Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Setana Kɛsul Naa Yaŋɔɔleŋ Lepum, Vɛɛ Naŋ Fafaŋ yɛ Leŋ?

Setana Kɛsul Naa Yaŋɔɔleŋ Lepum, Vɛɛ Naŋ Fafaŋ yɛ Leŋ?

MƐƐ Isɔluɛiya wa niŋ kpɛɛluŋ le taŋɔɔ Pioo Chɔɔdaŋ le luɛiyɔɔ o lɛŋnde Mɛlɛka dimi le nda kioo leŋ niŋ, mi mialla apum kandu nda hunɔɔ yilɔɔ. Waŋlaanduaa wa o lɛŋii ndii balu nda ve niŋnda mialla haa wa ni. Ma veelu puaa Isɔluɛiya le kɔlaŋ o dunyɛi nda toosiaa ve. Wanaa che pɛ aa bɛɛle bɛŋndeŋ pila puaa haa ndaa sɔla ni. Yeemɛi wa nda tau le chaŋyaŋ sɛnɛiyoŋ sɔlaa, yolaŋ, a nyɛdiaa yeelɛiyo dioo. Mi che bɛɛ naamula waŋlaanduaa haa a kaala ndalaŋ laa chɛlaŋ kposoŋ a Sawala Mɛlɛkalaŋ le Isɔluɛiya le, kɛ naapum mi puaa Isɔluɛiya apum yiyaŋ dɔɔ maa, ‘Mbɔ ŋ kɔ bɛɛ a nɔla naa kɔllo muli le, ŋ cho wa yekeŋ.’

Yɛɛ ndoo yɔŋnuŋ yɛ mɛɛ nda kuɛ? Baabuiyo dɔunuŋ kona aa, “Mi waŋ piaanduaa Isɔluɛi a kandu tiɔmɔɔ a waŋ laanduaa Mowabitiiya.” O kpeekpei niŋ, waŋlaanduaa haa ndaa yeema mi puaa Isɔluɛiyaa kaŋ ndaa sooluu mɛlɛkaa ndaa lachoowaa. Nduyɛ ma tiu nda ba! Le saboo hoo, “mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o duaunuŋ tumbe o kala kala a waŋnda Isɔluɛi.”—Nɔm. 25:​1-3.

Sawala Mɛlɛkalaŋ latiɔɔŋ Isɔluɛiyaa kaŋ ndaa tɛɛmbuu ni. O tasoo, ma sooluu piɔmnda. O diiŋ ndɔɔ, ma tosa kaa ihini nɔɔlɛiyo. Le mɛɛ nda kɛɛ Mɛlɛka diikɔŋndo yɛ, ma sɔla piɔmndo o waalaŋ niŋ. (Ɛsɔ. 20:​4, 5, 14; Ditɔnɔ. 13:​6-10) Kɛ teleŋ nda sɔla piɔmndo hoo wo wa vɛlɛ bɔɔ teleŋ imɔnɔ bɛndu. Le yɛɛ? Kanifuule, a wa niŋ kpɛɛluŋ le fuuluu wo o Lɛŋnde Mɛyaaleŋ niŋ. Te ndaa tɛɛmbuu sawa Mɛlɛkaa le, Isɔluɛiyaa sɔla haa piɔmndo wa wa pioo Chɔɔdaŋ taŋɔɔ okoŋ, mi ndaa fuuluu o Lɛŋnde Mɛyaaleŋ niŋ.—Nɔm. 25:​5, 9.

Mɛɛ Pɔɔl, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo wa suɛi a nyɛ yɔŋnuŋ hoo Isɔluɛiya wo okɔɔ, mbo poonyiaa aa, “sɔɔŋ muŋ ŋ yɔnuŋ nda le waa maa taamasi le waŋnda a tuaa. Nduyɛ, waŋnda poonyiaa muŋ le waa maa sila le naa. Kani fondole, boondii naa ŋ cho niŋ hei ve, i cho niŋ kpɛɛluŋ a chieeŋndo chuwɔɔ ndɔɔ.” (1 Kɔliŋ. 10:​7-11) I cho kpendekele maa mi Setana naŋ kɔl tau le mɛɛ Isɔluɛiya apum tosa haki wɔɔŋ wɔɔŋndo hoo ma dema luɛiyɔɔ o Lɛŋnde Mɛyaaleŋ niŋ yɛ. Hau bɛɛ, Setana cho kindiŋndo kpeekpei le naa kuunaa luɛiyɔɔ o chieeŋ sɛnɛi Mɛlɛkaa niŋ! Lelaŋ, i wa bɔɔ suɛi taasi le miŋ kɛsiŋ sila Pɔɔl yɔŋgu hoo wo o kɔl, nduyɛ miŋ dɔu ndu o wali niŋ.

YAŊƆƆLE WƆƆŊ WƆƆŊNDEŊ

Mi Setana soliŋ nɛila o sɔla niŋ batiuwaa laŋ kpeku le Kilisiɔŋnda yaŋɔɔleŋ yeŋndo, nduyɛ o chaa bɔɔ hei tosaa. A mɛɛ naŋ laŋga chɔ o taamaselii Isɔluɛiya niŋ yɛ, mbo soliŋ kaa ihini nɔɔlɛiyo kpeku. Nduyɛ o teleŋ naa niŋ bɛɛ, kaa ihini nɔɔlɛiyo cho wɔ yaŋɔɔle wɔɔŋ wɔɔŋndeŋ ni le Kilisiɔŋnda. Nɛiyo opilɛ o Setana soliŋ kpeku le naa keleŋaa sɔlaa wo cho fotueila tumfondolaŋ ni.

Hau, mi waŋndo waŋnuŋ fotueila tumfondolaŋ tofaa wana o wana sina a ndi okɔɔ le. O paandoo niŋ, te waŋndo ndoo yeema pɛ fotueila tumfondolaŋ nuaa, mɛɛ mi ndoo kuɛ o fondaŋ nda pisi yaulaŋ ɔɔ vidueila nɔ fotueila tumfondolaŋ ndo mbo pendu. Mi Wanaa bɔɔbɔɔ ndaa vi ŋdial le simndaŋ ɔɔ kɔlaŋ o fondaŋnda waa naa kanifuule, siɔmbulaŋ laa wa nda le wanaa cho nda chɔ wa. Kɛ suŋ suŋ niŋ, te waŋndo kuɛ pɛ o intanɛtiiyo choo, o nɔla mbo tofa fotueila tumfondolaŋ o naa nduaa walla, ɔɔ o mɔmbil ndɔɔ niŋ. Nduyɛ o lɛŋii bɔɔbɔɔ niŋ, waŋnda loŋnuŋ o nda lo chiɛiniŋ ma tofa fotueila tumfondolaŋ.

Kɛ o cho ko keŋ te. Foŋndaŋ a nyɛm mapuuluŋ cheleŋ tosa ndi niŋ vɛlɛ hau tɛtɛlɛ le fotueila tumfondolaŋ nuaa. Waŋnda wa kelaŋndo, ɔɔ a waŋnuŋ o mɔmbiltaŋ ɔɔ o teeniilaŋ niŋ, ma tofa fotueila tumfondolaŋ o nyɛm ndaŋ mapuuloŋ choo.

Le mɛɛ i cho niŋ tɛtɛlɛ le fotueila tumfondolaŋ tofaa wana o wana sina a ndi okɔɔ le yɛ, kaa hoo yɔŋul niŋ hau wanaa bɔɔbɔɔ mbo hiau maa paandu. Wanaa bɔɔbɔɔ tofa fotueila tumfondolaŋ nda tɛɛmbuu niŋ nɔla ndalaŋ, bɛɛle ndaa nɔ leŋ, nduyɛ kɔl nda iyamaa cho lɛ walaŋ te. I hiou lewɔu kpou ve, ma tɛɛmbuu chaŋyɛi ndɛi a Mɛlɛka. A tonya, fotueila tumfondolaŋ la yɔŋul bɔɔ wanaa tofa laŋ nda. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, mi la paaliaŋ yiyaŋndaŋ vɛlɛ a yeemaŋ ndaŋ. Nduyɛ le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ, o wa ikala le mi yiyaŋndaŋ ɔɔ yeemaŋ nɔɔlɛi muŋ chuu nda o lakɔl.

A koŋ kpou, ŋ nɔ miŋ sina maa Chɛhowa nɔla mbo soli naa o yaŋɔɔle Setana leŋ ndeŋ niŋ. Kɛ le mi Chɛhowaa soli naa leniŋ, ŋ nɔ miŋ tosa nyɛ puaa Isɔluɛiya ndaa dema le tosaa wo. Ndu cho ni, ŋ nɔ miŋ “tosa nyɛ” o dimul naa wo. (Ɛsɔ. 19:​5-6) Ŋ nɔ miŋ sina maa Mɛlɛka tul fotueila tumfondolaŋ leyɛ. Le yɛɛ naŋ dimi yɛ lende?

TUL KAA HOO LEYƐ MƐƐ CHƐHOWA TUL NDU LEYƐ YƐ

Yiyaŋndɔ a hei okɔɔ. Sawala Mɛlɛka ndoo ke Isɔluɛiya laŋ la wa teŋgeŋ a sawala wa o lɛŋii cheleŋnde niŋndaŋ. Nduyɛ, la wa maa kpaki le Isɔluɛiya malaa ma wa teŋgeŋ yɔŋi ndaa wou balaŋ o kaala nɔɔlɛila wanaa ndaa balu nda wa wa tosaa laŋ niŋ. (Ditɔnɔ. 4:​6-8) Mi sawala laŋ la chɔm kpendekele maa, Chɛhowa tul kaa ihini nɔɔlɛiyo leyɛ.

Mɛɛ Chɛhowa wa suɛi a kaala nɔɔlɛila wanaa balu Isɔluɛiya wa wa tosaa laŋ okɔɔ, mbo dimul nda aa, “La tosa kaala waŋnda lɛŋnde Kenaŋndeŋ a tosa laŋ te, lɛŋnde ya I cho nya leŋ yɔɔ leniŋ ndeŋ. . . . Lɛŋndeŋ kpou mi le lo o koŋ mi le simnuŋ le nɔɔlɛi ya o hɔl a sɔɔŋ nda cho muŋ tosaa woŋ. Lelaŋ ya I cho lɛŋnde leŋ nyɛ palaa tusi choo ni.” Le Mɛlɛka diandaa Isɔluɛiya, kaala Kenanaitiiya wa tosaa laŋ laa wɔu bɔɔ. Lelaŋ, mi lɛŋnde ndaleŋ bɛɛ le simnuŋ le nɔɔlɛi a kaala wɔɔŋnda laŋ.—Lɛvi. 18:​3, 25.

Mi che bɛɛ maa mi Chɛhowa tusi Kenanaitiiya nyɛpalaa choo le kaala ndala nɔɔlɛilaŋ, kɛ mi wanaa cheleŋ hiau lachi a kaa ihini nɔɔlɛiyo tosaa. Wɔsilaŋ hiouwɔɔ 1,500 okoŋ kɔɔli, mi Pɔɔl suaa a wanaa Kilisiɔŋnda wa tɛɛŋnda okɔɔ aa, “isɔɔ o isɔɔ wɔɔŋ bɛɛ i cho lɛ waŋnda haa lasiɔmbu le.” Nduyɛ pɛŋ, “a chua machuaa nda pila ma yɔŋguŋ o niilula nɔɔlɛilaŋ niŋ. Niilu o niilu wɔɔŋ bala ndalaŋ la cho leniŋ. Kindi bɛɛ a kindi le muŋ kpɛkpɛla le.” (Ɛfi. 4:​17-19) Hau bɛɛ, wanaa bɔɔbɔɔ cho o niilula nɔɔlɛilaŋ niŋ yikpi. Le hei, Kilisiɔŋaa tonyaa nɔ ma kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ, le ma fafaŋ nuaa kaala nɔɔlɛila waŋnda tosa o chieeŋndo hoo niŋndaŋ.

Fotueila tumfondolaŋ tofaa chɔm lebɛɛ kposoŋ le Mɛlɛka le. O velaŋ ndɔɔ niŋ o toosiaa waŋchieeya ni. Nduyɛ mbo ke naa kɔl kaloo le sinaa suɛi kɛndɛi tɛɛŋ a iwɔɔŋnde. Sawala Mɛlɛka ke naa a chiɛiniŋ ndo okɔɔ laŋ la cho bɔɔ vɛlɛ sawala kɛndɛ. Le wanaa cho o nɔɔ niŋnda kinɛi chiɛiniŋ ndo wa ni, nduyɛ le mi ndaa tuei nɔɔ yeela. (Chɛ. 1:​26-28; Pulɔ. 5:​18, 19) Kɛ yɛɛ wanaa cho yaulaŋ ɔɔ vidueila tumfondolaŋ toosiaa wa cho yɛ tosaa? Sawala diandaala Mɛlɛkalaŋ nda cho kiɔɔ tolɔɔ kɔɔli ni. A tonya, wanaa cho kaa hoo tooloo wa nɔ lebɛɛ kposoŋ le Chɛhowa le. Nduyɛ, Mɛlɛka cho wanaa cho nyɔɔŋ toosiaa a kaala nɔɔlɛilaŋ leniŋ ndaŋ hunɔɔ tɛɛmbuu.—Luomaŋ. 1:​24-27.

Kɛ vɛɛ Chɛhowa che yɛ wanaa tofa fotueila tumfondolaŋ kpɛsɛkɛɛ wa, ɔɔ a veelu diomndaŋ o yaula waa lende niŋnda? Mi apum yiyaŋ maa o cho suɛi wɔɔŋ te, le yelelaŋndo ko la cho ni. Kɛ o kpeekpei niŋ, wanaa nɔ lebɛɛ le sawala diandaala Chɛhowalaŋ te wa nda cho tooloo ni. Naapum, mɛɛ apum kandu fotueila tumfondolaŋ tofaa, a sina maa Mɛlɛka tul kaa hoo leyɛ le. Kɛ i cho kpendekele maa, Kilisiɔŋaa tonyaa nɔ ma tul fotueila tumfondolaŋ leyɛ. Baabuiyo dimi aa, “Wanaa kaala Mɛlɛka Yaawɛɛ wa kinɛi, la tul yɔŋ wɔɔŋndo leyɛ.”—Sam 97:​10.

Hali wanaa yeema le fotueila tumfondolaŋ fafaŋndo wa, mii wa ikala kpoke le nda. Wanaa lahakiaa naŋ cho ni, nduyɛ ŋ nɔ miŋ chɔulaba yeemɛi huŋ naa o lakɔl le kaa ihini nɔɔlɛiyo tosaa wo. Nduyɛ mi kɔl naa hakioo dimul naa lepum maa i cho suɛi wɔɔŋ le fotueila tumfondolaŋ nuaa le. (Chɛlui. 17:​9) Kɛ wanaa bɔɔbɔɔ simnuŋ Kilisiɔŋnda wa nɔla niŋ kaa hoo fafaŋndo. Hei mala num le sinaa maa num bɛɛ tiuba ma mal kaa hoo te a chɔulaba ndu pɛ. Tofawɔ mɛɛ Diom Mɛlɛkaa mala num ma fafaŋ yaŋɔɔle Setana leŋ ndeŋ yɛ.

SOLIŊ YEEMAŊ NƆƆLƐIYOŊ O KƆL

A mɛɛ naŋ che o kandɔŋndo yɛ, mi Isɔluɛiyaa bɔɔbɔɔ chɛl mi yeemaŋ wɔɔŋndoŋ luei nda o kpundɔɔ niŋ. Nyɛ pilɛ koŋ nɔla mbo yɔŋnuŋ hau. Mi Chemisi pɔmbɔɔ Chiisu tɛɛsiaa mɛɛ i yɔŋnuŋ yɛ. Mbo dimi aa, “Nyɛ dɛɛniaa waŋndo le yɔŋ wɔɔŋndo tosaa wo ndu cho yeemaŋ wɔɔŋ wa ndu o kɔl loŋ ni. Muŋ lo ndu vɛɛloo haaa ni mbo wou baa o yɔŋ wɔɔŋndo niŋ. Te yeemɛi wɔɔŋnde i luɛi o kɔl waŋndo niŋ pɛ, o koŋ kɔɔli, mi ndu pila yɔŋguŋ o yeemɛi keŋ niŋ pɛ, o koŋ kɔɔli, o wou baa o yɔŋ wɔɔŋndo niŋ.” (Chemi. 1:​14, 15) Te waŋndo wa pɛ yiyaŋndo o sɔɔŋ nɔɔlɛiyoŋ choo haaa mbo fuuluu o boondei pum, keŋ tosa mbo wou baa o yɔŋ wɔɔŋndo niŋ. Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ soliŋ yeemaŋ nɔɔlɛiyoŋ o kɔl, nduyɛ ŋ nɔ miŋ wa yiyaŋndo lechoo le.

Te yeemɛi wɔɔŋnde hiŋ pɛ num o kɔl, keleŋa nyɛ tosa le ndi solioo po. Mi Chiisu dimi aa, “Te ba numndo, kɛlɛŋgaa pelii numnde wa tosaa pɛ ma tosa yɔŋ wɔɔŋndo, mɛɛ kiolu ba koŋ, kɛlɛŋgaa kiolu pelii keŋ kpali ma viou. . . . Nduyɛ, te hɔlte numndeŋ le wa tosaa pɛ ma tosa yɔŋ wɔɔŋndo, mɛɛ kala leŋ poltɛ ma viou.” (Maa. 18:​8, 9) O cho dialuŋ naŋ te Chiisu wa dimioo maa ŋ tɛɛmbuu le. Kɛ taamaseliiyo o wa yɔŋgoo ni le chɔmndo maa, te yeemɛi wɔɔŋnde hiŋ naa pɛ o lakɔl, ŋ nɔ miŋ sina nyɛ tosa mii huŋ ndo, nduyɛ miŋ keleŋa ndi soliŋ o kɔl yɔŋi naŋ tɛɛmbuu sawa Mɛlɛkaa. Te o hiŋ pɛ a fotueila tumfondolaŋ okɔɔ, vɛɛ naŋ duau yɛ silaa hoo o wali niŋ?

Te fotueila tumfondolaŋ la fula num pɛ o hɔl, yiyaŋ naa maa, ‘Mbɔ I nua bɛɛ nyɛ yɔŋnuŋ te’ le. Keleŋa hɔlla faŋa. Nyumi tɛlivisiɔŋndo chɔ chɔ. Nyumi kɔmpitɛiyo ɔɔ foŋndo o foofo. Nduyɛ ma faŋa kɔllo lechoo. Hei tosaa mala num ma tiu yiyaŋ numndo ba, nduyɛ a hiu lɛ lachi a yiyaŋndo o yeemaŋ wɔɔŋndoŋ choo le.

YƐƐ NAŊ NƆ YƐ MIŊ TOSA TE Ŋ WA WƆ PƐ YIYAŊNDO A FOTUEILA TUMFONDOLA NAŊ TOFA O PAANDOO NIŊNDAŊ OKƆƆ?

Te o wa pɛ ma pɛŋgi fotueila tumfondolaŋ nuaa, kɛ mi wunduma fotueila laŋ ma wa wɔ num hunɔɔ o kɔl teleŋ o teleŋ, yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa? Mi wunduma fotueila tumfondolaŋ ma viou waŋndo o kɔl le teleŋ vilɛi. Mi ma hiŋ waŋndo o kɔl mbo ve bɛɛ kɔl te. Lepum te hei yɔŋnuŋ pɛ, mi yeemɛi nɔɔlɛiye hiŋ num o kɔl mɛɛ pisultaŋ a labɛŋguniŋ numndo cho naa yɛ. Lelaŋ kɛsiŋ o kɔl maa kɔllo kua num o wunduaŋ maŋ a teleŋ o teleŋ, nduyɛ ma wa o bɛɛndiaŋ le yiyaŋ koŋ chɔulabaa.

Kɛɛsiaŋ o kɔl le ma hiou lachi a yiyaŋ numndo vɛlɛ a kaa numndo dɔwɔɔ o mandaa bɛŋgu, le halikpeŋ ma tosa hɛnaŋ Mɛlɛkaa. O bɛnda ma tol taamasi Pɔɔllo kɔɔli. Mbo dimi aa, “I cho dialluŋ nuŋ dɔwɔɔ o pɛɛku kala kalaa bɛŋgu, nduyɛ mi I nɔ muŋ kpaayaa choo.” (1 Kɔliŋ. 9:​27) Chɛl mi yeemaŋ nɔɔlɛiyoŋ siiŋguu num chiɔɔ le. Baabuiyo dimi aa, “La ke Mɛlɛka fondaa mbo maŋgala nya, o hei niŋ, mbo tosa mi kɔlta nyalaŋ la simnuŋ la sɛnɛi. Te hei yɔnuŋ pɛ, la nɔla mi la sina nyɛ Mɛlɛka hɛnaŋ ndo, koŋ cho ni mi la sina suɛi cho suɛi kɛndɛi ndu o hɔl le tosaa ve. O koŋ kɔɔli, mi la sina suɛi nɛŋi ndu kɔl le, nduyɛ mi la sina nyɛ cho sanaa le tosaa wo.” (Luomaŋ. 12:​2) Kɛsiŋ o kɔl maa, hɛnaŋ Mɛlɛkaa tosaa chuu num kɔl hiniaa mbo hiau yeemaŋ nɔɔlɛiyoŋ tosaa.

Hɛnaŋ Mɛlɛkaa tosaa chuu num kɔl hiniaa mbo hiau yeemaŋ nɔɔlɛiyoŋ tosaa

Kindiŋ vɛlɛ ma loonuŋ bolii Baabuiye ipum. Okoŋ te yiyaŋnda nɔɔlɛilaŋ la hiŋ num pɛ o kɔl, tosa a sabu ma yiyaŋ o bolii Baabui keŋ choo. Le taamaseliiyo, bolii Baabuiye mɛɛ Sam 119:​37; Aisaya 52:​11; Maatiu 5:​28; Ɛfisiaŋnda 5:​3; Kolosiaŋnda 3:​5; a Tɛsaloniaŋ Tasoo 4:​4-8 cho naa yɛ, mala num ma che fotueila tumfondolaŋ mɛɛ Chɛhowa che laŋ yɛ, nduyɛ ma tosa nyɛ o hɛnaŋ ndo.

Kɛ te o yɔŋ yɛ mi yeemɛi le fotueila tumfondolaŋ nuaa ɔɔ yiyaŋndo o sɔɔŋ nɔɔlɛiyoŋ choo hiŋ num o kɔl ikala kala, nduyɛ ma kuɛ le ndi tosaa, yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa? Kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ ma tol taamasi Chiisu kɛsul naa wo kɔɔli. (1 Pitɛ 2:​21) Mɛɛ Chiisu sɔla yiŋɔɔ, mi Setana tɔɔndaŋ ndu daandi daandi. Yɛɛ Chiisu ndoo tosa yɛ? Mbo yam tɔɔndaŋ koŋ daandi daandi. Mbo soliŋ bolii Baabuiye kpeku tau le tɔɔndaŋnda laŋ yomɔɔ. Mbo dimul pɛŋ Setana aa, “Hiou ma kuɛ, Setana.” Nduyɛ, mi Setana faŋaŋ ndu kɔɔli. Chiisu vi ŋdial le hiouwɔɔ lachi a Nyina Wɔɔŋndo chɔulabaa le, lelaŋ naa bɛɛ nɔ miŋ vi ŋdial te. (Maa. 4:​1-11) Setana vɛlɛ a chieeŋ ndɔɔ cho hiouwɔɔ lachi a kindiŋndo le yiyaŋnda nɔɔlɛilaŋ num dɔwɔɔ o kɔl. Kɛ, wu ŋdial le hiouwɔɔ lachi a laŋ chɔulabaa le. A nɔla ma mal fotueila tumfondolaŋ nuaa. Chɛhowa nɔla mbo mala num ma yem yaamɔɔnɔɔ hoo.

PIƐI O CHƐHOWA LO NDUYƐ MA DIIKUŊ NDU

Tiindaŋ Chɛhowa nduyɛ ma nyuna ndu o piɛileŋ niŋ le mbo mala num. Mi Pɔɔl dimi aa, “Isɔɔ o isɔɔ nya wa Mɛlɛka piɛiyo le ndi pɛ, la chɔm ndu nyɛ nya hau ba le ndu wo. . . . O koŋ kɔɔli, kɔl nyulu Mɛlɛka yɔŋgu wo o wana chiee nɔla mbo sina bɛɛ pɛŋgu le wo nɔla mbo manda kɔlta nyalaŋ, a yiyaŋnda nyalaŋ, kani fuule, le mɛɛ nya cho o diom pilɔɔ niŋ a Chiisu Kiliti yɛ.” (Filipi. 4:​6, 7) Kɔl nyulu Mɛlɛkaa nɔla mbo mala naa ŋ wou laba o hakioo niŋ te. Te a sɔɔŋguu pɛ Chɛhowa ikɛi, “ndu bɛɛ o cho [num] sɔɔŋguu ikɛi.”—Chemi. 4:​8.

Manda sɔvɛ ŋ sɔla le yaamɔɔnɔ kɛ kɛ wo cho chaŋyɛi kpɛɛluŋnde nɔɔ a Kpuluŋgumaa le chieeŋndo ni. Mi Chiisu dimi aa, “Wana cho masaa le chieeŋndo hoo wo [Setana] cho hunɔɔ. Kɛ o nɔla ya nyɛ o nyɛ yɔŋ te.” (Chɔŋ 14:​30) Yɛɛ ndoo ke yɛ Chiisu tiindaŋ waa naa? Teleŋ pilɛ mbo dimi aa, “Mɛlɛka Finyaa o vem ya wo, o cho latulu a ya lɔɔ lɔɔ. O mel la mi wa ya pilɛ kpe le. Kani fondole, nyɛ o hɛnaŋ ndo, ndu ya I tosa lɔɔ lɔɔ ni.” (Chɔŋ 8:​29) Te num bɛɛ wa pɛ kindiŋndo le nyɛ Chɛhowa hɛnaŋndo tosaa o nyɛ o nyɛ niŋ, a nɔla ma nɔ tiindaŋndo maa fɛŋ bɛɛ o mel num te. Setana chii num yaŋɔɔleŋ yeŋ a fotueila tumfondolaŋ. Kɛ te a fafaŋ laŋ nuaa pɛ, mɛɛ a hɛluŋ yaŋɔɔle leŋ fɔ.