Skip to content

Skip to table of contents

NHLOKO-MHAKA YA XIDONDZRO 23

‘Tivonani Ku Nga Ti Va Na Mhunu Lwa Taka N’wi Koka’!

‘Tivonani Ku Nga Ti Va Na Mhunu Lwa Taka N’wi Koka’!

‘Tivonani ku nga ti va na mhunu lwa taka n’wi koka hi filozofiya, kumbe hi ku kanganyisa ka ku ka ndlela, a ku landzreni ka mintsiko ya vhanu.’​—KL 2:8.

LISIMU 96 Buku Dzra Nkulukumba I Wukosi

NKATSRAKANYU WA LESWI TAKA DONDZRIWA *

1. Hi ku ya hi Ba-le-Kolosa 2:4, 8, xana Sathana a dzringisa ku fuma miyanakanyu yezru hi ndlela yini?

SATHANA a djula ku hi yentxa hi lwisana na Yehovha. Akuva a kota ku hetisisa makungu yakwe, a dzringisa ku kutxetela miyanakanyu yezru, hi ndlela yoleyo, a yi yentxa xib’otxhwa xakwe ni ku yentxa leswaku yi yingiseta yene. A dzringisa ku hi kholwisa kumbe ku hi kanganyisa akuva hi ta kota ku mu landzra hi ku tizrisa mintxhumu leyi hi yi zrandzraka.​—Dondzra Ba-le-Kolosa 2:4, 8.

2-3. a) Ha yini hi fanela ku yingiseta xibasopiso lexi nga ka Ba-le-Kolosa 2:8? b) I yini leswi hi taka swi kambisisa ka nhloko-mhaka leyi?

2 Xana hakunene hi le khombyeni ledzrikulu dzra ku kanganyisiwa hi Sathana? Kunene swi tanu! Dzrimuka leswaku Pawulo a nga tsralelanga vhanu lava ngeke vapfumeli a xibasopiso lexi nga ka Ba-le-Kolosa 2:8. A xi tsralele vakriste lava a va totiwe hi moya wa ku xwenga. (Kl 1:2, 5) Vakriste volavo a va li khombyeni dzra ku kanganyisiwa nkameni wolowo, nakone na hine hi le khombyeni ledzri tlulisaka namunhla. (1Ko 10:12) Ha yini? Hikuva Sathana a txukumeteliwe lani misaveni, nakone a yentxa hinkwaswu leswi a nga swi kotaka ku kanganyisa malandzra ya Xikwembu Nkulukumba lama dumbekaka. (Mpf 12:9, 12, 17) Handle ka leswo, hi hanya a nkameni lowu vhanu va ku biha ni vakanganyisi va yaka mahlweni ‘a vubihini’.​—2Tm 3:1, 13.

3 Ka nhloko-mhaka leyi, hi ta kambisisa leswaku Sathana a ku tizrisisa kuyini ‘ku kanganyisa ka ku ka ndlela’ akuva a dzringisa ku kutxetela miyanakanyu yezru. Hi ta tlhamuxela ‘mazrengu’ mazrazru, kumbe maqhinga, lawa a ma tizrisaka. (Ef 6:11) Hi ku landzrela, ka nhloko-mhaka leyi tlhantamaka, hi ta vonisana leswaku hi nga yentxa yini akuva hi susa minkutxetelo ya ku biha leyi mazrengu yakwe ma nga ha vaka ma yi nghenisile miyanakanywini yezru. Kambe, ku sungula a hi voneni leswi hi nga swi dondzraka ka ndlela leyi Sathana a kanganyisiki va-Israyele a ntsrhaku ka loko va nghene a Tikweni dzra Xidumbiso.

VA-ISRAYELE VA DZRINGIWA LESWAKU VA GANDZRELA SWITHOMBE

4-6. Hi ku ya hi Deuteronoma 11:10-15, hi kwini ku txintxa ka madzrimela loku va-Israyele va bohekiki ku ku yentxa loko va sungule ku hanya a Tikweni dzra Xidumbiso?

4 Sathana a tlhazrihele va-Israyele, a va dzringa leswaku va gandzrela swithombe. A swi yentxise kuyini swoswo? A a swi tiva leswaku va-Israyele a va vilela swakuda, kutani a londzrovote swone akuva a va hambukisa. Loko va-Israyele va nghene a Tikweni dzra Xidumbiso, va boheke ku txintxa madzrimela yavu. Loko va ha li a Egipta, va-Israyele a va hamba va txheletela masimu hi ku tizrisa mati lawa a ma kiwa a nambyeni wa le Nile. Kambe, a wudzrimi bya le Tikweni dzra Xidumbiso a byi nga tiseketeli ka mati lawa ma kiwaka ka nambu lowukulu, kambe ka mati lama londzrovotiwaka loko ku na timpfula, ni mbezre leyi a yi txheletela swimila. (Dondzra Deuteronoma 11:10-15; Eza 18:4, 5) Xileswo, va-Israyele va sindzriseke ku dondzrela madzrimela lamampshwa. Swoleswo a swi nga ti nabyala hikusa a ntalu wa lava a va ni wuswikoti byini na byini bya ku dzrima a va file le huleni.

Xana Sathana a swi kotise kuyini ku txintxa miyanakanyu ya vadzrimi va va-Israyele? (Vona mayava 4-6) *

5 Yehovha a tlhamuxele vhanu leswaku xiyimu xavu a xi txintxile. A game a yengetela mazritu lawa ya ku va basopisa, lawa loko u nga ma xiyisisanga ha hombe ma nga ha vonekaka ingiki a ma yelani ni wudzrimi: ‘Tivonelani, suka timbilu tenu ti kanganyisiwa, n’wi hambuka, n’wi tizrela swikwembu swin’wana, n’wi swi khinsamela.’ (Dt 11:16, 17) Ha yini Yehovha a va basopise ka ku gandzrela swikwembu swa madzrimi na kasi a a khanela hi ku dondzrela madzrimela ya nyiwana?

6 Yehovha a a swi tiva leswaku va-Israyele a va ta dzringiwa leswaku va dondzrela madzrimela ya vamatiko lava a va vundzramane navu. Swi le livaleni leswaku vavundzramani vavu a va ma tiva ngopfu madzrimela ya muganga lowuya ku tlula va-Israyele, nakone vhanu va Xikwembu Nkulukumba a va ta swi kota ku dondzrela tin’we ta tindlela leti pfunaka ka vone, kambe a ku ni khombo. Miyanakanyu ya vadzrimi lavaya va va-Kanana a yi kutxeteliwe hi wugandzreli bya Baal. A va kholwa leswaku Baal hi yene lweyi a a li n’winyi wa tilo ni lwa kotaka ku nisa mpfula. Yehovha a a nga swi djuli leswaku vhanu vakwe va kanganyisiwa hi wukholwa byobyo bya madzrimi. Kambe, hi ku phindha-phindha, va-Israyele va hlawule ku gandzrela Baal. (Tin 25:3, 5; Abaṭ 2:13; 1Th 18:18) Vona, ke, ndlela leyi Sathana a kotiki ha yone ku yentxa va-Israyele swikazrawa swakwe.

MAZRENGU MAZRAZRU LAWA SATHANA A MA TIZRISIKI KUVA A YENTXA VA-ISRAYELE SWIKAZRAWA

7. Xana lipfumelo dzra va-Israyele dzri dzringiwe hi ndlela yini loko va nghene a Tikweni dzra Xidumbiso?

7 Zrengu dzra ku sungula ledzri Sathana a dzri tizrisiki a ku li ku londzrovota ku navela loku nga ka ntumbuluku ka kuva mpfula yi na akuva yi ta va txheletelela masimu. A Tikweni dzra Xidumbiso a mpfula a yi kala ku sukela wugan’wini bya Abrili ku ya ka Setembru wa lembe dzrin’wana ni dzrin’wana. Akuva va-Israyele va kuma ku hanya ni ku tsrhovela swi voneka a va yimela mpfula leyi a yi tolovela ku sungula kolomu ka Otubru. Sathana a kanganyise va-Israyele a va kholwisa leswaku akuva swi va fambela ha hombe, a ku djuleka va tekelela mikhuva ya vamatiko lava a va vundzramane navu. Vavundzramani volavo a va kholwa leswaku a ku djuleka va landzra swihila swa kukazri akuva swikwembu swavu swi ta kota ku va pfuna hi ku va nisela mpfula. Lava a va nge na lipfumelo ka Yehovha va kholwe leswaku leyo a ku li yone ndlela ya yin’we leyi ha yone a va ta kota ku sivela dandzra hi nkama wa ku leha. Xileswo, va landzre swihila swa vamatiko leswi a ku gandzreliwa ha swone xikwembu xa madzrimi Baal.

8. Hi dzrini zrengu dzra wubidzri ledzri Sathana a dzri tizrisiki? Tlhamuxela.

8 Sathana a tizrise zrengu dzra wubidzri ka va-Israyele. A londzrovote ku navela ka ku biha. A matiko ya vahedeni a ma gandzrela swikwembu swa wone hi ku nghenela swiyentxo swa ku nyenyentsa hi tlhelo dzra swa tinkuku. Muxaka lowu wa wugandzreli bya ku somboloka a wu koxa kuva ku kumeka vavanuna ni vavasati a tempeleni akuva va yentxa wunghwavana. Ka vamatiko a wusodoma ni mixaka yin’wana ya mahanyela ya ku biha hi tlhelo dzra swa tinkuku a swi pfumeleliwa nakone a swi voniwa swanga ntxhumu lowu nga bihangakiki mbangu! (Dt 23:17, 18; 1Th 14:24) Vahedeni a va kholwa leswaku mikhuva leyi a yi kutxa swikwembu swavu ku katekisa tiko akuva dzri humexa swakuda swinyingi. Va-Israyele vanyingi va kokiwe hi mikhuva ya vahedeni ya wunghwavana nakone va titsrhike va phasiwa va tizrela swikwembu swa madzrimi. Nakunene, Sathana a va yentxe swikazrawa swakwe.

9. Hi ku ya hi Hošea 2:16, 17, xana Sathana a yentxise kuyini leswaku va-Israyele va kohleka Yehovha?

9 Sathana a tizrise zrengu dzra wuzrazru. A yentxe va-Israyele va kohleka Yehovha. A masikwini ya muprofeta Yeremiya, Yehovha a hlaye leswaku vaprofeta va madzrimi a va yentxa tiko dzrakwe dzri dzrivala vito dzrakwe ‘hi nkonta ya Baal’. (Yr 23:27) Swi tikomba ingiki vhanu va Xikwembu Nkulukumba va tsrhike ku tizrisa vito dzra Yehovha va va va dzri siva hi vito dzra Baal, ledzri tlhamuxelaka leswaku “N’winyi” kumbe “Hosi”. Leswo a swi ta yentxa leswaku miyanakanyu ya va-Israyele yi nga ha swi koti ku hambanisa Yehovha na Baal, leswi a swi ta yentxa leswaku swi nabyala ngopfu kuva va patsrela mikhuva ya wugandzreli bya Baal ni wugandzreli bya Yehovha.​—Dondzra Hošea 2:16, 17.

MAZRENGU YA SATHANA NAMUNHLA

10. Hi wani mazrengu lawa Sathana a ma tizrisaka namunhla?

10 Ni namunhla, Sathana a tizrisa mazrengu lama fanaka. A khoma vhanu hi ku londzrovota ku navela loku nga ka ntumbuluku, hi ku txhotxhela mahanyela ya ku biha hi tlhelo dzra swa tinkuku ni ku yentxa vhanu va kohleka Yehovha. A hi zrangeni hi ku bula hi zrengu ledzra wugamu.

11. Xana Sathana a yentxa vhanu va kohleka Yehovha hi ndlela yini?

11 Sathana a yentxa vhanu va kohleka Yehovha. A ntsrhaku ka ku fa ka vapostola va Yesu, van’we lava a va tihlaya vakriste va sungule ku hangalasa tindondzro ta madzrimi. (Min 20:29, 30; 2Te 2:3) Vaduki lava va sungule ku yentxa leswaku swi nga nabyali ku tiva Xikwembu xa ntiyiso. Hi xikombiso, va tsrhike ku tizrisa vito dzra Xikwembu Nkulukumba ka mabibele yavu, va vona swi yampswa ku tizrisa mazritu ya ku fana ni ku “Hosi”. Hi ku susa vito dzra Xikwembu Nkulukumba hi ntshima va dzri siva hi leswaku “Hosi”, va yentxa leswaku lweyi a dondzraka Bibele swi mu bindzrela ku vona leswaku Yehovha a hambane kwini ni “tihosi” timbeni leti phatiwaka a Matsralweni. (1Ko 8:5) Va tizrise zritu dzro dzra dzrin’we, dzra ku “Hosi”, ka Yehovha ni ka Yesu, leswi yentxaka leswaku swi bindzra ku twisisa leswaku Yehovha ni N’wanakwe i vhanu vabidzri lava hambanaka, lava nga ni swikhundla leswi nga fanikiki. (Yh 17:3) Mpfilumpfilu leyi yi nabyalise ku khandhiwa ka ndondzro ya Swikwembu Swizrazru Ka Xin’we​—ku nga ndondzro leyi ngeke kone a Zritwini dzra Xikwembu Nkulukumba. Hi mhaka leyo, vanyingi va li Xikwembu Nkulukumba a hi wa ku twisisiwa hi mhunu nakone va kholwa leswaku ni ku mu tiva a hi nge na ku mu tiva. Vona madzrimi wolawo!​—Min 17:27.

Xana Sathana a byi tizrisise kuyini wukhongoti bya madzrimi akuva a yentxa ingiki ku navela ka ku biha i kunene? (Vona yava 12) *

12. I yini leswi wukhongoti bya madzrimi byi swi txhotxhelaka, nakone, hi ku ya hi Ba-le-Roma 1:28-31, swoleswo swi pswale mihandzru yini?

12 Sathana a londzrovota ku navela ka ku biha. A masikwini ya Israyele wa khale, Sathana a tizrise wukhongoti bya madzrimi ku txhotxhela wunghwavana. Ni namunhla, a ha yentxa leswi fanaka. Wukhongoti bya madzrimi bya ma pfumelela mahanyela ya ku biha hi tlhelo dzra swa tinkuku nakone byi patsra ni ku ma seketela. Xileswo, vanyingi lava liki va tizrela Xikwembu Nkulukumba a va ha wu landzri nawu wakwe lowu twisisekaka a timhakeni ta mahanyela. A papeleni dzrakwe ledzri a tsraleliki va-Roma, mupostola Pawulo a tlhamuxela leswaku ku seketela mahanyela ya ku biha hi tlhelo dzra swa tinkuku swi pswala mihandzru yini. (Dondzra Ba-le-Roma 1:28-31.) Swin’we swa ‘leswi nga fanelikiki’ i mixaka hinkwayu ya wuwoswani, ku patsra ni wusodoma. (Ro 1:24-27, 32; Mpf 2:20) Vona, ke, leswaku ha yini swi li ni lisima kuva hi namazrela tindondzro ta Bibele leti nga livaleni!

13. Hi dzrini zrengu dzrin’wana ledzri Sathana a dzri tizrisaka?

13 Sathana a londzrovota ku navela loku nga ka ntumbuluku. Hi ni ku navela loku nga ka ntumbuluku ka ku dondzrela wuswikoti lebyi nga hi pfunaka ku tihanyisa hine ni mindangu yezru. (1Tm 5:8) Hakanyingi, hi nga kuma wuswikoti lebyi hi ku ya xikole ni ku dondzra hi nkhinkhi. Kambe ku djuleka hi tivonela. A matikweni ya ku tala, vadondzri a va dondzrisiwi ntsena wuswikoti bya ku tizra kambe ni filozofiya dzra vhanu. Vadondzri va kutxiwa leswaku va dzrela Bibele ni ku kala va nga kholwi leswaku Xikwembu Nkulukumba a kone. Va byeliwa leswaku vhanu hinkwavu lava tivaka va kholwa leswaku wutomi bye titumbulukela ntsena. (Ro 1:21-23) Tindondzro leto ti lwisana ni ‘vutlhazri bya Xikwembu Nkulukumba’.​—1Ko 1:19-21; 3:18-20.

14. Xana filozofiya dzra vhanu dzri kutxetelana ku yentxa yini?

14 Filozofiya dzra vhanu dzri bakanya milawu ya Yehovha dzri tlhela dzri lwa nayu. A dzri kutxi mhunu ni mun’we ku pswala mhandzru wa moya wa Xikwembu Nkulukumba. Ku hambana ni leswo, dzri kutxetela ku yentxa ‘mintizro ya nyama’. (Ga 5:19-23) Dzri yentxa vhanu va tikukumuxa, leswi yentxaka leswaku vhanu va va ‘vatizrandzri’. (2Tm 3:2-4) Swoswo swi hambane ngopfu ni moya wa ku zrula ni wa ku titsrongahata lowu malandzra ya Xikwembu Nkulukumba ma kutxiwaka ku va na wone. (2Sa 22:28) Vakriste van’wana lava yiki dondzra a univhersidadi va sungule ku pimisa ku fana ni misava a matsrhan’wini ya ku pimisa ku fana na Xikwembu Nkulukumba. A hi voneni leswi nga ha humelelaka loko hi nga xiyi khombo ledzri.

Xana mimpimiso yezru yi nga fumiwa hi filozofiya dzra vhanu hi ndlela yini? (Vona mayava 14-16) *

15-16. U dondzra yini ka leswi humeleliki makwezru mun’we waxisati?

15 Makwezru waxisati lwa nga ka ntizro wa nkama hinkwawu ku tlula 15 wa malembe a li: “Swanga Mboni leyi babatisiwiki, a ni dondzrile ni va ni twa leswaku ku ya dondzra a univhersidadi swi ni makhombo wani, kambe a ni yingisetanga swilayu leswo. A ni pimisa leswaku leswo a va nga byeli mine.” Leswi a yiki dondzra a univhersidadi, a kumane ni swikazratu swini? A hlaya xa mbilu a ku: “A ni heta nkama ni ntamu wunyingi a ku dondzreni lakakuva a ni nge he na nkama wa ku hamba xikhongoto hi ndlela leyi a ni tala ku hamba ha yone. A ni pfotlokelile hi ku kazrala lakakuva a ni nga ha swi zrandzri ku bula hi Bibele ni vambeni, nakone a ni kazrale ngopfu lakakuva a ni nge he na nkama wa ku lulamisela mintlhanganu ha hombe. Lexi ni khensaka ha xone hi leswaku loko ni swi vonile leswaku ku pela hi nhloko ka tidondzro ta le henhla a swi hona wuxaka byanga na Yehovha, ni tekele ku swi xiya leswaku a ni fanela ku yima. Ne vhela ni yima.”

16 Xana mapimisela ya makwezru lweyi ma khumbisiwe kuyini hi dondzro ya le henhla? Loko a hlamula, a li: “Swi patsra ni ku ni danisa ku pfumela leswaku dondzro leyi ni yi langiki yi ni dondzrise ku xopa-xopa swihoxo swa van’wana, ngopfu-ngopfu swa vamakwezru a nhlengeletanwini, ni lavisela leswaku inha va yentxa leswi va ngeke na ku swi kota ni ku tsrhamela kule na vone. Swi ni tekele nkama wa ku leha akuva ni tsrhika mapimisela lawo. Leswi swi nga ni yentxekela swi ni dondzrise leswaku swi ni khombo ku bakanya swilayu leswi hi nyikiwaka hi Tatana wezru wa le tilweni hi ku tizrisa nhlengeletanu yakwe. Yehovha a a ni tiva ku yampswa ku tlula leswi a ni titivisa xiswone mine. Na tisola hi ku kala ku yingiseta!”

17. a) Xana hi fanela ku tiyimisela ku yentxa yini? b) I yini leswi hi taka dondzra ha swone ka nhloko-mhaka leyi landzrelaka?

17 Tiyimisele ku kala u nga kokiwi ni siku ni dzrin’we hi ‘filozofiya ni ku kanganyisa ka ku ka ndlela’ swa misava ya Sathana. Tsrhama hi ku tivonela ka mazrengu ya Sathana. (1Ko 3:18; 2Ko 2:11) U nga txhuki u mu pfumelela a ku dzrivalisa leswaku hi mani Yehovha neswaku a djula u mu gandzrelisa kuyini. Hanya hi ku landzra milawu ya Yehovha leyi tlakukiki. Nakone u nga tsrhike Sathana a ku wonga u bakanya swilayu swa Yehovha. Kambe u fanela ku yentxa yini loko u xiya leswaku kutani u ngheniwile hi miyanakanyu ya misava leyi ke? Nhloko-mhaka leyi landzrelaka yi ta komba ndlela leyi Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba dzri nga hi pfunaka ha yone ku hahlula mimpimiso ni mikhuva leyi dzimiki mitsru.​—2Ko 10:4, 5.

LISIMU 49 Nyonxisa Mbilu Ya Yehovha

^ par. 5 Sathana a tlhazrihe ngopfu ka ku kanganyisa vhanu. A kanganyise vanyingi a va yentxa va kholwa leswaku va ntsrhunxekile na kasi hi ntiyiso wa kone va fumiwa ha yene. Nhloko-mhaka leyi yi ta kambisisa mazrengu ya ku hambana-hambana lawa Sathana a ma tizrisaka akuva a kanganyisa vhanu.

^ par. 48 NTLHAMUXELO WA SWIFANISO: Va-Israyele lava titolovetaka ni va-Kanana va dzringiwa ku nghenela wugandzreli bya Baal ni wuwoswani.

^ par. 51 NTLHAMUXELO WA SWIFANISO: Publisidadi dzri nga bekiwa hi kezreke dzra kukazri dzri pfumelelaka wusodoma.

^ par. 53 NTLHAMUXELO WA SWIFANISO: Makwezru waxisati lweyi a heke mumpswha a titsralise a univhersidadi. Yene kun’we ni vadondzri-kulobye va kokeka hi ndondzriso ya prisori wavu leyi liki lexi nga hetaka swikazratu swa vhanu i siyensa ni tekinolojiya. Loko a li Ndlwini ya Mfumu, a nga nyonxeli leswi hlayiwaka, a patsra ni ku swi xopa-xopa.