ESHI oshiwana shaIsrael shonale sha li tashi lilongekidile okutauluka omulonga waJordan shi ye koshilongo oko Kalunga a li e shi udanekela, osha li she uya okutalelwa po kovanhu vamwe. Ovanhu ovo va li ve uya oku va talela po ova li ovakainhu ovo vehe fi Ovaisrael nova li va shiva ovalumenhu koshivilo. Otashi dulika sha li tashi monika shi li omhito iwa kOvaisrael okuya koshivilo. Okupanga oukaume novanhu vape, okundanisha nosho yo okulya oikulya iwa okwa li kuhokwifa. Nonande eenghedindjikilile nosho yo eenghedi dovakainhu ovo kada li ngaashi odo Ovaisrael ve lihonga mOmhango yaKalunga, ovalumenhu Ovaisrael vamwe otashi dulika va li tave lipopile kutya: ‘Otu shii osho shi li mondjila naasho sha puka. Ohatu ka katuka pandunge.’

 Oshike sha li sha ningwa po? Ombiibeli oya ti: “Ovanhu va hovela okuhaela novana oukadona Ovamoab.” Paulelalela, ovakainhu ovo ova li va hala ovalumenhu Ovaisrael va longele oikalunga. Naasho osho va li va ninga. ‘Jehova okwa li a handukila Ovaisrael.’ — Num. 25:1-3.

Ovaisrael ovo ova li va nyona Omhango yaKalunga meenghedi mbali: Ova li ve linyongamena oikalunga nova li va haela. Ovanhu omayovi vomuvo ova li va fya omolwokuhadulika kuKalunga. (Ex. 20:4, 5, 14; Deut. 13:6-9) Oshike sha li shiyahameka shi na sha noshiningwanima osho shinyemateka? Opefimbo opo sha li sha ningwa. Ngeno ovalumenhu ovo ova li inava nyona Omhango yaKalunga, ngeno Ovaisrael omayovi ova tauluka diva Jordan ndele tava i mEdu lEudaneko. — Num. 25:5, 9.

Omuyapostoli Paulus okwa shanga kombinga yoiningwanima oyo a ti: “Ei aishe oya ningilwa venya i kale elondwelo kufye noya shangwa oku tu kumaida, ofye ava twa hangika komaxulilo omafimbo ounyuni.” (1 Kor. 10:7-11) Nopehe na omalimbililo, Satana okwa li a hafa eshi Ovaisrael vamwe va nyona sha kwata moiti ndele tava kala inava ya mEdu lEudaneko. Itashi ka kala tuu pandunge okutula moilonga elondwelo olo molwaashi otu shii kutya Satana ine tu halela sha shiwa, ndele okwa hala ashike oku tu imba okuya mounyuni mupe waKalunga!

Satana okwa tana Ovakriste nota longifa eemwiyo odo e shii nawa noda pondola mokuyula ovanhu vahapu. Ngaashi sha popiwa nale shi na sha nOvaisrael, okwa li a longifa oluhaelo. Kunena, oluhaelo oli li natango omwiyo wa nyika oshiponga. Onghedi imwe hai pondola oyo tai dulu oku tu yula oyo okutala omafano oipala.

Kunena, omunhu ota dulu okutala omafano oipala meholeko. Omido da ya, omunhu oo a li a hala okutala omafano oipala okwa li e na okuya keenhele oko haku ulikwa eemuvi inadi koshoka ile keenhele oko haku landifwa omambo e na omafano oipala. Otashi dulika ovanhu vahapu va li ihava i keenhele odo molwaashi ova li hava kala va fya ohoni okumonika kuvamwe. Ashike paife, omunhu oo ha i kointaneta ota dulu okutala omafano oipala koilonga ile nokuli ngeenge e li motuwa. Nomoilongo ihapu, ovalumenhu novakainhu otava dulu okutala omafano oipala ve li momaumbo.

Hasho ashike osho. Oikwaelektronika oye shi ninga shipu okutala omafano oipala. Ngeenge ovanhu tava ende momapandavanda ile ve li meebesa ile momashina, otava dulu okutala omafano oipala koikwaelektronika yavo.

Molwaashi osha ninga shipu okutala omafano oipala nokuholeka kutya omunhu ihe a tale, omafano oipala ohaa yahameke ovanhu vahapu kunena shi dulife nale. Ovanhu vahapu ovo hava tale omafano oipala ova nyona po eehombo davo, okufimanekwa kwavo nosho yo eliudo lavo. Naasho shinyemateka unene oshosho kutya, otava nyono po ekwatafano lavo naKalunga. Oto dulu okukala noushili kutya omafano oipala ohaa yahameke ovo have a tale. Omafano oipala ohaa kumu ovanhu nai unene, noilanduliko ii oyo ohai kala efimbo lile, nomafimbo amwe omunhu iha dimbwa filufilu oilanduliko oyo.

Ohatu dulu okukala noushili kutya Jehova oha amene ovanhu komwiyo oo waSatana. Ngeenge otwa hala Jehova e tu amene, otu na okuninga osho ovalumenhu Ovaisrael va li va dopa okuninga, ‘okupwilikina kondaka yaye,’ ile tu tye okudulika filufilu kuye. (Ex. 19:5) Otwa pumbwa okushiiva kutya Kalunga oku tonde omafano oipala. Omolwashike hatu tile ngaho?

Diladila kwaashi: Eemhango odo Kalunga a li a pa oshiwana shaIsrael oda li da yooloka ko keemhango doiwana imwe pefimbo olo. Otadi yelekanifwa nekuma olo la li le va amena kenwefemo loiwana imwe. (Deut. 4:6-8) Eemhango odo oda popya oshili ya fimana kutya: Jehova oku tonde oluhaelo.

Jehova okwa tumbula oinima inai koshoka oyo ya li hai ningwa koiwana oyo ya li ya dingilila Ovaisrael nokwe va lombwela a ti: “Inamu ninga ngaashi tashi longwa medu laKaanan, oko handi  mu twala. . . . Edu la nyatekwa. Ndele Ame ohandi ke li kwatela onghone molwoilonga yavo ii.” Kalunga kaIsrael omuyapuki okwa li a tala ko onghalamwenyo yOvakaanan inai koshoka nomolwaasho a li a popya kutya edu omo ve li ola nyata. — Lev. 18:3, 25

Nonande Jehova okwa li a handukila Ovakaanan, ovanhu vamwe ova li va twikila okuhaela. Konima yomido 1 500, Paulus okwa li a popya kombinga yoiwana omo mwa li Ovakriste kutya ‘oya fifa omaliudo ayo.’ Paulelalela, oya li ye “liefela mouhalu okuwanifa ashishe osho sha nyata molwisho.” (Ef. 4:17-19) Nokunena, ovanhu vahapu ove liefela moluhaelo. Ovakriste vashili ove na okuninga ngaashi tava dulu opo va henuke okutala oinima inai koshoka oyo tai ningwa kovanhu ovo ihava longele Jehova.

Omafano oipala ihaa fimanekifa Kalunga. Kalunga okwa shita ovanhu oshifeka shaye nokwe tu shita tu na oukwatya wokushiiva kutya oshinima shonhumba oshi li mondjila ile osha puka. Kalunga okwa li e li mondjila e shi a tula po eemhango di na sha nomilele. Okwa li a hala omilele di kale ashike hadi hafelwa kovalihomboli. (Gen. 1:26-28; Omayel. 5:18, 19) Ndele ongahelipi shi na sha naavo hava xumifa komesho omafano oipala? Otave lidimbike filufilu omifikamhango daKalunga dopaenghedi. Ovanhu ovo hava xumifa komesho omafano oipala inava fimaneka Jehova. Kalunga ota ka tokola ovo have lidimbike omifikamhango daye mokuxumifa komesho oinima inai koshoka. — Rom. 1:24-27.

Ndele ongahelipi shi na sha naavo hava lesha ile hava tale owina omafano oipala? Vamwe otashi dulika ve udite kutya okulesha ile okutala omafano oipala oku li onghedi yokulihafifa inai nyika oshiponga. Ashike paulelalela otava yambidida ovo inava fimaneka omifikamhango daJehova. Otashi dulika halo elalakano lavo eshi va hovela okutala omafano oipala. Kakele kaasho, Ombiibeli oye shi yelifa nawa kutya ovo hava longele Kalunga kashili ove na okutonda filufilu omafano oipala. Ombiibeli oya ti: “Akutu onye ava, mu hole Omwene, tondeni owii!” — Eps. 97:10.

Nokuli naavo va hala okuhenuka okutala omafano oipala otashi dulika va mone shidjuu. Otu li ovalunde, notu na okukondjifa omahalo opamilele inaa koshoka. Shikwao vali, molwaashi otu li ovalunde, otashi dulika tu lipopile kutya inashi  puka okutala omafano oipala. (Jer. 17:9) Ashike vamwe ovo va ninga Ovakriste ova findana molwoodi olo. Okukala u shii oshinima osho otaku dulu oku ku twa omukumo ngeenge naave oto lu olwoodi la tya ngaho. Didilika nghee Eendjovo daKalunga tadi dulu oku ku kwafela u henuke omwiyo waSatana u na sha nokutala omafano oipala.

Ngaashi sha popiwa metetekelo, Ovaisrael vahapu ova li va kulika omahalo a puka fiyo osheshi va ninga osho she va etela oidjemo inyikifa oluhodi. Oshinima sha tya ngaho otashi dulu oku tu ningilwa kunena. Omumwaina waJesus, Jakob, okwa popya a ti: “Keshe umwe ota hongaulwa kokahalu kaye mwene, oko hake mu shili notake mu heke; nokahalu ngeenge ka fimbapala, otaka dala oulunde.” (Jak. 1:14, 15) Ngeenge omunhu okwa efa omahalo inaa koshoka a kule muye, mokweendela ko kwefimbo ota ka nyona. Onghee otwa pumbwa okukondjifa okweefa po okudiladila oinima inai koshoka.

Ngeenge oto twikile okudiladila oinima inai koshoka, katuka diva onghatu. Jesus okwa ti: “Ndele eke loye ile omhadi yoye, ngeenge tai ku hongaula, i teta ko ove u i ekeleshi; . . . Neisho loye ngeenge tali ku hongaula, li kolola mo, ove u li ekeleshi.” (Mat. 18:8, 9) Jesus ka li a hala kutya otu na okuyahameka omalutu etu. Okwa li a longifa efaneko opo e tu kwafele tu ude ko kutya otwa pumbwa okweefa po okudiladila oinima inai koshoka meendelelo. Ongahelipi hatu dulu okutula moilonga omayele oo e na sha nomafano oipala?

Ngeenge owa i ponhele opo pe na omafano oipala, ino diladila kutya, ‘Ohandi ka katuka pandunge.’ Alula ko omesho oye meendelelo. Dima o-TV divadiva. Dima okompiyuta ile oshikwaelektronika diva. Diladila koshinima osho sha koshoka. Okuninga ngaho otaku dulu oku ku kwafela u pangele omadiladilo oye ponhele yokweefa omahalo inaa koshoka e ku pangele.

Ongahelipi ngeenge owa efa po filufilu okutala omafano oipala, ndele omafimbo amwe oho dimbuluka osho wa li wa mona? Omunhu ota  dulu okudimbuluka omafano oipala ile oku a diladila oule wefimbo. Osho otashi dulu okuningwa efimbo keshe. Ngeenge osho osha ningwa, otashi dulika u ninge oshinima inashi koshoka, ngaashi okulidanena koilyo yoludalo. Kala u shii kutya omadiladilo oo otaa dulu oku ku hanga efimbo keshe, onghee kala we lilongekida oku a kondjifa.

Kala wa tokola toko okudiladila nokukatuka ngaashi Kalunga a hala u ninge. Kala ngaashi omuyapostoli Paulus, oo a li a hala ‘okudenga olutu laye nokulidulikifa.’ (1 Kor. 9:27) Ino efa u pangelwe komahalo inaa koshoka. “Shitukeni vape momadiladilo eni, opo mu shiive okukonakona ehalo laKalunga olilipi, naashi shiwa, sha wapalela nosha wana.” (Rom. 12:2) Dimbuluka: Okudiladila nokukatuka metwokumwe nehalo laKalunga ohaku eta embilipalelo linene shi dulife okuninga oinima inai koshoka.

Kendabala okukoneka eevelishe donhumba mOmbiibeli. Opo nee ngeenge owa hovele okudiladila oinima inai koshoka, diladila keevelishe odo. Omishangwa ngaashi Epsalme 119:37; Jesaja 52:11; Mateus 5:28; Ovaefeso 5:3; Ovakolossi 3:5; nosho yo 1 Ovatessaloniki 4:4-8 otadi ke ku kwafela u kale ho tale ko omafano oipala ngaashi Jehova he a tale ko nou shiive kutya okwa teelela u ninge shike.

Ongahelipi ngeenge omafimbo amwe oho kala u udite kutya ito dulu okukondjifa okutala ile okudiladila oinima inai koshoka? Shikula noukeka oshihopaenenwa shaJesus. (1 Pet. 2:21) Konima eshi Jesus a ninginifwa, Satana okwa twikila oku mu yeleka. Jesus okwa li a ninga po shike? Okwa twikila okukondjifa omayeleko oo. Jesus okwa li a tofa omishangwa da yoolokafana eshi ta kondjifa omayeleko aSatana. Okwa ti: “Dja po Satana,” na Satana okwa li e mu efa. Ngaashi ashike Jesus a li ina sholola okukondjifa Ondiaboli, nafye inatu sholola. (Mat. 4:1-11) Satana nounyuni waye otava ka kendabala oku tu diladilifa oinima inai koshoka, ashike inatu efa oku va kondjifa. Oto dulu okufindana mokukondjifa okutala omafano oipala. Jehova ota dulu oku ku kwafela u finde omutondi woye.

Twikila okwiilikana kuJehova noku mu pula e ku kwafele. Paulus okwa ti: “Oufyoona weni u shiivifileni Kalunga . . . nombili yaKalunga ei i dule eendunge adishe, otai ka amena omitima deni nomadiladilo eni muKristus Jesus.” (Fil. 4:6, 7) Kalunga ote ke ku pa ombili yopamadiladilo i ku kwafele u kondjife osho sha puka. Ngeenge owa ehene popepi naJehova, ‘naye ota ka ehena popepi naave.’ — Jak. 4:8.

Ohatu ka kala twa amenwa keemwiyo daSatana ngeenge otwa kaleke ekwatafano letu nOmunamapangelo weshito alishe la kola. Jesus okwa ti: “Omupangeli wounyuni [Satana] ou te uya, oye ke na nande sha mwaame.” (Joh. 14:30) Omolwashike Jesus a li e na elineekelo la tya ngaho? Okwa yelifa a ti: “Naau a tuma nge oku li pwaame. Ina fiya nge po andike, osheshi ohandi longo ashishe eshi she mu wapalela.” (Joh. 8:29) Ngeenge owa ningi oinima oyo tai hafifa Jehova, naave ite ke ku fiya po. Henuka omwiyo wokutala omafano oipala, na Satana ita ka dula oku ku yula.