1. Amu jé bia yiane vô’ôlô abendé Yésus?

ÉYOÑ Yésus a nga kobô ajô ya melu ma su’ulan, a nga bemene beyé’é bé na: “Taba’ane miabebiene ntyel, amu woñe na minleme mienan mi za bo adit amu . . . mam ma tyelé nleme yôp ényiñ,” mam mete me tii a minju’u bia tôbane mie amu ényiñ é ne ayaé. (Luc 21:34, Mfefé Nkôñelan) Abendé ete da fombô fe bia. Amu jé bia jô nalé? Amu ane bôte bese bevok, bia fe bia tôbane minju’u mia tyele bia nleme yôp.

2. Minju’u mivé mia tya’a bobejañe nlem?

² E wô’ô kui biyoñ biziñe na bi tôban abui minju’u fifiti. Bi tame yene mam me nga kui bobejañe béziñ. Bi tame taté kobô ajô Jean *; éyoñ a nga kone sclérose en plaques, minga wé a nga li’i nye étam, valé ba nye be tabeya mimbu 19. Mvuse mon éyoñ, bengo bé bebaé fe ve lume Yéhôva mvus. Jean ve zu wô’ô nlem mintaé! Mojañ Bob a minga wé Linda be be nga tebe été éfe. Bese bebaane be nga jañele bisaé biap, teke fe ngule ya ya’ane nda. Fo’o ve ane abim ete e nji yian, be beta bi Linda ngul ôkone nlem, dokita a nga kate be na ôkon ôte ô ne wôé nye; a ngenan a ndeñe’ a dili, be ve beta bi nye akañ.

3. Bephilippien 4:6, 7 a liti na bi ne bi ndi nlem fé?

³ Bi ne tabe ndi na Yéhôva, Nté wongan, a Ésaa wongane ya nye’an, a yeme tebe été jangan éyoñ jam éziñe  da ndeñele bia. A bili fe nkômbane ya volô bia na bi dañe minju’u miangan. (Lañe’e Bephilippien 4:6, 7.) Bible a bili abui minkañete bebo bisaé be Yéhôva be nga tôbane minjuk. A liti fe aval avé Yéhôva a nga su’u be. Bi tame zu yene bone bive’ane biziñ.

4. Minju’u mivé Élie a nga tôbane mie, a nalé a nga bo na a wô’ôtane jé?

⁴ Élie a nga bo Yéhôva ésaé mbia biyoñ, a nga tôbane fe abui meve’ele. Achab nnye a mbe njôô bôt éyoñ éte, a nji be a bisi’i Yéhôva, a nga lu’u fe mbia minga, Jézabel, mbo ésaé Baal. Achab ba ngal be nga mane yametan ékaña’a Baal ayoñ Israël ése, be mane fe wôé bekulu mejô be Yéhôva, ô vaa ve Élie. To’o beta mfumbale ya zaé a nga tôé valé a nji wôé nkulu mejô Yéhôva ate. (1 Bb. 17:2-4, 14-16) Mvuse ya valé, Élie a nga liti na a too Yéhôva mebun éyoñe bekulu mejô a bebo bisaé be Baal be nga sengane nye. A nga jô bone b’Israël na be bo Yéhôva ésaé. (1 Bb. 18:21-24, 36-38) Teke bisô na Élie a nga wô’ôtane wo Yéhôva nté a nga dañe minju’u mite mise.

5-6. Kalate 1 Bejô bôt 19:1-4 a liti na Élie a mbe a wô’ôtan aya, a aval avé Yéhôva a nga liti nye na a nye’e nye?

⁵ Lañe’e 1 Bejô bôt 19:1-4. Ve étua jam é ne na, éyoñ Jézabel a nga ka’ale nye awu, Élie a nga viane ko mbia woñ. Ane a nga tup a ke Béer-Schéba. “Ane a nga ja’é [fe] mfa’a wé na, a tame wu.”  Jé é nga bo nalé? Jam ete da boban amu Élie “a mbe [fe] môt . . . ane bia.” (Jc. 5:17) Éko éziñ mam me nga kui nye me nga te’e nye nyul a tya’a nye nlem angôndô. Élie a nga yiane yene ve ane a nga wu nju’u zezé, na akusa bo ngul ése a nga ve na a su’u nya ékaña’a, teke môt éziñ a nga tôñe nye. (1 Bb. 18:3, 4, 13; 19:10, 14) Bi bi ne kame na ‘Ye nya Élie fo’o?’ Ve Yéhôva nye a nga yeme tebe été mbo ésaé wé.

⁶ Yéhôva a nji komekan Élie éyoñ a nga yooé nye nleme wé. Ve a nga volô nye a ve nye ngule nyul. (1 Bb. 19:5-7) Mvuse ya valé Yéhôva a nga bo bitua bi mam na a sôan ôsimesane nkulu mejô wé. A nga jô nye na a ngenan a bili bôte 7 000 Israël ba bene kañe Baal. (1 Bb. 19:11-18) Bi ne jô tyi’ibi na Yéhôva a nga liti Élie na a nye’e nye.

7. Ndi nleme fé bia bi éyoñ bia yen avale Yéhôva a nga volô Élie?

⁷ Ye wo fe wo tôbane minju’u miziñ ényiñe jôé? Bia bi mvolane nlem éyoñ bia yeme na Yéhôva a nga yeme tebe été Élie. Amu jam ete da liti bia na Yéhôva a yeme tebe été bone be bôt. A yem minné miangan, a yeme fe mam bia wô’ôtane nlem. (Bs. 103:14; 139:3, 4) Bia vu Élie éyoñ bia ba’abe Yéhôva nyul, bi yeme’e na a ye volô bia na bi dañe minju’u mia tyelé bia minleme yôp?​—Bs. 55:22.

8. Aval avé Yéhôva a volô bia éyoñ bi tele minju’u été?

⁸ Minju’u bia tôbane mie mi ne bo na bi taté na bia yene mame ve abé abé, nalé a nga viane bo na nyul é te’e bia. Nge jam ete da kui wo, te vuane na Yéhôva a ne valé. Aval avé a ne volô wo? A jô wo na ô yooé nye nleme wôé. A vo’o dibe melo éyoñ mbo ésaé wé a sili nye mvolan. (Bs. 5:3; 1 P. 5:7) Ajô te, ye’elane Yéhôva ajô ya minju’u miôé éyoñ ése. To’o wo ye ke wôk a kobô’ô wo aval a nga bo a Élie, a ye yalane wo a zene ya Mejô mé a ékôane jé. Minkañete mi ne Bible mi ne volô wo a ve wo ndi nlem. Bobenyoñe ya akônda be ne fe ve wo ngule nyul.​—Bero. 15:4; Beh. 10:24, 25.

9. Aval avé benya bemvôé be ne volô wo?

⁹ Yéhôva a nga jô Élie na a bo na Élisée a volô nye be’e mimbe’e miziñ; a zen éte A nga ve nye mbamba mvôé a ne su’u nye éyoñ ate’e da kômbô bi nye. Dene fe, benya bemvôé be ne su’u bia a ve bia ngule nyul éyoñ bia yooé be nleme wongan. (2 Bb. 2:2; Min. 17:17) Nge ô nji bi ngume môt ô ne laane wô éyoñe jam éziñe da ndeñele wo, ye’elane Yéhôva na a volô wo na ô yen étôtôlô Kristen é ne kôme vô’ôlô wo a volô wo nlem.

10. Aval avé jam e nga kui Élie da ve bia ngule nyul, a ngaka’a bia koone je Ésaïe 40:28, 29 é ne volô bia aya?

¹⁰ Yéhôva a nga volô Élie na a dañe minju’u mié a na a bo nye ésaé mimbu mimbu. Jam e nga kui Élie da ve bia ndi nlem. Bia fe bi ne tôbane minju’u mia te’e bia nyul a tya’a bia nlem. Ve nge bia ba’abe Yéhôva nyul, a ye ve bia ngule ya ke ôsu a bo nye ésaé.​—Lañe’ Ésaïe 40:28, 29.

11-13. Minju’u mivé bebo bisaé be Yéhôva belale be nga tôbane mie?

¹¹ Bible a kobô ajô bôte befe be nga tôbane beta minjuk. Anne a ne wua ya  été; a nga tôban angôndô abé ényiñe jé: nnye va nkôkôm, nnye fe mvan é nga ye wôé a ékpwe’ele. (1 Sa. 1:2, 6) Jame ve zu tya’a Anne nlem, a ntoo ve ñyône ñyôn, teke fe beta di.​—1 Sa. 1:7, 10.

¹² Njôô bôte David fe a nga tôbane minjuk. Bi tame zu kobô ajô minju’u mié miziñ. Nlem ô mbe ô bôme’e nye amu a nga sem abui biyoñ. (Bs. 40:12) Absalom, édiñe mone jé, ve zu wosane nye, a su’ulane fe wu. (2 Sa. 15:13, 14; 18:33) Mvôé jé a mbe a too je ndi é koñe fe nye. (2 Sa. 16:23–17:2; Bs. 55:12-14) Abui besam, David a liti na a nga bili atek, ve a nga ke ôsu a ba’abe Yéhôva nyul, amu nnye étam a mbe a too nye mebun.​—Bs. 38:5-10; 94:17-19.

¹³ Ntili besam mfe a nga taté na a kômbô mbia be bôt. A mbe a saé’ beta sanctuaire Zambe, a mbe a yiane be môte ya mvoñe bôt Asaph, mone lévite. Mbôl ôlun ô mbe nye nlem abui, a mbe a ntoo éyôé éyôé. A nga taté taté fe na a biasé bibotan a mbe a bili nté a mbe a kañe’e Yéhôva.​—Bs. 73:2-5, 7, 12-14, 16, 17, 21.

14-15. Aval avé minkañete mi bôte belale ba mia ye’ele bia mfi ya futi ndi jañe be Yéhôva éyoñ bia yi mvolan?

¹⁴ Bese belale be nga futi ndi nleme jabe be Yéhôva. Be nga kate nye mam me mbe me ndeñele’e be. Be nji ko woñe ya kôme kulane nye mam me mbe be nlem. Be nga ke fe ôsu a ke kañe Yéhôva temple.​—1 Sa. 1:9, 10; Bs. 55:22; 73:17; 122:1.

¹⁵ Yéhôva a nga yalan meye’elan bebo besaé bé bete bese. A nga bôône Anne  nleme si. (1 Sa. 1:18) David ki a nga tili na: “Bikpwe’ele ya môt a ne zôsôô bi ne abui, ve Yéhôva a nyii nye mfa’a ya mam mete mese.” (Bs. 34:19) Wônaa ntili besam ki a nga su’ulane wô’ôtane ve ane Yéhôva a “bi mbo nnôme [wé],” amu A nga ve nye mbamba melep. Nde a nga yia na: “A ne mvaé mfa’a wome na me subu bebé be Zambe: Me boya Tate Yéhôva vôm ma sobô.” (Bs. 73:23, 24, 28) Minkañete mite mia ye’ele bia jé? E ne kui biyoñe biziñe na minju’u mi lôte bia nkôñ. Ve nge bia futi ndi nleme jangane be Yéhôva a ye’elane nye, nge bia simesane fe aval a nga volô bôte bevok, a nge bia tôñe meleb a ve bia, bia ye kui na bi dañe minju’u mite mise.​—Bs. 143:1, 4-8.

16-17. (a) Amu jé bi nji yiane tabe vôme wongan étam éyoñe bia tôbane minjuk? (b) Jé é ne volô bia na bi beta bi ngule nyul?

¹⁶ Minkañete mite mia ye’ele bia beta jam mfe: bi nji yiane tyetebe Yéhôva a bobejañ amu na bia tôbane minjuk. (Min. 18:1) Nancy a nga yene beta njuk éyoñ nnôm a nga li’i nye étam; a jô na:  “Mimôs miziñ me mbe me wô’ô nyule som, teke kômbô laan a môt nge ke yene yene môte ve a mis. Ve mboon ôte ô nga tu’a ndaman ajô.” Ane Nancy a nga tyi’i na a zu jeñe mezene ya volô bôte be tele minjuk. A jô na: “Me mbe me kôme’e nyoñ éyoñe ya vô’ôlô be. Nalé a nga bo na me dañe wô’ô bôte befe éngôngol, a na me bo teke dañe beta yene ve minju’u miam.”

¹⁷ Bisulane fe bi ne ve bia ngule nyul. Éyoñe bia tabe bisulan, bia ve Yéhôva fane ya su’u bia a nyi ya bo ‘mvolô minleme wongan.’ (Bs. 86:17) Asu na a bo de, a belane Bible, mbamba nsisime wé, a bebo bisaé bé bevok. Bisulan bia bo na ‘bia be bobejañe bevok bi volane minlem.’ (Bero. 1:11, 12) Sophie, sita mfe, a jô na: “Yéhôva a bebo bisaé bé be nga volô ma na me bo mbane ya jibi. Bisulan mbie bi nga dañe volô ma. Mfa’a wom me ne jô na, ésaé nkañete a bisulan mbie bi nga ve ma ngule ya jibi minju’u miam.”

18. Jé Yéhôva a ve bia éyoñ ate’e da kômbô bi bia?

¹⁸ Éyoñ ate’e da kômbô bi bia, te bia vuane na Yéhôva a nji su’u ve na a ka’ale bia mbamba ényiñe melu ma zu, ve a bo fe mam ma sili asu na a volô bia den. A ve bia nkômban a ngule ya dañe mam mese me ne te’e bia nyul a ma me ne wôé ndi nleme jangan.​—Beph. 2:13.

19. Ngaka’a fé bia koone je Beromain 8:37-39?

¹⁹ Lañe’e Beromain 8:37-39. Paul a kôme yemete na teke jam éziñ e ne ngule ya vaa bia nye’ane Zambe été. Nde ñhe, aval avé bi ne volô bobejañ a besita ba juane na be bo Yéhôva ésaé akusa bo ba tôbane minjuk? Sondô a zu, bia ye yen avale bi ne yeme tebe été bôte bevo’ ane Yéhôva, a avale bi ne su’u bobejañ be tele minju’ été.