BENA ISALELA byo benengezhezhenga kuba’mba babuke Mukola wa Yodano kuya mu ntanda Lesa yo ebalayile, kwaishile benyi. Bano benyi bajinga banabakazhi ba mu bisaka bikwabo kabiji baichile banabalume ku kijiilo. Kino kyamwekele nobe kintu kyawama bingi kyabulanga kumwekamwekapo ne. Kyamweka baumvwine bingi bulongo pa kuyuka’mba basakwikala na balunda ba katataka, kuzha ne kuja kajo kawama. Nangwa kya kuba bisho ne byubilo bya bano banabakazhi byapusene na Mizhilo Lesa yo apele bena Isalela, kyamweka banabalume bamo bena Isalela balangulukilenga’mba: ‘Twayuka kyawama ne kyatama. Kechi basakwitutwala mungi ne.’

 Ki ka kyamwekele? Jishimikila ja mu Baibolo jitubuula’mba: “[Bena Isalela] batatwile kuba bulalelale na banabakazhi bena Moabu.” Kabiji kine kintu kyakebelenga bano banabakazhi ke kulengela banabalume bena Isalela kutendeka kupopwela balesa ba bubela. Ne kya kine, byobyo baubile. “Bukaji bwa Yehoba bwabuukijiile bena Isalela” na mambo a kino.—Bala. 25:1-3.

Bano bena Isalela bazhilulwile Mizhilo ya Lesa mu ano mashinda abiji: Kufukamina bankishi, ne kuba bulalelale. Bavula bafwile na mambo a kubula kukookela Lesa. (Lupu. 20:4, 5, 14; Mpitu. 13:6-9) Mambo ka byubilo byabo o byaletejile bulanda bukatampe? Inge kya kuba’mba bano banabalume kechi bazhilulwile Mizhilo ya Lesa ne, bano bena Isalela bonse inge baabukile Yodano ne kutwela mu Ntanda ya Mulaye.—Bala. 25:5, 9.

Mutumwa Paulo waambilepo pa kino kyamwekele amba: “Abya bintu bibamwekejilenga kwikala bya kufunjilako, kabiji bebinembele kwitujimunako atweba bo yafikila mpelo ya buno bwikalo.” (1 Ko. 10:7-11) Kwa kubula ne kuzhinaukatu ne, Satana watemenwe bingi bena Isalela bamo byo balengele mambo a bulala ne kwibalengela kubula kutwela mu Ntanda ya Mulaye. Onkao mambo, kyafwainwa kuwama bingi inge atweba twaumvwina luno lujimuno, mambo twayuka’mba Satana ubena kukeba kwitulengela kukankalwa kutwela mu ntanda ipya ya Lesa.

Satana ukeba kusendula bena Kilishitu, kabiji wingijisha mashinda a bujimuku o ayuka’mba engila bulongo. Byonka byo twaambapo kala, Satana waingijishe kakose ka bulalelale ku bena Isalela. Ne lelo jino bulalelale ko kakose katama bingi ko abena kwingijisha. Jishinda jimo jakonsha kwitulengela kufwa mu kano kakose ke bya mulekese.

Lelo jino, muntu wakonsha kutamba bya mulekese kwa kubula bantu bakwabo kuyuka amba byo byo abena kuba. Myaka ya kunyuma kwe, muntu pa kuba’mba atambe bya mulekese, kana waya mu bishimikwa mo batambisha mafilimu abula kufwainwa nangwa kuya mu mashitolo mo bapotesha mabuku muji bipikichala bya mulekese. Kyamweka bavula kechi bayanga mu ano mapunzha nangwa kupichila pepi ne, bachinanga’mba basakwibamona ku bantu. Pano luno, muntu wakonsha kuya pa Intaneti ne kutamba bya mulekese ku nkito nangwatu mu motoka. Kabiji mu byalo byavula, mwanamulume nangwa mwanamukazhi wakonsha kutamba bya mulekese mu nzubo yanji.

Kechi byo byonkatu ne. Mafoni ne biñambañamba bikwabo byalengela bya mulekese kusampukila ne pa katele. Inge bantu babena kwenda mu mikwakwa nangwa baji mu sakya nangwa mu shitima, bakonsha kutamba bya mulekese pa biñambañamba byabo.

Na mambo a kuba’mba kyapeela bingi kutamba bya mulekese kabiji kyakatazha kuyuka inge muntu ubena kwibitamba, bya mulekese bibena konauna bantu bavula bingi luno kukila byo kyajinga kala. Bantu bavula batamba bya mulekese babena konauna masongola abo, mushingi ubena kupwa, kabiji babena konauna ne jiwi jabo ja mu muchima. Ne kyakilamo kutama, babena konauna bulunda bwabo na Lesa. Mwakonsha kushiinwa kuba’mba bya mulekese bibena konauna boba bebitamba. Javula bibena konauna milanguluko ne byubilo bya bantu. Bakonsha kutokesha milanguluko ne byubilo byabo pachepache, pano bino, papita kimye kyabaya pa kuba’mba bifume mu michima yabo.

Pano bino, twafwainwa kuyuka kuba’mba Yehoba wakonsha kwituzhikijila ku kano kakose ka kwa Satana. Pa kuba’mba Yehoba etuzhikijile, twafwainwa kuba kintu kyakankelwe kuba bena Isalela, ko kuba’mba, ‘kukookela jiwi’ janji. (Lupu. 19:5) Twafwainwa kuyuka kuba’mba Lesa washikwa kyubilo kya kutamba bya mulekese. Mambo ka o twaambila byobyo?

Langulukai pa kino: Mizhilo Lesa yo apele kisaka kya bena Isalela yapuseneko na mizhilo ya bisaka bikwabo byajingako pa kyokya kimye. Byonkatu nsakwa byo izhikijila muzhi, ne mizhilo Lesa  yo apele bena Isalela ibazhikijilanga ku bantu bebazhokolokele ne ku byubilo byabo byatama. (Mpitu. 4:6-8) Ino mizhilo yalumbulwile bulongo kino kishinka: Yehoba washikwa bulalelale.

Pa kwamba pa byubilo bincha byajinga na bisaka byajinga kipikipi, Yehoba wabuujile bena Isalela amba: “Kechi mukoobenga byonka byuba ba mu kyalo kya Kenana mo mbena kwimutwala ne. . . . Kyalo kyaikala ke kya muzhilo, kabiji nkekikabisha na mambo a bubi bwakyo.” Kwi Lesa wazhila wa Isalela, bwikalo bwa bena Kenana bwajinga bwa bunya kya kuba bantu baikalanga mu kyo kya kyalo baikele ba muzhilo nangwa’mba bajinga na biko.—Levi 18:3, 25.

Nangwa kya kuba Yehoba wakambwile bena Kenana, bino bantu bakwabo batwajijile ne kuba bulalelale. Byo papichile myaka kukila pa 1,500, Paulo walumbulwile bantu bajinga mu byalo mwaikalanga bena Kilishitu amba “baleka kumvwa bumvu.” Kabiji “bepana kuba byubilo bya kwizozola ne kuba bubipisho bonse na lwiso.” (Efi. 4:17-19) Lelo jino, bantu bavula baji na byubilo byatama bingi kabiji kechi bomvwa ne bumvu ne. Pakuba bapopweshi ba kine bafwainwa kwibikako kuchinuzhuka kutala pa byubilo bincha byuba bantu ba mu ntanda.

Bya mulekese kechi bimwesha munema kwi Lesa ne. Lesa walengele bantu mu kipasha kyanji kabiji witupele maana a kuyuka’mba akye kyawama akye kyatama. Na mambo a maana anji, Lesa wabikileko mizhilo yaamba pa bya kwilaala. Wanengezhezhe kuba’mba baji mu masongola bo bafwainwa kusambakana. (Nte. 1:26-28; Maana 5:18, 19) Pano ñanyi kintu kyuba boba batundaika kyubilo kya kutamba bya mulekese? Balengulula mizhilo ya Lesa ya byubilo byawama. Kya kine, bantu batundaika kyubilo kya kutamba bya mulekese boba Yehoba mwenga. Lesa ukazhachisha bonse balengulula mizhilo yanji kupichila mu kutundaika byubilo byatama.—Loma 1:24-27.

Nga bantu batanga nangwa kutamba bya mulekese kiji byepi? Bamo bakonsha kulanguluka’mba ke bya kisangajimbwe bijitu bulongo. Pano bino, kuba bino kumwesha’mba babena kutundaika boba balengulula mizhilo ya Yehoba. Kimye kitanshi kyo batendekele kutamba bino bintu kampe kechi byo byo balangulukanga pa bya mulekese ne. Nangwa byonkabyo, Baibolo walumbululatu patoka kuba’mba bapopweshi ba Lesa wa kine bafwainwa kushikwa bya mulekese. Baibolo witukambizha’mba: “Anweba mwatemwa Yehoba, shikwai byatama.”—Sala. 97:10.

 Nangwatu boba bachinuzhuka kutala pa bya mulekese nabo kyakonsha kwibakatazha kuba kino. Twibambulwa kulumbuluka, kabiji twafwainwa kwibikako kushinda bya kusakasaka bibindankanya mubiji. Kabiji muchima wetu wa bujimbijimbi wakonsha kwitujimbaika’mba kechi kyatama kulengulula mizhilo ya Lesa ne. (Yele. 17:9) Bino bavula bafunda bukine ne kwikala bena Kilishitu bashinda ino nkondo. Kuyuka kino kwakonsha kwimutundaika bingi inge kya kuba ne anweba lo lukatazho lo muji nalo. Akimonai Mambo a Lesa byo akonsha kwimukwasha kuchinuzhuka kakose ka Satana ka kutamba bya mulekese.

Byonka byo twafunda, bena Isalela bavula baswishishe milanguluko yatama kujimba mizhazhi mu michima yabo kabiji mwafumine kalulu kuvimba meso. Kino kyo kyakonsha kumweka ne lelo jino. Nkasanji Yesu aye Yakoba walumbulwile kino kizumba amba: “Muntu yense wesekwa . . . ne kumujimbaika ku bya kusakasaka byanji mwine. Kabiji umvwe bya kusakasaka byaimita, bisema bundengamambo.” (Yako. 1:14, 15) Inge milanguluko ya bulalelale yajimba mizhazhi mu muchima wa muntu, kechi pakabanda ne, uno muntu ukalenga mambo. Onkao mambo, mwafwainwa kufumyangamo milanguluko yatama mu muchima wenu, kechi kutwajijila na kulanguluka pa bintu byatama ne.

Inge milanguluko yatama yaiya mu muchima wenu, ingijilaipo bukiji. Yesu waambile’mba: “Umvwe kuboko nangwa kulu kobe kwakutuntwisha, kuchibeko ne kwikutaya. . . . Kabiji inge jiso jobe jakutuntwisha, jilobolemo ne kwijitaya.” (Mat. 18:8, 9) Yesu kechi waambilenga’mba twafwainwa kwichibako kuboko nangwa kulobola jiso jonkaje ne. Walumbulwilenga kwingijilapo bukiji pa kintu kyakonsha kwitutuntwisha. Twakonsha kwingijisha byepi luno lujimuno kutazha ku bya mulekese?

Inge pa TV nangwa pa kompyuta paiya bya mulekese, kange mutaye ne kimye na kulanguluka’mba, ‘Kechi byakonsha kuntwala mungi ne.’ Mwafwainwa kufumyako meso ponkapotu. Kabiji ponkapotu zhimyai TV. Shinkai kompyuta nangwa kiñambañamba kikwabotu kwa kubula kuzhinyazhinya. Langulukainga pa bintu byawama. Kuba bino kukemukwasha kuzhikijila milanguluko yenu ku bya kusakasaka byatama.

Inge kya kuba’mba mwaleka kutamba bya mulekese, pano bino, bimye bimo bintu byo mwatambile kala biiya mu milanguluko, mwafwainwa kuba byepi? Muntu inge watamba bipikichala bya mulekese papita kimye kyabaya pa kuba’mba bifume mu milanguluko yanji. Byakonsha kwiya mu milanguluko pa bimye bimo. Inge kino kyamweka, kyakonsha kwimulengela kukeba kuba kintu kyatama, nabiji kuja ku mutembo. Yukai kuba’mba ino milanguluko yakonsha kwiya mu muchima, onkao mambo, mwafwainwa kwinengezhezha jimo bya kwiishinda.

Kimye kyonse ibikaingako kulanguluka pa milanguluko ya Lesa ne kuba kyaswa muchima wanji. Ubainga byonka byaubile mutumwa Paulo, ‘kupumapuma mubiji wanji ne kumutwala mu buzha.’ (1 Ko. 9:27) Kange muswishe bya kusakasaka byatama bimulame buzha ne. “Mwalulukenga kupichila mu kupimpulanga milanguluko yenu kuba’mba muyukenga kyaswa muchima wa Lesa, akya kyawama, kyalumbuluka kabiji kimutokesha ku muchima.” (Loma 12:2) Vulukainga kino: Kulanguluka pa kyaswa muchima wa Lesa ne kuba bintu bimutokesha ku muchima mukafuma byawama bingi kukila kuba bintu byatama.

Esekainga kulabijila byepelo bya mu Baibolo. Apa bino inge milanguluko yatama yaiya mu muchima, ikanjikizhai kulanguluka pa byobyo binembelo. Binembelo nabiji Salamo 119:37; Isaya 52:11; Mateo 5:28; Efisesa 5:3; Kolose 3:5; ne 1 Tesalonika 4:4-8 bikemukwasha kuyuka Yehoba byo amona bya mulekese kabiji mukayuka ne byo akeba’mba mubenga.

Pano mwafwainwa kuba byepi inge mwamona’mba mubena kukankalwa kushinda milanguluko ya kukeba kutamba nangwa kulanguluka pa bintu byatama? Londelainga byaubile Yesu. (1 Pe. 2:21) Yesu byo abatizhiwetu, bamwesekele kwi Satana. Yesu waubile byepi? Watwajijile kukana meseko. Waingijishe binembelo byapusana-pusana pa kukana meseko amuletejile Satana. Waambile’mba: “Fuma papo Satana!” kabiji Satana wamushile. Byonkatu Yesu byo atwajijile na kukana meseko a kwa Diabola, ne anweba kechi mwafwainwa kukooka ne. (Mat. 4:1-11) Satana ne ntanda yanji ukatwajijila kweseka kubika milanguluko yatama mu muchima wenu, bino kange mukooke kulwa ino nkondo ne. Mwakonsha kushinda nkondo ya kutamba bya mulekese. Yehoba ukemukwasha kushinda mulwanyi wenu.

Twajijilai kukinka manungo mwi Yehoba ne kumulomba kuba’mba emukwashenga. Paulo waambile’mba: “Saka musolola kwi Lesa bintu byo mukeba; kabiji mutende wa Lesa wakila milanguluko ya bantu ukalama michima ne milanguluko yenu kupichila mwi Kilishitu Yesu.” (Fili. 4:6, 7) Lesa ukemupa mutende wa mu milanguluko ukemukwasha kuchinuzhuka kuba byatama. Inge mwafwenya kwipi ne Yehoba, “ne aye ukafwenya kwipi ne anweba.”—Yako. 4:8.

Tukazhikijilwa ku tukose tonse twa kwa Satana inge twaikala pepi na Nkambo walengele bintu byonse. Yesu waambile’mba: “Mfumu wa pano pa ntanda [Satana] ubena kwiya, kabiji aye kechi uji na luusa pe amiwa ne.” (Yoa. 14:30) Ki ka kyalengejile Yesu kushiinwa bino? Walumbulwile’mba: “Awa wantumine uji ne amiwa; kechi wanshile bunke ne, mambo nguba bintu bimutokesha ku muchima.” (Yoa. 8:29) Ne anweba inge saka muba bitokesha Yehoba ku muchima, kechi ukemusha bunke ne. Chinuzhukainga kakose ka kutamba bya mulekese, kabiji Satana kechi ukekala na luusa pe anweba ne.