Skip to content

Skip to table of contents

NHLOKO-MHAKA YA XIDONDZRO 18

Lizrandzru Ni Ku Lulama A Bandleni Dzra Wukriste

Lizrandzru Ni Ku Lulama A Bandleni Dzra Wukriste

‘Zrwalelanani mintsrhwalu yenu, n’wi hetisisa xiswoswo a nawu wa Kriste.’​—GA 6:2.

LISIMU 12 Yehovha, Xikwembu Xa Ku Hlamalisa

NKATSRAKANYU WA LESWI TAKA DONDZRIWA *

1. Hi yini mintxhumu yibidzri leyi hi nga yi dumbaka?

YEHOVHA XIKWEMBU NKULUKUMBA awa va zrandzra vagandzreli vakwe. Swi ve tanu a nkameni lowu hundzriki, nakone swa ha ta va tanu ni le nkameni lowu taka. Yehovha nangweso a zrandzra wululami. (Ps 33:5) Xileswo, hi nga dumba mintxhumu leyi yibidzri: 1) Yehovha a vaviseka ngopfu loko malandzra yakwe ma yentxeliwa wubihi. 2) A nga ti tsrhika malandzra yakwe ma tama ma yentxeliwa wubihi, nakone a ta khatisa lava ma yentxelaka wubihi. Ka nhloko-mhaka ya ku sungula ka ntlhantamanu lowu wa tinhloko-mhaka, * hi dondzre leswaku a Nawu lowu Xikwembu Nkulukumba a wu nyikiki Israyele hi ku tizrisa Moxe a wu seketeliwe ka lizrandzru. A wu hlohlotela wululami ka vhanu hinkwavu, ku ya tlhasa ni ka lava ngeke na wa ku va lwela. (Dt 10:18) Nawu lowo wu komba leswaku Yehovha a zron’weka swinene hi vagandzreli vakwe.

2. Hi swini swivutiso leswi hi taka swi hlamula?

2 Nawu wa Moxe wu game ku tizra hi 33 N.Y., loko ku simekiwe bandla dzra wukriste. Xana leswi swi djula ku hlaya leswaku vakriste a va ta hanya na va nge na nawu lowu va vhikelaka, lowu seketeliwiki ka lizrandzru ni lowu hlohlotelaka wululami? Nikutsrongo! Vakriste va nyikiwe nawu lowumpswha. Ka nhloko-mhaka leyi, hi ta zranga hi ku kambisisa leswaku nawu wolowo hi wini. Hi ta gama hi hlamula swivutiso leswi: Ha yini hi ku nawu lowu wu seketeliwe ka lizrandzru? Ha yini hi ku wu hlohlotela wululami? A hansi ka nawu lowu, xana lava zrangelaka va fanela ku va khomisa kuyini van’wana?

I YINI ‘NAWU WA KRISTE’?

3. Xana ‘nawu wa Kriste’ lowu ku khaneliwaka ha wone ka Ba-le-Galatia 6:2 wu patsra yini?

3 Dondzra Ba-le-Galatia 6:2. Vakriste va le hansi ka ‘nawu wa Kriste’. Yesu a nga tsralanga buku dzra milawu akuva valandzreli vakwe va yi landzra. Leswi a va nyikiki swone i tindondzro, swileleto ni minsinya ya milawu akuva va hanya ha swone. ‘Nawu wa Kriste’ wu patsra hinkwaswu leswi Yesu a swi dondzrisiki. Akuva u twisisa nawu lowu ku yampswa, yanakanya hi leswi landzrelaka.

4-5. Xana Yesu a dondzrise hi tindlela tini, nakone a dondzrise nkama muni?

4 Xana Yesu a dondzrise hi tindlela tini? Ndlela ya ku sungula leyi a dondzrisiki vhanu ha yone a ve hi mazritu yakwe. Mazritu yakwe a ma ni ntamu hi swivangelo swizrazru. Xa ku sungula, a ma khanela ntiyiso mayelanu na Xikwembu Nkulukumba. Xa wubidzri, a ma dondzrisa vhanu ndlela ya ku hanya wutomi lebyi nga ni ntlhamuxelo hakunene. Xa wuzrazru, a ma komba leswaku Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba hi wone lowu taka susa mintxhumu hinkwayu leyi xanisaka vhanu. (Lk 24:19) Ndlela ya wubidzri leyi Yesu a tlheliki a dondzrisa ha yone a ve hi xikombiso xakwe. Hi hanyela dzrakwe, a kombe valandzreli vakwe ndlela leyi a va fanela ku hanya ha yone.​—Yh 13:15.

5 Xana Yesu dondzrise nkama muni? A dondzrise na a ha tizrela la misaveni. (Mt 4:23) A tlhele a dondzrisa valandzreli vakwe ntsrhakunyana ka loko a pfuxiwile ku feni. Hi xikombiso, a humelele ka ntlawa wa vadondzrisiwa, lava kumbexana a va tlula 500. Nkameni wolowo, a va zrume ku famba va ya yentxa vadondzrisiwa. (Mt 28:19, 20; 1Ko 15:6) Swanga nhloko ya bandla, Yesu a ye mahlweni hi ku dondzrisa vadondzrisiwa a ntsrhaku ka ku tlhelela a tilweni. Hi xikombiso, kolomu ka 96 N.Y., Kriste a kongomise mupostola Yohane leswaku a tlhasisela vakriste lava totiwiki mazritu ya ku va kutxa ni ku va laya.​—Kl 1:18; Mpf 1:1.

6-7. a) Xana tindondzro ta Yesu ti tsraliwe kwini? b) Xana hi wu yingisetisa kuyini nawu wa Kriste?

6 Xana tindondzro ta Yesu ti tsraliwe kwini? Ka mune wa Mabuku ya Evhangeli, lama khanelaka hi mintxhumu ya ku tala leyi Yesu a yi hlayiki ni ku yi yentxa la misaveni. Matsralwa laman’wana ya Xigriki ya Wukriste na wone ma hi pfuna ku twisisa mapimisela ya Yesu. Ma tsraliwe hi vavanuna lava a va huhuteliwe hi moya wa ku xwenga ni lava a va ni ‘ku yanakanya ka Kriste’.​—1Ko 2:16.

7 Leswi hi swi dondzraka: Tindondzro ta Yesu ti khumba swiyenge hinkwaswu swa wutomi. Hi leswo ke, nawu wa Kriste wu fuma leswi hi swi yentxaka a kaya, a ntizrweni kumbe a xikole ni le bandleni. Hi dondzra nawu lowu hi ku hlaya Matsralwa ya Xigriki ya Wukriste ni ku yanakanyisisa ha wone. Hi yingiseta nawu lowu hi ku twananisa wutomi byezru ni tindondzro, swileleto ni minsinya ya milawu leyi nga ndzreni ka wudzrunguli byobyo lebyi huhuteliwiki. Loko hi yingiseta nawu wa Kriste, hi yingiseta Xikwembu xezru xa lizrandzru, Yehovha, ku nga yene Xihlovo xa hinkwaswu leswi Yesu a swi dondzrisiki.​—Yh 8:28.

NAWU LOWU SEKETELIWIKI KA LIZRANDZRU

8. Hi wani masungulu lawa nawu wa Kriste wu seketeliwiki ka wone?

8 Loko yindlu yi yakiwe ha hombe a henhla ka masungulu lama tiyiki, lava tsrhamaka ka yone va titwa na va hlayisekile nakone a va txhavi ntxhumu. Hi ku fana, loko nawu wu yakiwa a henhla ka masungulu lama tiyiki, lava hanyaka ha wone va titwa na va hlayisekile va tlhela va nga txhavi ntxhumu. Nawu wa Kriste wu seketeliwe ka masungulu lamanene ngopfu ku tlula hinkwawu​—ku nga lizrandzru. Ha yini hi hlaya tanu?

Loko hi khoma van’wana hi lizrandzru, hi yingiseta ‘nawu wa Kriste’ (Vona mayava 9-14) *

9-10. Hi swini swikombiso leswi kombaka leswaku Yesu a a susumetiwa hi lizrandzru, nakone hi nga mu tekelelisa kuyini?

9 Xa ku sungula, Yesu a a susumetiwa hi lizrandzru ka hinkwaswu leswi a a swi yentxa. Lizrezre, kumbe ntwela-wusiwana, i ndlela ya ku kombisa lizrandzru. Hi ku susumetiwa hi lizrezre dzroledzro, Yesu a dondzrise switsrhungu, a dahe timbabyi, a phamele lava nga ni ndlala nakone a pfuxe vafi. (Mt 14:14; 15:32-38; Mr 6:34; Lk 7:11-15) Nambi leswi ku yentxa mintxhumu leyi a swi mu tekela nkama ni ntamu wa ku tala, Yesu hi ku swi zrandzra a a zrangisa swivileleko swa van’wana, ku nga li swa ka kwakwe. A henhla ka hinkwaswu, a kombise lizrandzru ledzrikulu hi ku nyikela wutomi byakwe hi nkonta ya van’wana.​—Yh 15:13.

10 Leswi hi swi dondzraka: Hi nga tekelela Yesu hi ku zrangisa swivileleko swa van’wana, ku nga li swa ka kwezru. Nangweso, hi mu tekelela hi ku dondzra ku twela wusiwana vhanu lava nga nsin’wini leyi hi tizraka ka yone. Loko ntwela-wusiwana wolowo wu hi susumetela ku zrezra ni ku dondzrisa madzrungula lamanene, swi komba leswaku hi yingiseta nawu wa Kriste.

11-12. a) I yini leswi kombaka leswaku Yehovha a zron’weka swinene ha hine? b) Xana hi nga dzri tekelelisa kuyini lizrandzru dzra Yehovha?

11 Xa wubidzri, Yesu a kombise lizrandzru dzra Tatana wakwe. Na a ha tizrela la misaveni, Yesu a kombise leswaku Yehovha a zron’weka swinene hi vagandzreli vakwe. A xikazri ka mintxhumu yin’wana, Yesu a dondzrise leswi: Mun’we ni mun’we wezru awa zrandzreka nakone i wa lisima ka Tatana wezru wa le tilweni. (Mt 10:31) Yehovha a tsrhama na a tibekisele ku yamukela hamba leyi lahlekiki leyi tisolaka yi va yi tlhelela a bandleni. (Lk 15:7, 10) Yehovha a kombise leswaku awa hi zrandzra hi ku hi nyika N’wanakwe swanga tizrulo dzrezru.​—Yh 3:16.

12 Leswi hi swi dondzraka: Xana hi nga dzri tekelelisa kuyini lizrandzru dzra Yehovha? (Ef 5:1, 2) Hi ku vona vamakwezru vaxinuna ni vaxisati swanga lava nga ni lisima ni lava zrandzrekaka. Ku yengetela kolanu, loko “hamba leyi lahlekiki” yi tlhelela ka Yehovha, hi yi hoyozela hi ku nyonxa. (Ps 119:176) Hi kombisa leswaku hi zrandzra vamakwezru vaxinuna ni vaxisati hi ku tizrisa nkama ni ntamu wezru akuva hi va pfuna, ngopfu-ngopfu loko va li ku kazratekeni. (1Yh 3:17) Loko hi komba van’wana lizrandzru, hi yingiseta nawu wa Kriste.

13-14. a) Hi ku ya hi Yohan 13:34, 35, xana Yesu a lelete valandzreli vakwe leswaku va kombisa yini, nakone ha yini nawu lowu wu li lowumpswha? b) Xana hi wu yingisetisa kuyini nawu lowumpswha?

13 Xa wuzrazru, Yesu a lelete valandzreli vakwe ku kombisa lizrandzru dzra ku tinyiketela. (Dondzra Yohan 13:34, 35.) Nawu wa Yesu i wumpswha hikusa wu djula hi kombisa lizrandzru dzra muxaka lowu a wu nga languteliwanga a hansi ka Nawu lowu Xikwembu Nkulukumba a wu nyikiki Israyele. Nawu wa Kriste wu li: Zrandzra vapfumeli-kuloni swanga hi leswi Yesu a ku zrandzrisiki xiswone. Leswo swi djula leswaku u va ni lizrandzru dzra ku tinyiketela. * Hi fanela ku zrandzra vamakwezru vaxinuna ni vaxisati ku tlula leswi hi tizrandzrisaka xiswone. Hi fanela ku va zrandzra lakakuva hi tibekisela ku va fela, ku fana na Yesu a hi feliki.

14 Leswi hi swi dondzraka: Xana hi wu yingisetisa kuyini nawu lowu lowumpswha? Hi ku kongoma, hi ku titsrona swa kukazri akuva hi pfuna vamakwezru vaxinuna ni vaxisati. A hi tibekiselanga ntsena ku yentxa ntxhumu lowukulu—ku nga ku fela vamakwezru​—kambe hi tibekisele ku nyikela nambi hi mintxhumu leyitsrongo. Hi xikombiso, loko nkama ni nkama hi tikazrata hi ku nyika boleya makwezru lwa duhwaliki kumbe hi ya mu khungisa ku ya mintlhanganwini, kumbe loko hi tibekisele ku tsrhika mintxhumu leyi hi yi zrandzraka akuva hi nyonxisa mhunu lweyi hi mu zrandzraka, kumbe loko hi kombela masikunyana leswaku va hi ntsrhunxa a ntizrweni wa mavoko akuva hi ya pfunisa ka ku lamulela timhangu, hi hetisisa nawu wa Kriste. Nangweso, hi hlengela ku yentxeni ka leswaku bandla dzrezru dzri va mbangu lowu xizro xin’wana ni xin’wana xi titwaka na xi hlayisekile nakone xi nga txhavi ntxhumu.

NAWU LOWU HLOHLOTELAKA KU LULAMA

15-17. a) Xana swiyentxo swa Yesu swi kombise hi ndlela yini leswaku a zrandzra wululami? b) Xana hi nga mu tekelela hi ndlela yini Yesu?

15 Zritu “ku lulama”, kumbe “wululami”, hi laha dzri tizrisiwaka ha kone a Bibeleni, hi ku kongoma dzri tlhamuxela ku yentxa leswi Xikwembu Nkulukumba a liki swi lulamile ni ku yentxa leswo na u nga hlawuli ndluvu u siya hove. Ha yini hi ku nawu wa Kriste wu hlohlotela wululami?

Yesu a a komba vavasati xitxhavu ni wumbilu, ku patsra ni lava a va voneliwa hansi hi vambeni (Vona yava 16) *

16 Xa ku sungula, vona ndlela leyi swiyentxo swa Yesu swi kombisiki ha yone leswaku a a zrandzra wululami. A masikwini yakwe, vazrangeli va wukhongoti bya xiyuda a va venga vhanu lava ngeke va-Yuda, a va menula va-Yuda lava ngeke swiyin’wini swa le henhla, nakone a va yeyisa vavasati. Kambe Yesu a a khoma hinkwavu hi wululami ni ku kala xihlawuhlawu. A yamukele vhanu lava a va nga li va-Yuda, loko va mu yela hi lipfumelo. (Mt 8:5-10, 13) A zrezrele hinkwavu na a nga lavisi leswaku va tsrhamisise kuyini—kumbe va ganyile kumbe i swisiwana. (Mt 11:5; Lk 19:2, 9) A nga zanga a khoma vavasati hi tihanyi kumbe a va xanisa. Ku hambana ni swoswo, a a komba vavasati xitxhavu ni wumbilu, ku patsra ni lava a va voneliwa hansi hi vhanu vambeni.​—Lk 7:37-39, 44-50.

17 Leswi hi swi dondzraka: Hi nga tekelela Yesu hi ku hanyisana ni van’wana na hi nga hlawuli ndluvu hi siya hove ni ku zrezrela hinkwavu lava zrandzraka ku yingiseta—na hi nga lavisi leswaku kumbe va ganyile kumbe i swisiwana nambi leswaku i va wukhongoti muni. Vavanuna lava nga vakriste va landzra xikombiso xa Yesu hi ku khoma vavasati hi xitxhavu. Loko hi yentxa leswo, hi yingiseta nawu wa Kriste.

18-19. Xana Yesu a dondzrise yini hi wululami, nakone hi dondzra yini ka mazritu lawo?

18 Xa wubidzri, yanakanya hi leswi Yesu a swi dondzrisiki mayelanu ni wululami. A dondzrise minsinya ya milawu leyi a yi ta pfuna valandzreli vakwe ku hanyisana hi wululami. Hi xikombiso, yanakanya hi Nawu Wa Ku Hanyisana Ni Van’wana. (Mt 7:12) Hinkwezru hi djula leswaku van’wana va hi yentxela leswinene. Hi leswo ke, hi fanela ku yentxela van’wana leswinene. Loko hi yentxa tanu, na vone va ta susumeteleka ku hi yentxela leswinene. Kambe swi nga ku yini loko hi yentxeliwe wubihi? Yesu a tlhele a dondzrisa valandzreli vakwe leswaku va fanela ku dumba leswaku Yehovha a ta yentxela wululami ‘lava bandlukanaka ku yene vusiku ni nhlikanhi’. (Lk 18:6, 7) Phela mazritu lawo i xidumbiso xa leswaku Xikwembu xezru lexi lulamiki xa yi tiva mindzringo leyi hi tlhanganaka na yone a masikwini lawa ya wugamu, nakone xi ta yentxa leswaku hi lulamiseliwa timhaka tezru hi nkama wa kone.​—2Te 1:6.

19 Leswi hi swi dondzraka: Loko hi landzra minsinya ya milawu leyi Yesu a yi dondzrisiki, hi ta khoma vhanu van’wana hi wululami. Nakone loko hi same hi yentxeliwa wubihi ka misava leyi ya Sathana, hi nga zrulisiwa timbilu hi ku tiva leswaku Yehovha a ta yentxa leswaku timhaka tezru ti lulamisiwa.

XANA LAVA ZRANGELAKA VA FANELA KU VA KHOMISA KUYINI VAN’WANA?

20-21. a) Xana lava zrangelaka va fanela ku va khomisa kuyini van’wana? b) Xana a nuna a nga kombisa lizrandzru dzra ku tinyiketela hi ndlela yini, nakone tatana a fanela ku khoma vana hi ndlela yini?

20 Swoswi xivutiso hi lexi: Xana a hansi ka nawu wa Kriste, lava zrangelaka va fanela ku va khomisa kuyini van’wana? Leswi a lizrandzru dzri nga masungulu ya nawu, lava zrangelaka va fanela ku nyika xintsrhuti lava va va zrangelaka va tlhela va va khoma hi lizrandzru. Ku djuleka va dzrimuka leswaku Kriste a djula leswaku hi kombisa lizrandzru ka hinkwaswu leswi hi swi yentxaka.

21 A ndangwini. Nuna a fanela ku zrandzra nsati ‘swanga hi leswi Kriste na yene a nga zrandzra’ a bandla. (Ef 5:25, 28, 29) Nuna a fanela ku tekelela lizrandzru dzra ku tinyiketela dzra Kriste hi ku zrangisa swivileleko swa nsati ni leswi swi taka mu yentxa a titwa ha hombe, ku nga li swa ka kwakwe. Vavanuna van’wana swa va bindzrela ku kombisa lizrandzru dzra ku tanu, kumbexana hi mhaka ya leswi va nga kulisiwa xiswone. Swi nga yentxeka lomu va kuleliki kone vhanu a va nga tali ku khomana hi lizrandzru ni wululami. Xileswo, swi nga va bindzrela ku tsrhika mikhuva ya ku biha. Kambe ku djuleka va txintxa mahanyela akuva va ta kota ku yingiseta nawu wa Kriste. Loko a nuna a kombisa lizrandzru dzra ku tinyiketela, swi yentxa leswaku a nsati a mu komba xitxhavu. Hi tlhelo dzrin’wana, loko tatana a zrandzra vana hi ntiyiso, a nga ka a nga va vavisi hi voko kumbe hi mazritu. (Ef 4:31) Ku hambana ni swoswo, a djula tindlela ta ku komba vanakwe leswaku awa va zrandzra nakone awa nyonxa ha vone. Loko a yentxa tanu, vana va ta titwa na va hlayisekile, va va va nga txhavi ntxhumu. Tatana lweyo a yentxa swi nabyala kuva vana va mu zrandzra va tlhela va mu dumba.

22. Hi laha swi hlayiwiki ha kone ka 1 Petros 5:1-3, xana “tihamba” i ta mani, nakone ti fanela ku khomisiwa kuyini?

22 A bandleni. Vakulu va fanela ku dzrimuka leswaku “tihamba” a hi tavu. (Yh 10:16; dondzra 1 Petros 5:1-3.) Mazritu ya ku ‘ntlhambi wa Xikwembu Nkulukumba’, ni ya ku ‘n’wi nga hambi swanga n’wi fuma mapfindla’, ma dzrimuxa vakulu leswaku tihamba i ta Yehovha. Yehovha a djula leswaku tihamba takwe ti khomiwa hi lizrandzru ni ntsretsrelelo. (1Te 2:7, 8) Loko vakulu va hetisisa ntsrhwalu wavu swanga vabyisi, Yehovha awa nyonxa ha vone. Handle ka leswo, vakulu lavo va yentxa swi nabyalela vamakwavu ku va komba lizrandzru ni xitxhavu.

23-24. a) I yini leswi vakulu va fanelaka ku swi yentxa loko xizro xa bandla xi yentxa xidoho lexikulu? b) Loko va lulamisa timhaka leto, i yini leswi vakulu va yimaka va tivutisa swone?

23 Xana vakulu va fanela ku yentxa yini loko xizro xa kukazri xa bandla xi yentxa xidoho lexikulu? Leswi va fanelaka ku swi yentxa swi hambanile ni leswi a swi yentxiwa hi vayavanyisi ni vakulu a hansi ka Nawu lowu Xikwembu Nkulukumba a nga wu nyika tiko dzra Israyele. A hansi ka Nawu lowo, lava a va hlawuliwe ku tizra swanga vakulu a va thetha timhaka ta moya ni tin’wana leti khumbaka ku tlula ka milawu ya tiko ni wugevengu. Kambe a hansi ka nawu wa Kriste, loko mhunu a yentxe xidoho, leswi vakulu va fanelaka ku swi yentxa i ku lulamisa timhaka ta moya. Va swi twisisa leswaku a wuhosi bya tiko hi byone byi zrwexiwiki hi Xikwembu Nkulukumba a ntizro wa ku thethisa mhunu loko leswi a swi yentxiki swi tlula nawu wa tiko kumbe swi li wugevengu. Nangweso, wuhosi bya tiko hi byone byi nga ni mfanelo ya ku tsremela lwa honiki swikhatiso swa ku fana ni ku hakela mali kumbe ku pfaleliwa a djele.​—Ro 13:1-4.

24 Xana vakulu va ti lulamisisa kuyini timhaka ta moya leti fambelanaka ni xidoho lexikulu? Va tizrisa Matsralwa akuva va vona leswaku xidoho xa kone xi kule ku ya tlhasa kwini ni leswaku va nga yentxa yini hi mhaka ya kone. Minkama hinkwayu va dzrimuka leswaku a lizrandzru hi dzrone masungulu ya nawu wa Kriste. Lizrandzru dzri susumetela vakulu ku yima va tivutisa leswi: I mpswini leswi fanelaka ku yentxiwa akuva ku pfuniwa swizro swa bandla leswi hoxeliwiki hi mudohi?, Lizrandzru dzri susumetela vakulu ku tivutisa ni leswi hi mudohi wa kone: Xana mudohi awa tisola ke? Hi nga swi kota ku mu pfuna ku tlhela a pfuxeta wutomi byakwe bya moya?

25. Xana nhloko-mhaka leyi landzrelaka yi ta vulavula hi yini?

25 Hi khensa swinene hi ku va hansi ka nawu wa Kriste! Loko Hinkwezru hi lwela ku wu yingiseta, hi pfuna bandla dzrezru leswaku dzri va mbangu lowu xizro xin’wana ni xin’wana xi titwaka na xi zrandzriwa, xi bekeliwa lisima xi va xi hanya kule ni khombo. Nambitanu, hi hanya ka misava leyi ‘lavamfani’, kumbe vabihi, ‘va yaka mahlweni a vubihini’. (2Tm 3:13) Xileswo, ku djuleka hi tsrhama na hi pfule tihlo. Xana bandla dzra wukriste dzri nga byi kombisa kuyini wululami bya Xikwembu Nkulukumba loko dzri thetha timhaka leti fambisanaka ni ku hambiwa nsele ka vana hi tlhelo dzra swa tinkuku? Nhloko-mhaka leyi landzrelaka yi ta hlamula xivutiso lexo.

LISIMU 15 A Hi Dzrumiseni N’wana Wa Yehovha

^ par. 5 Nhloko-mhaka leyi ni tibidzri leti landzrelaka ti yentxa xiyenge xa ntlhantamanu wa mune wa tinhloko-mhaka leti kombisaka leswaku ha yini hi fanela ku dumba leswaku Yehovha i Xikwembu xa lizrandzru ni ku lulama. Yehovha a djula leswaku vhanu vakwe va yentxeliwa wululami, nakone a txhavelela lava pfumatiwiki byone a misaveni leyi ya ku somboloka.

^ par. 1 Vona nhloko-mhaka leyi liki “Lizrandzru Ni Ku Lulama A Israyele Wa Khale” ka Xihondzro Xa Ku Zrindzra xa Fevhereru wa 2019.

^ par. 13 NTLHAMUXELO WA MAZRITU: Lizrandzru dzra ku tinyiketela dzri hi susumetela ku zrangisa swivileleko swa vambeni ni leswi taka va yentxa va titwa ha hombe, ku nga li swezru. Hi tibekisele ku titsrona mintxhumu ya kukazri akuva hi pfuna vambeni.

^ par. 61 NTLHAMUXELO YA SWIFANISO: Yesu a vona mufelwa lweyi n’wanakwe wa mun’we a ha ka ku fa. Hi ku susumetiwa hi lizrezre, Yesu a pfuxa djaha ledzri.

^ par. 63 NTLHAMUXELO YA SWIFANISO: Yesu a fihlula a kaya ka mufarisi mun’we lwa vitaniwaka Simoni. Wansati mun’we lweyi kumbexana a a li nghwavana, a ha ka ku hlampswa minkondzro ya Yesu hi minyembeti yakwe, a yi sula hi misisi yakwe, a tlhela a yi tota mafuzra. Simoni a sola leswi wansati lweyi a swi yentxaka, kambe Yesu a mu yimelela.