1. Mwakukoliyana ndi Akolose 2:4, 8, kumbi Satana wachita wuli kuti wako ukapolu maŵanaŵanu ngidu?

SATANA wakhumba kuti tileki kwanja Yehova. Kuti wafiski vo wapenja, watesesa kusintha maŵanaŵanu ngidu, pamwenga kuti kutore maŵanaŵanu ngidu ku ukapolu kuti tivwiyengi iyu. Watitikopa pamwenga kutipusika kuti timulondongi mwakugwiriskiya ntchitu vinthu vo tikhumbira.​—Ŵerengani Akolose 2:4, 8.

2-3. (a) Ntchifukwa wuli tikhumbika kuphwere ndi vo Paulo wangutcheŵeska pa Akolose 2:8? (b) Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?

² Kumbi vingachitika nadi kuti Satana watilandizgi? Hinya, vingachitika! Kumbukani kuti pa Akolose 2:8, Paulo watcheŵeskanga ŵanthu ambula kugomezga cha. Kweni wangulembe Akhristu wo angusankhika ndi mzimu wakupaturika. (Ako. 1:2, 5) Akhristu ŵenaŵa ŵenga pa ngozi yakulandizgika ndi Satana ndipu nasi tingalandizgika. (1 Akori. 10:12) Ntchifukwa wuli tikamba viyo? Satana wakuponyeka panu pasi ndipu watesesa kuchita vo wangakwaniska kuti walandizgi ateŵeti akugomezgeka aku Chiuta. (Chivu. 12:9, 12, 17) Ndipuso tija mu nyengu yo ŵanthu aheni kweniso akunyenga, ‘ahenekeheneke.’​—2 Timo. 3:1, 13.

³ Mu nkhani iyi, tikambiskanengi ‘mauryarya’ ngatatu ngo Satana wagwiriskiya ntchitu kuti wako ukapolu maŵanaŵanu ngidu. Ndipu tiwonengi mo wagwiriskiya ntchitu “mauryarya” ngenanga. (Aefe. 6:11) Mu nkhani ya sabata yamawa, tazamukambiskana mo tingamaliyana ndi vinthu viheni vo vichitika chifukwa cha maŵanaŵanu ngaheni ngaku Satana. Kweni chakwamba, tiyeni tiwoni mo Satana wangulandizgiya Ayisirayeli  ŵati asere ŵaka mucharu cho Chiuta wanguŵalayizga kweniso vo tingasambirapu.

4-6. Mwakukoliyana ndi Marangu 11:10-15, kumbi Ayisirayeli akhumbikanga kusambira nthowa yasonu niyi yakulimiya ŵati asere mucharu cho Chiuta wanguŵalayizga?

⁴ Satana wangunyenga Ayisirayeli mwakuchenje kuti asopengi angoza. Kumbi wanguchita wuli venivi? Iyu wanguziŵa kuti Ayisirayeli akhumbikanga chakurya. Mwaviyo, wangugwiriskiya ntchitu mpata wenuwu kuti waŵanyengi kuchita vo wakhumbanga. Ayisirayeli ŵati asere mucharu cho Chiuta wanguŵalayizga, akhumbikanga kusintha nthowa zo agwiriskiyanga ntchitu pakulima. Po ŵenga ku Ijipiti, Ayisirayeli achitanga kudiriya mbewu zawu mwakugwiriskiya ntchitu maji ngo angatonga mu msinji wa Nile. Kweni mucharu cho Chiuta wanguŵalayizga, athembanga msinji cha pakulima. Mumalu mwaki, athembanga vuwa ndi dungwi. (Ŵerengani Marangu 11:10-15; Yesa. 18:4, 5) Mwaviyo, Ayisirayeli akhumbikanga kusambira nthowa zinyaki zakulimiya. Kuchita viyo kwenga kupusu cha chifukwa ŵanthu anandi wo aziŵanga kulima ndipu ŵafwa kali mu chipululu.

⁵ Yehova wangukambiya ŵanthu ŵaki kuti vinthu vasintha pa umoyu wawu. Pavuli paki wanguŵatcheŵeska fundu yinyaki yo pakwamba yawonekanga nge yakoliyananga cha ndi kulima. Yehova wangukamba kuti: “Muphwere ukongwa kuti mitima yinu yileki kunyengeka kuti mulandi ndi kwamba kusopa achiuta anyaki kweniso kuŵasindamiya.” (Mara. 11:16, 17) Ntchifukwa wuli Yehova wanguŵatcheŵeska va kusopa angoza penipo wakambanga vakusambira nthowa zasonu zakulimiya?

⁶ Yehova wanguziŵa kuti Ayisirayeli ayesekengi kuti asambiri nthowa zinyaki zakulimiya ku ŵanthu wo alekanga kumusopa. Ŵanthu ŵenaŵa aziŵanga nthowa zinandi za ulimi kuphara Ayisirayeli ndipu ŵanthu aku Chiuta  atingi asambirengeku malusu nganyaki. Kweni yiwu atingi alandizgikengi. Alimi a ku Kanani asopanga Bala ndipu vinthu vosi vo achitanga valongonga kuti alongozgeka ndi chiuta wawu mwenuyu. Yiwu agomezganga kuti Bala ndiyu mweneku wakuchanya ndipuso ndiyu wanyiska vuwa. Yehova wakhumbanga cha kuti ŵanthu ŵaki alandizgiki ndi visambizu vaboza venivi. Kweni mwakuwerezawereza Ayisirayeli angusankha kusopa Bala. (Maŵe. 25:3, 5; Ŵeru. 2:13; 1 Ŵakaro. 18:18) Sonu wonani vo Satana wanguchita kuti waŵako ukapolu Ayisirayeli.

7. Kumbi chivwanu cha Ayisirayeli chinguyeseka wuli ŵati asere mucharu cho Chiuta wanguŵalayizga?

⁷ Mwakawi, taŵanthu tikhumba vuwa. Mwaviyo, Satana wangugwiriskiya ntchitu khumbiru lamampha lenili kuti wakopi Ayisirayeli. Kwambiya kukumaliya kwa mwezi wa April mpaka September chaka chechosi, vuwa yanyanga yimana mucharu cho Chiuta wangulayizga Ayisirayeli. Kuti Ayisirayeli aje ndi vakurya vinandi, athembanga vuwa yo yayambanga mwezi wa October. Satana wanguŵalandizga kugomezga kuti vinthu vingaŵayende umampha asani angachitaku midawuku ya ŵanthu wo alekanga kusopa Chiuta. Ŵanthu yaŵa agomezganga kuti achiuta ŵawu anganyiska vuwa asani alondo midawuku yo achitanga pakusopa. Mwaviyo, Ayisirayeli wo ŵengavi chivwanu mwaku Yehova, angugomezga kuti yeniyi pe ndiyu yenga nthowa yakumalisiya chilala. Ndipu angwamba kuchita midawuku ya ŵanthu wo alekanga kusopa Yehova kuti atumbiki Bala.

8. Kumbi ndi nthowa yachiŵi niyi yo Satana wangugwiriskiya ntchitu? Konkhoskani.

⁸ Satana wangugwiriskiya so ntchitu makhumbiru ngaheni nga liŵavu kuti walandizgi Ayisirayeli. Ŵanthu wo alekanga kusopa Yehova, achitanga vinthu viheni pakusopa achiuta ŵawu aboza. Ndipu vinthu venivi vasazgangapu uhuli wo wachitikanga panyumba yakusopiyamu. Yiwu azomerezanga kugonana kwa anthulumi pamwenga anthukazi pe ndipuso mitundu yinyaki ya ureŵi. Ŵanthu yaŵa awonangapu suzgu cha kuchita venivi! (Mara. 23:17, 18; 1 Ŵakaro. 14:24) Ŵanthu wo alekanga kusopa Yehova agomezganga kuti kuchita ureŵi kwachitiskanga kuti achiuta ŵawu aŵawovyi kukolora vakurya vinandi. Ayisirayeli anandi angukopeka ndi mijalidu ya ureŵi yo ŵanthu ŵenaŵa achitanga ndipu angwamba kusopa achiuta aboza. Yapa, tingakamba kuti Satana wanguŵako ukapolu Ayisirayeli.

9. Mwakukoliyana ndi Hoseya 2:16, 17, kumbi Satana wanguchita wuli kuti Ayisirayeli aleki kumuziŵa umampha Yehova?

⁹ Satana wangugwiriskiya so ntchitu nthowa yinyaki yachitatu. Iyu wanguchitiska kuti Ayisirayeli aleki kumuziŵa umampha Yehova. Mu nyengu ya mchimi Yeremiya, Yehova wangukamba kuti achimi aboza achitiskanga ŵanthu ŵaki kuluwa zina laki “chifukwa chaku Bala.” (Yere. 23:27) Viwoneka kuti ŵanthu aku Chiuta anguleka kugwiriskiya ntchitu zina laku Yehova. Mumalu mwaki, agwiriskiyanga ntchitu zina laku Bala, lo ling’anamuwa kuti “Mweneku.” Venivi vinguchitiska kuti Ayisirayeli atondeki kupambanisa pakati paku Yehova ndi Bala. Mwaviyo, vo akhumbikanga kuchitiya Yehova achitiyanga Bala.​—Ŵerengani Hoseya 2:16, 17.

10. Kumbi Satana wagwiriskiya ntchitu nthowa nizi mazuŵa nganu?

¹⁰ Satana weche kugwiriskiya ntchitu nthowa zenizi mazuŵa nganu. Iyu wako ŵanthu ukapolu mwakugwiriskiya ntchitu ureŵi, vinthu  vo akhumba mwakawi kweniso wachitiska kuti aleki kumuziŵa umampha Yehova. Chakwamba, tiyeni tikambiskani vo Satana wachita kuti ŵanthu aleki kumuziŵa umampha Yehova.

11. Kumbi Satana wachitiska wuli kuti ŵanthu aleki kumuziŵa umampha Yehova?

¹¹ Satana wachitiska kuti ŵanthu aleki kumuziŵa umampha Yehova. Akutumika aku Yesu ŵati ŵafwa, ŵanthu anyaki wo akambanga kuti Mbakhristu angwamba kusambiza visambizu vaboza. (Machi. 20:29, 30; 2 Ate. 2:3) Ŵanthu akugaruka ŵenaŵa angwamba kuchitiska kuti ŵanthu aleki kumuziŵa umampha Chiuta wauneneska. Mwakuyeruzgiyapu, yiwu anguleka kulembamu zina laku Chiuta mu Mabayibolu ngawu ndipu aŵikangamu zina lakuti “Ambuya” pamwenga mazina nganyaki nga udindu. Kutuzgamu zina laku Chiuta ndi kuŵikamu zina lakuti “Ambuya,” kwachitiskanga ŵanthu wo aŵerenganga Bayibolu kuti atondeki kupambanisa pakati paku Yehova ndi ŵanthu anyaki wo adanika kuti “ambuya” mu Malemba. (1 Akori. 8:5) Yiwu agwiriskiyanga ntchitu mazu ngakuti “Ambuya” pakudana Yehova ndi Yesu. Venivi vachitiskanga kuti ŵanthu atondekengi kuziŵa kuti Yehova ndi Mwana waki Yesu mbakupambana. (Yoha. 17:3) Ivi vinguchitiska kuti chisambizu chakuti kwe Achiuta Atatu chiyambi, chinanga kuti mu Bayibolu mulivi. Chifukwa cha venivi ŵanthu anandi agomezga kuti tingamuziŵa cha Chiuta. Kweni ili ndi boza likulu ukongwa!​—Machi. 17:27.

12. Kumbi chisopa chaboza chitiwuwona wuli ureŵi? Ndipu venivi vachitiskanji nge mo likambiya lemba la Aroma 1:28-31?

¹² Satana wagwiriskiya ntchitu makhumbiru ngaheni ngo tenangu. Mu nyengu ya Ayisirayeli, Satana wangugwiriskiya ntchitu chisopa chaboza kuti wachiski ŵanthu kuchita ureŵi. Mazuŵa nganu napu wachita so viyo. Chisopa chaboza chizomereza ŵanthu kuchita ureŵi ndipuso kuti awonengi kuti mbuheni cha kuchita viyo. Ndipu venivi vachitiska kuti ŵanthu anandi wo akamba kuti asopa Chiuta aleki kuvwiya marangu ngaki pa nkhani iyi. Mukalata yo wangulembe Aroma, wakutumika Paulo wangukonkhoska vo vichitika chifukwa chakuti chisopa chaboza chizomereza ŵanthu kuchita ureŵi. (Ŵerengani Aroma 1:28-31.) Vinyaki mwa “vinthu vambula kwenere” vo vazumbulika pa lemba ili, mbureŵi wa mtundu wewosi, nge kugonana kwa anthulumi pamwenga anthukazi pe. (Aro. 1:24-27, 32; Chivu. 2:20)  Ndi mwaŵi ukulu ukongwa kuti isi tivwiya fundu zo Bayibolu lisambiza!

13. Kumbi ndi nthowa yinyaki niyi yo Satana wagwiriskiya ntchitu kuti walandizgi ŵanthu?

¹³ Satana wagwiriskiya ntchitu vo tikhumba mwakawi. Mwakuyeruzgiyapu, mwakawi tosi tikhumba kusambira malusu nganyaki kuti tisaniriyengi banja lidu vinthu vakukhumbika. (1 Timo. 5:8) Kanandi tisambira malusu ngenanga ku sukulu ndipu tingakhumbika kuŵikiyapu mtima kuti venivi vichitiki. Kweni tikhumbika kuchenje. Muvyaru vinandi, ŵanthu asambira malusu ngamampha ukongwa ku sukulu, kweni asambira so zeru za ŵanthu. Mwakuyeruzgiyapu, asambizika kuti kulivi Chiuta kweniso kuti akayikiyengi vo Bayibolu likamba. Atiŵasambiza so kuti ŵanthu azeru wosi agomezga kuti ŵanthu akuchita kusambuka. (Aro. 1:21-23) Visambizu venivi visuskana ndi “zeru zaku Chiuta.”​—1 Akori. 1:19-21; 3:18-20.

14. Kumbi zeru za ŵanthu zichiskanji?

¹⁴ Zeru za ŵanthu zisuskana ndi fundu za urunji zaku Yehova. Zeru zenizi zitiŵawovya cha ŵanthu kuja ndi vipasu va mzimu waku Chiuta. Mumalu mwaki, zichitiska kuti achitengi “ntchitu za liŵavu.” (Aga. 5:19-23) Zeru za ŵanthu zichitiska kuti ŵanthu ajikuzgengi ndipuso kuti ‘ajiyanjengi.’ (2 Timo. 3:2-4) Kweni Chiuta wakhumba kuti ateŵeti ŵaki ajengi akufwasa ndipuso akujiyuyuwa. (2 Samu. 22:28) Akhristu anyaki wo aluta ku yunivesite, awumbika ndi maŵanaŵanu nga ŵanthu mumalu mwakuwumbika ndi maŵanaŵanu ngaku Chiuta. Tiyeni tikambiskani chakuyeruzgiyapu chimoza cho chilongo vo vingachitika.

15-16. Kumbi tingasambiranji pa vo vinguchitikiya mzichi munyaki?

¹⁵ Mzichi munyaki yo wachita uteŵeti wa nyengu zosi kwa vyaka vakujumpha 15, wangukamba kuti: “Ndinguŵerengapu kweniso  kuvwapu uheni wakuluta ku yunivesite kweni ndatoliyangaku kanthu cha. Ndaŵanaŵananga kuti ulongozgi uwu utindikwaska cha.” Kumbi mzichi uyu wangukumana ndi masuzgu wuli? Iyu wangukamba kuti: “Masambiru nga ku yunivesite ngandimaliyanga nyengu kweniso nthazi mwakuti ndaŵangavi nyengu yakupemphere kwaku Yehova nge mo ndachitiyanga. Kweniso ndavukanga ukongwa mwakuti ndajichichizganga ŵaka kuluta mu upharazgi ndipuso ndatondekanga kunozgeke umampha maunganu nga mpingu. Ndiwonga ukongwa chifukwa chakuti ndinguwamu kuti masambiru nga ku yunivesite ngatimbanyizganga ubwezi wangu ndi Yehova. Mwaviyo, ndinguziŵa kuti ndikhumbika kuleka ndipu ndivu ndinguchita nadi.”

¹⁶ Kumbi masambiru nga ku yunivesite ngangutimbanyiza wuli maŵanaŵanu ngaki? Iyu wanguti: “Ndichita soni kukamba kuti masambiru nga ku yunivesite ngangundichitiska kuti ndikayikiyengi ŵanthu, ukongwa abali ndi azichi. Ndakhazanga kuti achitengi vo angatondeka kukwaniska kweniso ndajipatuwanga. Vingunditore nyengu yitali kuti ndileki kuŵanaŵana viyo. Vo vingundichitikiya vingundiwovya kuziŵa kuti nkhwakofya kuleka kutoriyaku kanthu vo Ada ŵidu akuchanya atititcheŵeska kuziya mu gulu lawu. Yehova wandiziŵanga umampha kuphara mo ndajiziŵiyanga ndamweni. Mphanyi ndinguvwiya ŵaka!”

17. (a) Kumbi tikhumbika kusimikiza mtima kuchitanji? (b) Kumbi tazamukambiskananji mu nkhani ya sabata yamawa?

¹⁷ Titenere kusimikiza mtima kuti tileki kukoleka ukapolu ndi “zeru za ŵanthu kweniso uryarya waŵakaŵaka” waku Satana. Mukhumbika kutcheŵa kuti Satana waleki kukulandizgani. (1 Akori. 3:18; 2 Akori. 2:11) Mungamuzomerezanga cha kuti iyu wakulandizgeni kuti muleki kumuziŵa umampha Yehova. Mulondongi fundu zaku Yehova. Ndipu mungamuzomerezanga cha Satana kukupusikani kuti muleki kutoriyaku kanthu vo Yehova watikukambiyani. Kweni wuli asani muwona kuti mulongozgeka ndi zeru zacharu? Mu nkhani ya sabata yamawa, tazamuwona mo Mazu ngaku Chiuta ngangatiwovye kuti tigadabuwi chinanga ndi maŵanaŵanu kweniso nkharu ziheni zo ‘zikujinthika mwanthazi.’​—2 Akori. 10:4, 5.