1. Ekuma tufwete silanga e sungididi muna lulukisu lwa Yesu?

MUNA ungunza wandi mu kuma kia lumbu yambaninu, Yesu wavova vo: “Nutoma kuyilunga-lunga kweno, kimana e ntima mieno mialembi bimuka yo mazitu mu kuma kia . . . ntelamw’a moyo muna mambu ma zingu.” (Luka 21:34) Tufwete sianga e sungididi muna lulukisu lwalu. Ekuma? Mu lumbu yayi tuzingilanga, tunuananga ye mpasi zina wantu awonso benuananga zau.

2. Yika e nona isonganga e mpasi zibwilanga e mpangi zeto.

² Ezak’e ntangwa, tulenda bwilwa mambu mayingi mampasi mu nkumbu mosi. Tala e nona ilende. Mpangi mosi una ye nkumbu a John, * kimbevo kilembi sasukanga keyelanga kiyikilwanga vo esclerose múltipla. Vana ntandu a kimbevo kiaki, o mpangi wakendalala kikilu vava nkaz’andi kambembola ku nim’a mvu 19 mia lukazalu. Ke vavioka kolo ko, wan’andi wole amakento bayambula sadila Yave. Mpangi Bob yo nkaz’andi Linda mpasi zankaka zababwila. Yau awole bakatulwa mu salu. Wau vo ke bakala diaka ye nzimbu za futila e nzo ko, bavaikiswa muna nzo bazingilanga. Vana ntandu a mambu mama, Linda wabakama kimbevo kia ntima ye kimbevo kiankaka kiayantika kunyoyesa e nitu.

3. Landila e sono kia Filipi 4:6, 7, nkia ziku tulenda kala kiau?

³ Tulenda kala ye ziku vo Yave wa Mvangi eto ye Se dieto dianzodi obakulanga una tumonanga vava tubwilwanga e mpasi. Ozolele kutusadisa kimana twazizidila e mpasi  zikutubwilanga. (Tanga Filipi 4:6, 7.) Nkand’a Nzambi uyikanga nona ya selo yayingi ya Yave babwilwa e mpasi kuna nz’ankulu. Disonganga mpe una Yave kabasadisila mu zizidila e mpasi zazi. Yambula twabadika yaka nona.

4. Nkia mambu mampasi mabwila Eleya? Nkia ziku kakala kiau mu kuma kia Yave?

⁴ Eleya wa ngunza wasadila Yave mu kolo kiampasi, mpasi zayingi mpe kawanana zau. Muna kolo kiakina, Akabi wakala ntinu a Isaele. Akabi kasikila ye kwikizi ko muna Yave. Wasompana yo Izebele ona wasambilanga Bale. Yau awole banungununanga e nsambil’a Bale muna nsi yawonso yo vonda ayingi muna ngunza za Yave. Eleya watina. Wau vo wabundanga e vuvu muna Yave, wazizidila e nsungi a mvengele. (1 Nti. 17:2-4, 14-16) Vana ntandu, Eleya wabunda e vuvu muna Yave vava kafidisa e ngunza ye asambidi a Bale e mpaka. Wakasakesa Aneyisaele kimana basambila kaka Yave. (1 Nti. 18:21-24, 36-38) Muna kolo kiakina kiampasi, Eleya wakala ye ziku vo Yave wansadisanga.

5-6. Landila e sono kia 1 Ntinu 19:1-4, aweyi Eleya kamona? Adieyi Yave kavanga mu songa vo watoma zolanga Eleya?

⁵ Tanga 1 Ntinu 19:1-4. Kansi vava Izebele wa ntinu ankento kazola kumvonda, Eleya wamona wonga yo tinina kuna Bere-Seba. Eleya wakendalala yo ‘samba vo kafwa kwandi.’ Ekuma kabakamena e ngindu zazi? Kadi muntu alembi lunga kakala, i sia vo, “muntu nze yeto.” (Yak. 5:17) Nanga lukendalalu  lwasaka kakala lwau yo yoya muna nitu. Eleya wamona vo e ngolo kavanganga muna siamisa e nsambila aludi zankatu kwandi. Nanga Eleya wayindulanga vo mambu kuna Isaele ke metoma ko. Wayindulanga mpe vo yandi mosi kaka wasambilanga Yave. (1 Nti. 18:3, 4, 13; 19:10, 14) Tulenda sivika dina o ngunza ndioyu wa nkwa kwikizi kavanga. Kansi, Yave wabakula una Eleya kamonanga muna ntima.

⁶ Vana fulu kia tumba Eleya vava kanzayisa mana mantokanesanga, Yave wansadisa yo kunkumika. (1 Nti. 19:5-7) Kuna kwalanda, kuna ngemba zawonso Yave wasingika e ngindu za Eleya vava kansonga nkum’andi. Yave wamvovesa vo vakala ye 7.000 ma wantu muna Isaele ana ke batonda sambila Bale ko. (1 Nti. 19:11-18) Yave wavanga mambu mama mu songa kwa Eleya vo watoma kunzolanga.

7. O zaya e mpila ina Yave kasadisila Eleya ekuma dinina dia lukasakeso kwa yeto?

⁷ Nga diambu diampasi onuananga diau? Dia lufiaulwisu mu zaya wo vo Yave wabakula una Eleya kamonanga muna ntima. Ekiaki i ziku kisonganga vo Yave obakulanga mpe e mpasi tunuananga zau. Yave ozeye tezo kieto; ozeye mpe mana tuyindulanga ye una tumonanga. (Nku. 103:14; 139:3, 4) Avo tubundidi e vuvu muna Yave nze una Eleya kavanga, okutusadisa mu zizidila e mpasi zikututokanesanga.—Nku. 55:22.

8. Aweyi Yave kalenda kusadisila mu zizidila e mpasi?

⁸ E ntokani zilenda kufila mu yindula vo e mpasi zaku ke zifokoka diaka ko yo kukendeleka. Avo ediadi dibwididi, sungamena vo Yave okusadisa mu zizidila e mpasi. Aweyi kekusadisila? Yave okulombanga vo wanzayisa e ntokani zaku muna sambu. Ka lukatikisu ko vo Yave owá e ndomba zaku. (Nku. 5:3; 1 Pet. 5:7) Muna kuma kiaki, sambanga kwa Yave yo kunzayisa e mpasi onuananga zau. Yave ke mokena yaku ko nze una kamokenena yo Eleya. Kansi, osadila Nkand’a Nzambi ye nkubik’andi muna mokena yaku. O Nkand’a Nzambi uvuidi tusansu twayingi tulenda kufiaulwisa yo kuvana e vuvu. E mpangi zaku mpe muna nkutakani balenda kukasakesa.—Roma 15:4; Ayib. 10:24, 25.

9. Aweyi o nkundi ambote kalenda kutusadisila?

⁹ Yave wavovesa Eleya vo kavana e salu yankaka kwa Elesa. Muna mpila yayi, Yave wavana nkundi ambote kwa Eleya ona wadi kunsadisa muna ntangw’a mpasi. Diau dimosi mpe, avo tuzayisi kwa nkundi eto mana mekututokanesanga, oyandi olenda kutusadisa mu zizidila e mpasi zeto. (2 Nti. 2:2; Nga. 17:17) Nanga olenda yindula vo kuna ye nkundi ko ona olenda zayisa e ntokani zaku. Avo i wau, samba kwa Yave kimana kasadisa wasolola mpangi azikuka ona olenda kukasakesa.

10. O lusansu lwa Eleya nkia vuvu lukutuvananga? O nsilu una muna Yesaya 40:28, 29 aweyi ukutusadisilanga?

¹⁰ Muna lusadisu lwa Yave, Eleya wazizidila e ntokani zandi yo sadila Yave ye kwikizi kiawonso mu mvu miayingi. O lusansu lwa Eleya lukutusadisanga mu kala ye vuvu kiasikila. Ezak’e ntangwa, tulenda kala ye ntokani zayingi zilenda kutuyoyesa muna nitu ye ngindu. Kansi, avo tubundidi e vuvu muna Yave, okutuvana o nkuma tuvuidi o mfunu mu kwamanana kunsadila.—Tanga Yesaya 40:28, 29.

11-13. Aweyi selo tatu ya Yave bamona mu kuma kia ntokani?

¹¹ Vena mpe ye selo yankaka ya Yave ana banuana ye ntokani zayingi. Kasikil’owu, Kana  watokananga kwayingi mu kuma kia nsoni za lembi wuta wana yo luvezo lwa mpal’andi yovo mband’andi. (1 Sam. 1:2, 6) Muna kuma kia ntokani zazi, Kana wakendalala kikilu, wadilanga kwayingi yo lembi dia.—1 Sam. 1:7, 10.

¹² Ezak’e ntangwa, Davidi wa ntinu wanuananga ye ntokani zayingi. Yindula ulolo wa mpasi zambwila. E ntona zandi zantokanesanga kikilu mu kuma kia vilwa wayingi kavanga. (Nku. 40:12) Abesalome wa mwan’andi wankolamena. Kuna kwalanda, Abesalome wavondwa. (2 Sam. 15:13, 14; 18:33) Mosi muna akundi andi kabundanga e vuvu wanyekola. (2 Sam. 16:23–17:2; Nku. 55:12-14) Nkunga miayingi kasoneka o Davidi misonganga o lukendalalu lwandi. Kana una vo i wau, wakwamanana bunda e vuvu muna Yave.—Nku. 38:5-10; 94:17-19.

¹³ Kuna kwalanda, mosi muna ntozi za nkunga wayantika mwena wantu ambi e kimpala. Nanga mosi muna kanda dia Asafi wa Nlevi kakala, wasadilanga muna saba kia Nzambi. O ntozi a nkunga ndioyu wakendalala kikilu kakala. Ediadi diamfila mu vidisa e kiese kiandi. Wayantika nkutu yindula vo ke diakala kwandi mfunu ko mu sadila Nzambi.—Nku. 73:2-5, 7, 12-14, 16, 17, 21.

14-15. E nona tatu tuyikidi adieyi itulongele muna diambu ditadidi lomba lusadisu kwa Yave?

¹⁴ E selo tatu yayi ya Nzambi tuyikidi babunda e vuvu muna Yave yo kunlomba lusadisu. Basamba kwa Yave yo kunzayisa e ntokani zau. Basonga kwa Yave e kuma batokanenanga kwayingi. E selo yayi bakwamanana kwenda vana fulu kina basambidilanga Yave.—1 Sam. 1:9, 10; Nku. 55:22; 73:17; 122:1.

¹⁵ Yave wafwila selo yandi e nkenda yo  kubavana lusadisu bavuanga o mfunu. O Kana wasolola luvuvamu lwa ntima. (1 Sam. 1:18) Davidi wasoneka vo: “O nsongi, e mpasi zandi zayingi; muna zawonso, o Yave okunkôla.” (Nku. 34:19) O ntozi a nkunga wamona vo Yave ‘wasimbinina e koko kwandi kwalunene’ yo kumvana luludiku kuna zola kwawonso. Wavova vo: “Vo i mono, o finama Nzambi i wete oku ngina: Ngina yo Mfumu Yave s’etininu diame.” (Nku. 73:23, 24, 28) Adieyi tulenda longoka muna nona yayi? Ezak’e ntangwa, tulenda bwila mambu mayingi mampasi malenda kututokanesa. Kansi, tulenda mo zizidila avo tubadikidi una Yave kasadisila wantu ankaka. Tufwete mpe kumfinamanga muna sambu yo lemvokela mawonso kekutuvovesanga.—Nku. 143:1, 4-8.

16-17. (a) Ekuma ke tufwete vambukila Yave ko yo nkangu andi? (b) Adieyi tufwete vanga muna vutukila nkum’eto?

¹⁶ Vena ye longi diankaka diamfunu tulenda longoka muna nona tatu tuvovele: Ke tufwete vambuka Yave ko yo nkangu andi. (Nga. 18:1) Mpangi Nancy ona wakendalala kwayingi vava nkaz’andi kambembola, wavova vo: “Lumbu yayingi yavioka kiazolanga mona wantu ko ngatu mokena yau. Kansi vava yakalanga  mono mosi, o lukendalalu lwawokelanga.” E mambu masoba vava mpangi Nancy kayantika vava una kalenda sadisila wantu akaka ana bakala mu mpasi. Wakudikila vo: “Yawinikinanga akaka vava banzayisanga e ntokani zau. Yamona vo vava yasianga e sungididi muna mpasi zau yo yindula una ndenda kubasadisila, yavilakananga e mpasi zame.”

¹⁷ O kwenda muna tukutakanu dilenda kutusadisa mu vutukila o nkum’eto. Vava tukalanga muna tukutakanu, tuvananga e lau kwa Yave mu kala ‘nsadisi ye mfiaulwisi’ eto. (Nku. 86:17) Muna tukutakanu, Yave okutukumikanga muna nzil’a mwand’andi avelela, Diambu diandi ye nkangu andi. O tukutakanu tukutuvananga e lau dia ‘kasakesa muntu yo nkwandi.’ (Roma 1:11, 12) Mpangi mosi ankento una ye nkumbu a Sofia, wavova vo: “Yave ye mpangi zame bekunsadisanga mu zizidila e mpasi. Edi disundidi o mfunu kwa mono i kala muna tukutakanu. Yabakula vo kuyivana muna salu kia umbangi yo kala muna lukutakanu dikumpananga o nkuma wa zizidila e mpasi.”

18. Vava tukalanga ye lukendalalu, Yave nki kalenda kutuvana?

¹⁸ Vava tukalanga ye lukendalalu, tufwete sungamenanga vo Yave ke sianga kaka nsilu wa sukisa mpasi zeto ko kuna sentu, kansi okutuvananga mpe lusadisu mu zizidila e mpasi o unu. Yave okutuvananga “tima yo nkuma” wa zizidila lukendalalu yo lembi dimbul’e vuvu.—Fili. 2:13.

19. E sono kia Roma 8:37-39 nkia nsilu kikutuvananga?

¹⁹ Tanga Roma 8:37-39. Paulu wa ntumwa wavova vo ke vena diambu ko dilenda kutuvambula muna zola kwa Nzambi. Aweyi tulenda sadisila mpangi zeto ana benuananga ye ntokani? Muna longi dilanda, tubadika una tulenda tanginina Yave vava tusonganga e nkenda yo sadisa mpangi zeto bena mu mpasi.