1. Nuuni ammanettana danddayiyo naaˈˈubati aybee?

XOOSSAA YIHOOWAY baassi goynniyaageeta siiqees. I muletoo siiqees, qassi I muletoo siiqana. I tumu pirddaakka siiqees. (Maz. 33:5) Yaatiyo gishshawu nuuni naaˈˈubaa ammanettana danddayoos: (1) Yihooway ba ashkkarati naaqettiyo wode seelettees. (2) I tumu pirdday deˈanaadan oottana. Kaalli kaalli kiyiya huuphe yohotuppe koyroogan, * Xoossay Muuse baggaara Israaˈeelatussi immido Higgiyawu denddoy siiquwaa gidiyoogaa tamaarida. He higgee ubba asay, ubba qassi banttana qohuwaappe naagana danddayennaageeti tumu pirddaa demmanaadan minttettees. (Zaa. 10:18) He Higgee Yihooway awu goynniyaageetussi keehi qoppiyoogaa qonccissees.

2. Nuuni zaaruwaa demmana oyshati awugeetee?

² Kiristtaane gubaaˈee 33 M.Ln eqqido wode Muuse Higgee polettiis. Siiqoy denddo gididonne tumu pirddaa minttettiya higgiyaa goˈˈay Kiristtaanetuppe attiichchiis giyoogee? CHii! Kiristtaanetussi ooratta higgee deˈees. Ha huuphe yohuwan, he higgee aybakko koyro pilggana. Yaatidi ha oyshatu zaaruwaa beˈana: Nuuni he higgiyawu denddoy siiquwaa gaana danddayiyoy aybissee? Nuuni he higgee tumu pirddaa minttettees gaana danddayiyoy aybissee? Maatay deˈiyoogeeti ha higgiyaa maaran harata waati oyqqana koshshii?

3. Galaatiyaa 6:2n qonccidaagaadan, ‘Kiristtoosa higgee’ aybaa xaaxi waaxii?

³ Galaatiyaa 6:2 nabbaba. Kiristtaaneti ‘Kiristtoosa higgiyawu’ azazettoosona. Yesuusi ba erissiyo ashkkaratussi issi higgiyaa  xaafi immana xayikkonne, eti kaallana mala azazota, higgetanne maarata immiis. ‘Kiristtoosa higgee’ I tamaarissido ubbabaa xaaxi waaxees. Kaalliya menttotun, ha higgiyaabaa loytti tamaarana.

4-5. Yesuusi ayba ogetun tamaarissidee, qassi awude tamaarissidee?

⁴ Yesuusi ayba ogetun tamaarissidee? Koyruwan, I haasayiyooban asaa tamaarissiis. I Xoossaabaa tumaa haasayido gishshawu, deˈuwawu halchchoy aybakko tamaarissido gishshawunne asaa metuwaa ubbaa Xoossaa Kawotettay giigissanaagaa yootido gishshawu, I haasayidobawu wolqqay deˈees. (Luq. 24:19) Yesuusi leemiso gidiyoogankka tamaarissiis. Yesuusi deˈido deˈuwan, ba erissiyo ashkkarati waanidi deˈana koshshiyaakko bessiis.—Yoh. 13:15.

⁵ Yesuusi awude tamaarissidee? I saˈan haggaaziyo wode tamaarissiis. (Maa. 4:23) I hayquwaappe denddi simmidi takkennankka bana kaalliyaageeta tamaarissiis. Leemisuwawu, I ba erissiyo ashkkarati 500⁠ppe dariyaageeti issippe deˈishin qonccidi, eti asaa ‘bana kaalliyaageeta oottana’ mala eta azaziis. (Maa. 28:19, 20; 1 Qor. 15:6) Yesuusi gubaaˈiyawu huuphe gidiyo gishshawu, I hayquwaappe denddidi saluwaa bi simmidikka ba erissiyo ashkkarata tamaarissiyoogaa aggibeenna. Leemisuwawu, tiyettida Kiristtaaneta minttettanaadaaninne zoranaadan Kiristtoosi kiitettida Yohaannisawu 96 M.L. heeran azazuwaa immiis.—Qol. 1:18; Ajj. 1:1.

6-7. (a) Yesuusi tamaarissidobati awan xaafettidonaa? (b) Nuuni Kiristtoosa higgiyawu waani azazettiyoo?

⁶ Yesuusi tamaarissidobati awan xaafettidonaa? Yesuusi haasayidobaynne saˈan deˈiyo wode oottido darobay oyddu Wonggeletun xaafettiis. Giriikettuwan Xaafettida Geeshsha Maxaafaappe attida harata xaafida attuma asata geeshsha ayyaanay kaalettido gishshawunne etawu ‘Kiristtoosa wozanay’ woy qofay deˈiyo gishshawu, Yesuusi issibaa qoppiyo ogiyaa nuuni akeekanaadan he maxaafati maaddoosona.—1 Qor. 2:16.

⁷ Tamaariyoobaa: Yesuusi tamaarissidobay deˈuwan ubbabawu maaddees. Hegaa gishshawu, Kiristtoosa higgee nuuni son, ooso sohuwan woy timirtte keettaaninne gubaaˈiyan oottiyo ubbabaara gayttidaba. Nuuni Giriikettuwan  Xaafettida Geeshsha Maxaafaa nabbabiyoogaaninne hegaa wotti dentti qoppiyoogan ha higgiyaa tamaaroos. Nuuni geeshsha ayyaanay kaalettin xaafettida Geeshsha Maxaafaa kifiletun deˈiya he kaaletuwaara, azazuwaaranne maaraara maayiya ogiyan deˈiyoogan he higgiyawu azazettoos. Nuuni Kiristtoosa higgiyaassi azazettiyo wode, Yesuusi tamaarissido ubbabawu Pultto gidida, nuna siiqiya Xoossaa Yihoowayyo azazettoos.—Yoh. 8:28.

8. Kiristtoosa higgiyawu denddoy aybee?

⁸ Mino baasuwan loytti keexxido keettay an deˈiyaageeti woppu giidi deˈanaadan oottees. Hegaadankka, minobay awu denddo gidido higgee awu azazettiyaageeti woppu giidi deˈanaadan maaddees. Kiristtoosa higgiyawu denddoy aybippenne aadhdhiya siiquwaa. Nuuni hegaadan gaana danddayiyoy aybissee?

9-10. Yesuusa siiqoy denttettidoogaa bessiyaabay aybee, qassi nuuni A leemisuwaa waani kaallana danddayiyoo?

⁹ Koyruwan, Yesuusi oottido ubbabaa siiqoy denttettin oottiis. Qarettiyoogee siiquwaa bessiyaaba. Hegaa mala qaretay denttettin Yesuusi daro asaa tamaarissiis, harggidaageeta pattiis, namisettidaageeta miziisinne hayqqidaageeta denttiis. (Maa. 14:14; 15:32-38; Mar. 6:34; Luq. 7:11-15) Hegee Yesuusawu daro wodiyaanne wolqqaa wurssiyaaba gidikkonne, I ba koyiyoobaappe haratuugaa ba dosan kaseyiis. Qassi, I haratu gishshawu ba shemppuwaa aattidi immiyoogan gita siiquwaa bessiis.—Yoh. 15:13.

¹⁰ Tamaariyoobaa: Nuuni koyiyoobaappe haratuugaa kaseyiyoogan Yesuusa leemisuwaa kaallana danddayoos. Nu moottan deˈiya asaayyo kaseegaappe aaruwan qarettiyoogaa tamaariyoogankka Yesuusa leemisuwaa kaallana danddayoos. Mishiraachchuwaa sabbakanaadaaninne tamaarissanaadan hegaadan nuna qaretay denttettiyo wode, Kiristtoosa higgiyaa azazettoos.

11-12. (a) Yihooway nuussi wozanappe qoppiyoogaa bessiyaabay aybee? (b) Nuuni Yihoowaagaadan siiqiyaageeta waani gidana danddayiyoo?

¹¹ Naaˈˈanttuwan, Yesuusi ba Aawaa siiquwaa qonccissiis. Yesuusi saˈan haggaaziyo wode, Yihooway baassi goynniyaageetussi ay keena wozanappe qoppiyaakko bessiis. Harabata gujjin, Yesuusi nuuni ubbay saluwan deˈiya nu Aawaayyo alˈˈo gidiyoogaa tamaarissiis. (Maa. 10:31) Bantta nagaraappe simmidi gubaaˈiyaa yiya bayida dorssata mokki ekkanawu Yihooway amottees. (Luq. 15:7, 10) Yihooway ba Naˈaa nu gishshawu wozo oottidi immiyoogan ba siiquwaa nuussi qonccissiis.—Yoh. 3:16.

¹² Tamaariyoobaa: Nuuni Yihoowaagaadan siiqiyaageeta waani gidana danddayiyoo? (Efi. 5:1, 2) Nuuni nu ishanttanne nu michchontta ubbaa alˈˈobadan xeelloos; qassi Yihoowakko simmiya ‘bayida dorssaa’ ufayssan mokki ekkoos. (Maz. 119:176) Nu ishanttussinne nu michchonttussi maadoy koshshiyo wode, eta maaddanawu nuuni nu wodiyaanne nu wolqqaa goˈettiyoogan eta siiqiyoogaa bessoos. (1 Yoh. 3:17) Nuuni haratussi siiquwaa bessiyo wode, Kiristtoosa higgiyaa azazettoos.

13-14. (a) Yohaannisa 13:34, 35n odettidaagaadan Yesuusi ba erissiyo ashkkarati ay bessanaadan azazidee, qassi hegee ooratta azazo gidiyoy aybissee? (b) Nuuni ooratta azazuwaa waani azazettiyoo?

¹³ Heezzanttoy, Yesuusi I erissiyo ashkkarati bantta goˈˈaa aggi bayiyo siiquwaa bessanaadan azaziis. (Yohaannisa 13:34, 35 nabbaba.) Yesuusa azazoy ooratta, ayssi giikko, Xoossay Israaˈeelatuyyo immido higgiyan odettibeenna ogiyan nuuni siiquwaa bessanaadan yootees: Nu mala Kiristtaaneta nuuni Yesuusi nuna siiqidoogaadan siiqana bessees. Hegawu nu goˈˈaa aggi bayiyo siiquwaa koshshees. *  Nuuni nuna siiqiyoogaappe aaruwan nu ishanttanne michchontta siiqana koshshees. Yesuusi nuuyyo oottidoogaadan, nu dosan nu shemppuwaa etayyo aattidi immiyoogaa keena nuuni eta keehi siiqana bessees.

¹⁴ Tamaariyoobaa: Nuuni ooratta azazuwaa waani azazettiyoo? Nu ishanttu gishshawunne michchonttu gishshawu nu goˈˈaa aggi bayiyoogaana. Eta ashshanawu nu deˈuwaa aattidi immiyoogaa mala, gitabaa aggi bayiyoogan nuuni eta keehi siiqiyoogaa bessoos. SHin, nuuni guuttabaakka aggi bayoos. Leemisuwawu, nuuni cimida ishay woy michchiyaa gubaaˈiyaa shiiquwaa shiiqanaadan ubbatoo maaddanawu baaxetiyo wode, woy nuuni siiqiyo uri ufayttanaadan nu koyiyoobaa nu dosan aggi bayiyo wode, woy meretay daafabaa gattin qohettidaageeta maaddanawu oosuwaappe shemppuwaa oychchiyo wode, nuuni Kiristtoosa higgiyaa azazettoos. Nuuni nu gubaaˈee yan deˈiya ubbay woppu gaanaadan oottiya soho gidanaadankka maaddoos.

15-17. (a) Yesuusi tumu pirddaa oosuwan waati qonccissidee? (b) Nuuni waanidi Yesuusa milatana danddayiyoo?

¹⁵ Geeshsha Maxaafay “tumu pirddaa” giyo qaalaa Xoossay likke giyoobaa oottiyoogaanne asa asappe shaakkennan hegaa oottiyoogaa bessiyaabaa qonccissanawu goˈettiis. Nuuni Kiristtoosa higgee tumu pirddaa minttettees gaana danddayiyoy aybissee?

¹⁶ Koyruwan, Yesuusi tumu pirddaa oosuwan waati qonccissidaakko ane qoppa. I saˈan deˈiyo wode, Ayhuda haymaanootiyaa kaalettiyaageeti Ayhuda gidennaageeta ixxoosona, Ayhuda haymaanootiyaabaa tamaaribeennaageetuppe eti aadhdhiyaabadan qoppoosonanne macca asaa karoosona. SHin Yesuusi ubba asaa muletoo issuwaa issuwaappe shaakkennan xeelliis. I bana ammanida Ayhuda gidennaageeti bana kaallanaadan eeno giis. (Maa. 8:5-10, 13) I duriyaanne hiyyeesaa shaakkennan ubbawu sabbakiis. (Maa. 11:5; Luq. 19:2, 9) I maccaasaa meqetti baynna hanotan mule oyqqi erenna. Ubba qassi, I harati pattennabadan xeelliyoogeeta gujjin, maccaasaa bonchchiisinne etawu kehiis.—Luq. 7:37-39, 44-50.

¹⁷ Tamaariyoobaa: Eti dure woy hiyyeesa gidin woykko eti ay haymaanoote yara gidinkka, asa asappe shaakkennan aggiyoogaaninne siyanawu koyiya ubba asawu sabbakiyoogan nuuni Yesuusa leemisuwaa kaallana danddayoos. Maccaasaa bonchchuwan oyqqiyoogan Kiristtaane attuma asati Yesuusa leemisuwaa kaalloosona. Nuuni hegaadan oottiyo wode, Kiristtoosa higgiyaa azazettoos.

18-19. Yesuusi tumu pirddaabaa ay tamaarissidee, qassi nuuni I tamaarissidobaappe ay tamaariyoo?

¹⁸ Naaˈˈanttuwan, Yesuusi tumu pirddaabaa ay tamaarissidaakko qoppa. I bana kaalliyaageeti issoy issuwaa maara oyqqanawu maaddiya maarata tamaarissiis. Leemisuwawu, harati nuna maara oyqqanaadan koyikko, nuunikka eta maara oyqqana mala Yesuusi tamaarissiis. Nuuni hegaadan oottikko, eti nuna maara oyqqana danddayoosona. (Maa. 7:12) Nuuni naaqettikko shin? Yihooway “gallassinne qammi baakko waassiya doorettida asaassi” tumu pirddaa pirddanaagaa bana kaalliyaageeti ammanettanaadankka Yesuusi tamaarissiis. (Luq. 18:6, 7) Ha qofay qaalaa geliyooba: Suure pirddiya nu Xoossay ha wurssetta wodiyan nuna gakkiya metuwaa erees; qassi I ba keerido wodiyan tumu pirddaa nuussi pirddana.—2 Tas. 1:6.

¹⁹ Tamaariyoobaa: Nuuni Yesuusi tamaarissido maarata kaalliyo wode, harata suure ogiyan oyqqana. Seexaanaa alamiyaappe gakkiya naaquwaa gaasuwan nuuni waayettikko, Yihooway tumu pirddaa ehaanaagaa eriyoogee nuna minttettana danddayees.

20-21. (a) Aawatettay deˈiyoogeeti harata waati oyqqana koshshii? (b) Azinay ba goˈˈaa aggi bayiyo siiquwaa waati bessii, qassi aaway ba naata waati oyqqana koshshii?

²⁰ Kiristtoosa higgiyaa kaalliya, aawatettay deˈiyoogeeti harata waati oyqqana koshshii? Siiqoy he higgiyawu denddo gidiyo gishshawu, aawatettay deˈiyoogeeti harata bonchchuwaaninne siiquwan oyqqana koshshees. Nuuni oottiyo ubbaban siiquwaa bessanaadan Kiristtoosi koyiyoogaa eti hassayana bessees.

²¹ Son. Azinay “Kiristtoosi woosa keettaa” siiqiyoogaadan ba machchiyo siiqana koshshees. (Efi. 5:25, 28, 29) Azinay baagaappe ba machchiyaa koyiyoobaa kaseyiyoogan ba goˈˈaa aggi bayiyo, Kiristtoosa siiquwaa leemisuwaa kaallana bessees. Issi issi attuma asati hegaa mala siiquwaa bessanawu metootana danddayoosona; eti harata maara oyqqiyoonne siiqiyo wogan diccibeennaagee hegawu gaaso gidennan aggenna. Iita eeshshaa laammiyoogee etawu metiyaaba gidana danddayikkonne, eti Kiristtoosa higgiyaa azazettanawu laamettana koshshees. Ba goˈˈaa aggi bayidi siiqiya azinaa A machchiyaa bonchchawusu. Ba naata wozanappe siiqiya aaway haasayiyooban woy oottiyooban eta mule qohenna. (Efi. 4:31) I ba naati woppu gaana mala eta siiqiyoogaanne nashshiyoogaa bessees. Naati hegaadan oottiya aawaa siiqoosonanne an ammanettoosona.

22. Koyro PHeexiroosa 5:1-3​y yootiyoogaadan ‘dorssay’ oogee, qassi eti waani oyqettana koshshii?

²² Gubaaˈiyan. Cimati ‘dorssay’ banttaagaa gidennaagaa hassayana koshshees. (Yoh. 10:16; 1 PHeexiroosa 5:1-3 nabbaba.) “Xoossaa dorssaa wudiyaa,” “Xoossai koyiyoogaadan” giya qonccissoti, dorssati Yihoowaba gidiyoogaa cimata hassayissoosona. I ba dorssati siiquwaaninne qaretan oyqettanaadan koyees. (1 Tas. 2:7, 8) Henttanchcha gidiyo bantta aawatettaa poliyo wode siiquwaa bessiya  cimata Yihooway nashshees. Qassi hegaa mala cimata ishanttinne michchontti siiqoosonanne bonchchoosona.

23-24. (a) Gubaaˈiyan deˈiya issi uri gita nagaraa oottiyo wode cimati waati oyqqana bessii? (b) Hegaa mala allaalliyaa beˈiyo wode, cimati ay hassayana bessii?

²³ Issi uri gita nagaraa oottiyo wode, cimati waati oyqqana bessii? Xoossay Israaˈeelatuyyo immido Higgiyawu azazettiya daannatuppenne cimatuppe eta aawatettay dummatees. Muuse higgiyan, sunttettida cimati Yihoowawu goynniyoogaara gayttida yoho xalla gidennan, Yihoowawu goynniyoogaara gayttibeennabankka pirddoosona. SHin, Kiristtoosa higgiyawu azazettiya cimatu aawatettay ayyaanaabaara gayttidaagan oosettida nagaraa kaalliyoogaa. Kawotettaa sunttati pitaabeeriyaaranne danobaara gayttidabaa pirddanaadan Xoossay etayyo aawatettaa immidoogaa he cimati eroosona. Hegee kawotettaa sunttati qaxxayiyoogaa woy qashissiyoogaa malabaa xaaxi waaxees.—Roo. 13: 1-4.

²⁴ Gubaaˈiyan deˈiya issi uri gita nagaraa oottiyo wode cimatu aawatettay aybee? Eti he allaalleta qoranawunne kuuyanawu Geeshsha Maxaafaa goˈettoosona. Kiristtoosa higgiyawu denddoy siiqo gidiyoogaa eti hassayoosona. Oosettida nagaraa gaasuwan qohettida, gubaaˈiyaa yarata maaddanawu waatana koshshii? giidi qoppanaadan cimata siiqoy denttettees. Nagaraa oottida ura xeelliyaagan, hagaadan giidi oychchanaadan siiqoy cimata denttettees: ‘I ba nagaraappe simmidee? I Yihoowaara dabbotido dabbotaa zaarettidi minttanaadan nuuni A maaddana danddayiyoo?’

25. Kaalliya huuphe yohuwan ay beˈanee?

²⁵ Kiristtoosa higgiyaa azazettiyoogee nuna keehippe ufayssees! Nuuni ubbay hegaa azazettanawu baaxetiyo wode, gubaaˈiyan deˈiya ubbay bana harati siiqiyo, xoqqu ootti xeelliyoonne woppu giyo soho oottidi gubaaˈiyaa xeellanaadan maaddoos. SHin nuuni, ‘iita asati’ “kaseppe iiti iiti” biyo alamiyan deˈoos. (2 Xim. 3:13) Nuuni akeekanchcha gididi deˈana bessees. Mattumaara gayttidaagan naata qohiyoogaa xeelliyo wode, Kiristtaane gubaaˈee Xoossaa suure pirddaa waati bessana danddayii? Kaalliya huuphe yohuwan ha oyshaa zaaruwaa beˈana.