ARTIKULO DIˈIB YAˈËXPËJKP 25
Nˈoktukˈijxpajtëmë Jyobaa ko nyajpatëm mon tuk
“Mon tukës näyjyawëty” (1 SAM. 1:15, TY).
ËY 30 Jyobaa yëˈëts nDiosˈäjtypy ets nDeetyˈajtypy
DIˈIB YAJNIMAYTYÄˈÄGÄÄMP *
1. ¿Tiko jyëjpˈamëty nmëjpëjtakëm extëmë Jesus jyënany?
KO JESUS ojts tnaskäjpxë tijaty tunan jatanëp mä ja tiempë jyëjpkëxanë, ta jyënany: “Mnaygyuentˈatëdëp miitsëty. Katë [...] xymyëmay xymyëdäjtët diˈibë yä naxwiiny”, tyäˈädë yëˈë yˈandijpy tijaty nmëmäˈäy nmëdäjëm tuˈuk tuˈugë xëëw (Luk. 21:34). ¿Tiko jyëjpˈamëty nmëjpëjtakëm extëmë Jesus jyënany? Yëˈko mä tyäˈädë tiempë nanduˈun nˈayoˈowëm ets nbatëm ja amay jotmay extëm oytyim pënëty.
2. ¿Tijaty jotmay pyattëbë nmëguˈukˈäjtëm?
2 Ko näˈäty tyuˈukmukyë amay jotmay xyyajmoˈon xyyajtujkëm. Min nˈokˈijxëm tuˈuk majtskë ijxpajtën. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib xyëwˈäjtypy John, * yëˈë myëdäjtypyë esclerosis múltiple *, per jantsy axëëk nyayjyäˈäwë ko ja kyudëjk nyikakë diˈibë nety mëët të kyasäädëˈaty 19 jëmëjt. Ta net nimajtsk ja nyëëx tmastuttë Jyobaa. Bob mëdë Linda, yëˈë jatuˈugë kasäädë jäˈäy diˈib tukmujkë amay jotmay. Nimajtsk dyajtëgooytyë tyuunk, ets ok, ja tëjk mä nety tsyëënëdë. Linda, ta nanduˈunë doktoor yˈanmääyë ko yëˈë myëdäjtypy tuˈugë mëk päˈäm mä kyorasoon diˈib mbäät yaˈoogyëty ets nan myëdäjtypyë artritis.
3. Extëm jyënaˈanyë Filipʉs 4:6, 7, ¿mä ti mbäät nˈijtëm seguurë?
3 Mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa diˈib të xyyajkojëm ets diˈib nDeetyˈäjtëm jyaygyujkëp wiˈix nnayjyäˈäwëm ko nyajkëjx nyajnäjxëmë ayoˈon. Ets xypyudëkëyäˈänëm parë nwinguwäˈkëmë amay jotmay (käjpxë Filipʉs 4:6, 7). Biiblyë nyimaytyakypy kanäk naxë amay jotmay diˈib pyattë Dios mëduumbë ets myëmadaktë, nan nyimaytyakypy wiˈixë Jyobaa pyudëjkëdë. Min nˈokˈijxëm tuˈuk majtskë ijxpajtën.
ELÍAS DUˈUN NYAYJYÄˈÄWË “EXTËM ËTSÄJTËM”
4. ¿Tijaty jotmayë Elías wyinguwäˈkë, ets tiko ttukjotkujkˈäjtyë Jyobaa?
4 Elías ja tmëduunyë Jyobaa mä nety ja israelitëty kyaj myëdowdë ets mëjwiin kajaa twinguwäˈkë amay jotmay. Acab, diˈibë nety kyaj tnekymyëmëdoyë Jyobaa, yëˈë nety tuump rey jam Israel ets yëˈë mëët pyejkyë Jezabel, tuˈugë axëkjäˈäy diˈib yˈawdäjtypyë dios Baal. Acab mëdë Jezabel yajmëjwindëjkëdë mä ja nax käjpn parë jäˈäy tˈawdattëdë Baal ets yaˈoˈktë nimayë Jyobaa kyugajpxy. Yëˈëyë Elías diˈib kak. Ets mët ko ttukˈijxpejtyë Jyobaa, ta kyaj wiˈix jyajty ko nyajxy ja mëk yuu jam Israel (1 Rey. 17:2-4, 14-16). Nan yˈaˈoˈkë Jyobaa ko nyaywyinguwäˈkë mët ja Baalë kyugajpxyëty ets pënaty awdäjtëdëp, Elías yˈanmääy ja israelitëty parë yëˈëyë tmëdundëdë Jyobaa ja Diosë tëyˈäjtënbë (1 Rey. 18:21-24, 36-38). Yëˈë yˈijx kanäkˈok wiˈixë Jyobaa pyudëjkë ets kyuwanë mä nety dyajnaxy ja amay jotmay.
Jyobaa kyajx tuˈugë yˈanklës parë tpudëkëdë Elías ets tpëkët jatëgokë jyot myëjääw. (Ixë parrafo 5 etsë 6). *
5, 6. Extëm jyënaˈanyë 1 Reyes 19:1-4, ¿wiˈixë Elías nyayjyäˈäwë, ets ti tyuunë Jyobaa parë ttukˈijxy ko tsyojkypy?
5 (Käjpxë 1 Reyes 19:1-4). * Ko ja Elías tnijäˈäwë ko yaˈooganëbë Jezabel, ta tsyëˈkë ets kyeky, jam ojts nyijkxy Beer-seba. Elías mëk mon mëk tuk nyayjyäˈäwë, axtë pyëjktsoowë yˈoˈkën. ¿Tiko duˈun nyayjyäˈäwë? Yëˈko pokyjyaˈayë nety ets duˈun jyaˈayˈajty “extëm ëtsäjtëm” (Sant. 5:17). Per waˈan duˈun nyayjyäˈäwë mët ko nety jyantsy myay jyantsy tyajy ets mët ko të yˈanuˈkxëtyaˈay. Ets waˈan wyinmääy ko kyaj nety tsyobääty oy nuˈun të tjaˈˈanëëmë ja israelitëty parë tmëdundëdë Jyobaa, pes nitii nety të kyaˈoyë ets wyinmääy ko yëˈëyë nety naytyuˈuk diˈib yˈakmëduumbyë Jyobaa (1 Rey. 18:3, 4, 13; 19:10, 14). Waˈan xyyajmonyˈijx xyyajmonyjyäˈäwëm ko nnijäˈäwëm wiˈixë tyäˈädë kugajpxy nyayjyäˈäwë, perë Jyobaa jyaygyujkëbë nety.
6 Jyobaa kyaj ojts tˈooyë Elías ko tmaytyaky wiˈixë nety nyayjyawëty, niˈigyë tpudëjkë parë jatëgok tpëjkyë jyot myëjääw (1 Rey. 19:5-7). Ok, ta tsuj yajxon tpudëjkë parë kyaj duˈun nyekywyinmayët ko ttukˈijxy ja mëkˈäjtën diˈib myëdäjtypy. Nan yˈanmääy ko tam yˈakˈyajpäättë nijëxtujk milë israelitëty diˈib kyaj të tˈawdattë Baal (1 Rey. 19:11-18). Ko duˈunë Jyobaa ttuuny, ta ttukˈijxyë Elías ko tsyojkypy.
WIˈIX XYPYUDËKËYÄˈÄNËMË JYOBAA
7. ¿Tiko xyjyotkujkmoˈoyëm ko nbawinmäˈäyëm wiˈixë Jyobaa tpudëjkë Elías?
7 ¿Nmëgëjx nmënäjxëm tyamë jotmay diˈib xyyajmoˈon xyyajtujkëm? Xyjyotkujkmoˈoyëm ko Jyobaa tjaygyujkë wiˈixë Elías nyayjyäˈäwë. Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko nan jyaygyukëyaampy ko nnayjyäˈäwëm mon tuk, pes yëˈë nyijäˈäwëp tijaty nmëmadakëm ets tijaty kyaj, ets axtë nyijäˈäwëp tijaty nwinmäˈäyëm ets wiˈix nnayjyäˈäwëm (Sal. 103:14; 139:3, 4). Pën nˈaˈoˈkëmë Jyobaa extëmë Elías, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nwinguwäˈkëmë amay jotmay diˈib xyyajmoˈon xyyajtujkëm (Sal. 55:22).
8. ¿Wiˈixë Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm parë nwinguwäˈkëmë nˈamayˈäjt njotmayˈäjtëm?
8 Ko njantsy myoˈon njantsy tyujkëm, mbäät nwinmäˈäyëm ko kyaj yˈoyëyaˈanyë ja njotmayˈäjtëm etsë net nnayjyäˈäwëm axëëk. Ko nduˈun njäjtëm, nˈokjamyajtsëm ko Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm. ¿Wiˈix? Ko ndukmëtmaytyakëm ja nˈamayˈäjt njotmayˈäjtëm, pes jyënaˈany ko yˈatsoowëmbitaampy ko nmëwäˈän nmëtsoˈowëm (Sal. 5:3; 1 Peed. 5:7). Pääty, nˈoktukmëtmaytyakëm janääm jatsojk ja nˈamayˈäjt njotmayˈäjtëm. Jyobaa kyaj xymyëgäjpxäˈänëm extëm ojts tmëgajpxyë Elías, per xymyëgäjpxäˈänëm mët yëˈëgyëjxmë Biiblyë etsë kyäjpn. Tijaty ngäjpxëm mä Biiblyë, nan xyjyotkujkmoˈoyäˈänëm ets xytyukˈixäˈänëm ko oyëyäämp ja njotmayˈäjtëm. Nan xyjotkujkmoˈoyäˈänëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëët nˈëxpëjkëm (Rom. 15:4; Eb. 10:24, 25).
9. ¿Wiˈix mbäät xypyudëjkëm ko nmëdäjtëm tuˈugë mëtnaymyaayëbë diˈib ndukjotkujkˈäjtëm?
9 Jyobaa yˈanmääyë Elías parë ttuunkmoˈoyëdë Eliseo. Duˈun tmooy tuˈugë myëtnaymyaayëbë diˈib mbäät pyudëkëty ko nyayjyawëdët mon tuk. Nanduˈun ëtsäjtëm, ko nmëdäjtëm tuˈugë mëtnaymyaayëbë diˈib ndukjotkujkˈäjtëm, mbäät xypyudëjkëm ko nyajpatëm mon tuk (2 Rey. 2:2; Prov. 17:17). ¿Ets ti mbäät nduˈunëm pën winmäˈäyëm ko kyaj nmëdäjtëm tuˈugë mëtnaymyaayëbë diˈib mbäät ndukmëtmaytyakëmë nˈamayˈäjt njotmayˈäjtëm? Nˈokˈamdoˈowëmë Jyobaa parë xypyudëjkëm ets nbatëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib jeky kujk Dios mëduunë parë xyjyotkujkmoˈoyëm ko nety nyajpatëm mon tuk.
10. 1) Extëm yajnimaytyaˈagyë Elías, ¿wiˈix xyjyotkujkmoˈoyëm? 2) ¿Wiˈix xypyudëjkëm ja wandakën diˈib miimp mä Isaías 40:28, 29?
10 Jyobaa pyudëjkë Elías parë tmëmadäˈägët tijatyë nety yajkëjx yajtujkëp ets parë duˈunyëm myëduunˈadëˈëtsëdët kanäk jëmëjt. Xyjotkujkmoˈoyëm extëm yajnimaytyaˈagyë Elías. Waˈan näˈäty nyajnäjxëmë mëk mäˈäy mëk täjën ets yëˈë diˈibë net xyyajkëjx xyyaˈˈanuˈkxëm. Per pën ndukˈijxpajtëmë Jyobaa, yëˈë xymyoˈoyäˈänëm ja jot mëjääw parë duˈunyëm nmëduunˈadëtsëm (käjpxë Isaías 40:28, 29). *
ANA, DAVID ETS NIDUˈUK DIˈIB JYAAYË SALMO, TYUKˈIJXPAJTTË JYOBAA
11-13. ¿Wiˈix jyäjttë nidëgëëgë Dios mëduumbë?
11 Biiblyë nan myaytyakypyë wiinkpë Dios mëduumbëty diˈib yajkëjx yajnäjxtë amay jotmay. Extëm nˈokpëjtakëmë Ana, yëˈë yajnäjxë ayoˈon tsoytyuˈun mët ko kyaj nety mbäät yˈuˈunkpääty ets myëmadak ko nyëxik tyukxikë Peniná diˈib nety nanduˈun kyudëjkˈäjtypy Elqaná (1 Sam. 1:2, 6). Mëk mon mëk tuk nyayjyäˈäwë, ets myëjëëy myëyax, axtë kyaj yuu nyekypyatë (1 Sam. 1:7, 10).
12 Ja rey David nan wyinguwäˈkë amay jotmayë mëkatypyë. Min nˈokˈijxëm tuk pëky majtsk pëky. Jantsy axëëk yajnayjyäˈäwë mët ko nety kanäkˈok të tyëgoy (Sal. 40:12). Nibëdëˈkë ja myäänk Absalón, diˈib kyuˈoˈkë mët ko duˈun yˈadëtsy (2 Sam. 15:13, 14; 18:33). Nan këyäjkë ja diˈibë nety mëët jantsy oy nyaymyayëty (2 Sam. 16:23-17:2; Sal. 55:12-14). Mä kanäägë Salmo diˈib jyaay, nyigëxëˈëky ko jantsy axëëk nyayjyäˈäwë, per nan këxëˈkp ko tyukˈijxpajtë Jyobaa amumduˈukjot (Sal. 38:5-10; 94:17-19).
¿Ti pudëjkë niduˈuk diˈib jyaayë Salmo parë jatëgok agujk jotkujk tmëduunyë Jyobaa? (Ixë parrafo 13 axtë 15). *
13 Ko tiempë nyajxy, niduˈuk diˈib jyaayë Salmo, nan axëëk nyayjyäˈäwë. Tyäˈädë Dios mëduumbë jamë nety tyuny “mä ja Diosë myëj tëjk” ets waˈan yëˈë ttëëmˈäjty tˈäätsˈäjtyë Asaf, tuˈugë lebitë. Yëˈë naywyinaxë tjäˈäwë ko tˈijxy wiˈixë nety jyukyˈattë ja axëkjäˈäytyëjk, etsë tyäˈädë yëˈë diˈibë net kyaj yajnayjyäˈäwë agujk jotkujk. Axtë wyinmääy ko kyaj tsyobääty diˈibë Dios tyukumaapy pënaty mëduunëdëp (Sal. 73:2-5, 7, 12-14, 16, 17, 21).
14, 15. ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë tyäˈädë tëgëëkpë ijxpajtën diˈibë Biiblyë myaytyakypy?
14 Tyäˈädë nidëgëëkpë Dios mëduumbë, yëˈë Jyobaa yˈaˈoˈkëdë parë pyudëkëdët. Tyukmëtmaytyaktääytyë tiko nety duˈun nyayjyawëdë mëk mon mëk tuk. Ets xëmë ojts nyëjkxtë mä ja lugäär mä nety yaˈˈawdatyë Jyobaa (1 Sam. 1:9, 10; Sal. 55:22; 73:17; 122:1).
15 Jyobaa Dios diˈib jantsy paˈˈayoop, yˈatsoowëmbijt niduˈuk niduˈuk ko myënuˈkxtakëdë. Ana ojts nyayjyäˈäwënë agujk jotkujk (1 Sam. 1:18). David duˈun tkujäˈäyë: “Jantsy mayë yˈamay jyotmayë oyjyaˈay, perë Jyobaa yëˈë yaˈˈawäˈätspëtsëëmëp mä tukëˈëyë tyäˈädë” (Sal. 34:19). Ets ja niduˈukpë diˈib jyaˈayë Salmo duˈun tjäˈäwë extëmxyëbë Jyobaa të wyijtsˈyoˈoyëty mëdë “yˈaˈoygyëˈë” ets të nyëˈëmoˈoy tyuˈumoˈoyëty mëdë yˈëwij kyäjpxwijën. Duˈun yˈëëy yaxy: “Per ëjts, oy kotsë Dios nmëwingony. Jyobaa, ja Wintsën diˈib Yajkutujkp, yëˈëjëts të nˈaˈoogë” (Sal. 73:23, 24, 28). ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë tyäˈädë tëgëëkpë ijxpajtën? Ko näˈäty nnayjyawëyäˈänëm mon tuk mët ko nyajkëjx nyajnäjxëmë amay jotmay. Per mbäät nmëmadakëm ko nwinmäˈäyëm wiˈixë Jyobaa të tpudëkë wiinkpë Dios mëduumbëty, ko nmënuˈkxtakëm ets ko net nmëmëdoˈowëm tukëˈëyë diˈib xytyukˈanaˈamëm (Sal. 143:1, 4-8).
NˈOKTUKˈIJXPAJTËMË JYOBAA PARË NWINGUWÄˈKËMË AMAY JOTMAY
Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm jyajagamgaˈagäˈäny, per ta yˈoyë ja jyotmay ko tˈëxtäˈäyë winmäˈäny wiˈix tpudëkëdë wiinkpë. (Ixë parrafo 16 etsë 17).
16, 17. 1) ¿Tiko kyaj yˈoyëty njagamgakëm? 2) ¿Wiˈix mbäät nbëjkëmë jot mëjääw?
16 ¿Ti ja tuk pëky xytyukniˈˈijxëmë tyäˈädë tëgëëkpë ijxpajtën? Ko kyaj yˈoyëty nmëjagamgakëmë Jyobaa ets ni ja nmëguˈukˈäjtëm (Prov. 18:1). Nancy diˈib mëk kyuˈayoˈowë ko ja myëmëjjäˈäy nyikakë, jyënaˈany: “Kanäk xëëw nyajxy mäts kyaj pën nekyˈixany ets kyajts pën nekymyëtmaytyäˈägany. Per kots niˈigyë njagamgeky, niˈigyëts mon tuk nnayjyäˈäwë”. Nancy ja ojts jyotkujkë ko tˈëxtäˈäyë winmäˈäny wiˈix tpudëkët pënaty myëdäjtëbë amay jotmay. Yëˈë jyënaˈany: “Nmëdoowˈijtëts ko tnimaytyaktë wiˈixë nety nyayjyawëdë. Kots niˈigyë ja njot nwinmäˈäny nbëjtaky mä ja amay jotmay diˈib myëdäjttëp, tats kyaj nëgoo këˈëm nekynyaymyëmääy nekynyaymyëdäjë”.
17 Mbäät nbëjkëmë jot mëjääw ko nëjkxëm reunyonk. Ko duˈun nduˈunëm, ta nasˈijxëm parë Jyobaa xypyudëjkëm ets xyjyotkujkmoˈoyëm (Sal. 86:17). Jap nyajjotmëkmoˈoyëm mët yëˈëgyëjxmë espiritë santë, Diosë yˈAyuk etsë nmëguˈukˈäjtëm. Nan mbäät jap nyajjotkujkmoˈoyëm ets nanduˈun njotkujkmoˈoyëmë wiinkpë (Rom. 1:11, 12). Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib xyëwˈäjtypy Sofía, jyënany: “Jyobaa etsë nmëguˈukˈäjtëm yëˈëts xypyudëjkëdë parëts kyaj nˈanuˈkxët etsë reunyonk nan mëjwiin kajaajëts xypyudëjkë. Tëts ndimˈixy kots mas niˈigyë nˈëwaˈkxy ngäjpxwaˈkxy ets ndukmëdunyëts tijatyë nmëguˈukˈäjtëm, yëˈëts xypyudëjkëp parëts nwinguwäˈägët ja amay jotmay ets tijatyëts xyjyotmaytyuump”.
18. ¿Ti xymyoˈoyäˈänëmë Jyobaa ko nˈëxtëkëwäˈkëm?
18 Ko nˈëxtëkëwäˈkëm, nˈokjamyajtsëm ko Jyobaa të xytyukwandakëm dyajjëjptëgoyaˈany winë xëëw winë tiempë ja ayoˈon jotmay ets ko nan xypyudëkëyäˈänëm tyam. Yëˈë xymyoˈoyäˈänëm ja jot mëjääw ets ja tsojkën parë kyaj nˈëxtëkëwäˈkëm ets parë nmaˈkxtujkëm (Filip. 2:13).
19. ¿Ti xytyukwandakëmë Romanʉs 8:37-39?
19 (Käjpxë Romanʉs 8:37-39). Apostëlë Pablo xyˈanmäˈäyëm ko nitii mbäät xykyatukmastutëm ja Diosë tsyojkën. Per ¿wiˈixë net mbäät nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib yajkëjx yajnäjxtëbë amay jotmay? Mä jatuˈukpë artikulo nˈixäˈänëm wiˈix mbäät nyaˈijxëmë paˈˈayoˈowën ets nbudëjkëm, duˈun extëmë Jyobaa.
ËY 44 Tuˈugë nuˈkxtakën diˈib amumduˈukjot
^ parr. 5 Ko tuˈugë jäˈäy jyantsy myay jantsy tyajy ets jyajknë tyäˈädë jyotmay, mbäät mëjwiin kajaa pyäˈämdunyëty. ¿Wiˈix mbäädë Jyobaa pyudëkëty? Mä tyäˈädë artikulo nˈixäˈänëm wiˈixë Jyobaa tpudëjkë Elías. Nan nˈixäˈänëm tëgëk pëkyë ijxpajtën diˈibë Biiblyë myaytyakypy ets yëˈë xytyukniˈˈixëyäˈänëm ti mbäät nduˈunëm parë Jyobaa xypyudëjkëm.
^ parr. 2 Të näägë xyëëw tyëgatstë.
^ parr. 2 Tyäˈädë päˈäm myatsy mä kukoˈoxy ets wanaty wanaty dyajxuxyë niniˈkx këbäjk, këˈë teky, dyajmäˈätyë ijxënë, käjpx maytyakën ets kyaj ti oy yˈokˈyajjaygyujkënë.
^ parr. 5 1 Reyes 19:1-4: “Acab ta ttukmëtmaytyakyë Jezabel tukëˈëyë diˈibë netyë Elías të ttuny ets wiˈixë nety të dyaˈoˈktäˈäy ja kugajpxyëty mëdë espäädë. 2 Ko duˈunë Jezabel tmëdooy, ta tkejxy tuˈugë kugajpxy parë tˈanëëmëdë Elías: ¡Waˈan duˈun ttundë ja diosëty, ets waˈan duˈun dyajtun dyajjatëdë, pën bom duˈun oorë, kyaj duˈun mjaty extëm niduˈuk niduˈuk të xytyuny! 3 Etsë Elías, ta tsyëˈkë. Ta tsyoˈony ets ojts tmëgeˈegyë jyukyˈäjtën, ets ta jyajty Beer-seba, diˈib yajpatp Judá. Ta ja tyuumbë ojts dyajwëˈëmnë ëxkëˈëy. 4 Yëˈë ta tyëjkë mä ja lugäärë äänëˈëk tëtsëˈëkpë, tuk xëëw ojts tyuˈuyoˈoy ets ta jyajty mä tuˈugë kepypyäˈtk ets nyaxweˈtsy, ta tˈamdooyë yˈoˈkën. Yëˈë jyënany: ¡Waˈan jabäät! Ets tyam, Jyobaa, pëjkëtsëgë njukyˈäjtën, yëˈko kyajts mas niˈigyë nˈoyëty extëmëts ja nˈaptëjk”.
^ parr. 10 Isaías 40:28, 29: “¿Ti kyaj xynyijawë, o kyajnëm xymyëdoyˈaty? Jyobaa diˈib tukëˈëyë të dyajkojtäˈäy yä naxwiiny, yëˈë tuˈugë Dios diˈib winë xëëw winë tiempë. Yëˈë ninäˈä kyaˈˈanuˈkxë. Kyaj mbäät pën tnijäˈäwëtyaˈay wiˈix yëˈë tmëdatyë wyijyˈäjtën. 29 Yëˈë myëjääwmoopy ja diˈib të yˈanuˈkxë ets yajkumëjääwdakypy ja diˈib kyaj ti jyot myëjääwnë”.
^ parr. 56 YAJNIMAYTYAˈAGYË DIBUJË: Jyobaa yˈanklës dyuxy oytyaˈagyëˈaambyë Elías ets tˈawanë nëë etsë tsäjpkaaky.
^ parr. 58 YAJNIMAYTYAˈAGYË DIBUJË: Waˈan yëˈëjëty tuˈugë tyëëm yˈäätsë Asaf tjäˈäyë salmos ets yˈëy yaˈaxy agujk jotkujk mëdë wiinkpë lebitëty.
