1. Биз қандақ икки һәқиқәтни билдуқ?

ЙӘҺВА ХУДА Өз хизмәтчилирини яхши көриду. У илгири Өз хәлқигә меһир-муһәббитини көрсәткәндәк, келәчәктиму һәрдайим көрситиду. Худа адаләтни яхши көриду (Зәб. 33:5). Буниңдин икки муһим һәқиқәтни билимиз: 1) хизмәтчилири адаләтсизликкә дуч кәлгәндә, Йәһваниң жүриги ағрийду; 2) Йәһва чоқум адаләтни орнитиду. Мошу бир қатар мақалиләрниң биринчисидә * исраиллиқларға берилгән Тәврат қануни меһир-муһәббәткә асасланғанлиғини биливалдуқ. Бу қанунда адәмләрниң һәммисигә, һәтта өзини һимайә қилалмайдиғанларға адил муамилә қилиш тәләп қилинған (Қ. шәр. 10:18). Тәврат қанунидин Йәһва Худаниң Өз хизмәтчилирини көзиниң қаричуғини асрайдиғандәк, уларға ғәмхорлуқ қилидиғанлиғи көрүниду.

2. Биз қандақ соалларға җавап алимиз?

² Б.м. 33-жили мәсиһий җамаәт тәшкил қилинғандин кейин, Тәврат қануни күчидин қалған еди. Мәсиһниң әгәшкүчилири әнди меһир-муһәббәткә асасланған вә адаләткә үндигән қанунниң һимайисидин айрилғанму? Әлвәттә, яқ. Улар йеңи бир қанунға еришкән. Мошу мақалидә биз йеңи қанунниң қандақ қанун екәнлигини муһакимә қилимиз вә төвәндики соалларға җавап алимиз: Немә үчүн йеңи қанун меһир-муһәббәткә асасланған дәп ейталаймиз? Немә үчүн у адаләткә үндәйду дәп ейтишқа болиду? Бу қанун бойичә җамаәттә һоқуққа егә болғанлар башқиларға қандақ муамилә қилиши керәк?

3. Галатилиқларға 6:2дә тилға елинған «Мәсиһниң қануниға» немиләр кириду?

³ Галатилиқларға 6:2ни оқуң. Худаниң хизмәтчилири «Мәсиһниң қануниға» бойсуниду. Әйса шагиртлириға қанунларниң  тизимини бәрмигән, бирақ уларға һаят йолида йетәкләйдиған көрсәтмиләрни, буйруқларни вә принципларни бәргән. «Мәсиһниң қануниға» Әйсаниң бәргән тәлими билән үгәткән нәрсиләрниң һәммиси кириду. Кейинки абзацларда биз бу қанун тоғрилиқ көпирәк биләләймиз.

4, 5. Әйса қандақ усуллар билән вә қачан үгәткән?

⁴ Әйса қандақ усуллар билән үгәткән? Биринчидин, сөзлири билән үгәткән. Униң сөзлириниң күчи болған, чүнки у Худа тоғрилиқ һәқиқәтни үгәткән, һаятниң мәнаси вә Худа Падишалиғи инсанийәтни һәммә азаплардин азат қилидиғанлиғи тоғрилиқ тәлим бәргән (Луқа 24:19). Әйса өз үлгиси биләнму үгәткән. У өзиниң һаяти билән шагиртлириға қандақ һаят кәчүрүш керәклигини көрсәткән (Йоһ. 13:15).

⁵ Әйса қачан үгәткән? Йәрдә хизмәт қилған чағда (Мәт. 4:23). Шундақла тирилишидин көп өтмәй у шагиртлириға тәлим бәргән. Мәсилән, Әйса 500дин ошуқ әгәшкүчилиригә көрүнүп, уларға «шагиртларни тәйярлаңлар» дәп буйриған (Мәт. 28:19, 20; Кор. 1-х. 15:6). Асманға қайтқанда Әйса җамаәтниң беши сүпитидә шагиртлириға йол-йоруқ беришни давамлаштурған. Мәсилән, тәхминән б.м. 96-жили Әйса әлчи Йоһанни майланған мәсиһийләргә нәсиһәт вә илһам беришкә дәвәт қилған (Кол. 1:18; Вәһ. 1:1).

6, 7. a) Әйсаниң тәлимлири қәйәрдә йезилған? ә) Мәсиһниң қануниға бойсунғанлиғимизни қандақ көрситәләймиз?

⁶ Әйсаниң тәлимлири қәйәрдә йезилған? Әйса йәрдә болғанда ейтқан сөзлири билән қилған ишлириниң көпинчиси Грек язмиларниң дәсләпки төрт китавида йезилған. Грек язмиларниң қалған қисмидин Әйсаниң ойлирини чүшинәләймиз. Чүнки уни муқәддәс роһниң рәһбәрлиги билән «Мәсиһниң әқлигә егә» болған адәмләр язған (Кор. 1-х. 2:16).

⁷ Биз үчүн савақ: Әйсаниң тәлимлири һаятниң барлиқ саһалирида ярдәм бериду. Шуңа Мәсиһниң қануни өйдә, ишта яки мәктәптә вә җамаәттә жүрүш-турушимизға йол-йоруқ бериду. Бу қанунни үгиниш үчүн, Грек язмиларни оқуп, оқуғанлиримизни ой әглигидин өткүзүшимиз керәк. Язмилардики көрсәтмиләр,  буйруқлар вә принципларға мас яшисақ, бу қанунға бойсунғанлиғимизни көрситимиз. Мәсиһниң қануниға бойсунған чағда, биз көйүмчан Атимиз Йәһваға итаәт қилимиз, чүнки Әйса үгәткән нәрсиләрниң һәммиси Йәһва Худадин кәлгән (Йоһ. 8:28).

8. Мәсиһниң қануни немигә асасланған?

⁸ Һули мәһкәм өйдә яшайдиған адәм өзини бехәтәр һис қилиду. Шуниңға охшаш, қанунниң асаси мәһкәм болса, униңға беқинидиған адәм өзини һимайә астида һис қилиду. Мәсиһниң қануни меһир-муһәббәткә асасланған. Бу — әң яхши асас. Немә үчүн шундақ дейишкә болиду?

9, 10. Қайси ишлар Әйсаниң меһир-муһәббитини көрсәткән? Биз униңдин қандақ үлгә алалаймиз?

⁹ Биринчидин, Әйсани һәрбир ишқа меһир-муһәббәт дәвәт қилған. Адәттә бирсини яхши көрсәк, униңға ичимиз ағрийду. Әйсаниң адәмләргә ичи ағриғанлиқтин, у кесәл кишиләрни сақайтқан, қосиғи ачларни тойдурған вә өлгәнләрни тирилдүргән (Мәт. 14:14; 15:32—38; Марк 6:34; Луқа 7:11—15). Шундақ ишлар көп күч вә вақтини алсиму, Әйса башқиларниң мәнпәитини өзиниңкидин үстүн қоюшқа тәйяр болған. Әң муһими, башқилар үчүн җенини пида қилип, Әйса зор меһир-муһәббәтни көрсәткән (Йоһ. 15:13).

¹⁰ Биз үчүн савақ: Башқиларниң мәнпәитини өзүмизниңкидин жуқури қойсақ, Әйсадин үлгә алимиз. Әйсани үлгә қилишниң йәнә бир йоли — вәз қилғанда һисдашлиқ билдүрүшни үгиниш. Адәмләргә ичимиз ағриғанлиқтин, уларға вәз қилсақ вә тәлим бәрсәк, Мәсиһниң қануниға бойсунғанлиғимизни көрситимиз.

11, 12. a) Йәһва Худаниң бизгә ғәмхорлуқ қилидиғанлиғи немидин көрүниду? ә) Биз меһир-муһәббәтни қандақ көрситәләймиз?

¹¹ Иккинчидин, Әйса Атисиниң меһир-муһәббитини нәмаян қилған. Әйса йәрдә хизмәт қилғанда, Атисиниң Өз хизмәтчилиригә ғәмхорлуқ қилидиғанлиғини көп йоллар билән көрсәткән. Мәсилән, у асмандики Атимиз Йәһва һәрбиримизни қәдирләйду дәп үгәткән (Мәт. 10:31). Товва қилған гунакарлар җамаәткә қайтип кәлгәндә, Йәһва Худа уларни қучақ йейип қарши алиду (Луқа 15:7, 10). Йәһва Худа Өз Оғлини биз үчүн қурбанлиқ сүпитидә берип, бизгә меһир-муһәббитини көрсәткән (Йоһ. 3:16).

¹² Биз үчүн савақ: Йәһвадин үлгә елип, меһир-муһәббәтни қандақ көрситәләймиз? (Әфәс. 5:1, 2). Биз һәрбир қериндишимизни қәдирләймиз вә җамаәткә қайтип кәлгән «йолдин адашқан» қойларни қучақ йейип қарши алимиз (Зәб. 119:176). Қериндашлиримиз үчүн күч вә вақтимизни айимай, болупму улар ярдәмгә муһтаҗ болғанда, ярдәм қолини сунуш арқилиқ уларға болған меһир-муһәббитимизни испатлалаймиз (Йоһ. 1-х. 3:17). Башқиларға меһир-муһәббәт көрсәткәндә, биз Мәсиһниң қануниға бойсунимиз.

13, 14. a) Йоһан 13:34, 35кә асасән, Әйса шагиртлириға немә қилишни буйриған вә немә үчүн бу йеңи әмир болған? ә) Йеңи әмиргә бойсунғанлиғимизни қандақ көрситәләймиз?

¹³ Үчинчидин, Әйса шагиртлириға меһир-муһәббәтни пидакарлиқ билән көрситишни буйриған (Йоһан 13:34, 35ни оқуң). Әйсаниң бу әмрини немә үчүн йеңи дәймиз? Чүнки Тәврат қанунида бундақ меһир-муһәббәт көрситиш тәләп қилинмиған. Биз болсақ, етиқатдашлиримизни худди Әйса бизни сөйгәндәк сөйүшимиз керәк. Бу дегинимиз, биз меһир-муһәббәтни пидакарлиқ билән көрситип, қериндашларниң мәнпәитини  өзүмизниңкидин җуқури қойишимиз вә уларни өзүмиздинму артуғирақ яхши көрүшимиз зөрүр. Биз башқилар үчүн бирәр нәрсидин ваз кечишкә яки айрилишқа, һәтта Әйсаға охшаш, җенимизни пида қилишқа тәйяр.

¹⁴ Биз үчүн савақ: Йеңи әмиргә бойсунғанлиғимизни қандақ көрситәләймиз? Бир сөз билән ейтқанда, етиқатдашлар үчүн вақтимизни, күчимизни вә пулимизни чиқиралаймиз. Улар үчүн җенимизни пида қилишқа охшаш чоң ишларнила әмәс, кичик нәрсиләрдә қурбанлиқ қилишқа тәйяр болумиз. Мәсиһниң қануниға бойсунушниң көп йоллири бар. Мәсилән, яшанған қериндашни җамаәткә апирип-әкелиш, йеқинимизниң көңлидин чиқиш үчүн өзүмиз халиған нәрсиләрдин ваз кечиш яки тәбиий апәтләрдин зәрдап чәккәнләргә ярдәм бериш үчүн иштин отпуск елиш. Шуниң билән биз җамаитимиздә һәрбир киши өзини бехәтәр вә хатирҗәм һис қилишиға өз һәссимизни қошалаймиз.

15—17. a) Әйса қандақ адил ишларни қилған? ә) Биз Әйсадин қандақ үлгә алалаймиз?

¹⁵ Муқәддәс китаптики «адаләт» дегән сөз Худаниң көз алдида тоғра нәрсиләрни қилиш вә һәммисигә тәң қарап, адил муамилә қилишни билдүриду. Немә үчүн Мәсиһниң қануни адаләткә үндәйду дәп ейтишқа болиду?

¹⁶ Сәвәви Әйсаниң ишлири адил болған. Униң заманида яшиған йәһудий диний рәһбәрләр ят хәлиқтин чиққан кишиләрни өч көрәтти, диний мәктәпләрдә билим алмиған аддий адәмләрни көзгә илматти вә аялларға һөрмәт көрсәтмәтти. Бирақ Әйса һәрбир адәмгә адил муамилә қилип, һәммисини тәң көргән. Әйса униңға ишәнгән йәһудий әмәсләрниму қобул қилған (Мәт. 8:5—10, 13). У адәмләрни бай яки гадай дәп бөлмәй, һәммисигә вәз қилған (Мәт. 11:5; Луқа 19:2, 9). Шундақла, Әйса аялларға қопал муамилә қилмиған, уларниң иззәт-һөрмитини чүшәрмигән. Әксинчә, уларни һөрмәтләп, һәтта башқиларниң нәзәридә лайиқ әмәс дәп қаралған аялларғиму меһрибанлиқ билән муамилә қилған (Луқа 7:37—39, 44—50).

¹⁷ Биз үчүн савақ: Бизму Әйсадин үлгә елип, адәмниң қанчилик бай болуши яки қайси динда болушиға қаримастин, һәммә адәмләргә вәз қилимиз. Худаға хизмәт қилидиған әр кишиләр Әйсадин үлгә елип, аялларға һөрмәт билән қарайду. Шундақ қилсақ, Мәсиһниң қануниға бойсунимиз.

18, 19. Әйса адаләт тоғрилиқ немиләрни үгәткән вә биз буниңдин қандақ савақ алалаймиз?

¹⁸ Шундақла Әйса адаләт һәққидә үгәткән. У шагиртлириға адил болушқа ярдәм беридиған принципларни бәргән. Мәсилән, Әйса башқилар бизгә адил муамилә қилишини халисақ, бизму уларға шундақ муамилә қилишимиз керәклигини ейтқан. Шу чағда башқиларму бизгә адаләтлик билән муамилә қилиши мүмкин (Мәт. 7:12). Адаләтсизликкә дуч кәлсәкчу? Әйса әгәшкүчилирини Йәһваниң «Өзигә кечә-күндүз ялвуруватқан[лар] үчүн... адиллиқни» тикләйдиғанлиғиға ишинишкә дәвәт қилған (Луқа 18:6, 7). Демәк, адил Худайимиз қийинчилиқлиримизни яхши билиду вә өз вақтида адаләтни орнитидиғанлиғини вәдә қилиду (Сал. 2-х. 1:6).

¹⁹ Биз үчүн савақ: Әйса үгәткән принципларни һаятимизда қоллансақ, башқиларға адаләтлик болумиз. Бу рәзил дунияда адаләтсизликкә дуч келип, азап чәксәк, Йәһва адаләтни чоқум орнитидиғанлиғини билиш бизгә тәсәлли бериду.

20, 21. a) Ақсақаллар башқиларға қандақ муамилә қилиши керәк? ә) Әр киши аялиға пидакар меһир-муһәббәтни қандақ көрситәләйду? Дадиси балилириға қандақ муамилә қилиши керәк?

²⁰ Мәсиһниң қануни бойичә ақсақаллар башқиларға қандақ муамилә қилиши керәк? Бу қанун меһир-муһәббәткә асасланғанлиқтин, улар башқиларға меһир-муһәббәт һәм мулайимлиқ билән муамилә қилиши вә һөрмәт көрситиши керәк. Улар шуни унтумаслиғи керәкки, Мәсиһ йолида меңиш үчүн һәрдайим меһир-муһәббәт көрситиш муһим.

²¹ Аилидә. Мәсиһ җамаәтни қандақ яхши көрсә, әрләрму аяллирини шундақ яхши көрүши керәк (Әфәс. 5:25, 28, 29). Әр киши аялиниң мәнпәитини өзиниңкидин җуқури қоюп, Мәсиһниң пидакарлиқ билән көрсәткән меһир-муһәббитидин үлгә елиши лазим. Лекин бәзидә әр кишиләргә шундақ қилиш қийин болуши мүмкин. Улар башқиларға адаләтсиз муамилә қилинған вә меһир-муһәббәт анчә көрситилмигән аилидә өскәнду. Сиңип кәткән адәтлирини өзгәртиш қийин болсиму, улар Мәсиһниң қануниға бойсунуш үчүн өзгириши керәк. Пидакарлиқ билән меһир-муһәббәтни көрсәткән әрләр аялини һөрмәтләйду. Балилирини чин жүрәктин яхши көридиған дадиси һечқачан сөзлири яки иш-һәрикәтлири билән уларниң көңлини ағритмайду (Әфәс. 4:31). Әксинчә, балилири өзлирини бехәтәр вә хатирҗәм һис қилиши үчүн, уларни махтап, меһир-муһәббитини көрситиду. Шу чағда балилири дадисини яхши көрүп, униңға ишинидиған болиду.

22. Петрусниң 1-хети 5:1—3тә йезилғандәк, «қойлар» кимгә тәәллуқ вә ақсақаллар уларға қандақ муамилә қилиши керәк?

²² Җамаәттә. Ақсақаллар «қойларниң» уларға тәәллуқ әмәс екәнлигини әстә  тутуши лазим (Йоһ. 10:16; Петрусниң 1-хети 5:1—3ни оқуң). «Худаниң падиси» вә «Рәббимизниң аманити» дегән сөзләр җамаәттики «қойлар» Йәһва Худаға мәнсүп екәнлигини көрситиду. Йәһва ақсақалларниң Өз хәлқигә меһир-муһәббәт вә мулайимлиқ билән муамилә қилишини халайду (Сал. 1-х. 2:7, 8). Йәһва Худа қойлириға меһрибанлиқ билән ғәмхорлуқ қилидиған ақсақалларни бәк қәдирләйду. Шундақ көйүмчан ақсақалларни қериндашларму яхши көриду вә һөрмәтләйду.

23, 24. a) Еғир гуна қилинғанда ақсақаллар немә қилиши керәк? ә) Ақсақаллар қандақ соаллар тоғрилиқ ойлайду?

²³ Еғир гуна қилинғанда, ақсақаллар немә қилиду? Уларниң вәзипилири қедимий замандики сотчилар вә ақсақалларниң вәзипилиридин пәриқлиниду. Тәврат қануни бойичә қедимда яшиған ақсақаллар пәқәт ибадәт билән бағлиқ мәсилиләрни әмәс, келишмәсликләр билән җинаий ишларниму қараштурған еди. Лекин Мәсиһниң қануниға бойсунидиған ақсақаллар гунакарниң Худа вә җамаәт билән болған мунасивитигә бағлинишлиқ мәсилиләрни қараштуриду. Улар җинаий ишларни вә гражданлиқ һоқуқи билән мунасивәтлик мәсилиләрни һәл қилишқа һөкүмәтниң җавапкар екәнлигини чүшиниду. Һөкүмәт җәриманә қоялайду яки қамаққа алалайду (Рим. 13:1—4).

²⁴ Еғир гуна қилинғанда ақсақаллар немә қилиши керәк? Улар бу мәсилигә Муқәддәс китаптики айәтләрниң асасида баһа берип, қарар чиқириду. Ақсақаллар Мәсиһниң қануни меһир-муһәббәткә асасланғанлиғини әстә тутиду. Меһир-муһәббәт ақсақалларни төвәндики соаллар тоғрилиқ ойлашқа дәвәт қилиду: «Гуна қилған адәмниң иш-һәрикитидин азап чәккәнләргә қандақ ярдәм беришкә болиду? Еғир гуна қилған адәм гунасиға товва қиламду? Униң Йәһва Худа билән болған мунасивитини қайта тиклишигә қандақ ярдәм бәрсәк болиду?»

25. Кейинки мақалидә немә муһакимә қилиниду?

²⁵ Биз Мәсиһниң қануни үчүн бәк миннәтдар, шундақ әмәсму?! Һәрбиримиз бу қанунға бойсунушқа тиришсақ, җамаитимиздә һәрбир адәм өзини сөйүмлүк, керәклик вә бехәтәр һис қилидиған болиду. Биз «явуз адәмләргә» толуп кәткән дунияда яшаватимиз вә улар «барғансири техиму рәзиллишип» кетиватиду (Тим. 2-х. 3:13). Шуңа биз һошияр болушимиз керәк. Балилар җинсий хорлуққа учриғанда, җамаәт Худани үлгә қилип, бу ишни адаләтлик билән қандақ биртәрәп қилиши керәк? Бу соалға кейинки мақалидин җавап тапимиз.