1. ¿Ima iskay ruwaykunamantan seguro kashanchis?

JEHOVÁ DIOSQA munakushallanqan serviqninkunata. Chaymantapas payqa chanillantan imatapas ruwan (Sal. 33:5). Chayraykun seguro kashanchis serviqninkunata mana chaninta ruwaqtinku Jehová Diospa sonqon nanasqanmanta, mana chanin ruwaykunata tukuchinanmantapas. Ñaupaq kaq estudiopi yachasqanchis jina Israel nacionman kamachikuykuna qosqanpin rikuchiran munakuq kasqanta chanillanta imatapas ruwasqanta, chaykunaqa allinpunin karan llapankupaqpas * (Deut. 10:18). Kamachikuyninkunata qosqanpin Jehová Diosqa rikuchin serviqninkunata anchata munakusqanta.

2. ¿Ima tapuykunamantan kay estudiopi yachasun?

² Moisespa chaskisqan kamachikuyqa 33 watapin tukupuran cristiano iñiq t’aqa qallariqtin. Chhaynaqa, ¿manañachu cristianokuna ima kamachikuytapas kasukunanku? Cristianokunapaqqa karanmi juj mosoq kamachikuy. Kay estudiopin yachasun chay mosoq kamachikuymanta, kay tapuykunamantataqmi yachasun: ¿Imaraykun chay kamachikuy munakuymanta paqarin? ¿Imaraykun yanapawanchis chanillanta imatapas ruwanapaq? ¿Imaynatan umalliqkuna chay kamachikuyman jina jujkunata tratananku?

3. Gálatas 6:2 textopi nisqanman jina, ¿imata ruwaspan junt’allanchistaq ‘Cristoq kamachikuyninta’?

³ (Leey Gálatas 6:2). Cristianokunaqa ‘Cristoq kamachikuyninpin’ kashanchis. Jesusqa manan juj listapichu saqeran ima leykunata kasukunapaq. Ichaqa qoranmi wakin kamachikuykunata, willarantaqmi imachus ruwananchista, Bibliapi yachachikuykunaman jina kausananchispaqpas. ‘Cristoq kamachikuyninpin’ tarikullantaq Jesuspa tukuy yachachikuyninkuna. Astawanraq chaymanta yacharisun.

4, 5. ¿Imaynatan Jesús runakunata yachachiran? Jesusqa ñaupaqmantapachan discipulonkunata yachachishan, ¿imaynapin chayta yachanchis?

⁴ ¿Imaynatan Jesús yachachiran? Rimaspa. Payqa Diosmantan cheqaqta yachachiran, willaranmi imapaq kausasqanchista, Diospa gobiernollan runakunaq llakikuyninta tukuchinanmantapas (Luc. 24:19). Chaymantapas Jesusqa ejemplonwanmi yachachillarantaq. Payqa imayna kausasqanwanmi discipulonkunaman rikuchiran imayna kausananku kasqanta (Juan 13:15).

⁵ Kay pachapi kashaspan Jesusqa discipulonkunata yachachiran (Mat. 4:23). Kausarimpusqan qhepamanpas yachachishallaranmi. Ejemplopaq, 500 más runakunaman rijurispan kamachiran juj runakunata yachachimunankupaq (Mat. 28:19, 20; 1 Cor. 15:6). Janaq pachaman ripusqan qhepamanpas yachachishallaranmi. Paymi Diospa llaqtanta umallishan, chaymi 96 watakunapi jina apóstol Juanwan janaq pachapaq ajllasqa cristianokunaman consejokunata qoran kallpacharan ima (Col. 1:18; Apo. 1:1).

6, 7. a) ¿Ima librokunapin tarisunman Jesuspa yachachikuyninkunata? b) ¿Imatan ruwananchis Cristoq kamachikuyninta kasukunapaq?

⁶ ¿Maypin tarisunman Jesuspa llapa yachachisqanta? Mateo, Marcos, Lucas, Juan librokunapi. Chay librokunapin willashan kay allpapi kashaspa tukuy yachachisqanta tukuy ruwasqantapas. Griego rimaypi wakin librokunapas allintan yanapawanchis Jesuspa imayna piensasqanta yachanapaq. Chayta qelqaqkunaqa santo espirituq yanapayninwanmi qelqaranku, ‘Cristoq yuyaynin yuyayniyoqtaqmi’ karankupas (1 Cor. 2:16).

 ⁷ ¿Imatan yachanchis? Jesuspa yachachikuyninkunaqa tukuypin yanapawanchis: Wasinchispi, llank’ananchispi, escuelapi, iñiq t’aqapipas. Jesuspa yachachikuyninkunaqa griego rimay librokunapin kashan, chaymi chay librokunata leenanchis yachasqanchispitaq piensananchis. Chay yachachikuykunaman jina kausaspan Cristoq kamachikuyninta kasukushanchis. Jinaspapas Cristoq kamachikuyninta kasukuspaqa Jehová Diostan kasukushanchis paymi Jesusmanpas yachachiran (Juan 8:28).

8. ¿Imapin cimientasqa kashan Cristoq kamachikuynin?

⁸ Allin cimientasqa allin ruwasqa wasipi tiyaqkunaqa seguron sientekunku. Chay jinallataqmi pasan allin cimientasqa leykunawanpas, chaymi chay leykunata kasukuqkunaqa seguro sientekunku. Cristoq kamachikuyninqa munakuypin cimientasqa kashan. ¿Imaraykun chayta ninchis?

9, 10. ¿Imaynatan Jesús rikuchiran runakunata munakusqanta? ¿Imaynatan Jesuspa ejemplonta qatikusunman?

⁹ Ñaupaq kaq, Jesusqa munakuq kasqanraykun imatapas ruwaran. Chaymi askha runakunaman yachachiran, onqosqakunata qhaliyachiran, yarqasqakunata mijuchiran, wañuqkunatapas kausarichiran (Mat. 14:14; 15:32-38; Mar. 6:34; Luc. 7:11-15). Chayta ruwananpaqqa tiemponta kallpantan qoran, sonqomantataqmi chaytaqa ruwaran. Chaymantapas vidantan sacrificaran chayta ruwaspan rikuchiran anchata munakuwasqanchista (Juan 15:13).

¹⁰ ¿Imatan yachanchis? Noqanchispas Jesús jinan jujkunaq allinninta maskhananchis. Runakunatapas khuyapayananchismi, chaymi yanapawasun Diospa gobiernonmanta paykunaman willananchispaq. Chhaynapin Cristoq kamachikuyninta junt’ashanchis.

11, 12. a) ¿Imaynapin yachanchis Jehová Dios anchata munakuwasqanchista? b) ¿Imaynatan Jehová Dios jina munakuq kasunman?

¹¹ Iskay kaq, Jesusqa rikuchiranmi Jehová Dios munakuq kasqanta. Kay allpapi kashaspan discipulonkunaman yachachiran Jehová Dios paykunata anchata munakusqanta. Niranmi: “Qankunaqa askha pichinkukunamantapas astawanraqmi valenkichis”, nispa (Mat. 10:31). Jinaspapas willaranmi juchanmanta pesapakuspa llaqtanman kutimpuqkunata Jehová Dios munakuywan chaskisqanta (Luc. 15:7, 10). Nillarantaqmi: ‘Diosqa anchatapunin runakunata munakuran, chaymi Churinta paykunarayku qoran’, nispa (Juan 3:16).

¹² ¿Imatan yachanchis? Jehová Dios jinan munakuq kananchis (Efes. 5:1, 2). Chaypaqqa hermanonchiskunatan ancha valorniyoqpaq qhawarinanchis, sumaqtataq chaskinanchis Jehová Diosman kutimpuq hermanonchiskunata (Sal. 119:176). Munakuq kasqanchistan rikuchillanchistaq necesidadpi tarikuq hermanonchiskunata yanapaspa (1 Juan 3:17). Jujkunata munakuywan rikuspan Cristoq kamachikuyninta kasukushanchis.

13, 14. a) Juan 13:34, 35 textopi nisqanman jina, ¿imatan Jesús discipulonkunata kamachiran? ¿Imaraykun chay kamachikuy mosoq karan? b) ¿Imakunata ruwaspan kasukunchis mosoq kamachikuyta?

¹³ Kinsa kaq, Jesusmi kamachiwaranchis hermanonchiskunarayku imaymana sacrificiota ruwananchispaq (leey Juan 13:34, 35). Chay kamachikuyqa mosoqmi karan, Israel llaqtaqa manan chay kamachikuyta chaskiranchu. Jesusmi kamachiwaranchis pay jina hermanonchiskunata munakunanchispaq.  Chaypaqqa hermanonchiskunatan kikinchismantapas mastaraq munakunanchis. Jesús jinan listo kashananchis paykunarayku vidanchistaraq qonanchispaq. *

¹⁴ ¿Imatan yachanchis? Mosoq kamachikuyta kasukusqanchistan rikuchinchis hermanonchiskunarayku sacrificiokunata ruwaspanchis. Manan vidanchista qonallapaqchu listo kashananchis, ima necesitasqankupi yanapanapaqpas liston kashananchis. Ejemplopaq, kallpachakusunmanmi kuraq hermanonchiskunata juñunakuykunaman apananchispaq, vacacionninchista utilizasunman necesidadpi tarikuq hermanokunata yanapanapaq otaq ima sacrificiotapas ruwasunman. Chaykunata ruwaspan Cristoq kamachikusqanta kasukushanchis, yanapakushanchistaq iñiq t’aqapi sumaqta kausananchispaq.

15-17. a) ¿Imaynatan Jesús ruwayninpi rikuchiran chaninta imatapas ruwasqanta? b) ¿Imakunata ruwaspan Jesusta qatikushanchis?

¹⁵ Bibliaq willasqanman jina chanin kaqta ruwaq runaqa Diospa kamachisqantan kasukun, manataqmi pimanpas sayapakunchu. Cristoq kamachikuyninqa chanin kaqta ruwananchispaqmi kallpachawanchis, ¿imaraykun chayta ninchis?

¹⁶ Ñaupaq kaq, Jesusqa ruwayninwanmi rikuchiran chaninta imatapas ruwasqanta. Chay tiempopi judío religionpi umalliqkunaqa cheqnikurankun waj nacionmanta runakunata, saruncharankutaqmi común runakunata, warmikunatapas. Jesusmi ichaqa llapa runatapas igualta trataran. Chaskirantaqmi paypi iñiq waj nacionkunamanta runakunatapas (Mat. 8:5-10, 13). Qhapaqmanpas wajchamanpas predicaranmi (Mat. 11:5; Luc. 19:2, 9). Manan jayk’aqpas warmikunata millayta trataranchu, aswanpas munakuywanmi trataran sinchi pisichasqa warmikunatapas (Luc. 7:37-39, 44-50).

¹⁷ ¿Imatan yachanchis? Jesús jinan noqanchispas igualta llapa runata tratananchis, llapa uyarikuy munaqkunamantaq predicananchis may llaqtamantaña ima religionmantaña kaqtinkupas. Cristiano qharikunapas Jesús jinan warmikunata respetowan tratananku, chayta ruwaspan Cristoq kamachikusqanta kasukushanchis.

18, 19. ¿Imaynatan Jesús chanin kaqta yachachiran? ¿Imatan chaymanta yachanchis?

¹⁸ Iskay kaq, Jesusqa jujkunata chanillanta tratananchispaqmi yachachiran. Chaymi discipulonkunata yanaparan igualta llapa runatapas tratanankupaq. Jesusmi niran: “Imatachus runakuna ruwanasuykichista munankichis, chhaynallatataq qankunapas paykunata ruwaychis”, nispa (Mat. 7:12). Chanillanta tratasqa kayta munanchis chayqa noqanchismi ñaupaqta chayta ruwananchis, jinan jujkunapas kaqllatataq tratawasunman. Ichaqa, ¿mana allinta tratawasun chayri? Jesuspa nisqantan yuyarinanchis, paymi niran: “Diosqa tuta-p’unchay wajakuqnin ajllasqankunapaq justiciata ruwapunqa”, nispa (Luc. 18: 6, 7). Chaywanmi Jesusqa kayta prometewanchis: Diosninchisqa allintan yachan ima sasachakuykunapi tarikusqanchista, tiempollanpitaqmi justiciata ruwapuwasunchis (2 Tes. 1:6).

¹⁹ ¿Imatan yachanchis? Sichus Jesuspa yachachisqanta kasukusun chayqa, llapa runatan chanillanta tratasun. Satanaspa  kamachisqan runakuna mana allintaña tratawasunman chaypas Jehová Diosmi tiempollanpi justiciata ruwapuwasun, chayta yachayqa anchatan consolawanchis.

20, 21. a) ¿Imaynatan autoridadniyoq hermanokuna jujkunata tratananku? b) ¿Imaynatan qosakuna esposanku munakusqankuta rikuchinanku? c) ¿Imaynatan taytakuna wawankuta tratananku?

²⁰ Cristoq kamachikusqanta kasukuqkunaqa munakuywanmi jujkunata tratanku, chaymi autoridadniyoq hermanokunapas respetowan munakuywan jujkunata tratananku. Paykunaqa yuyarinankun tukuy imatapas munakuywan ruwananku kasqanta.

²¹ Familiapi. Qosakunaqa esposankutan munakunanku “imaynan Cristopas iñiq t’aqata munakuran jinata” (Efes. 5:25, 28, 29). Jesús jina munakuq qosaqa esposanpa allinnintan ñaupaqman churan, imaymana sacrificiotaña ruwanan kaqtinpas. Wakin qosapaqqa chayta ruwayqa sasan kanman llaqtanpi warmikunata pisichasqankurayku. Sasaña paykunapaq kanman esposankuta allinta tratay chaypas, Cristoq kamachikusqantan kasukunanku. Munakuywan trataqtinkuqa esposankupas respetowanmi paykunata tratanqaku. Wawankuta munakuywan trataq taytakunaqa manan jayk’aqpas wawankuta rimasqankuwan ruwasqankuwanpas k’irinankuchu (Efes. 4:31). Aswanmi munakusqankuta rikuchinanku, chaymi wawakunaqa mana manchasqachu sientekunqaku, taytankuta munakunqaku paykunapitaq confianqakupas.

22. 1 Pedro 5:1-3 textopi nisqanman jina, ¿pin ovejakunaq dueñon? ¿Imaynatan ovejakunata tratananku?

²² Iñiq t’aqapi. Umalliqkunaqa yuyarinankun iñiq t’aqapi ovejakunaqa mana paykunaqchu kasqanta (Juan 10:16; leey 1 Pedro 5:1-3). Bibliaq willasqan jina hermanonchiskunaqa  ‘Diospa ovejankunan’ kanku, umalliqkunaqa encargasqallan kanku. Chaywanmi yachanchis hermanonchiskunaqa Jehová Diospa kasqankuta. Payqa munanmi ovejankunata munakuywan tratanankuta (1 Tes. 2:7, 8). Jehová Diosqa allinpaqmi qhawarin munakuywan trataq umalliqkunata, hermanokunapas munakunkun respetankutaqmi chay umalliqkunata.

23, 24. a) ¿Imatan umalliqkuna ruwananku pipas jatun juchaman urmaqtin? b) ¿Imakunatan umalliqkuna qhawarinanku?

²³ Ñaupaq Israel llaqtaman qosqan kamachikuypin Jehová Diosqa umalliqkunaman autoridadta qoran ima asuntomantapas runakunata juzganankupaq. Cristoq kamachikuyninta kasukuq umalliqkunan ichaqa iñiq t’aqapi Dios contra juchallikuqkunata juzganallankupaq autoridadniyoq kanku. Llaqtapi autoridadkunaqa derechonpin kashanku suwakunata juj millay ruwaqkunatapas juzganankupaq, Diosmi paykunaman autoridadta qon mana allin ruwaqkunata multanankupaq carcelpi wisq’anankupaqpas (Rom. 13:1-4).

²⁴ ¿Imatan umalliqkuna ruwananku mayqen hermanopas jatun juchapi urmaqtin? Bibliaq nisqanman jinan qhawarinanku jatun juchachus karan manachus chayta, chayman jinataq munakuywan juzgananku. Chaymantapas umalliqkunaqa sumaqtan jujpa juchan jawa sufriq hermanota yanapanku. Sichus juj hermanoñataq pitapas dañota ruwaran chayqa, umalliqkunan qhawarinanku: Arrepientesqachus kashan icha manachus chayta, atikunmanraqchus yanapayta Dioswan allinpi kananpaq manachus chaytapas.

25. ¿Imamantan yachasun qatimuq estudiopi?

²⁵ ¡Anchatan Jehová Diosta agradecekunchis Cristoq kamachikuyninpi kasqanchismanta! Chayta kasukunapaq kallpachakuqtinchisqa yanapakunchismi iñiq t’aqapi munanakuspa kausananchispaq. Kay tiempopi runakunan ichaqa astawan millaykunata ruwashanku, chaymi cuidakunanchis (2 Tim. 3:13). ¿Imaynatan iñiq t’aqapi wawakunata cuidasunman ama abusasqa kanankupaq? Chaymantan qatimuq estudiopi yachasun.