ISRAEL runakunam Diospa nisqan allpaman yaykunankupaq, Jordan mayuta chimpanankupaq kachkarqaku. Hinaptinmi, Diosta mana yupaychaq warmikuna Israel qarikunata nirqaku convidoman rinankupaq. Chaytaqa allinpaqchá hapirqaku. Ichaqa chay warmikunapa costumbrenkuna hinaspa imayna kawsakusqankuqa manam Diospa munasqanman hinachu karqa. Yaqapaschá wakin qarikunaqa nirqaku huchapakuyman mana wichiykunankumanta.

 Ichaqa, ¿imam pasarurqa? Bibliam nin: “Israelpa mirayninkunam [...] Moabita warmikunawan huchallikuyta qallaykurqaku”, nispa. Chay warmikunaqa munarqakum Israel runakuna taytacha-mamachataña yupaychanankuta. Israel runakunaqa chaytamá ruwarqaku. Chayraykum Jehova Diosqa llumpa-llumpayta piñakururqa (Num. 25:1-3).

Israel runakunaqa taytacha-mamacha yupaychaytam qallaykurqaku, hinaspam chay warmikunawanpas huchapakururqaku. Diosta mana kasukusqankuraykum waranqantin runakuna wañururqaku (Ex. 20:4, 5, 14; Deut. 13:6-9). Chay runakuna Diosta kasukuspankuqa, Jordan mayuta chimpaspankum Diospa nisqan allpaman yaykunmanku karqa (Num. 25:5, 9).

Israel runakunapa ruwasqanmanta rimaspanmi apostol Pablo nirqa: “Tukuy kaykunam paykunata pasarqa yachachiwananchikpaq, hinaspam qillqasqa karqa kay tiempopa tukupayninpi kawsaqkuna willasqa kananchikpaq”, nispa (1 Cor. 10:7-11). Satanasqa ancha kusisqachá tarikurqa Israel runakunapa huchallikusqanwanqa, hinaspa Diospa nisqan allpaman mana yaykusqankuwanqa. Satanasqa manam munanchu kay allpa pacha sumaq huertaña kaptin chaypi kawsananchiktapas. Chaymi anchata kallpanchakunanchik Israel runakuna hina mana kanapaq.

Satanasqa Israel runakunatam huchapakuyman tanqaykurqa, chaynapi Diosmanta karunchakunankupaq. Kunan tiempopas, Jehova Dios yupaychaqkunatam huchapakuyman tanqan. Chaypaqqa qalalla kaqkunata qawanankutam munan.

Pasaq watakunapi qalalla warmita utaq qalalla qarita qaway munaqkunaqa, videokunata hinaspa qillqakunata rantikuq tiendamanmi riqku. Wakin runakunaqa chayman riytam pinqakuqku, kunanmi ichaqa manaña pinqakuspa maypipas qawanku llamkasqankupi, carronkupi utaq wasinkupipas.

Chaymantapas qalalla kaqkunataqa qawankutaqmi celularninkupi, purispa, carropi kaspa utaq imata ruwaspapas.

Qalalla kaqkunata qawasqankuraykum, achka runakuna warminmanta utaq qusanmanta rakikunku, hukmanyasqallaña tarikunku hinaspa Diosmantapas karunchakunku. Qalalla kaqkunata qawaqkunaqa, manam qawasqanku qunqaytaqa atinkuchu, achka watakuna pasaptinpas chaywanqa hinallam sasachakunku.

Jehova Diosqa yanapawanchikmi satanaspa tuqllanman mana wichiykunapaq. Yanapawananchikpaqqa niwasqanchiktam kasukunanchik (Ex. 19:5). Jehova Diosqa millakuypaqtam qawan qalalla kaqkunataqa, chaytam allinta yachananchik.

Diospa kamachikuyninkunaqa Israel naciontam harkarqa taytacha-mamacha yupaychaq runakunamanta, hinaspa mana allin ruwasqankumanta (Deut. 4:6-8). Chaymantapas chay kamachikuykunaqa sutillatam qawachirqa Jehova Dios huchapakuykuna chiqnisqanta.

Jehova Diosqa Israel runakunatam nirqa wakin nacionkunaqa millakuypaq kaqkuna ruwasqankuta, hinaspam nirqa: ‘Canaan nacionpi yachaspaykichikpas amam chay llaqtayuq runakunapa ruwasqankutaqa ruwankichikchu [...]. Chayna  ruwaykunawanmi allpapas millakuypaqña rikurirun, chayraykum chay mana allinkuna ruwasqankumanta castigarqani’, nispa. Jehova Diosqa nirqam Canaan nacionniyuq runakuna llumpay millakuypaq kaqkunata ruwasqankurayku yachasqanku allpapas millakuypaqña kasqanta (Lev. 18:3, 25).

Chay millakuypaq ruwaykunaqa manam chinkarqachu. Chaymi apostol Pablopa tiemponpipas runakunaqa chayna rikurirurqaku, paymi nirqa: “Paykunaqa manaña imaniraqllapas pinqakuq rikuriruspankum mana pinqakuspa mana allin ruwaymanña qukurunku, chaynapi imaymana millakuypaq kaqkunata ruwanankupaq”, nispa (Efes. 4:17-19). Kunanpas runakunaqa manaña pinqakuspam millakuypaq kaqkunata ruwanku. Diosta yupaychaqkunam ichaqa anchata kallpanchakunanchik millakuypaq kaqkunata mana qawananchikpaq.

Diosqa payman rikchakuqtam unanchawarqanchik, imam allin utaq mana allin kasqan yachaqta. Kamachirqataqmi casarasqakunalla kuska puñunankupaqpas (Gen. 1:26-28; Prov. 5:18, 19). Qalalla kaqkunata qawanankupaq videokunapi hinaspa qillqakunapi ruwaqkunaqa Jehova Diostam piñachinku. Chayraykum Diosqa chay runakunata chinkachinqa (Rom. 1:24-27).

Qalalla kaqkunata qawaqkunapas Jehova Diostam piñachinku. Paykunaqa ninkuchá chaykuna qawayqa mana hucha kasqanta, ichaqa manam chaynachu. Chaymi Diosta kuyaqkunaqa millakuypaq kaqkunataqa chiqninanchik. Bibliam niwanchik: ‘Tayta Diosta kuyaqkuna, mana allinta chiqniychik’, nispa (Sal. 97:10).

Qalalla kaqta mana qaway munaqkunapas chaymanqa wichiykuchwanmi. ¿Imanasqa? Pantaq runa kasqanchikraykum, chaymi llapallanchik kallpanchakunanchik aychanchikpa munapayasqanta mana ruwananchikpaq, chaymantapas sunqunchikqa pantachiwachwanmi Diospa nisqankunata mana kasukunapaq (Jer. 17:9). Ichaqa, achkaqmi Diosta riqsiruspanku chay  qawayta saqirurqaku. Chaymanta yachayqa anchatam pitapas kallpanchanman. Kunanñataq qawasun Diospa palabran imayna yanapawananchikmanta.

Israel runakunaqa mana allin munapayaykunawan aysachikuspankum huchapakururqaku. Kunanpas chaynam. Santiagom kaynata nirqa: “Pipas sasachakuypiqa tarikun munasqankunawan aysachikuspa hinaspa apachikuspanmi. Hinaptinmi chay munasqan aswan atiparuptin huchallikun”, nispa (Sant. 1:14, 15). Pipas mana allinkunata hinalla munapayaspanqa huchapakuymanmi wichiykunqa. Chaymi millakuypaq kaqkunataqa mana munapayananchikchu.

Millakuypaq kaqkuna qawasqanchikta mana qunqayta atispaqa, Jesuspa nisqantam ruwananchik, paymi nirqa: “Makiki utaq chakiki pantachisuptikiqa kuchukuruspayki wikaparuy [...]. Chaymantapas ñawiki pantachisuptikiqa hurqukuruspaykiyá wikaparuy”, nispa (Mat. 18:8, 9). Kaywanqa nichkan mana allinkunaman aysawaqninchik kaqkunata chaylla chinkachinamantam. ¿Imaynatam chayta ruwachwan?

Imatapas qawachkaptinchik qunqayllamanta qalalla kaqkuna rikuriruptinqa chayllam huk lawman qawarinanchik. Tukuy chaykuna televisionpi, computadorapi utaq celularninchikpi rikuriruptinqa chayllam apagananchik. Hinaspam allin kaqkunapi yuyaymanananchik. Chay ruwayqa anchatam yanapawasun mana allin kaqkunata qipanchanapaq.

Pipas qalalla kaqkuna qawasqantaqa watakuna pasaptinpas manam chayllaqa qunqanqachu. Qunqayllamanta chaykuna umanman chayaruptinqa qari kayninta utaq warmi kaynintam llapchakuyta qallaykunman. Chaykunata manaña qawaptikipas qunqayllamantam umaykiman  chayaramunman, chaymi kunanmantapuni yachanaykiña imata ruwaspa chaykuna atipanaykimanta.

Kallpanchakuyá Diospa munasqanman hina imatapas ruwanaykipaq. Apostol Pablotayá qatipakuy, paymi nirqa: “Cuerpoytam controlani hinaspam sirvienteta hina kamachini”, nispa (1 Cor. 9:27). Amayá millakuypaq kaqkunataqa munapayaychu. Aswanqa Romanos 12:2 nisqantayá ruway, chaypim nin: “Yuyaynikichikta musuqyachispayá imayna kawsasqaykichikta tikraychik, chaynapim allintapuni yachankichik Diospa munayninta, Diospa munayninqa allinpunim, mana pantaqmi hinaspapas munasqanman hinam”, nispa. Imatapas Diospa munasqanman hina ruwaspaykiqa kusisqam tarikunki.

Bibliapa nisqanta umallaykimanta yachanaykipaq kallpanchakuy, chaynapi millakuypaq kaqkunata chiqnispa Diospa munayninta ruwanaykipaq. Millakuypaq kaqkuna umaykiman chayamuptinqa chayllayá yuyariy bibliapa nisqanta. Kay textokunapa nisqantam yuyariwaq: Salmo 119:37, Isaias 52:11, Mateo 5:28, Efesios 5:3, Colosenses 3:5 hinaspa 1 Tesalonicenses 4:4-8.

Millakuypaq kaqkuna qunqayllamanta umaykiman chayamuptin munapayayta qallaykuspaqa, ¿imatam ruwawaq? Jesuspa ruwasqantam qatipakuwaq (1 Ped. 2:21). Paytam bautizakusqan qipallata satanasqa urmachiyta munarqa, ichaqa bibliapa nisqanta yachasqanmi yanaparqa satanaspa munasqanta mana ruwananpaq. Chaymi satanasta nirqa: “¡Kaymanta pasaway satanas!”, nispa. Hinaptinmi satanasqa saqirurqa. Chaynaqa Jesus hinam qampas kallpanchakunayki (Mat. 4:1-11). Amayá saqikusunchu satanaswan runakuna mana allin kaqkunawan intuwananchiktaqa. Jehova Diospa yanapakuyninwanqa atisunmi satanas qipanchayta.

Jehova Diostayá mañakusun yanapaykuwananchikpaq. Pablom nirqa: “Diosmanyá lliwta willakuychik tukuy tiempo mañakuspaykichik, ruegakuspaykichik hinaspa graciasta quspaykichik, hinaptinqa Diospa hawkayayninmi sunquykichiktawan yuyaynikichikta Cristo Jesusnintakama waqaychanqa, chay hawkayayqa runapa mana entiendey atinanmi”, nispa (Filip. 4:6, 7). Jehova Diosqa kallpatam quwasun mana allinkunata atipananchikpaq. Payman asuykuptinchikqa paypas asuykamuwasunmi (Sant. 4:8).

Satanas mana pantarachiwananchikpaqqa Jehova Diospim astawan hapipakunanchik. Jesusmi satanasmanta nirqa: “Payqa manam ñuqataqa munaychakuwanchu”, nispa (Juan 14:30). Chaymanta mana iskayrayaspantaqmi huk kutipi kaynata nirqa: “Kachamuwaqniyqa ñuqawanmi kachkan, manam sapallaytachu saqiruwan munasqan kaqkunata ruwasqayrayku”, nispa (Juan 8:29). Jehova Diospa munayninta ruwaptinchikqa, ñuqanchiktapas manam saqiwasunchu. Amayá haykallapipas qalalla kaqkunata qawasunchu, qalalla kaqkunata mana qawanapaq kallpanchakuptinchikqa satanasqa manam Diosmantaqa karunchawasunchu.