1. Mambu mbi muadi tulenda ba lufiatu?

YAVE NZAMBI wunzolanga beni bisadi diandi. Nandi wu kubazolanga ayi wala tatamana kubazola. Yave wunzolanga mvandi busonga. (Minkunga 33:5) Diawu tulenda ba lufiatu mu mambu muadi: (1) Yave wummonanga beni phasi bo bisadi biandi bantovuka mu kibila ki mambu makhambulu masonga. (2) Nandi wunkanikisa ti wala tuadisa busonga. Mu dilongi ditheti di kikhuku * akiki, befu tulonguka matedi Nsiku Nzambi kavana basi Isaeli mu nzila Mose. Tulonguka ti wawu wuvangulu mu luzolo ayi waba tuadisanga mambu masonga kuidi baboso, kubunda mvandi batu bakhambu baka bu kuyikiebila. (Deutelonomi 10:18) Nsiku beni kidi kivisa kimmonisa ti Yave wumvuanga beni nkinza bisadi biandi.

2. Biuvu mbi tuembaka mimvutu mu dilongi adidi?

² Mu mvu 33 T.K. bo kimvuka kimona ki Baklisto kivangama, Nsiku wu Mose wumana. Bukiedika ti Baklisto bankuiza zingila mu khambu baka ndandu mu nsiku wuvangulu mu luzolo ayi waba tuadisanga mambu masonga? Ndamba! Baklisto batambula nsiku wumona. Mu dilongi adidi, tuenzaba nsiku mbi. Bosi, tuembaka mimvutu mi biuvu abibi: Kibila mbi tulenda tubila ti nsiku beni wuvangulu mu luzolo ayi wuntuadisa mambu masonga? Dedi buntubila nsiku beni, buidi batu badi biyeku bafueti kiebila bankaka?

3. Mambu mbi madi mukhati ‘nsiku wu Klisto’ bantubila mu Ngalatia 6:2?

³ Tanga Ngalatia 6:2. Baklisto bafueti landakana ‘nsiku wu Klisto’. Bukiedika ti Yesu kasa sonika ko buku yi minsiku muingi  minlandikini miandi balandakana. Vayi nandi wubavana zithuadusulu, zithumu ayi minsua. Mambu moso Yesu kalonga madi mu khati ‘nsiku wu Klisto’. Mu matangu manlanda, tuantubila mambu malenda kutusadisa kuvisa buboti nsiku beni.

4-5. Mu ziphila mbi Yesu kalongila, ayi thangu mbi?

⁴ Mu ziphila mbi Yesu kalongila? Phila yitheti, yidi mu mambu katuba. Mambu Yesu kaba longanga maba kindisanga batu. Nandi wulonga batu kiedika kitedi Nzambi, tsundu yi luzingu ayi buidi Kintinu kiala manisina ziphasi zi batu. (Luka 24:19) Yesu wulongisa mvandi mu nzila kifuani kiandi. Luzingu luandi luidi ntungulu muingi minlandikini miandi bazaba buidi bu kunatina luzingu.—Yoane 13:15.

⁵ Thangu mbi Yesu kalongila? Nandi wulonga mu thangu kaba va ntoto. (Matai 4:23) Mvandi wulonga bo kavulubuka. Buka, khumbu yimueka wumonikina kuidi dingumba di minlonguki—ḿba kuvioka 500 ayi wubavana nsua wu ‘kukitula batu ba zitsi zioso minlonguki.’ (Matai 28:19, 20; 1 Kolinto 15:6) Kheti bo kavutuka ku diyilu, nandi wutatamana kuvana zithuadusulu kuidi minlandikini miandi bila wuyiza ba mfumu wu kimvuka. Dedi, mu mvu 96 T.K., Yesu wutuadisa mvuala Yoane muingi kuvana malongi ayi khindusulu Baklisto basolo.—Kolosai 1:18; Nzaikusu 1:1.

6-7. (a) Muidi tulenda bakudila mambu Yesu kalonga? (b) Mbi tufueti vanga muingi tutumukina nsiku wu Klisto?

⁶ Muidi tulenda bakudila mambu Yesu kalonga? Mambu mawombo Yesu katuba ayi kavanga bo kaba va ntoto, madi masonama mu Zibuku Zinna Zintubila Luzingu Luandi. Vayi zibuku zinkaka zi Masonoko ma Kingeleko—zilenda kutusadisa kuvisa buboti mayindu ma Yesu. Batu basonika ziawu, batuadusu mu pheve yinlongo ayi baba ‘mayindu ma Klisto’.—1 Kolinto 2:16.

⁷ Malongi: Mambu Yesu kalonga madi ndandu mu mambu moso ma luzingu. Diawu, nsiku wu Klisto wufueti tuadisa mambu moso tumvanga ku nzo, ku kisalu, ku kikola ayi mu kimvuka. Muingi tulonguka nsiku beni, tufueti tanga Masonoko ma Kingeleko ayi kuyindula mu mawu. Muingi tutumamana nsiku beni, tufueti landakana zithuadusulu, zithumu ayi minsua mioso midi mu zibuku beni. Befu kutumukina nsiku wu Klisto, tuala monisa ti tuidi mu kutumukina  Tho yi malongi moso Yesu kalonga—Yave, Nzamb’itu yi luzolo.—Yoane 8:28.

8. Lusersu mbi lunsimba nsiku wu Klisto?

⁸ Muingi nzo yibika tuluka mu bivuka bilenda monika, vantombuluanga lusersu lumboti. Mu phila ayoyi, batu banzingila muawu bala mona ti badi nsika. Bobuawu mvandi, nsiku wumboti wufueti ba tho yimboti. Buawu batu banzingila mu nsiku beni bala mona ti badi mu nsika. Nsiku wu Klisto widi na lusersu lulutidi—luzolo. Kibila mbi tuntubila abobo?

9-10. (a) Bifuani mbi bimmonisa ti Yesu waba vangilanga mamoso mu luzolo? (b) Buidi tulenda landikinina kifuani ki Yesu?

⁹ Ditheti, luzolo lutuadisa Yesu mu mamoso kavanga. Mabanza ma kiadi, mammonisa luzolo mutu kadi mu bankaka. Yesu waba monanga batu kiadi, diawu kaba kuba longilanga, kuba belusanga, kudikila baba nzala ayi kuvulubusa bafua. (Matai 14:14; 15:32-38; Malako 6:34; Luka 7:11-15) Mambu moso amomo maba tombulu thangu ayi mangolo ma Yesu. Kheti bobo, nandi waba tulanga zitsatu zi bankaka vantuala kubika kuandi ziandi. Ayi phila yilutidi kamonisina luzolo beni, yidi mu kuvana moyo’andi muingi kuvukisa batu.—Yoane 15:13.

¹⁰ Malongi: Befu tulenda landakana kifuana ki Yesu mu ziphila ziwadi: (1) kutula zitsatu zi bankaka vantuala zitu ayi (2) kubuela longuka phila yi kumonisina kiadi mu batu va dibueti ditu. Kiadi kitusadisanga kulonga ayi kusamuna zitsangu zimboti. Bo tumvanga mawu, tuidi mu kutumukina nsiku wu Klisto.

11-12. (a) Buidi Yesu kamonisina ti Yave wumvuanga nkinza bisadi biandi? (b) Buidi tulenda landikinina kifuani ki luzolo lu Yave?

¹¹ Dimuadi, Yesu wumonisa ti Tat’andi wunzolanga batu. Bo kaba samuna va ntoto, Yesu wumonisa ti Yave wumvuanga beni nkinza bisadi biandi. Mu mambu moso kalonga, Yesu wulonga minlandikini miandi ti: kadika mutu mu befu luvalu kadi va meso ma Tat’andi. (Matai 10:31) Yesu wutumonisa mvandi ti Yave wunkuangalala beni kubue tambula dimeme dizimbala, dinyonga masumu mandi ayi dimvutuka mu kimvuka. (Luka 15:7, 10) Nandi wutuba mvandi ti khudulu yidi mbonosonu yi luzolo Yave kadi mu befu.—Yoane 3:16.

¹² Malongi: Buidi tulenda landikinina kifuani ki luzolo lu Yave? (Efeso 5:1, 2) Phila yimueka yidi mu kutadila kadika khomb’itu buka mutu wu luvalu. Boti ‘dimeme dizimbala’ divutukidi mu mioko mi Yave, tufueti kunyamba buboti. (Minkunga 119:176) Phila yinkaka yi kulandikinina kifuani ki Yave yidi mu kusadila thangu ayi mangolo mitu muingi kusadisa zikhomba, kuluta vanga mawu boti lusalusu bantomba. (1 Yoane 3:17) Bo tumvangila bankaka mambu ma luzolo, befu tummonisa ti tuntumukina nsiku wu Klisto.

13-14. (a) Nsiku mbi Yesu katuvana mu Yoane 13:34, 35, ayi kibila mbi bawutedila nsiku wumona? (b) Buidi tuntumukinanga nsiku beni wumona?

¹³ Dintatu, Yesu wutuma milonguki miandi bamonisa luzolo lukhambu buimi. (Tanga Yoane 13:34, 35.) Befu tuzabizi ti Nsiku wu Mose mvandi waba tubila matedi kuzola wadi yaku. Vayi kibila mbi nsiku wu Klisto wididi wumona? Kibila nsiku wu Yesu wubuela tuba mambu mankaka— zola wadi yaku dedi bo Yesu kakuzodila. Mawu matombulu luzolo lukukimanga voti lukhambu buimi. * Tufueti zola zikhomba zitu zi babakala ayi zi bakieto kuvioka bo tukizodilanga befu veka. Luzolo luitu lufueti ba lungolo, boti kuba tuala ba bakubama muingi kuvana luzingu luitu mu bawu dedi bo Yesu kavangila mu befu.

¹⁴ Malongi: Buidi tuntumukinanga nsiku beni wumona? Tuntumukinanga wawu mu kuvangila  zikhomba zitu bika to mambu manneni, dedi kuvana luzingu luitu mu kibila kiawu. Vayi mu kuba vangilanga mvandi mambu maluelu. Dedi, kukivana muingi kusadisa biboba kukuenda mu zikhutukunu, kubika vanga biuma tunzolanga muingi kukuangidika bankaka, ayi kusadila bilumbu voti ngonda wumvundila mu kisalu voti mu kikola muingi kusadisa bamonikini bivuka. Kuvanga mambu moso amomo yidi phila yi kutumukina nsiku wu Klisto. Bo tummonisa luzolo lukhambu buimi, kimvuka kinkuiza banga kibuangu kadika mutu kalenda bakila nsika.

15-17. (a) Buidi mavanga ma Yesu mamonisina phila kaba tadilanga mambu masonga? (b) Buidi tulenda landikinina kifuani ki Yesu?

¹⁵ Bo Kibibila kintuba matedi kuvanga mambu ‘masonga’, kiawu kidi mu kutubila matedi kuvanga mambu Nzambi kantuba ti madi mamboti, ayi kuvangila mawu mu khambu monisa luvasanu. Kibila mbi tulenda tubila ti nsiku wu Klisto wukindisa batu kuvanga mambu masonga?

¹⁶ Kibila kitheti, tala buidi mavanga ma Yesu mammonisina phila kaba tadilanga mambu masonga. Bo kaba va ntoto, bakulutu ba binganga baba lendanga woso mutu wukhambu ba muisi Yuda, bawu baba yindulanga ti balutidi na mimvila minkaka ayi basa kinzikanga ko bakieto. Vayi Yesu wuba disuasana. Nandi wukikinina batu bakhambu ba basi Yuda kuba minlandikini miandi. (Matai 8:5-10, 13) Nandi waba longanga baboso mukhambu monisa luvasanu, buka bisina ayi biphumbulu. (Matai 11:5; Luka 19:2, 9) Ayi kabasa vangilanga ko bakieto mambu mambi. Vayi Yesu waba kuba kinzikanga ayi waba kuba vangilanga mambu mamboti, kubunda bakieto baba lenzanga kuidi bankaka.—Luka 7:37-39, 44-50.

¹⁷ Malongi: Muingi kulandakana kifuani ki Yesu, tufueti tadila batu boso mu phila yimueka ayi kulonga woso kua mutu wutidi kukuwa—mu khambu tadila kinganga voti mvila. Babakala bafueti landakana kifuani ki Yesu mu kukinzikanga bakieto. Bo tumvanga mawu, tummonisa ti tuntumukina nsiku wu Klisto.

18-19. Mbi Yesu kalonga mu matedi mambu masonga, ayi mbi tulenda longuka mu malongi mandi?

¹⁸ Kibila kimuadi, tala mambu Yesu kalonga matedi busonga. Nandi wulonga minsua minsadisanga minlandikini miandi kuvangila bankaka mambu masonga. Yindulabu mu matedi Nsiku wu Wola (widi nsiku wutedi kuvangila bankaka mambu tutidi batuvangila.) (Matai 7:12) Befu boso tuntomba ba tuvangila mambu masonga. Diawu tufueti vangila mvandi bankaka mambu masonga. Ḿba mawu malenda kubasadisa kutu vangila mvandi mambu masonga. Vayi boti batu vangidi mambu makhambulu masonga? Yesu wulonga ti Yave ‘wela tuadisa busonga kuidi bo bandilanga kuidi nandi builu ayi muinya.’ (Luka 18:6, 7) Mambu amomo mala salama, kibila Nzamb’itu wusonga wummonanga ziphasi zioso tumviokila mu bilumbu abibi bitsuka, ayi mu thangu yifuana nandi wala tuadisa busonga.—2 Tesalonika 1:6.

¹⁹ Malongi: Bo tunlandakana minsua Yesu kalonga, tunnunganga kuvangila bankaka mambu masonga. Ayi baku tuvangila mambu makhambulu masonga mu nza ayiyi yi Satana, tumbakanga mbombolo kuzaba ti Yave wala vanga mambu masonga.

20-21. (a) Buidi batu badi biyeku bafueti kiebila bankaka? (b) Buidi dibakala kammonisanga luzolo lukhambu buimi mu nkhazi’andi ayi bana bandi?

²⁰ Dedi buntubila nsiku wu Klisto, buidi batu badi biyeku bafueti kebika bankaka? Bo tho yi Nsiku wu Yesu luidi luzolo, batu badi biyeku bafueti keba bankaka mu luzolo ayi lukinzu. Bawu bafueti tebukanga moyo ti ntungulu wu Yesu luidi luzolo.

 ²¹ Va dikanda. Nnuni kafueti zola nkazi’andi buka bo Klisto kanzodilanga kimvuka. (Efeso 5:25, 28, 29) Muingi kumonisa luzolo lukhambu buimi Yesu kamonisa, nnuni kafueti tula zitsatu zi nkazi’andi vantuala ziandi. Kuidi bannuni bankaka diambu diphasi kumavanga. Ḿba bawu basa konzukila ko ku nzo bamvananga luvalu luzolo ayi busonga. Ayi mu kibila akioki bawu bakuna zikhadulu zimbi. Vayi muingi kutumamana nsiku wu Klisto, bawu bafueti bika bifu abiobi bimbi. Bo nnuni kammonisa luzolo lukhambu buimi, nkazi’andi wumbuelanga kunkinzika. Mawu mansadisanga mvandi muingi kukonzula bana. Tata wu luzolo kalendi tuba ko voti kuvanga mambu malenda lueka mintima mi bana bandi. (Efeso 4:31) Vayi nandi wummonisanga ti wunzolanga bana bandi ayi wu kubavuanga nkinza. Ayi mawu mala sadisa bana bandi kubaka nsika. Bo tata kamvanga mawu, nandi wumbakanga luzolo ayi lufiatu lu bana bandi.

22. Dedi buntubila 1 Petelo 5:1-3, nani wuvuidi ‘mameme’, ayi buidi bafueti kiebila mawu?

²² Mu kimvuka. Bakulutu ba kimvuka bafueti tebukanga moyo ti ‘mameme’ masi ko mawu. (Yoane 10:16; Tanga 1 Petelo 5:1-3.) Bikuma ‘nkangu wu mameme ma Nzambi,’ ‘va ntuala Nzambi,’ ayi ‘kiuka ki Nzambi’ bintebula moyo bakulutu ba kimvuka ti Yave nandi wuvuidi mameme. Yave wutidi bakiebila mameme mandi mu luzolo. (1 Tesalonika 2:7, 8) Bo bakulutu ba kimvuka bankeba buboti biyeku biawu ayi bankengidila mu luzolo mamame ma Yave, bawu bambuela banga batu ba luvalu va meso ma Yave, ayi zikhomba mu kimvuka bambuela kuba zola ayi kuba kinzika.

23-24. (a) Boti mutu bevola disumu dingolo, kiyeku mbi bakulutu ba kimvuka badi? (b) Bo banzonza mambu amomo, mbi bakulutu ba kimvuka bafueti kuyikuvusa?

²³ Kiyeku mbi bakulutu ba kimvuka badi bo mutu kamvola disumu dingolo? Kiyeku kiawu disuasana kidi na kiyeku bakulutu ba dikabu  ayi mimfundisi mi Isaeli baba. Nsiku wu Mose waba vananga nsua muingi batu baba biyeku bakieba bika to mambu ma kipheve, vayi mvandi mambu mankaka dedi mambu ma buphunya. Vayi mu nsiku wu Klisto, kiyeku ki bakulu ba kimvuka kidi ki kukieba to mambu ma kipheve ma mutu bevola disumu. Bawu bazebi ti kukeba mambu makhambu ba ma kipheve, kidi kisalu Nzambi kavana kuidi zimfumu zi luyalu. Bawu badi kiyeku ki kuzenga nkanu, dedi kufuta biuma voti kukuenda mu buloku.—Loma 13:1-4.

²⁴ Buidi bakulutu bansadisilanga mutu mu kipheve bevola disumu? Bawu bansadilanga Kibibila muingi kufiongunina mambu beni ayi kubaka makani. Bawu bazimbakanga ko ti tho yi nsiku wu Klisto luidi luzolo. Luzolo luala nata bakulutu ba kimvuka kuyikuvusa: Mbi tufueti vanga muingi tusadisa wumueka mu kimvuka widi mu kutovuka mu kibila ki mambu mambi bamvangila? Mu matedi khomba bevola disumu, luzolo luala sadisa bakulutu ba kimvuka kuyikuvusa: ‘Nandi benyonga disumu kabe vola? Mbi tulenda vanga muingi kunsadisa kuvutula kikundi kaba na Yave?

25. Mu dilongi dinkuiza, kuivu mbi tuala baka mvutu?

²⁵ Bukiedika, buboti beni kulandakana nsiku wu Klisto! Bo tumvanga mangolo muingi kutumamana wawu, befu tunsadisanga kadika mutu kumona ti kimvuka kidi kibuangu nandi kalenda tambudila luzolo ayi lukiebu. Vayi kheti bobo, tukhidi zingila mu nza ‘batu bambi . . . banluta vanga mambu mambi.’ (2 Timoteo 3:13) Tulendi vonga ko. Buidi zikhomba mu kimvuka ki Yave balenda landikinina busonga bu Nzambi boti muana kilezi babe kuika kubundana nyitu? Mu dilongi dinkuiza tuala baka mvutu wu kuivu akioki.