Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 25

Ná kandíxayó ña̱ chindeétáʼan Jehová xíʼinyó tá ndíʼi̱ní-iniyó

Ná kandíxayó ña̱ chindeétáʼan Jehová xíʼinyó tá ndíʼi̱ní-iniyó

“Xa̱ʼa̱ ña̱ ndóʼi̱ ndíʼi̱ní-inii̱” (1 SAM. 1:15).

YAA 30 Ndióxi̱ miíi̱, yivái̱, migoi̱

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1. ¿Nda̱chun xíniñúʼu kuniso̱ʼoyó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús?

TÁ NI̱KA̱ʼA̱N ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ña̱ koo ki̱vi̱ nu̱ú ndíʼi ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: “Kiʼinníndó kuenta xíʼin miíndó ña̱ va̱ása kundi̱ʼi̱ní-inindó [...] xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ xíniñúʼundó”, á táki̱ʼva káchi nota “ña̱ kundi̱ʼi̱ní-inindó xa̱ʼa̱ ña̱ kuxundó” (Lucas 21:34). ¿Nda̱chun xíniñúʼu kuniso̱ʼo miíyó na̱ cristiano ña̱yóʼo? Saáchi tiempo vitin ndiʼiyó yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo táki̱ʼva ndóʼo inka na̱ yiví.

2. ¿Ndáa tu̱ndóʼo kúú sava ña̱ yáʼa na̱ hermanoyó nu̱ú?

2 Sava ndíʼi̱ní-iniyó xa̱ʼa̱ ku̱a̱ʼá tu̱ndóʼo ña̱ yáʼayó nu̱ú. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo sava na̱ hermano. Iin ta̱ hermano ta̱ naní John, * ta̱ ndóʼo kue̱ʼe̱ ña̱ naní esclerosis múltiple, xa̱a̱ 19 ku̱i̱ya̱ ti̱ndaʼa̱ra ta nda̱kavaní-inira tá sa̱ndákoo ñá síʼírara. Tándi̱ʼi u̱vi̱ saá ná se̱ʼera sa̱ndákooná ña̱ ndasakáʼnuná Jehová. Iin na̱ matrimonio, ta̱ Bob xíʼin ñá Linda ni̱ya̱ʼatuna nu̱ú sava tu̱ndóʼo. U̱vi̱ saána ta̱vánana nu̱ú káchíñuna ta va̱ása níkivika koona ti̱xin veʼena. Soo saátu, iin ta̱ médico ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ñá Linda ña̱ kúúmiíñá iin kue̱ʼe̱ níma̱ñá ña̱ kivi kaʼní-ñaʼá, ta saátu inka kue̱ʼe̱ ña̱ ndeéní.

3. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Filipenses 4:6, 7, ¿ndáaña kivi kandíxayó?

3 Kivi kandíxayó ña̱ kúʼvi̱ní-ini yiváyó Jehová xínira miíyó, ta kúnda̱a̱ va̱ʼa inira nda̱saa ndóʼoyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo. Ta kúni̱ra chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ kuchiñuyó ya̱ʼayó nu̱ú ndiʼi ña̱yóʼo (kaʼvi Filipenses 4:6, 7). * Nu̱ú Biblia va̱xi ku̱a̱ʼá ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ tu̱ndóʼo ña̱ ndo̱ʼo na̱ nda̱sakáʼnu Ndióxi̱, ta káʼa̱nña xíʼinyó nda̱saa chi̱ndeétáʼanra xíʼinna. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ sava na̱ ndo̱ʼo ña̱yóʼo.

“TA̱ ELÍAS, NI̱XI̱YO INIRA TÁKI̱ʼVA ÍYO INI MIÍYÓ”

4. ¿Ndáa tu̱ndóʼo ni̱ya̱ʼa ta̱ Elías nu̱ú, ta nda̱saa ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ ka̱ndíxara Jehová?

4 Ta̱ profeta Elías, ka̱chíñura nu̱ú Jehová tá tiempo ña̱ yo̱ʼvi̱ní ni̱xi̱yo, ta ni̱ya̱ʼara nu̱ú sava tu̱ndóʼo. Ta̱ Acab xi̱kuura iin rey ta̱ va̱ása kándíxa Jehová ña̱ ñuu Israel, ta ti̱ndaʼa̱ra xíʼin ñá Jezabel iin ñaʼá ñá ndi̱va̱ʼaní-ini ñá ndásakáʼnu ndióxi̱ ña̱ Baal. U̱vi̱ na̱yóʼo kúú na̱ ki̱xáʼa ndásakáʼnu ña̱ Baal, ña̱kán kúú ña̱ ki̱xáʼa ndiʼi na̱ ñuu Israel ndásakáʼnunaña, ta xa̱ʼnína ku̱a̱ʼání na̱ profeta Jehová. Soo ta̱ Elías ku̱chiñura ni̱ka̱kura. Saátu va̱ása níndoʼora tá ki̱xi so̱ko̱, chi ka̱ndíxara Jehová (1 Rey. 17:2-4, 14-16). Saátu ka̱ndíxara Ndióxi̱ tá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ profeta vatá ta saátu na̱ ndásakáʼnu ña̱ Baal ña̱ su̱ví ndixa ndióxi̱ kúú ña̱ ndásakáʼnuna, ta chi̱ka̱a̱ra ndee̱ xíʼin na̱ israelita ña̱ ná ndasakáʼnuna Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱ (1 Rey. 18:21-24, 36-38). Ta̱ Elías xi̱nira nda̱saa chi̱ndeétáʼan Jehová xíʼinra ta xi̱ndaarara tá ni̱ya̱ʼara nu̱ú tu̱ndóʼo yóʼo.

Jehová chi̱ndaʼára iin ángel ña̱ chindeétáʼanra xíʼin ta̱ Elías ta taxira ndee̱ ndaʼa̱ra. (Koto párrafo 5 xíʼin 6). *

5, 6. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi 1 Reyes 19:1-4, ¿ndáaña ndo̱ʼo ta̱ Elías, ta ndáaña ke̱ʼé Jehová ña̱ ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱-inira xínirara?

5 (Kaʼvi 1 Reyes 19:1-4). * Soo tá ni̱ka̱ʼa̱n ñá Jezabel ña̱ kaʼníñá ta̱ Elías, ni̱yi̱ʼvíníra. Ña̱kán xi̱nura ku̱a̱ʼa̱nra chí Beer-seba. Nda̱kavaní-inira ta nda̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱ása kúnikara kutakura. ¿Nda̱chun nda̱kavaní-inira? Saáchi iin ta̱ ku̱a̱chi xi̱kuura ta “ni̱xi̱yo inira táki̱ʼva íyo ini miíyó” (Sant. 5:17). Sana ña̱ ni̱ndi̱ʼi̱ní-inira ta ku̱naaníra ña̱kán nda̱kavaní-inira. Ta sana nda̱kanixi̱níra ña̱ va̱ása ndáyáʼviví chiñu ña̱ ke̱ʼéra chi ni va̱ása nínasa̱ma nda̱a̱ ni iin na̱ ñuu Israel ta iinlá miíra kúú ta̱ ndásakáʼnuka Jehová (1 Rey. 18:3, 4, 13; 19:10, 14). Sana ndákanda̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé ta̱ profeta yóʼo, soo Jehová na̱kunda̱a̱-inira xíʼin ña̱ ndóʼora.

6 Jehová va̱ása nínda̱ʼyi̱ra nu̱ú ta̱ Elías xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱ ndóʼora, chi ta̱xira ndee̱ ndaʼa̱ra (1 Rey. 19:5-7). Tándi̱ʼi viíní ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra tasaá ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ íyoní ndee̱ra ña̱ chindeétáʼanra xíʼinra. Saátu ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra ña̱ va̱ása íyo miíra, chi saátu íyo inka 7,000 na̱ israelita na̱ va̱ása níndasakáʼnu ña̱ Baal (1 Rey. 19:11-18). Jehová ni̱na̱ʼa̱ra nu̱ú ta̱ Elías ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínirara.

¿NDA̱SAA CHINDEÉTÁʼAN JEHOVÁ XÍʼINYÓ?

7. ¿Nda̱chun va̱ʼa kúniyó tá ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ chi̱ndeétáʼan Jehová xíʼin ta̱ Elías?

7 ¿Á íyo iin ña̱ sándi̱ʼi̱ní-iniyó vitin? Tá xítoyó ña̱ na̱kunda̱a̱-ini Jehová xíʼin ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Elías va̱ʼaní kúniyó. Saáchi saátu kúnda̱a̱-inira xíʼin ña̱ ndóʼoyó. Xíni̱ra ndáaña va̱ása kuchiñuyó xíʼin, ta saátu ña̱ ndákanixi̱níyó (Sal. 103:14; 139:3, 4). Tá ná kuyatinyó nu̱ú Jehová táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Elías, chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ kuchiñuyó ya̱ʼayó nu̱ú ña̱ sándi̱ʼi̱ní-iniyó (Sal. 55:22).

8. ¿Nda̱saa chindeétáʼan Jehová xíʼinyó ña̱ kuchiñuyó ya̱ʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo?

8 Tá ndíʼi̱ní-iniyó kivi kixáʼa ndakanixi̱níyó ña̱ va̱ása kuchiñuyó xíʼin ña̱ ndóʼoyó ta nda̱a̱ kivi ndakavaní-iniyó. Tá saá ná ndoʼoyó ná ndakaʼányó chi Jehová chindeétáʼanra xíʼinyó. ¿Nda̱saa keʼéra ña̱yóʼo? Káʼa̱nra xíʼinyó ña̱ ná ka̱ʼa̱nyó xíʼinra xa̱ʼa̱ ña̱ sándi̱ʼi̱ní-iniyó ta chindeétáʼanra xíʼinyó (Sal. 5:3; 1 Ped. 5:7). Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ná ka̱ʼa̱n ni̱ʼiyó xíʼinra xa̱ʼa̱ ña̱ ndóʼoyó. Sana va̱ása kuniso̱ʼoyó ña̱ ka̱ʼa̱nra xíʼinyó táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Elías, soo kuniñúʼura tu̱ʼunra xíʼin na̱ ñuura ña̱ ka̱ʼa̱nra xíʼinyó. Ña̱ kaʼviyó nu̱ú Biblia sandíkoña-iniyó ta kandíxayó ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ taxira. Saátu na̱ hermano chika̱a̱na ndee̱ xíʼinyó (Rom. 15:4; Heb. 10:24, 25).

9. ¿Nda̱saa kivi chindeétáʼan iin na̱ migoyó xíʼinyó?

9 Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Elías ña̱ ná taxira chindeétáʼan ta̱ Eliseo xíʼinra ña̱ keʼéra chiñura. Saátu ta̱xira ta̱yóʼo ña̱ koora migora ta chindeétáʼanra xíʼinra tá ndákavaní-inira. Saátu miíyó tá kúúmiíyó iin migoyó na̱ va̱ʼa kítáʼanyó xíʼin, na̱yóʼo kivi chindeétáʼanna xíʼinyó tá ndíʼi̱ní-iniyó (2 Rey. 2:2; Prov. 17:17). Tá túviyó ña̱ kǒo iin na̱ migoyó na̱ natúʼunyó xíʼin, ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ ndani̱ʼíyó iin na̱ hermano na̱ kivi taxi ndee̱ ndaʼa̱yó.

10. a) ¿Ndáaña kándíxayó tá kúnda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Elías? b) ¿Nda̱saa chíndeétáʼan ña̱ káʼa̱n Isaías 40:28, 29 xíʼinyó?

10 Jehová chi̱ndeétáʼan xíʼin ta̱ Elías ña̱ ku̱chiñura xíʼin ña̱ ndo̱ʼora ta va̱ʼaní ka̱chíñura nu̱úra ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱. Ña̱ ndo̱ʼo ta̱ profeta yóʼo chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kándíxayó ña̱ chindeétáʼan Jehová xíʼinyó. Sana ya̱ʼayó nu̱ú ña̱ ndi̱ʼi̱ní-iniyó xíʼin ta ndakavaní-iniyó. Soo tá kándíxayó Jehová, miíra taxi ndee̱ ndaʼa̱yó ña̱ ndakundeéyó kachíñuyó nu̱úra (kaʼvi Isaías 40:28, 29). *

ÑÁ ANA, TA̱ DAVID XÍʼIN IIN TA̱ SALMISTA KA̱NDÍXANA JEHOVÁ

11-13. ¿Ndáaña ndo̱ʼo u̱ni̱ na̱ nda̱sakáʼnu Ndióxi̱ tá ya̱chi̱?

11 Nu̱ú Biblia ndáni̱ʼíyó ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ inkaka na̱ ni̱ya̱ʼa nu̱ú tu̱ndóʼo. Tá kúú ñá Ana, nda̱kavaní-iniñá saáchi va̱ása níkivi koo se̱ʼeñá ta xi̱kukaʼanní nu̱úñá, saáchi ná inka ñá síʼí yiíñá ta̱ Elqaná xi̱xakundaanáñá (1 Sam. 1:2, 6). Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ndi̱ʼi̱ní-iniñá ta xi̱xakuñá nda̱a̱ ku̱a̱ʼa̱n so̱ko̱ iniñá (1 Sam. 1:7, 10).

12 Saátu ta̱ rey David ndo̱ʼora sava ña̱ʼa. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼora. Nda̱kavaní-inira xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱ xi̱keʼéra (Sal. 40:12). Ta se̱ʼera ta̱ Absalón, ta̱ kúʼvi̱ní-inira xínira xi̱kuni̱ra kindaara chiñu ndaʼa̱ra ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ni̱xi̱ʼi̱ra (2 Sam. 15:13, 14; 18:33). Saátu iin ta̱ kítáʼan va̱ʼaní xíʼinra nda̱kutáʼanra xíʼin na̱ sáa̱-ini xíniñaʼá (2 Sam. 16:23-17:2; Sal. 55:12-14). Ku̱a̱ʼání salmo ña̱ ka̱ʼyíra káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kavaní-inira, soo káʼa̱ntuña xa̱ʼa̱ ña̱ ka̱ndíxaníra Jehová (Sal. 38:5-10; 94:17-19).

¿Ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼin ta̱ salmista ña̱ kusi̱í tuku inira ña̱ kachíñura nu̱ú Jehová? (Koto párrafo 13 nda̱a̱ 15). *

13 Tá ni̱ya̱ʼa tiempo, iin ta̱ salmista ta̱ ka̱chíñu templo ña̱ ñuu Jerusalén, sana iin ta̱ veʼe ta̱ levita Asaf xi̱kuura, nda̱kavaní-inira. Ki̱xáʼara sáa̱ra chi na̱ kéʼé ña̱ kini va̱ʼaní íyona, ta va̱ása si̱íka níxi̱yo inira. Ta nda̱a̱ ki̱xáʼara xíka-inira xa̱ʼa̱, á ndixa ndáyáʼvi ña̱ va̱ʼa ña̱ táxi Ndióxi̱ ndaʼa̱ na̱ káchíñu nu̱úra (Sal. 73:2-5, 7, 12-14, 16, 17, 21).

14, 15. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ndo̱ʼo u̱ni̱ saá na̱yóʼo?

14 U̱ni̱ saá na̱ nda̱sakáʼnu Jehová na̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱, ku̱yatinna nu̱úra ña̱ chindeétáʼanra xíʼinna. Ta̱vána ndiʼi ña̱ sándi̱ʼi̱-inina tá xi̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra. Ta káxiní ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra nda̱chun ndíʼi̱ní-inina. Ta va̱ása nísandákoona ña̱ ku̱ʼu̱nna nu̱ú ndátakana ña̱ ndasakáʼnunara (1 Sam. 1:9, 10; Sal. 55:22; 73:17; 122:1).

15 Ndióxi̱yó, ta̱ kúndáʼvi-ini xíni miíyó, xi̱niso̱ʼora ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna ta chi̱ndeétáʼanra xíʼinna. Ñá Ana ku̱táxin-iniñá (1 Sam. 1:18). Ta̱ David ka̱ʼyíra ña̱yóʼo: “Ku̱a̱ʼání kúú tu̱ndóʼo íyo nu̱ú na̱ nda̱kú íyo ini, soo Jehová sáka̱kurana nu̱ú ndiʼi ña̱yóʼo” (Sal. 34:19). Ta ta̱ salmista xi̱nira nda̱saa ta̱xi Jehová consejo ndaʼa̱ra ta ni̱na̱ʼa̱ra nu̱úra yichi̱ nu̱ú xíniñúʼu ku̱ʼu̱nra. Xi̱tara yaa yóʼo nu̱úra: “Nu̱ú miíi̱ ña̱ va̱ʼa kúúña kuyatii̱n nu̱ú Ndióxi̱. Jehová kúú ta̱ kándíxai̱ sakǎku yi̱ʼi̱” (Sal. 73:23, 24, 28). ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ndo̱ʼo u̱ni̱ na̱yóʼo? Ña̱ sava yichi̱ ndi̱ʼi̱ní-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ íyo tu̱ndóʼo nu̱úyó. Soo kuchiñuvayó ya̱ʼayó nu̱úña tá ná ndakanixi̱níyó nda̱saa chi̱ndeétáʼan Jehová xíʼin inkana, saátu ná ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ta ná keʼéyó ndiʼi ña̱ káʼa̱nra xíʼinyó (Sal. 143:1, 4-8).

NÁ KANDÍXAYÓ JEHOVÁ TA VA̱ʼANÍ KOOYÓ

Tá xa̱ʼa̱, iin ñá hermana xi̱kuni̱ñá kuxíkañá nu̱ú inkana, soo va̱ʼa ku̱niñá tá ndu̱kúñá nda̱saa chindeétáʼanñá xíʼin inkana. (Koto párrafo 16 xíʼin 17).

16, 17. a) ¿Nda̱chun va̱ása xíniñúʼu kuxíkáyó nu̱ú Jehová xíʼin na̱ hermano? b) ¿Nda̱saa kivi ndakiʼinyó ndee̱?

16 Íyo inka ña̱ sákuaʼayó xíʼin ña̱ ndo̱ʼo u̱ni̱ saá na̱yóʼo: ná va̱ása kuxíkayó nu̱ú Jehová ni nu̱ú na̱ káchíñu nu̱úra (Prov. 18:1). Ñá Nancy, ni̱xo̱ʼvi̱níñá tá sa̱ndákoo yiíñá miíñá. Káchiñá: “Ku̱a̱ʼání ki̱vi̱ va̱ása níxikuni̱i̱ kunii̱ nda̱a̱ ni iin na̱ yiví ni ña̱ ka̱ʼi̱n xíʼinna. Soo tá ndeéka kúxíkai̱ nu̱ú inkana ndeéka ku̱suchí-inii̱”. Soo na̱samava iniñá tá ki̱xáʼañá ndúkúñá nda̱saa chindeétáʼanñá xíʼin inka na̱ yáʼa nu̱ú tu̱ndóʼo. Káchiñá: “Xi̱xiniso̱ʼo va̱ʼi̱ ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nna xíʼi̱n xa̱ʼa̱ ña̱ ndóʼona. Kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ tá xítoi̱ nda̱saa ndóʼona ta xóʼvi̱-inii̱ xa̱ʼa̱na va̱ása ndákaʼánkai̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ndóʼo miíi̱”.

17 Kiviva ndakiʼinyó ndee̱ tá ná ku̱ʼu̱nyó reunión. Tá xáʼa̱nyó kúni̱ kachiña ña̱ táxiyó ná chindeétáʼan Jehová xíʼinyó ta sandíkora-iniyó (Sal. 86:17). Ti̱xin reunión kúú nu̱ú táxira espíritu santora ndaʼa̱yó ta saátu tu̱ʼunra ña̱ táxi ndee̱ ndaʼa̱yó. Kán kúú nu̱ú kivi chika̱a̱yó ndee̱ xíʼin táʼanyó (Rom. 1:11, 12). Iin ñá hermana ñá naní Sofía káchiñá: “Jehová xíʼin na̱ hermano chi̱ka̱a̱nína ndee̱ xíʼi̱n. Ña̱ xi̱xaʼi̱n reunión kúú ña̱ xi̱ndayáʼvika nu̱úi̱. Kíʼi̱n kuenta ña̱ tá ndeéka chíka̱a̱i̱ ndee̱ ña̱ ku̱ʼi̱n natúʼi̱n xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta chindeétáʼi̱n xíʼin inkana ti̱xin congregación, saá kúú ña̱ ndakúka íyo inii̱ ña̱ yáʼi̱ nu̱ú tu̱ndóʼo”.

18. ¿Ndáaña kivi taxi Jehová ndaʼa̱yó tá ndákavaní-iniyó?

18 Tá ndákava-iniyó ná ndakaʼányó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n Jehová, ña̱ su̱ví kuití chí nu̱únínu sandiʼi-xa̱ʼa̱ra ndiʼi ña̱ sáxo̱ʼvi̱-iniyó chi saátu tiempo vitin chíndeétáʼanra xíʼinyó. Miíra táxi ndee̱ ndaʼa̱yó ña̱ kuchiñuyó xíʼin tu̱ndóʼo ña̱ ndóʼoyó (Filip. 2:13).

19. ¿Ndáaña káʼa̱n Romanos 8:37-39 xíʼinyó?

19 (Kaʼvi Romanos 8:37-39). * Ta̱ apóstol Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa va̱ása kuchiñu sakúxíka miíyó nu̱ú Ndióxi̱ ta̱ kúʼvi̱-ini xíni miíyó. Soo, ¿nda̱saa kivi chindeétáʼanyó xíʼin na̱ hermano na̱ ndóʼo tu̱ndóʼo? Nu̱ú ña̱ inka artículo ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nda̱saa kundáʼvi-iniyó kuniyóna ta chindeétáʼanyó xíʼinna táki̱ʼva kéʼé Jehová.

YAA 44 Chindeé yi̱ʼi̱ nu̱ú tu̱ndóʼo

^ párr. 5 Tá ku̱a̱ʼání tiempo ná xo̱ʼvi̱yó kivi kiʼin kue̱ʼe̱ miíyó á ndakava-iniyó. ¿Nda̱saa kivi chindeétáʼan Jehová xíʼinyó? Nu̱ú ña̱ artículo yóʼo ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nda̱saa chi̱ndeétáʼan Jehová xíʼin ta̱ profeta Elías. Saátu ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ u̱ni̱ ejemplo ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱, ña̱ na̱ʼa̱ nu̱úyó ndáaña keʼéyó ña̱ kivi chindeétáʼan Jehová xíʼinyó.

^ párr. 2 Nu̱ú ña̱ artículo yóʼo na̱sama ki̱vi̱na.

^ párr. 3 Filipenses 4:6, 7: “Kǒo kundi̱ʼi̱-inindó xa̱ʼa̱ ni iin ña̱ʼa, ndiʼiña ka̱ʼa̱nndó xa̱ʼa̱ xíʼin Ndióxi̱, ta taxindó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ra ta ka̱ʼa̱nndó xíʼinra xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱ndó; tasaá Ndióxi̱ taxira ña̱ táxin koo inindó ña̱ káʼnuka nu̱úka ña̱ ndákanixi̱ní inkana, ta ña̱yóʼo kundaaña níma̱ndó ta saátu ña̱ ndákanixi̱níndó, ta xa̱ʼa̱ ta̱ Cristo Jesús taxira ña̱yóʼo ndaʼa̱ndó”.

^ párr. 5 1 Reyes 19:1-4: “Tasaá ta̱ Acab na̱túʼunra xíʼin ñá Jezabel xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ke̱ʼé ta̱ Elías ta saátu xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱saa xa̱ʼníra ndiʼi na̱ profeta xíʼin espada. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ñá Jezabel chi̱ndaʼáñá iin ta̱a ku̱a̱ʼa̱nra nu̱ú ta̱ Elías, ña̱ ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: ‘Saá ná keʼé na̱ ndióxi̱ xíʼi̱n, tá taa̱n hora yóʼo va̱ása ni̱keʼíi̱ xíʼún táʼan ña̱ ke̱ʼún xíʼin iin iin na̱ profeta’. Ta ta̱yóʼo ni̱yi̱ʼvíníra. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo nda̱koora ta ku̱a̱ʼa̱nra ña̱ ná va̱ása kaʼnínara, ta ni̱xa̱a̱ra chí Beer-seba ña̱ kítáʼan xíʼin ña̱ ñuu Judá. Takán sa̱ndákoora ta̱ káchíñu nu̱úra. Ta̱ Elías ni̱xi̱ka xáʼara iníí ki̱vi̱ ña̱ desierto, ta ni̱xa̱a̱ra xi̱ko̱ora xa̱ʼa̱ iin yitu̱n ta ki̱xáʼara káʼa̱nra ña̱ kúni̱ra kuvira, ta káchira: ‘Xa̱a̱ va̱ʼa Jehová va̱ása kúni̱kai̱ kutakui̱, chi va̱ása íyoi̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo na̱ xi̱ndasakáʼnu yóʼó tiempo xi̱naʼáʼ”.

^ párr. 10 Isaías 40:28, 29: “¿Á xa̱a̱ xíni̱ún? ¿Á xa̱a̱ xíniso̱ʼún? Jehová kúú ta̱ i̱xava̱ʼa iníísaá ñuyǐví, ta̱yóʼo kúú Ndióxi̱. Ni loʼo kǒo kúnaara. Ndiʼi ña̱ʼa kúnda̱a̱-inira xíʼin. Táxira ndee̱ ndaʼa̱ na̱ ku̱naa; ta táxira koo ku̱a̱ʼá ndee̱ na̱ xa̱a̱ ku̱a̱ʼa̱n kúvitá”.

^ párr. 19 Romanos 8:37-39: “Nu̱ú ndiʼi ña̱yóʼo kúchiñuvayó yáʼayó nu̱úña chi ta̱ kúʼvi̱ní-ini xíni miíyó chíndeétáʼan xíʼinyó. Kándíxai̱, chi ni tákuyó ta ni ni̱xi̱ʼi̱yó, ta ni na̱ ángel, ta ni na̱ chíñu, ni ña̱ʼa ña̱ íyo vitin, ni ña̱ʼa ña̱ ná kixi, ni ndee̱ ña̱ kúúmií iinna, ni ña̱ʼa ña̱ súkun ta ni ña̱ʼa ña̱ kúnu, ta nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa va̱ása kuchiñu sakúxíka miíyó nu̱ú ña̱ kúʼvi̱ní-ini Ndióxi̱ xíni̱ra miíyó xa̱ʼa̱ ta̱ Cristo Jesús tátayó”.

^ párr. 57 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Ta̱ ángel Jehová kúee ndániʼira ta̱ Elías ta káʼa̱nra xíʼinra ná kuxura ta koʼora ti̱kui̱í.

^ párr. 59 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Iin ta̱ sana xi̱kuu veʼe ta̱ Asaf kúsi̱íní-inira xítara ta káʼyíra salmo xíʼin inkaka na̱ levita.