Skip to content

Skip to table of contents

BAA ÍHOOʼAAH 18

Ayóóʼóʼóʼní dóó Tʼáá Ákogi Éʼétʼéii

Ayóóʼóʼóʼní dóó Tʼáá Ákogi Éʼétʼéii

“Nihide ádahootʼéego ahíłká anáhjah, ákódaahtʼı̨́įgo Christ yee hasʼáanii bidaʼołʼı̨́įgo átʼé.”—GAL. 6:2.

SIN 12 Great God, Jehovah

BAA NÁHÓDÓOTʼĮĮŁII *

1. Jiihóvah éí bidineʼé doo yáʼátʼééhgóó ádabiʼdilʼı̨́įgo haitʼéego yaa nitsíkees? Áádóó éí há haa doonííł?

DIYIN JIIHÓVAH éí dabidósinii ahoolʼáágóó ayóóʼáyóʼní. Tʼáá ákogi éʼétʼéii ałdóʼ ayóóʼáyóʼní. (Ps. 33:5) Áko Jiihóvah bá ndaalʼaʼí doo yáʼátʼééhgóó ádabiʼdilʼı̨́įgo bijéí yineesgai. Ndi éí yisdéidoonił, áádóó atídabiłʼínígíí atíidoolííł. Áłtsé baa ídahwiilʼą́ąʼgo * éí Ízrel dineʼé Mózes biniitʼaajįʼ bee hazʼáanii Diyin beidiníʼánę́ę éí ayóóʼóʼóʼní bee hadilyaa. Tʼáá ákogi átʼéego bee nihodiitʼaahgo bee siʼą́ą́ ńtʼééʼ. (Deut. 10:18) Éí bee hazʼáanii yę́ę Jiihóvah dabidósinii ayóó yaa joobaʼgi ííshjání ííłʼı̨́.

2. Haʼátʼíí baa nídadíitʼįįł?

2 Oodlání hazlı̨́ı̨́ʼ yę́ędą́ą́ʼ, Mosaic Law éí 33 C.E.jįʼ doo ílı̨́į da silı̨́ı̨́ʼ. Ndi ániidígíí ninátʼą́, díí áłtsé baa nídadíitʼįįł. Éí ayóóʼóʼóʼní dóó tʼáá ákogi éʼétʼéii bee hazʼą́ągo Oodlání tʼahdii bá hólǫ́. Díí bee hazʼáanii éí haʼátʼíí biniyé ayóóʼóʼóʼní bee hadilyaa? Haʼátʼíí biniyé tʼáá ákogi éʼétʼéii bee siʼą́? Díí bee hazʼáanii biyaadóó éí elders dóó azhéʼé dajílínígíí haitʼéego bee akʼidazhdéezʼı̨́įʼ doo? Díí nihił béédahodoozįįł.

“CHRIST YEE HASʼÁANII”—HAʼÁTʼÍÍ ÁTʼÉ?

3. Galatians 6:2 “Christ yee hasʼáanii” yeinítʼı̨́, éí haʼátʼíí bee hadilyaa?

3 Galatians 6:2 yíníłtaʼ. Oodlání éí “Christ yee hasʼáanii” yikʼehgóó yikah. Jesus éí bikééʼ ndaakaii bikʼehgóó dooleełii, bee hazʼáanii, áádóó binahjįʼ naʼnitinii yeinílá. “Christ yee hasʼáanii” éí tʼáá altso Jesus yee naʼneeztą́ą́ʼ yę́ę daabiiʼ. Éí hazhóʼó bikʼidiʼdiitı̨́ı̨́ł biniyé baa nídadíitʼįįł.

4. Jesus haitʼéego naʼneeztą́ą́ʼ?

4 Jesus éí haitʼéego naʼneeztą́ą́ʼ? Éí bizaad yee yáłtiʼgi ayóó bidziil. Háálá tʼáá aaníí Diyinii yee naʼneeztą́ą́ʼ, biniyé iináagi, áádóó God biNahatʼaʼ bee bílaʼashdlaʼii bee bichʼįʼ nidahwiiʼnáanii niidoołtʼih. (Luke 24:19) Áádóó Jesus beʼiiná yoołtʼihgi yee naʼneeztą́ą́ʼ, áko bikééʼ deíkáahii bikʼehgóó dahináa doo.—John 13:15.

5. Jesus hádą́ą́ʼ naʼneeztą́ą́ʼ?

5 Jesus hádą́ą́ʼ naʼneeztą́ą́ʼ? Nahasdzáán yikááʼ naagháhą́ądą́ą́ʼ. (Matt. 4:23) Áádóó daaztsą́ą́dę́ę́ʼ náábiʼdiilzá bikééʼdóó ałdóʼ naʼneeztą́ą́ʼ. Éí 500dóó baʼaan diné yílʼáago “ídahoołʼaahii danilı̨́įgo ádaahłeʼ,” níigo neineeztą́ą́ʼ. (Matt. 28:​19, 20; 1 Cor. 15:6) Congregation bá atsiiʼ jílı̨́įgo, Jesus éí yáʼąąshdę́ę́ʼ bídahoołʼaahii tʼahdii neinitin. Éí 96 C.E. yę́ędą́ą́ʼ yilʼaadii John éí Oodlání anoint ádaalyaaígíí bichʼįʼ háánídzihgo hadaʼólníigo íínísin yidííniid.—Col. 1:18; Rev. 1:1.

6. Jesus yee naʼneeztą́ąʼii háadi bikʼiniiʼnil?

6 Jesus yee naʼneeztą́ąʼii háadi bikʼiniiʼnil? Éí hahaasdzíiʼii dóó áátʼįįd yę́ę Gospels dı̨́įʼgo ályaaígíí biiʼ nídaháasdzo. Oodlání bá Gríikjí Diyin Bizaad siʼánígíí éí Jesus yaa nitsékeesii bee bikʼidadiʼyiitįįhgo bikʼidaʼashchı̨́. Háálá éidí hastóí níłchʼi diyinii “Christ bintsíkees” yádabiiłtiʼgo yikʼedaʼashchı̨́.—1 Cor. 2:16.

7. Christ yee hasʼáanii haitʼéego bikʼehgóó ániitʼée doo?

7 Yee Naʼnitinii: Jesus binaʼnitinii éí iináagi yee áká análwoʼ. Áko Christ yee hasʼáanii éí hooghangi, neiilnishgi doodaiiʼ ííníiltaʼgi, áádóó áłah néiidleehgi bídéétʼiʼ. Oodlání bá Gríikjí Diyin Bizaad siʼánígíí yíníiltaʼgo nabikʼítsíilkeesgo díí baa íhwiilʼaah. Éí bikʼehgóó niheʼiinaʼ yiiltʼihgo éí díí bee hazʼáanii bikʼehgóó ániitʼé. Jesus yee naʼneeztą́ąʼii Jiihóvah bitsʼą́ą́dóó yitʼih, áko Diyin Jiihóvah ayóóʼóʼóʼníinii bikʼeh honiilʼı̨́į doo.—John 8:28.

BEE HAZʼÁANII AYÓÓʼÓʼÓʼNÍ BEE HADILYAA

8. Christ yee hasʼáanii haʼátʼíí bee bidziilgo bee siʼą́?

8 Hooghan bitłʼááh nástłʼinii bidziilgo éí biiʼ hasihgo hazʼą́ą łeh. Tʼáá ákótʼé, bee hazʼáanii bidziilgo siʼą́ągo éí bikʼeh áhátʼéego bee hasih. Christ yee hasʼáanii éí ayóóʼóʼóʼniʼ bee siʼą́, éí haitʼéego ákótʼé?

Ayóóʼóʼóʼní bee, índa aheełtʼéego aa nitsáhákeesgo éí “Christ yee hasʼáanii” bikʼehgóó ádaniitʼé (¶9-14 bił) *

9. Jesus ayóóʼóʼóʼníigi haitʼéego ííshjání íʼiilaa?

9 Áłtsé éí, Jesus tʼáá ałtsojįʼ ááníiłgi ayóóʼóʼóʼní yee átʼı̨́. Jesus ayóóʼóʼóʼníigo éí bąą diné yaa aʼááh nízin. Áko éí binahjįʼ diné neineeztą́ą́ʼ, bąąh dah nidahazʼánígíí náádabizhdiyiisá, dichin danilíinii yaʼníłtsood, índa daneeznánę́ę néiidiyiiłjééʼ. (Matt. 14:14; 15:​32-38; Mark 6:34; Luke 7:​11-15) Azhą́ díí éí ayóó bąą niʼídáah ndi, Jesus éí diné áłtsé yaa nitsékees. Aláahdiígíí éí diné yá beʼiiná ninéidiníʼą́.—John 15:13.

10. Haitʼéego Jesus bedaʼiilʼı̨́į doo?

10 Yee Naʼnitinii: Jesus bedaʼiilʼı̨́įgo nihí ałdóʼ náánáłahjįʼ diné áłtsé baa nitsídeikees doo. Diné bił nidahwiilneʼígíí ałdóʼ baa aʼááh daniidzin doo. Nahwiilneʼgi dóó naʼniitingi kótʼéego nanihiiłnáago éí Christ yee hasʼáanii bikʼehgóó ániitʼé.

11. Jiihóvah dabidósinii ayóóʼáyóʼníigi haitʼéego bééhózinígo ííłʼı̨́?

11 Naaki góneʼ éí, Jesus Bizhéʼé bibee ayóóʼóʼóʼní ííshjánígo áyiilaa. Jiihóvah dabidósinii ayóóʼáyóʼníigi bééhózinígo áyiilaa. Díí ałdóʼ yee naʼneeztą́ą́ʼ: Tʼááłaʼí niitínígo éí yáʼąąshídę́ę́ʼ Nihizhéʼé ayóó daʼniidlı̨́įgo nihaa nitsékees. (Matt. 10:31) Jiihóvah éí tʼááłaʼí hatsʼáníyáa ndi, éí bąąhági ádzaago áádóó hachʼįʼ tsíńdeezkéezgo haa nídoodáałgo bíká jidéezʼı̨́ı̨́ʼ. (Luke 15:​7, 10) Jiihóvah éí ayóóʼánihóʼníigo éí biYeʼ yee nihikʼé nináʼídlá.—John 3:16.

12. Jiihóvah bibee ayóóʼóʼóʼní haitʼéego bedaʼiilʼı̨́į doo?

12 Yee Naʼnitinii: Jiihóvah bibee ayóóʼóʼóʼní haitʼéego bedaʼiilʼı̨́į doo? (Eph. 5:​1, 2) Nihibrothers dóó nihisisters tʼááłaʼí nítínígo ayóó daʼjílı̨́įgo haa nitsídeiikees doo. Éí yídin danilíinii bee bíká ánéilwoʼgo éí ayóóʼíʼííníiʼníigo íitʼı̨́į doo. (1 John 3:17) Áádóó “dibé yóóʼííyáhígíí” nahalinii Jiihóvah yaa nádzáago baa nihił dahózhǫ́ǫ doo. (Ps. 119:176) Kótʼéego ayóóʼíʼííníiʼníigo éí Christ yee hasʼáanii bikʼehgóó ániitʼé.

13. John 13:​34, 35gi éí Jesus haʼátʼíí yee nihoníʼą́? Áádóó éí haʼátʼíí biniyé ániidíii bee hazʼáanii átʼéego ályaa?

13 Tááʼ góneʼ éí, Jesus bikééʼ nidaakai yę́ę ayóóʼádanihííníshʼní yę́ęgi átʼéego, ayóóʼádaʼahíínóhʼní, níigo yee nihoníʼą́. (John 13:​34, 35 yíníłtaʼ.) Díí yee nihoníʼánígíí éí ániidí háálá Mosaic Law éí kótʼéego ayóóʼóʼóʼní dooleełgi doo biiʼ da ńtʼééʼ. Jesus ayóóʼáʼóʼnínę́ęgi átʼéego nihí ałdóʼ nihibrothers dóó nihisisters tʼáá ákótʼéego ayóóʼádeíníiʼníi doo. Nihí éí akééʼdóogo ádaa nitsíikeesgo niidzinígíí ádąąh yiitʼı̨́į doo. Áájí aláahgo ayóóʼádeíníiʼníi doo. Jesus ádzaaígi átʼéego niheʼiinaʼ bá ninádidiitʼááł.

14. Ániidíii bee hazʼáanii ályaaígíí haitʼéego bikʼehgóó ániitʼée doo?

14 Yee Naʼnitinii: Díí bee hazʼáanii ániidíii haitʼéego bedaʼiilʼı̨́į doo? Nihibrothers dóó nihisisters bá náhwiilʼaahgo, niheʼadziilii bee, áádóó nihee hólóonii bee bíká ánéilwoʼ doo. Ayóóʼííníiʼníigo bąą niheʼiinaʼda bá ninádidiitʼááł. Ádaałtsʼísí ndi bee áká ánéilwoʼ doo. Kwíitʼı̨́įgo Christ yee hasʼáanii bikʼehgóó ániitʼé: Éí nihibrother doodaiiʼ nihisister łaʼ náás silı̨́įʼii bíká neidáahgo áłah néiidleehgóó bił áłnánéitʼash, doodaiiʼ náánáłahjįʼ bił hózhǫ́ǫgo ííníilzingo éí nihił yáʼátʼéehii nináhiditʼaah, doodaiiʼ ayóó ádahóótʼįįdgi áká adiilwoł biniyé neiilnishdę́ę́ʼ niháʼdiʼdootʼááł. Áádóó ałdóʼ áłah néiidleehgi hasihgo hazʼą́ągo ííníilzin.

BEE HAZʼÁANII TʼÁÁ ÁKOGI ÉʼÉTʼÉII BEE SIʼĄ́

15-16. Tʼáá ákogi éʼétʼéii Jesus éí haitʼéego yeʼiilaa?

15 Diyin Bizaad éí “tʼáá ákogi átʼéii” yiłnínígíí éí Diyin yinéłʼı̨́ı̨́dę́ęʼgo tʼáá ákogi átʼéego áádóó ahehoołtʼéego bee ájooníiłgo óolyé. Haʼátʼíí biniyé éí Christ yee hasʼáanii tʼáá ákogi átʼéii bee siʼą́ haʼní?

Jesus éí sáanii, éí doo daʼjílı̨́į da dahoʼdóʼnínígíí ndi, bił nilı̨́ índa yaa joobaʼ ńtʼééʼ (¶16 bił) *

16 Áłtsé éí, tʼáá ákogi éʼétʼéii Jesus yeʼiilaa yę́ęgi baa nitsíníkees. Íídą́ą́ʼ Jew dineʼé yá álą́ąjįʼ naazíinii éí doo Jew dineʼé danilíinii deijoołá, tʼáá bí bidineʼé ndi yá dadoolnih, áádóó sáanii doo bił danilı̨́į da. Ndi Jesus éí diné tʼáá ałtso aheełtʼéego yaa nitsíkees. Azhą́ doo Jew dineʼé danílı̨́į ndi, daboodlą́ągi bił yáʼátʼééh. (Matt. 8:​5-10, 13) Diné tʼáá ałtso, daʼatʼíinii índa doo daʼatʼíinii ndi, neineeztą́ą́ʼ. (Matt. 11:5; Luke 19:​2, 9) Sáanii éí tʼáadoo tʼáá naʼníleʼdii yichʼįʼ haadzíiʼ da. Sáanii, éí doo daʼjílı̨́į da dahoʼdóʼnínígíí ndi, bił nilı̨́ índa yaa joobaʼ ńtʼééʼ.—Luke 7:​37-39, 44-50.

17. Haitʼéego Christ bedaʼiilʼı̨́į doo?

17 Yee Naʼnitinii: Jesus bedaʼiilʼı̨́į doo. Éí diné háádę́ę́ʼ shı̨́ı̨́ yigááł doodaiiʼ haʼátʼíí shı̨́ı̨́ bibeʼoodląʼ ndi, tʼáá aheełtʼéego baa nitsídeikees doo. Nihibrothers danohłíinii Jesusgi átʼéego sáanii nihił danilı̨́. Kódeiitʼı̨́įgo éí Christ yee hasʼáanii bikʼehgóó ániitʼé.

18. Tʼáá ákogi éʼétʼéii Jesus haitʼéego yee naʼneeztą́ą́ʼ?

18 Naaki góneʼ éí, tʼáá ákogi éʼétʼéii Jesus yee naʼneeztą́ąʼgi baa nitsíníkees. Binahjįʼ naʼnitinii éí náánáłahjįʼ aheełtʼéego aa nitsáhákeesgi yee naʼneeztą́ą́ʼ. Aheełtʼéego shaa nitsáhákees doo niidzingo éí náánáłahjįʼ aheełtʼéego baa nitsíikees doo. Ákwíitʼı̨́įgo tʼáá ákótʼéego nihaa tsídookos. (Matt. 7:12) Ndi doo ákótʼéégóó ánihiʼdiilyaagoshąʼ? Jesus naʼneeztą́ąʼgo tʼáá aaníí Jiihóvah éí ‘jı̨́įgo áádóó tłʼéeʼgo nídabookąąhii yá yaa nídóotʼįįłgo yíká adoolwoł.’ (Luke 18:​6, 7) Díí saad éí tʼáá aaníigo bee haʼoodzííʼ. Diyin aheełtʼéego aa nitsékeesii éí bee nihichʼįʼ nidahwiiʼnáanii nihá yaa ákonízin, áko nihá kʼééhodidoodlííł.—2 Thess. 1:6.

19. Jesus yee naʼneeztą́ąʼii haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó bídahwiilʼaah?

19 Yee Naʼnitinii: Jesus yee naʼneeztą́ąʼii bikʼehgóó ániitʼéego éí aheełtʼéego aa nitsíikees doo. Doo yáʼátʼééhgóó ánihiʼdiilyaago, Jiihóvah éí nihá kʼéédidooʼníiłgo átʼéegi baa hózhǫ́.

ELDERS DÓÓ AZHÉʼÉ DAJÍLÍINII AKʼIDAZHDÉEZʼĮ́ĮʼGI

20. Elders dóó azhéʼé dajílíinii haitʼéego aa nitsídajíkees doo?

20 Christ yee hasʼáanii biyáádóó éí elders dóó azhéʼé dajílíinii haitʼéego aa nitsídajíkees doo? Díí bee hazʼáanii éí ayóóʼóʼóʼní bee siʼą́, áko akʼidazhdéezʼı̨́įʼii éí hoł daʼílı̨́įgo ayóóʼóʼóʼní bee akʼidazhdéezʼı̨́įʼ doo. Béédajilniihgo Christ bikʼehgo éí ayóóʼóʼóʼní bee áʼoonííł.

21. Ahastiin éí haitʼéego ayóóʼájóʼníi doo? Azhéʼé éí haitʼéego aa nitsíjíkees doo?

21 Hooghan hazʼą́ągi. Ahastiin jílı̨́įgo “tʼáá Christ éí oodlání danilíinii tʼáá łaʼ bizhiʼee ayóóʼáyóʼníigo” yaa nitsíkeesígi átʼéego hweʼasdzą́ą́ ayóóʼájóʼníi doo. (Eph. 5:​25, 28, 29) Kótʼéego hweʼasdzą́ą́ ayóóʼájóʼníigo éí bíjí átʼéegi índa bił yáʼátʼéehii áłtsé bá baa ákozhnízin doo. Hastóí łaʼ díí ayóó bá ndanitłʼa, éí shı̨́ı̨́ aheełtʼéego aa nitsáhákees dóó ayóóʼóʼóʼní tʼáá ádingo hazʼą́ągi biyaa dahooʼaʼ. Azhą́ ákótʼée ndi bíhwiidooʼááł, ákójiidzaago éí Christ yee hasʼáanii bikʼehgóó ájítʼı̨́į doo. Áádóó hweʼasdzą́ą́ éí ił ídlı̨́ yee hachʼįʼ átʼée doo. Azhéʼé ídlı̨́įgo éí haʼáłchíní ayóóʼájóʼní, doo atélʼı̨́į da, índa doo tʼáá naʼníleʼdii bichʼįʼ yátiʼ da. (Eph. 4:31) Ayóóʼánííníshʼní, áádóó naa shił hózhǫ́ bijiníigo éí yee bił hasih. Kótʼéego éí azhéʼé baʼáłchíní badaʼólíigo ayóóʼádabóʼníi doo.

22. 1 Peter 5:​1-3 éí “dibé” háí bí ní? Áádóó éí haitʼéego baa áháyą́ą doo?

22 Áłah nídaadleehii. Elders díí béédajilniihgo éí “dibé” haíʼnilígíí doo daahó da. (John 10:16; 1 Peter 5:​1-3 yíníłtaʼ.) Háálá Diyin Bizaad éí “Diyin God bidibé,” “Diyin God íinízinii bikʼehgo bikʼi dadíínóhʼı̨́ı̨́ʼ,” índa “Diyin God nihainínilígíí” átʼé ní. Áko éí ayóóʼóʼóʼní índa á áhwiinítʼı̨́ʼígo bee baa ádahojilyą́ą doo hóʼní. (1 Thess. 2:​7, 8) Elders kótʼéego aa ádahojilyą́ągo éí Jiihóvah haa bił hózhǫ́. Áádóó habrothers dóó hasisters ayóóʼádahóʼníigo ił ídlı̨́ yee haa nitsídaakees.

23. Łaʼda tʼáá yéigo ádił asziihgo, elders éí haitʼéego áká íilwoʼ?

23 Ákoshąʼ łaʼda tʼáá yéigo ádił asziihgo, elders éí haitʼéego áká íilwoʼ? Ałkʼidą́ą́ʼ éí Mosaic Law biyaadóó ándahwiiʼaahii índa elders bindaanish yę́ęgi éí kʼad elders danílínígíí doo tʼáá ákótʼéego bindaanish da. Éí Mosaic Law biyaadóó éí hastóí nídabiʼdiisʼnilígíí éí Jiihóvah bichʼįʼ hodílzingi índa bílaʼashdlaʼii bibee hazʼáanii bee ádihozhdiiltʼihgo yee á nidahwiiʼaah ńtʼééʼ. Ndi, kʼad éí Christ yee hasʼáanii biyaadóó elders bindaanishígíí éí Jiihóvah bichʼįʼ tʼáá yéigo ádił asziih ádaatʼéii bídadéétʼiʼ. Diyin éí bílaʼashdlaʼii bibee hazʼáanii tʼáá bí aa hwiinítʼı̨́ ádaatʼéii yee há hasʼą́. Éí nályééh ádaatʼéii doodaiiʼ awáalya góneʼ á nihwiitʼaah.—Rom. 13:​1-4.

24. Elders éí haʼátʼíí baa nitsídajíkees doo?

24 Łaʼda tʼáá yéigo Jiihóvah yichʼįʼ asiihgo elders éí haitʼéego hashtʼédeileʼ? Diyin Bizaad chodayoołʼı̨́įgo binahjįʼ nidahwiiʼaah. Christ yee hasʼáanii éí ayóóʼóʼóʼní bee siʼą́ągo átʼéegi yaa ákódanízin. Ayóóʼóʼóʼní bił nítʼiʼgo díí yaa nitsídaakees: Kweʼé áhóótʼįįdígíí bitsʼą́ą́dóó atélyaaígíí haʼátʼíí lá bee bíká aʼdoowoł? Asiihígíí éí ayóóʼóʼóʼní bee baa nitsáhákees doo: Hashtʼeʼninádeeshdááłísh nízingo nitsékees? Jiihóvah yił kʼé ahidiʼnínę́ęgi, bee bíká aʼdoowołgi tʼáásh bá bohónéedzą́ągo átʼé?

25. Díí bikééʼdóó haʼátʼíí baa ídahwiidiilʼááł?

25 Christ yee hasʼáanii biyaadóó siiʼnilgi baa nihił dahózhǫ́! Tʼáá áníiltso bikʼehgóó ádaniitʼéego éí Kingdom Hallgi bił yah anéijahígíí ayóóʼáshidóʼní, ayóó anishłı̨́, índa kweʼé hasihgo hazʼą́ danízin doo. “Doo yáʼádaashóonii” éí ‘tʼóó yówehda bąąhági ádaaníiłgo’ bił kééhwiitʼı̨́. (2 Tim. 3:13) Díí bee ádaa áhwiilyą́ą doo. Diyin tʼáá ákogi éʼétʼéii yee átʼéhígíí bee éí tʼóó baaʼihígo átʼéego áłchíní baa naʼadáago bee atélʼı̨́įgi Oodlání haitʼéego yaa nitsídaakees? Éí díí bikééʼdóó baa ídahwiidiilʼááł.

SIN 15 Praise Jehovah’s Firstborn!

^ par. 5 Díí biiʼdóó áádóó naakigo náábikééʼdóó éí haʼátʼíí biniyé Jiihóvah éí Diyin ayóóʼóʼóʼníinii dóó tʼáá ákogi éʼétʼéii nilíinii deiniidlą́ągi baa nídadíitʼįįł. Éí bidineʼé aheełtʼéego baa nitsáhákees doo nízin, áádóó tʼáadoo ákótʼéego baa tsídahodeeskéez da yę́ę éí yaa joobaʼ.

^ par. 1 Bee Haʼídéesʼı̨́įʼii, February 2019, “Ayóóʼóʼóʼní dóó Tʼáá Ákogi Éʼétʼéii Ńtʼééʼ Yę́ę” wolyéego baa íídííłtah.

^ par. 69 EELKIDÍGÍÍ: Asdzą́ą́ bąąh áhásdįįdii léiʼ biyáázh tʼááłaʼí ńtʼéeʼii bitsʼą́ą́ʼ ádingo Jesus honéłʼı̨́. Haa aʼááh niizı̨́įʼgo Jesus éí dinééh yę́ę nínéidiisá.

^ par. 71 EELKIDÍGÍÍ: Férisii léiʼ Sáíman wolyéego Jesus yił ayą́. Asdzání ałjiłnii nilı̨́įgo binákʼeeshtoʼ yee Jesus bikeeʼ yá tánéízgizgo, bitsiiʼ yee yiyíítʼóód, áádóó akʼah yikʼi yayiiziid. Sáíman éí díí asdzání kódzaagi doo bił yáʼátʼéeh da, ndi Jesus éí asdzání yichʼą́ą́h haadzííʼ.