1. U mulandu ci uno tulinzile ukuvwila ukucelula kwakwe Yesu?

LINO Yesu walanzile pali vino vyali nu kucitika umu manda ya kusyalikizya watiile: “Cenjelini pakuti imyenzo inu italaukilwa . . . na masakamiko amu umi [nanti “masakamika ya kukwata impiya iziliinge izya kuomvya umu umi; masakamika ya cila wanda,” nwtsty ftn.].” (Luka 21:34) Tulinzile ukuvwila ukucelula kuu. U mulandu ci? Pano ndakai tukakwata intazi izingi zino antu yonsi yakakwata.

2. A masakamika ci yano aina itu na ya nkazi yakakwata?

² Insita zimwi, tukakwata intazi izingi pa muku onga. Elenganyini pali vino vyacitikiile yamwi. Ya John, * aa Nte, nupya yalwala ulwale wa kuongo nu mongololo, cayapezizye sana mano lino ya mama yao yayasiile pa cisila ca kwikala nayo umu cupo pa myaka 19. Lyene nupya ana yao akazyana yaili yatiile ukuombela Yeova. Ya Bob na ya Linda atwalana nayo yakweti intazi ipusaneko. Yonsi yoili incito yasizile nupya yafumile nu mu ng’anda yao. Nupya ya Linda yayazanyile nu ulwale uwipisye uwa ku mwenzo, nupya ulwale uze watandike ukuyamala maka umu mwili.

3. Uzye amazwi aaya pali Filipi 4:6, 7 yakatunena vyani pali Yeova?

³ Tusitwisika ukuti Kaumba witu nupya Tata uwaya nu kutemwa, Yeova, akamanya vino tukayuvwa lino tuli na masakamika. Nupya akalonda ukutwazwa pa ntazi zino tukakwata. (Welengini Filipi 4:6, 7.) Muli Baibo mwaya malyasi aingi sana aakalanda pali vino aomvi yakwe Leza yazizimizye uku  ntazi zino yakwatanga. Nupya mwaya na vino Yeova wayazwilizye ukucimvya intazi zizyo. Lekini tulole ivyacitikiile yamwi.

4. I ntazi ci zino Eliya wakweti, nupya wayuvwanga uli pali Yeova?

⁴ Eliya waombelanga Yeova mu nsita izitale nupya wali ni ntazi izikome. Umwene Aabu uwali pa ene aataali ni cisinka ateekanga aina Izlaeli, watwazile Yezebele umwanaci uwakweti imiyele iipe sana nupya uwapepanga Baali. Aabu na Yesebele yalenzile upefi wakwe Baali ukumane mu mpanga yonsi iya Izlaeli, nupya yakomile na ya kasema yakwe Yeova aingi sana. Eliya wene wakwanisye ukupuuka. Nupya wapuswike ku cipowe icikulu sana icali mu mpanga iya pa mulandu wakuti wataile Yeova. (1 Yamw. 17:2-4, 14-16) Na cuze, Eliya wataile Yeova lino ya kasema na antu aapepanga Baali yamuzunyizye. Wakomelizye aina Izlaeli ukuombela Yeova. (1 Yamw. 18:21-24, 36-38) Eliya wakweti ivingi ivyakusininkizizyako ukuti Yeova wamucingililanga nu kumwazwa mu nsita ino wasakamikwanga sana.

5-6. Ukulingana na mazwi aaya pali 1 Yamwene 19:1-4, uzye Eliya uvwile uli, nupya Yeova walangiliile uli ukuti wamutemilwe?

⁵ Welengini 1 Yamwene 19:1-4. Eliya wali sana ni ntete lino Namwene Yezebele walondanga ukumukoma. Fwandi wapuukile ku ncende ya ku Belisyeba. Uvwile sana ulanda i cakuti “apepa kuti afwe.” I cani icalenzile ukuti auvwe vivyo? Eliya atali umumalilike, “wali umuntu uwali wakwe sweswe.”  (Yako. 5:17) Uvwanga ukuti masakamika iyamutonsya. Cikaloleka kwati Eliya welenganyanga ukuti ukuombesya kwakwe ukwa kulonda ukuwezya ukupepa kwa cumi kwali ukwa silesile, walolanga ukuti patali ivya mpomvu ivyacitike mu Izlaeli, nu kuti aliwe wenga sile uwasile akuombela Yeova. (1 Yamw. 18:3, 4, 13; 19:10, 14) Limwi tungazunguka ukuti kasema wii uwacisinka aliwe wayuvwile vivyo. Nomba wene Yeova uvwikisye umulandu uno Eliya wayuvwilanga vivyo.

⁶ Yeova ataakalipiile Eliya pa kulanda vino wayuvwanga. Lelo wamwazwilizye ukuya na maka nupya. (1 Yamw. 19:5-7) Lino papisile insita, Yeova walungike imyelenganyizizye yakwe Eliya umu cikuuku lino wamulangiizye amaka yakwe. Yeova walanzile ukuti kwali antu 7,000 umu Izlaeli aakanyile ukupepa Baali. (1 Yamw. 19:11-18) Lino Yeova wacisile vii, wazwilizye Eliya ukumanya ukuti wamutemilwe sana.

7. Uzye tukakomeleziwa uli ndi twelenganya pali vino Yeova wazwilizye Eliya?

⁷ Uzye kwaya vimwi ivikamusakamika sana? Tukateekeziwa sana ukumanya ukuti Yeova wasumvile sana mano kuli vino Eliya wayuvwanga! Ukumanya vii kukalenga tusininkizye ukuti akamanya intazi zino tukakwata. Wamanya vino tungakwanisya ukucita na vino tutanga tukwanisye, nupya akamanya vino tukwelenganya na vino tukuyuvwa. (Masa. 103:14; 139:3, 4) Ndi tukutaila Yeova wakwe vino Eliya wamutaile, alatwazwa ukucimvya intazi izikalenga tuye sana na masakamika.—Masa. 55:22.

8. Uzye Yeova angamwazwa uli ukuzizimizya lino muli na masakamika?

⁸ Ukwelenganya ukuti intazi zino mwakwata zitalatala zisile kungalenga mwaelenganya sile pa viipe, nupya mungatoovoka. Ndi cakuti ivya musango uwo vyacitika, mwaiusya ukuti Yeova alamwazwa ukuzizimizya. Uzye angamwazwa uli? Akalonda mwamunena intazi zino mwakwata na vino mukayuvwa. Nupya alaasuka mapepo inu lino mukulilila kuli aliwe. (Masa. 5:3; 1 Pet. 5:7) Fwandi mwapepa kuli Yeova ilingi nu kumunena intazi zino mwakwata. Atalavwanga namwe wakwe vino wavwanzile na Eliya, lelo alalanda namwe ukupitila umwi Izwi Lyakwe, Baibo, nu mwi uvi lyakwe. Malyasi yano mukawelenga muli Baibo yangamuteekezya nu kumwazwa ukuya nu upaalilo. Nupya aina na ya nkazi yangamukomelezya.—Loma 15:4; Ayeb. 10:24, 25.

9. Uzye cuza umutailwe angamwazwa uli?

⁹ Lino Yeova wanenyile Eliya ukupeela imilimo kuli Elisya pakuti amwazwilizya, Elisya waombiile sana pamwi na Eliya nu kumwazwa ukuzizimizya amasakamika yano wakweti. Umu nzila iliyonga kwene, ndi twanena cuza witu vino tukuyuvwa, angatwazwa ukuzizimizya kuli vino vikutusakamika. (2 Yamw. 2:2; Mapi. 17:17) Ndi cakuti mukuyuvwa ukuti kusi wino munganena pa ntazi zino mukweti na vino vikumusakamika, mwapepa kuli Yeova pakuti angamwazwa ukuzana aliwensi wino munganenako intazi zino mukweti na vino mukuyuvwa.

10. Uzye ivyacitikiile Eliya vikatuleenga uli ukuya nu upaalilo, nupya ulayo uwalembwa pali Ezaya 40:28, 29 ukatwazwa uli?

¹⁰ Yeova wazwilizye Eliya ukuzizimizya lino wasakamikwanga nupya waomvile na ucisinka pa myaka iingi. Vino Eliya wapisilemo vikatwazwa ukuya nu upaalilo. I cumicumi ndi twataila Yeova, alatupeela amaka pakuti tutwalilile ukumuombela.—Welengini Ezaya 40:28, 29.

11-13. Uzye ukusakamikwa kwalenzile ivintu viye uli uku yaomvi yakwe Leza yatatu aliko mpiti?

¹¹ Kwaya na yauze aalembwa muli Baibo aakweti  sana masakamika. Hana wazizimizyanga kuli vino umuci muze wamusowekanga pa mulandu wakuti ataakwatanga ana. (1 Sam. 1:2, 6) Ukusakamikwa kwakwe Hana kwamulenzile ukuti aye sana nu ulanda nu kulila sana nupya ataalondanga nu kulya.—1 Sam. 1:7, 10.

¹² Insita zimwi, Umwene Davidi wasakamikwanga sana. Elenganyini pa ntazi zino wapisilemo. Waculanga sana umu melenganyo pa mulandu wa vintu iviipe vino wacisile ukucisila. (Masa. 40:12) Umwanakwe wino watemilwe sana Abusalomu wamupondokiile, nupya wizile akomwa. (2 Sam. 15:13, 14; 18:33) Nupya cuza wakwe Davidi uwali umupalamisye wamusangukiile. (2 Sam. 16:23–17:2; Masa. 55:12-14) Masamu aingi yano Davidi walemvile yakalondolola ivya kutoovola ivya musakamikanga na vino wataile sana Yeova.—Masa. 38:5-10; 94:17-19.

¹³ Mukuya kwa nsita umwi pali ya kalemba ya masamu watandike ukuvwila uzuwa antu aipe. Limwi wafumile umu mupanda wakwe Asafu nupya waombelanga ‘pa ng’anda ikulu yakwe Leza iyakupepelapo.’ Kalemba kwene wii uwa masamu wasakamikwanga sana, nupya pataali icamuzanzyanga. Watandike nu kwelenganya ukuti umu kuombela Leza mutaaya sana ivisuma.—Masa. 73:2-5, 7, 12-14, 16, 17, 21.

14-15. I vyani vino tukusambilila ku yantu yatatu alembwa muli Baibo pali vino tulinzile ukupepa kuli Yeova ukuti atwazwe?

¹⁴ Aomvi yakwe Yeova yatatu atiyalumbulwa papela yataile sana ukuti Yeova wali nu kuyazwa. Yapefile kuli Yeova nu kumunena ivyayasakamikanga. Yamunenyile ivyali uku mwenzo pali vino vyalenzile yasakamikwe. Nupya yatwalilile ukuya uku ng’anda yakwe Yeova iyakupepelamo.—1 Sam. 1:9, 10; Masa. 55:22; 73:17; 122:1.

 ¹⁵ Yeova walangizye uluse nu kwasuka antu kwene yaa wenga na wenga. Hana wizile aya nu mutende wa mu melenganyo. (1 Sam. 1:18) Davidi walemvile ukuti: “Ivikacula umuntu musuma ala ivingi wakwe cimwi. Lelo [Yeova] akamupususya kuli vyonsi sile.” (Masa. 34:19) Nupya umu kuya kwa nsita kalemba wa masamu wayuvwile ukuti Yeova ‘wamulemile ukwi kasa li lunji,’ nupya wamutungululanga umu kutemwa. Wimvile ukuti: “Lelo nemo natemwisya ukukupalamila, we Leza! Akuli wewe we [Yeova] akuno nemo nazina.” (Masa. 73:23, 24, 28) I vyani vino tukusambilila kuli vino vyacitikiile antu yaa? Insita zimwi, tukakwata intazi izikalenga twasakamikwa sana. Nomba tungatwalilila ukuzizimizya ndi tukwelenganya sana pali vino Yeova wazwilizye yauze, ukupepa kuli aliwe ala itumutaila, nu kumuuvwila lino tukucita vyonsi vino watunena ukucita.—Masa. 143:1, 4-8.

16-17. (a) U mulandu ci uno tutalinzile ukutalukila Yeova na antu yakwe? (b) Tungakomeleziwa uli nupya?

¹⁶ Kuli na vyuze ivicindame vino tukusambilila uku yantu yaa yatatu—tutalinzile ukuitalusya kuli Yeova na antu yakwe. (Mapi. 18:1) Ya Nancy, aatandike ukusakamikwa sana lino ya iya yayasiile, yalanzile yati: “Amanda aingi ntalondanga ukulola nanti ukulanda nu muntu aliwensi.  Nomba lino naipaatulanga sana ku ina, alino nayanga sana nu ulanda.” Ivintu vyasenwike lino ya Nancy yazanyile inzila zya kwazwilamo yauze aakweti intazi. Yalanzile yati: “Nakutikanga lino yauze yakulondolola ivyayacuzyanga. Nazanyile ukuti lino nasumbanga sana mano ku yantu yayo ni ntazi zino yakweti, ntasumbanga sana mano uku ntazi zyane na vino napitangamo.”

¹⁷ Tungaya na maka nupya ndi tukuzanwa lyonsi umu kulongana. Lino tuli pa kulongana, tukaleka kuti Yeova aazana inzila na zyuze izya ‘kutwazwilamo nu kutusansamusya.’ (Masa. 86:17) Ndi tuli pa kulongana Yeova akatukomya ukuomvya umupasi wakwe uwa muzilo, Izwi Lyakwe, na antu yakwe. Lino tuli pa kulongana, ‘tukakomelezyanya.’ (Loma 1:11, 12) Nkazi uwi zina lya kuti Sophia walanzile ukuti “Yeova na ina amu nsi yonsi yangazwilizye ukuzizimizya. Icacindime sana kuli nene u kuzanwa uku kulongana pa cilongano citu. Nazana ukuti nga nkuombesya umu mulimo wa kusimikila nu mu cilongano, alino nkata ukusakamikwa.”

18. Uzye Yeova angatupeela cani ndi twatoovoka?

¹⁸ Ndi twatoovoka, lekini twaiusya ukuti Yeova atatulaya sile ukuti uku nkoleelo alasisyapo ivikatusakamika, lelo akatwazwa nu kuzizimizya kuli vino vikatusakamika ndakai. Akatupeela amaka nupya akalenga ‘twalondesya ukumuzanzya’ pakuti twazizimizya intazi.—Filipi 2:13.

19. Uzye ulayo uwaya pali Loma 8:37-39 ukatwazwa uli?

¹⁹ Welengini Loma 8:37-39. Mutumwa Paulo watukomelizye ukuti kusi nanti acimwi icingatupaatula uku kutemwa kwakwe Leza. Uzye tungazwa uli aina na ya nkazi aakazizimizya pa mulandu nu kusakamikwa? Icipande icilondelilepo cilalanda pali vino tungakolanya Yeova lino tukulanga uluse nu kwazwa aina na ya nkazi lino yakusakamikwa.