʼatsʼe (Mat. 8:5-10, 13). Kitsoyasonle ngatsʼi chjota, ni xi nyiná kʼoa ni xi ma̱ tjíosíjchá yaole (Mat. 11:5; Luc. 19:2, 9). Alikuikʼia tsakʼasjengi je yánchjín kʼoa alikui totaon tsabe. Tosaa tsakakóle kjoaxkóntokon kʼoa ndʼé kisikao, ninga je xi chʼaosʼin tsabekon chjota (Luc. 7:37-39, 44-50).

17 Xi bakóyaná: Koaan chjénngilee je Jesús kʼianga tsín ʼya xi chja̱ʼajiaan kʼoa nga kʼuínyalee Énle Niná ngatsʼi je xi kjuinrʼoéná, ni nyiná kʼoa ni ma̱ sʼin tjíosíjchá yaole kʼoa tojme religión tjíojin. Je chjotale Cristo xi xʼin, jé Jesús kjenngile kʼianga bakóle kjoaxkóntokon je yánchjín. Nga kʼoanʼia, nitjosonñá je kjoatéxomale Cristo.

18, 19. Jmé xi kitso je Jesús tʼatsʼe kjoatéxomakixi, kʼoa jmé xi bakóyaná.

18 Xi majaoni, kataʼyala jokitso je Jesús tʼatsʼe kjoatéxomakixi. Kitsjoale kjoafaʼaitsjen je chjotatjenngile xi kuinyakao nga tsín kjoaʼajin xínkjín. Si̱kjaʼaitsjenla nga kʼoakitso je Jesús nga kʼoasʼin si̱koaa je chjota josʼin mená nga katasíkaoná je (Mat. 7:12). Tsakui xi kixi tíjna kʼoasi̱koaa je chjota, kʼoajin tisikaoná tsanda je. Tonga jósʼiaan tsa tsín kixi tíjna jme xi koantʼeen. Je Jesús kʼoati kitsole je chjotatjenngile nga je Jeobá katasínʼiotʼa, nga̱ koasenkao nga sa̱kóle kjoatéxomakixi je “xi nʼio nchja̱le nichxin kao nitje̱n” (Luc. 18:6, 7). Je én jebi kuitjoson: je Niná kixi kʼoa nʼio nda be jokji kjoañʼai tichjaʼá nichxin fetʼa xi tiyoaa ndʼaibi, kʼoa jé xi kuitsoni kʼiáni kʼoendajin ngayeje kjoa nga kui xi kixi tjín koa̱ntʼeen (2 Tes. 1:6).

19 Xi bakóyaná: Tsa kjuintjenngiaa je kjoafaʼaitsjen xi kitsjoa Jesús, kuijin xi kixi tíjna si̱koaa xi ngikʼa. Kʼoa tsa tsín kixi tíjna jme xi koantʼeen, ʼyañá nga je Jeobá koasenkaoná nga sa̱kóná kjoatéxomakixi.

JE XI XÁ KJINELE JÓSʼIN TJÍNNELE SKOE̱KON XI NGIKʼA

20, 21. 1) Je xi xá kjinele, jósʼin tjínnele skoe̱kon xi ngikʼa. 2) Je xi xʼin, jósʼin bakóle kjoatsjoacha je chjoónle. 3) Jósʼin tjínnele sikao ʼndíxtile je xi xijchá ma.

20 Tojosʼin tiʼyaa, kjoatsjoacha yʼangini je kjoatéxomale Cristo. Kʼoa nga kui kjoatéxoma jebi fitjenngi je xi xá kjinele ya jinjtín kao ya yaniʼya, tjínnele nga tjao skoe̱ kʼoa koakole kjoaxkóntokon je xi ngikʼa. Machjén nga si̱kjaʼaitsjeen nga kui xi mele Cristo nga koakoá kjoatsjoacha tojmeni xi sʼiaan.

21 Ya yaniʼya. Je xi xʼin tjínnele tsjoake koa̱n je chjoónle “josʼin nga Cristo koantsjoake naxinandále” (Efes. 5:25, 28, 29). Je xi xʼin tjínnele je Jesús skénngile nga kui títjon kuenta sʼin jmeni xi machjénle je chjoónle. Tjínkʼa je chjota xi ñʼai male nga bakó kjoatsjoacha. Tsakui nichxin kuinga tsín kʼoasʼin ngale jñani tsʼe nga tsín kuenta ma kʼoa nga tsín sakóle kjoatsjoacha xi ngikʼa. Ningalani ñʼai koa̱nle nga sikʼantjaiya josʼin ngale, tjínnele kʼoasʼin nga sitjoson je kjoatéxomale Cristo. Kʼianga je xi xʼin ma kʼoasʼin bakóle kjoatsjoacha je chjoónle tojo kisʼin je Jesús, ndasʼin bichómani, nga̱ je chjoón bexkón je xʼinle. Kʼoa je xijchá xi tsjoake kjoaixi je ʼndíxtile, alikui chʼao tso én xi fákao kʼoa alikui totaon be (Efes. 4:31). Tosaa bakóle kjoatsjoacha kʼoa kʼoatsole nga nda tjíosʼín, ánni nga nda satíoni kon je ʼndíxti. Tsa kʼoasʼin je xi xijchá ma, je ʼndíxtile sinʼiotʼa kʼoa tsjoake koa̱n.

22. Tojo tso 1 Pedro 5:1-3, ʼyá tsʼe je barré, kʼoa jósʼin tjínnele jchatokon.

22 Ya jinjtín. Je xi chjotajchínga sʼin tjío tjínnele sikjaʼaitsjen nga tsín tsa tsʼe je barré xi tjíosíkuinda, xi tsonile je ndsʼee xi tjío jinjtín (Juan 10:16; tʼexkiai 1 Pedro 5:1-3 *). Je én xi faʼaitʼa ya Biblia xi “chjotale Niná” tso, kui síkjaʼaitsjenjinná nga tsʼe Jeobá. Kʼoa je, kui xi mele nga tjao kataʼya je choʼndale (1 Tes. 2:7, 8). Tsa kʼoasʼin je xi chjotajchínga sʼin tjío nda koatio ngixko̱n Jeobá, skoe̱xkón je ndsʼee kʼoa tsjoake koa̱n.

23, 24. 1) Jmé xá xi kjinele je xi chjotajchínga sʼin tjío kʼianga ai jée bajngi tsa ʼyani jinnaxinandále Niná. 2) Nga kʼoama, jméni xi kuenta sʼín je xi chjotajchínga sʼin tjío.

23 Je kjoatéxoma xi tsakʼaile naxinandá Israel kʼoatso nga je xi juez kʼoa xi chjotajchínga sʼin tsakatio tsakʼéndajin je kjoa xi kisʼe nga jaʼatone kjoatéxomale Niná je chjota, kʼoati je tsakʼéndajin tsa ʼyani xi kjaʼaísa kjoa tsakajngi. Tonga nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, nga kjoatéxomale Cristo fitjenngi je xi chjotajchínga sʼin tjío jelikui tikui xá yʼani. Kʼiatsa ʼyani xi ai jée bajngi jinnaxinandále Niná, je xi chjotajchínga sʼin tjío tokuikjoán bʼéndajin nga kjoatéxomale Niná faʼatone je chjota. Je Niná, jé chjotaxá sonʼnde kitsjoale xá nga kʼoendajin kʼianga ai jée bajngi jngo chjota. Kuinga je kjinenile kʼoatso jme kjoañʼai xi kʼoaile je chjota (Rom. 13:1-4).

24 Jósʼín je xi chjotajchínga sʼin tjío kʼianga ai jée bajngi tsa ʼyani jinnaxinandále Niná. Yaa Biblia bʼangini nga bʼéndajin je kjoa. Kuenta sʼín nga kjoatsjoacha yʼangini je kjoatéxomale Cristo. Kui kjoatsjoacha xosíkao nga nda básjaiya jotso je kjoatéxomale Niná ánni nga koa̱n kuinyakaoni je xi jée kakajin. Kʼoa kui kjoatsjoacha xosikao nga kuenta sʼin tsa kʼoamanile nga kasokójéele kʼoa tsa koa̱n nga ndasʼin kʼoéjna ijngokʼani ngixko̱n Niná.

25. Jmé xi chótʼayajiaan ya kjoaʼmiya xi ijngo.

25 Nʼio tsjoa sʼe tokoán kʼianga kui kjoatéxomale Cristo mangíntjenngiaa. Kʼianga nitjosoán ngatsʼiaa kjoatéxoma jebi, ndasʼin biyoaa ya jinjtín kao je ndsʼee, ʼyachjíñá xíngiaa kʼoa bakolee kjoatsjoacha. Tonga nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, je chjotatsʼen sa chʼao sa chʼao sʼin (2 Tim. 3:13). Kuinga machjénsíni nga tjenyatokon kuiyoaa. Jósʼin koaitjenngi je kjoatéxomakixile Niná je jtín kʼiatsa ʼyani xi xtiʼndí betaon. Yaa kjoaʼmiya xi ijngo chótʼayajiaan xi tʼatsʼe jebi.

KJOAJNDA 15 Chʼa̱sjengʼaa je ʼNdítjonle Jeobá

^ párr. 5 Je kjoaʼmiya jebi kʼoa kao xi ngijao xi sʼa chótʼayajiaan koasenkaoná nga tsín jao sʼe̱ tokoán nga je Jeobá bakó kjoatsjoacha kao kjoatéxomakixi. Kui xi mele nga katasakóle kjoatéxomakixi je choʼndale, kʼoa sínʼio kon ʼyani xi totaon tjíoʼya.

^ párr. 1 Chótʼai je kjoaʼmiya xi ʼmi “Je Kjoatéxomale Moisés tsakakó je kjoatsjoacha kao kjoatéxomakixile Jeobá”, xi faʼaitʼa je Xo̱n xi Bájinkonná xi tsʼe febrero 2019.

^ párr. 3 Gálatas 6:2: “Tinyakaongañáo kjoa xi jo chʼá sʼin kjinele xíngio. Kʼoasʼin si̱tjoson je kjoatéxomale Cristo”.

^ párr. 13 Juan 13:34, 35: “Jngo kjoatéxoma chjotse xi tsjoano: Katamatsjoachao xíngio. Josʼin nga an koantsjoake̱no, kʼoasʼin katamatsjoachao xíngio. 35 Kʼuisʼin skoe̱ ngatsʼi nga jon nío chjotana, tsa kʼoasʼin matsjoachao xíngio”.

^ párr. 13 JÓSʼIN TSOYANILE: Nga kʼoasʼin tsjoacha maa xi ngikʼa josʼin tsjoakená je Jesús, kui xosíkaoná nga kui títjon nikatioá jmeni xi machjénle. Kao kjoatsjoa nikatioá tsa jmeni xi totʼatsʼe nga jekjoanla títjon binyakoaa xi ngikʼa.

^ párr. 22 1 Pedro 5:1-3: “Bʼetsʼoale ngatsʼi chjotajchínga xi tjíojinno, kʼoati an chjotajchínga nía kao je. An tsaʼbe kjoañʼai xi kisʼele Cristo, kʼoati an sʼe̱na kjoajeya xi koa̱ntsen. 2 Tikuindao je chjotale Niná xi tjíojinno. Ali kao kjoanʼiojin nikuindao, tokao kjoandano kʼoasʼiaon. Ali tʼatsʼe xi kuinje̱no xi chʼao tjín, tokao kjoatsjoa kʼoasʼiaon. 3 Ali tsa nʼiojin bʼenelao chjota xi bʼakaono, tonga tjandiaalao chjotale Niná”.

^ párr. 64 XI TÍNCHJA̱NI SÉN XI FAʼAITʼA: Je Jesús jngo ʼndíchjoónkʼan be xi kʼien je ʼndítile xi tojngo mani, mamake kʼoa síkjaʼáyanile ti jebi.

^ párr. 66 XI TÍNCHJA̱NI SÉN XI FAʼAITʼA: Je Jesús yaa tíkjen ya ndʼiale jngo chjota fariseo xi Simón ʼmi. Jngo chjoón xi kao ndáxko̱n tsakanéjonni ndso̱ko̱ je Jesús, kao ntsja̱jko̱ kisixijonni kʼoa siti̱ kitsjonjon, tsakui nichxin chjoónchajngi chjoón jebi. Kʼoa je Simón alikui sasénle nga kʼoasʼín chjoón jebi, tonga je Jesús nchja̱ntjai.