مازمۇنعا ٶتۋ

مازمۇن تىزىمىنە ٶتۋ

25-‏زەرتتەۋ ماقالاسى

كۇيزەلىستى ەحوبامەن بىرگە ەڭسەرىڭىز

كۇيزەلىستى ەحوبامەن بىرگە ەڭسەرىڭىز

‏«سارىۋايىم جۇرەكتى كۇيزەلتەدى» (‏ناق.‏ س.‏ 12:‏25‏)‏.‏

30-‏ٵن ەحوبا،‏ قۇدايىمسىڭ،‏ ادال دوسىم

اڭداتپا *

1.‏ يسانىڭ ەسكەرتۋىنە نەلىكتەن دەن قويۋىمىز كەرەك؟‏

سوڭعى كۇندەر جايىندا پايعامبارلىق ايتقان سوڭ يسا:‏ «وزدەرىڭە ساق بولىڭدار!‏ .‏.‏كۇندەلىكتى تۇرمىس ۋايىمى جۇرەكتەرىڭدى جاۋلاپ الماسىن»،‏—‏ دەدى (‏لۇقا 21:‏34‏)‏.‏ بۇل ەسكەرتۋگە دەن قويعانىمىز وتە ماڭىزدى.‏ ويتكەنى جۇرتتىڭ باسىنا ٴ‌تۇسىپ جاتقان قيىندىقتارعا ٴ‌بىز دە كەزىگىپ ٴ‌جۇرمىز.‏

2.‏ باۋىرلاستار قانداي قيىندىقتارعا كەزىگۋدە؟‏

2 قۇتىڭدى قاشىرىپ،‏ جان ازابىنا تۇسىرەتىن قيىندىقتار كەيدە ٷستى-‏ۇستىنە كەلۋى مۇمكىن.‏ مىسالى،‏ دجون * ەسىمدى كۋاگەردى الايىق.‏ ونى 19 جىل وتاسقان جۇبايى تاستاپ كەتەدى.‏ ونسىز دا شاشىراندى سكلەروزبەن اۋىراتىن دجونعا بۇل قاتتى سوققى بولىپ ٴ‌تيدى.‏ بۇدان كەيىن ونىڭ ەكى قىزى ەحوباعا قىزمەت ەتۋدى دوعاردى.‏ بوب پەن ليندا دەگەن ەرلى-‏زايىپتى وزگەشە جاعدايعا تاپ بولدى.‏ ەكەۋى دە جۇمىسسىز،‏ كەيىن ٴ‌تىپتى ٷيسىز قالدى.‏ ارتىنشا ليندانىڭ ايىقپاس جۇرەك اۋرۋى مەن ارتريتتىڭ اۋىر تۇرىنە شالدىققانى ايقىن بولدى.‏

3.‏ فىلىپىلىكتەرگە 4:‏6،‏ 7 گە ساي،‏ ٴ‌بىز نە نارسەگە سەنىمدىمىز؟‏

3 كۇيزەلىستىڭ جانىمىزعا قانداي جارا سالاتىنىن جاراتۋشىمىز،‏ قامقور اكەمىز ەحوبا جاقسى تۇسىنەدى.‏ ول كۇيزەلىستى ەڭسەرە الۋىمىز ٷشىن بىزگە كومەكتەسكىسى كەلەدى ‏(‏فىلىپىلىكتەرگە 4:‏6،‏ 7 وقىڭىز)‏‏.‏ جازبالاردا ومىرلەرىندە كوپ قيىندىق كورگەن قۇداي قىزمەتشىلەرىنىڭ مىسالدارى بار.‏ وندا ەحوبانىڭ ولارعا قالاي قول ۇشىن بەرگەنى دە باياندالادى.‏ قازىر سولاردىڭ بىرنەشەۋىن قاراستىرايىق.‏

‏«بىزدىكىندەي سەزىمى بار» پايعامبار

4.‏ ٸلياس قانداي قيىندىقتارعا كەزىكتى؟‏ ول ەحوبانىڭ تاراپىنان نە سەزىندى؟‏

4 ٸلياس پايعامبار الاساپىران كەزەڭدە ٶمىر سۇرگەن ٵرى اۋىر قيىندىقتارعا كەزىككەن.‏ جولدان تايعان احاب پاتشا باعالعا تابىناتىن ەزابەل دەگەن زۇلىم ايەلگە ۇيلەنەدى.‏ ەكەۋى ەلدى جالعان عيباداتقا بەلشەسىنەن باتىرىپ،‏ ەحوبانىڭ كوپتەگەن پايعامبارىن ولتىرەدى.‏ ٴ‌بىراق ٸلياس ولاردىڭ قولىنان قاشىپ قۇتىلادى.‏ ول ەحوباعا ارقا سۇيەي وتىرىپ،‏ قاھارلى اشتىق كەزەڭىنەن دە امان قالادى (‏پات.‏ 1-‏ج.‏ 17:‏2—‏4،‏ 14—‏16‏)‏.‏ ٸلياس باعالدىڭ قىزمەتشىلەرىمەن،‏ پايعامبارلارىمەن بەتپە-‏بەت كەلگەندە دە ەحوباعا سەنىم ارتتى.‏ ول يسرايلدىكتەردى ەحوباعا بەت بۇرۋعا شاقىردى (‏پات.‏ 1-‏ج.‏ 18:‏21—‏24،‏ 36—‏38‏)‏.‏ ومىرىنىڭ سول ٴ‌بىر قيلى شاقتارىندا ٸلياس ەحوبانىڭ كومەگىن تالاي رەت سەزىندى.‏

ەحوبا ٸلياسقا پەرىشتەسىن جىبەرىپ،‏ كۇش جيناۋعا كومەكتەستى (‏5،‏ 6-‏ابزاستى قاراڭىز)‏ *

5،‏ 6.‏ پاتشالار 1-‏جازبا 19:‏1—‏4 تارماقتاردى ەسكەرسەك،‏ ٸلياس قانداي سەزىمدەردى باستان وتكەرگەن؟‏ ەحوبا ٸلياستى جاقسى كورەتىنىن قالاي كورسەتتى؟‏

5 پاتشالار 1-‏جازبا 19:‏1—‏4 وقىڭىز.‏ ەزابەل پاتشايىم قوقان-‏لوقى كورسەتكەندە،‏ ٸلياس قاتتى قورقىپ،‏ بەر-‏شەباعا قاراي قاشىپ كەتەدى.‏ تۇڭىلگەنى سونشا —‏ وزىنە ٶلىم تىلەيدى.‏ ونىڭ ومىردەن وسىنشالىق باز كەشكەنى قالاي؟‏ «ٸلياس پايعامبار بىزدىكىندەي سەزىمى بار» كەمەلسىز ادام بولعان (‏جاق.‏ 5:‏17‏)‏.‏ ول قاتتى شارشاپ،‏ سترەستەن ابدەن قاجىسا كەرەك.‏ «تازا عيباداتتى وركەندەتەمىن دەگەن بار ەڭبەگىم دالاعا كەتتى،‏ يسرايلدىكتەر ەش تۇزەلمەدى،‏ ەحوباعا قىزمەت ەتەتىندەردەن جالعىز مەن-‏اق قالدىم» دەپ تە ۋايىمداسا كەرەك (‏پات.‏ 1-‏ج.‏ 18:‏3،‏ 4،‏ 13؛‏ 19:‏10،‏ 14‏)‏.‏ سەنىمىن سەرىك ەتكەن ادال پايعامباردىڭ وسىنداي كۇي كەشكەنى ٴ‌بىزدى تاڭعالدىرار،‏ ٴ‌بىراق ەحوبا ونىڭ سەزىمدەرىن جاقسى ٴ‌تۇسىندى.‏

6 ىشىندەگىسىن اقتارىپ سالعان پايعامبارىن ەحوبا ەش جازعىرمادى.‏ قايتا،‏ وعان كۇش جيناپ،‏ الدەنىپ الۋعا كومەكتەستى (‏پات.‏ 1-‏ج.‏ 19:‏5—‏7‏)‏.‏ سوسىن قۇدىرەتىن پاش ەتىپ،‏ جۇمساق تۇردە ونىڭ ويىن تۇزەتتى.‏ سونداي-‏اق يسرايلدە باعالعا تابىنباعان ٵلى 7000 ادام بار ەكەنىن ايتتى (‏پات.‏ 1-‏ج.‏ 19:‏11—‏18‏)‏.‏ ەحوبا ٸلياستى جاقسى كورەتىنىن وسىنداي جولدارمەن كورسەتتى.‏

ەحوبانىڭ بۇگىنگى كومەگى

7.‏ ەحوبانىڭ ٸلياسقا كومەكتەسكەنىنەن نە بىلەمىز؟‏

7 كۇيزەلىسكە دۋشار ەتكىزەتىن جاعدايلار سىزدە دە بار شىعار.‏ ەحوبا كەزىندە ٸلياستىڭ سەزىمدەرىن تۇسىنگەنى جانىمىزعا جىلۋ بەرەدى.‏ جان ازابىنا تۇسكەنىمىزدە،‏ ەحوبا ٴ‌بىزدى دە جاقسى تۇسىنەدى.‏ ول شاما-‏شارقىمىزدى،‏ نە ويلاپ،‏ نە سەزىنەتىنىمىزدى بىلەدى (‏ٴ‌زاب.‏ 103:‏14؛‏ 139:‏3،‏ 4‏)‏.‏ ەحوباعا ٸلياس سياقتى سەنىم ارتساق،‏ ول بىزگە سترەسپەن كۇرەسۋگە كومەك بەرەدى (‏ٴ‌زاب.‏ 55:‏22‏)‏.‏

8.‏ ەحوبا سىزگە سترەسپەن كۇرەسۋگە قالاي كومەكتەسەدى؟‏

8 سترەسس سانامىزدى بۇرىس ويلارعا بۇرىپ،‏ ەڭسەمىزدى ەزەتىن شىعار.‏ مۇندايدا ەحوبانىڭ كومەگىنە جۇگىنىڭىز.‏ ول سىزگە قالاي كومەكتەسەدى؟‏ ەحوبا بار ۋايىمىڭىزدى وعان ايتىپ،‏ شەر تارقاتۋعا شاقىرادى.‏ زار جىلاپ كومەككە شاقىرعانىڭىزدا جاۋاپ بەرەدى (‏ٴ‌زاب.‏ 5:‏3؛‏ پەت.‏ 1-‏ح.‏ 5:‏7‏)‏.‏ سوندىقتان مازاڭىزدى العان جايتتار تۋرالى دۇعا ايتۋدى دوعارماڭىز.‏ ەحوبا ىلياسپەن سويلەسكەندەي سويلەسپەسە دە،‏ سىزگە ٴ‌سوزى ارقىلى جانە ۇيىمى ارقىلى ٴ‌تىل قاتادى.‏ قالاي دەيسىز عوي؟‏ كيەلى كىتاپتان وقىعان تارماقتار جانىڭىزعا جۇبانىش بەرىپ،‏ ٷمىت سيلايدى.‏ ال باۋىرلاستار سىزگە تىرەۋ بولىپ،‏ قولداۋ كورسەتەدى (‏ريم.‏ 15:‏4؛‏ ەۆر.‏ 10:‏24،‏ 25‏)‏.‏

9.‏ ادال دوسىمىز بىزگە قالاي كومەكتەسەدى؟‏

9 ەحوبا ٸلياسقا مىندەتىن ەلىشەگە تاپسىرۋدى ايتقاندا،‏ ونى قامقور دوسپەن قامتاماسىز ەتتى.‏ ٸلياس قامىققاندا،‏ ەلىشە ونىڭ جانىنان تابىلىپ،‏ دەمەۋ بولعانىندا كۇمان جوق.‏ سول سياقتى ادال دوسىمىزعا ىشىمىزدەگى شەرىمىزدى تارقاتساق،‏ ول ىڭقىل-‏كۇرسىنىسىمىزدەن جەڭىلدەۋگە كومەكتەسەدى (‏پات.‏ 2-‏ج.‏ 2:‏2؛‏ ناق.‏ س.‏ 17:‏17‏)‏.‏ مۇنداي دوسىڭىز بولماسا،‏ ەحوباعا دۇعا ەتىپ،‏ دەمەۋ بولاتىن تولىسقان ٴ‌ماسىحشىنى تابۋعا كومەكتەسۋىن سۇراڭىز.‏

10.‏ ٸلياستىڭ باستان وتكەرگەنى بىزگە قانداي ٷمىت بەرەدى؟‏ يشايا 40:‏28،‏29 داعى ۋادە بىزگە قالاي كومەكتەسەدى؟‏

10 ەحوبا ٸلياسقا كۇيزەلىستى ەڭسەرۋگە جانە جىلدار بويى ادالدىق ساقتاۋعا كومەكتەستى.‏ ٸلياستىڭ مىسالى بىزگە دە ٷمىت بەرەدى.‏ ٴ‌بىز فيزيكالىق جانە ەموسيالىق كۇشىمىزدى تاۋىساتىن اۋىر قيىندىقتاردان ٶتۋىمىز مۇمكىن.‏ ٴ‌بىراق سونداي كەزدەرى ەحوباعا سەنىم ارتساق،‏ ول بىزگە ٵرى قاراي دا قىزمەت ەتە بەرۋگە قاجەتتى قۋات دارىتادى ‏(‏يشايا 40:‏28،‏ 29 وقىڭىز)‏‏.‏

ەحوباعا سەنىم ارتقان ٷش جان

11—‏13.‏ جانكۇيزەلىسى قۇدايدىڭ ەجەلدەگى ٷش قىزمەتشىسىن قانداي كۇيگە ٴ‌تۇسىردى؟‏

11 كيەلى كىتاپتا اۋىر كۇيزەلىسكە شالدىققان باسقا ادامدار تۋرالى دا ايتىلادى.‏ مىسالى،‏ حاننا ‏«بەدەۋ» دەگەن جاماناتتان قاتتى جاپا شەككەن.‏ بۇل ازداي،‏ كۇندەسى جىعىلعانعا جۇدىرىق بولىپ ونى مازاق ەتەتىن (‏سام.‏ 1-‏ج.‏ 1:‏2،‏ 6‏)‏.‏ حاننانىڭ جانى قينالعانى سونشا —‏ ەتەگى جاسقا تولىپ،‏ ٴ‌نار تاتپايتىن (‏سام.‏ 1-‏ج.‏ 1:‏7،‏ 10‏)‏.‏

12 داۋىت پاتشانىڭ دا سارىۋايىمنان سارعايعان كەزدەرى بولعان.‏ ونىڭ باسىنان وتكەرگەن قيىنشىلىقتارى جايلى ويلاپ كورىڭىزشى.‏ ومىردە كوپ قاتەلىك جىبەرگەندىكتەن،‏ ونى ار-‏ۇياتى مازالاپ،‏ ەڭسەسىن باسقان (‏ٴ‌زاب.‏ 40:‏12‏)‏.‏ بۇعان قوسا،‏ سۇيىكتى ۇلى ابەسسالوم وعان قارسى شىعىپ،‏ اقىرىندا قازا بولدى (‏سام.‏ 2-‏ج.‏ 15:‏13،‏ 14؛‏ 18:‏33‏)‏.‏ سونداي-‏اق ەڭ جاقىن دوستارىنىڭ ٴ‌بىرى ونى ساتىپ كەتتى (‏سام.‏ 2-‏ج.‏ 16:‏23—‏17:‏2؛‏ ٴ‌زاب.‏ 55:‏12—‏14‏)‏.‏ ٴ‌داۋىت ٶزىنىڭ جارالى سەزىمدەرىن،‏ سونداي-‏اق ەحوباعا دەگەن مىزعىماس سەنىمىن كوپ جىرمەن جەتكىزدى (‏ٴ‌زاب.‏ 38:‏5—‏10؛‏ 94:‏17—‏19‏)‏.‏

ٴ‌زابۇر جىرشىسى كوزقاراسىن قالاي تۇزەدى؟‏ (‏13—‏15 ابزاستاردى قاراڭىز)‏ *

13 ال ٴ‌بىر ٴ‌زابۇر جىرشىسى زۇلىم ادامداردىڭ ومىرىنە قىزىعا قاراي باستايدى.‏ ول لەۋىلىك اساپتىڭ ۇرپاعى بولسا كەرەك.‏ بۇل جىرشى «قۇدايدىڭ ايبىندى عيباداتحاناسىندا» قىزمەت ەتكەن.‏ ول بىردە قاتتى كۇيزەلىپ،‏ ومىرىنە نارازى بولىپ،‏ ٶزىن باقىتسىز سەزىنەدى.‏ ٴ‌تىپتى قۇدايدىڭ بەرىپ جاتقان باتالارىنا دا كوڭىلى تولمايدى (‏ٴ‌زاب.‏ 73:‏2—‏5،‏ 7،‏ 12—‏14،‏ 16،‏ 17،‏ 21‏)‏.‏

14،‏ 15.‏ ەحوبادان كومەك سۇراعان ٷش ادامنان نە ۇيرەنەمىز؟‏

14 وسى ادال ادامداردىڭ ۇشەۋى دە ەحوبانىڭ كومەگىنە جۇگىنگەن.‏ ولار جان-‏تاندەرىمەن دۇعا ايتىپ،‏ ۋايىمدارىن قۇدايعا ارتقان.‏ كۇيزەلىپ جۇرگەندەرىنىڭ سەبەبىن ەمىن-‏ەركىن جەتكىزگەن.‏ سونداي-‏اق ەحوباعا عيبادات ەتەتىن ورىنعا بارىپ،‏ وعان سيىنۋدى دوعارماعان (‏سام.‏ 1-‏ج.‏ 1:‏9،‏ 10؛‏ ٴ‌زاب.‏ 55:‏22؛‏ 73:‏17؛‏ 122:‏1‏)‏.‏

15 ەحوبا وسى قىزمەتشىلەرىنە جاناشىرلىقپەن جاۋاپ بەردى.‏ حاننا جانتىنىشتىعىنا يە بولدى (‏سام.‏ 1-‏ج.‏ 1:‏18‏)‏.‏ ٴ‌داۋىت بولسا:‏ «ٵدىل جان قيىندىققا كوپ كەزىگەدى،‏ ٴ‌بىراق ەحوبا سونىڭ بارىنەن ازات ەتەدى»،‏—‏ دەپ جىرلادى (‏ٴ‌زابۇر 34:‏19‏)‏.‏ ال ٴ‌زابۇر جىرشىسىن ەحوبا سۇيىسپەنشىلىكپەن تۇزەتىپ،‏ «وڭ قولىنان ۇستاپ جەتەلەدى».‏ ول:‏ «قۇدايعا جاقىن بولعانىم قانداي يگى!‏.‏.‏ مەن الەمنىڭ ٵمىرشىسى ەحوبانى پانالادىم»،‏—‏ دەپ جىرلادى (‏ٴ‌زاب.‏ 73:‏23،‏ 24،‏ 28‏)‏.‏ بۇدان نە ۇيرەنەمىز؟‏ كەيدە ٴ‌بىز دە قيىندىقتان ەڭسەمىزدى كوتەرە الماي،‏ سترەسكە تۇسەمىز.‏ ٴ‌بىراق ەحوبا قىزمەتشىلەرىنە قالاي كومەكتەسكەنى جايىندا ويلانساق،‏ وعان دۇعا ايتىپ ارقا سۇيەسەك جانە ونىڭ ەركىن ٵرى قاراي دا ورىنداي بەرسەك،‏ كۇيزەلىستى جەڭە الامىز (‏ٴ‌زاب.‏ 143:‏1،‏ 4—‏8‏)‏.‏

ەحوباعا سەنىم ارتىپ،‏ جەڭىسكە جەتىڭىز!‏

العاشىندا ايەل باۋىرلاسىمىز وقشاۋلانىپ ٴ‌جۇردى،‏ ٴ‌بىراق وزگەلەرگە كوڭىل بولە باستاعاندا،‏ جاعدايى وڭالدى (‏16،‏ 17-‏ابزاستى قاراڭىز)‏

16،‏ 17.‏ ا)‏ وزگەلەردەن نەگە وقشاۋلانباۋىمىز كەرەك؟‏ ٵ)‏ كۇش-‏قۋاتتى قايدان الساق بولادى؟‏

16 جوعارىدا ايتىلعان قۇدايدىڭ ٷش قىزمەتشىسىنەن ٴ‌بىر ماڭىزدى ساباق الامىز:‏ ٴ‌بىز ەحوبا مەن ونىڭ حالقىنان بولەكتەنبەۋىمىز كەرەك (‏ناق.‏ س.‏ 18:‏1‏)‏.‏ كۇيەۋى تاستاپ كەتىپ،‏ جان ازابىن تارتقان نەنسي بىلاي دەيدى:‏ «ٴ‌بىرتالاي ۋاقىت ەشكىمدى كورگىم دە،‏ سويلەسكىم دە كەلمەدى.‏ ٴ‌بىراق وقشاۋلانعان سايىن قايعى-‏مۇڭعا باتا بەردىم».‏ قينالىپ جۇرگەن وزگە ادامدارعا كومەكتەسۋدىڭ جولىن ىزدەي باستاعاندا،‏ نەنسيدىڭ جاعدايى وڭالا ٴ‌تۇستى.‏ «قيىنشىلىقتارى جايىندا ايتىپ جاتقاندا،‏ مەن ولاردى مۇقيات تىڭدادىم.‏ وزگەگە كوبىرەك جاناشىرلىق تانىتقان سايىن،‏ ٶزىمدى ازىراق ايايتىن بولدىم»،‏—‏ دەيدى نەنسي.‏

17 قاۋىم كەزدەسۋلەرى بىزگە كۇش بەرىپ،‏ بويىمىزعا قۋات بىتىرەدى.‏ ول جەردە ٴ‌بىز ەحوباعا «كومەكشىمىز ٵرى جۇباتۋشىمىز» بولۋعا مۇمكىندىك بەرەمىز (‏ٴ‌زاب.‏ 86:‏17‏)‏.‏ كەزدەسۋلەردە ەحوبا ٴ‌بىزدى كيەلى رۋحى،‏ ٴ‌سوزى جانە حالقى ارقىلى قولداپ-‏قۋاتتايدى.‏ وندا ٴ‌بىز «ٶزارا جىگەرلەنەمىز» (‏ريم.‏ 1:‏11،‏ 12‏)‏.‏ سوفيا ەسىمدى باۋىرلاسىمىز بىلاي دەيدى:‏ «ەحوبا مەن باۋىرلاستاردىڭ ارقاسىندا قۇلاماي بەرىك تۇردىم.‏ اسىرەسە قاۋىم كەزدەسۋلەرىمىز كوپ كومەگىن تيگىزدى.‏ ٴ‌بىر بايقاعانىم،‏ قىزمەت پەن قاۋىمدا كوپ ەڭبەكتەنسەم،‏ ۋايىممەن جانە سترەسپەن جاقسىراق كۇرەسەدى ەكەنمىن».‏

18.‏ تۇڭىلگەن كەزىمىزدە ەحوبا قالاي كومەكتەسەدى؟‏

18 جىگەرىمىز قۇم بولعاندا مىنانى ۇمىتپايىق:‏ ەحوبا بولاشاقتا ۋايىم مەن سترەستەن تولىق ارىلتۋدى ۋادە ەتەدى.‏ ٴ‌تىپتى قازىردىڭ وزىندە ولاردى ەڭسەرۋگە كومەكتەسەدى.‏ ٴ‌تۇڭىلۋ مەن ۇمىتسىزدىك سەزىمدەرىن جەڭۋىمىز ٷشىن،‏ ول بويىمىزدا «ىقىلاس وياتىپ،‏ كۇش بەرەدى» (‏ٴ‌فىلىپ.‏ 2:‏13‏)‏.‏

19.‏ ريمدىكتەرگە 8:‏37—‏39 تارماقتاردا قانداي ۋادە جازىلعان؟‏

19 ريمدىكتەرگە 8:‏37—‏39 وقىڭىز.‏ ەلشى پاۋىل قۇدايدىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنەن ٴ‌بىزدى ەش نارسە ايىرا المايتىنىن سەنىممەن ايتقان.‏ ال كۇيزەلىسپەن كۇرەسىپ جۇرگەن باۋىرلاستارعا قالاي كومەكتەسە الامىز؟‏ كەلەسى ماقالادا باۋىرلاستارعا ەحوبا سياقتى جاناشىرلىق تانىتىپ،‏ قولداۋ كورسەتۋدىڭ جولدارىن قاراستىرامىز.‏

44-‏ٵن جانى كۇيزەلگەننىڭ دۇعاسى

^ ‏ 5-‏ابزاس شەكتەن تىس نە سوزىلمالى سترەستىڭ ادامعا فيزيكالىق جانە ەموسيالىق زيانى كوپ.‏ مۇندايدا ەحوبا بىزگە قالاي كومەكتەسەدى؟‏ مۇنى ٸلياس پايعامباردىڭ مىسالىنان كورەمىز.‏ سونداي-‏اق باسقا دا كيەلى كىتاپ كەيىپكەرلەرىنىڭ ۇلگىسىن قاراستىرا وتىرىپ،‏ جانىمىز كۇيزەلگەندە ەحوبانىڭ كومەگىن الۋ ٷشىن نە ىستەۋ كەرەكتىگىن بىلەمىز.‏

^ ‏ 2-‏ابزاس بۇل ماقالاداعى ەسىمدەر وزگەرتىلگەن.‏

^ ‏ 53-‏ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى:‏ ەحوبانىڭ پەرىشتەسى ٸلياستى اقىرىن عانا وياتىپ،‏ نان مەن سۋ بەردى.‏

^ ‏ 55-‏ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى:‏ ٴ‌زابۇر جىرشىسى،‏ اساپتىڭ ۇرپاعى بولسا كەرەك،‏ جىر جازىپ،‏ لەۋىلىك باۋىرلارىمەن بىرگە ٵن شىرقاپ وتىر.‏