Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

Atiewumínaʼ náa tsáʼkhá ndrígóo Gixa̱a̱

Atiewumínaʼ náa tsáʼkhá ndrígóo Gixa̱a̱

ÍNDO̱ israelitas inu makidiin náa mañu Jordán mu matu̱ʼu̱u̱n náa Ku̱ba̱ʼ rí Dios niʼthí maxnún. Mbiʼi rúʼko̱, niguwaʼ gu̱ʼú moabitas mu muthún xa̱bekha rí magún náa mbá ndxa̱a̱. Mbáa niku̱mu̱ún rí nindxu̱u̱ mbá mbiʼi kiejuunʼ náa rí ma̱ndoo muxkamiin bi̱ mambaxúún gajmiún, náa ma̱ndoo mutsia ga̱jma̱a̱ náa ma̱ndoo muphiʼtsu. Maski ajndu costumbre ndrígu̱ún gu̱ʼu̱ buʼko̱ tsembánii ga̱jma̱a̱ Xtángoo rí Dios nixnúu xuajen Israel, tikhun rí ikhiin ndiyóoʼ mundxa̱ʼwa̱míjna̱ rí muñeumíjna̱ ga̱jma̱a̱ rí nda̱a̱ dí gugíʼníín.

Mú, ndiéjunʼ nirígá rá. Náa Biblia naʼthí: “Ikhú xa̱bu̱ xuajen nigíʼdi̱i̱ nibúunʼ gajmiún wa̱ʼxa̱ʼ bi̱ kuwa náa Moab”. Rí phú nindúún gu̱ʼu̱ bugi̱ nindxu̱u̱ rí xa̱bu̱ israelita mbuyamajkún dioses bi̱ ragájkhun. Ga̱jma̱a̱ niʼngu̱u̱n nininduwiinʼ. Ikha jngó, Jeobá nikiʼnáa kaʼyoo xuajen Israel (Núm. 25:1-3).

A̱jma̱ enii xóo israelitas buʼko̱ túyamajkuíí Xtángoo ndrígóo Dios: Nismbati̱gu̱u̱n náa inún dioses bi̱ ragájkhun ga̱jma̱a̱ nibúúnʼ gajmiún gu̱ʼu̱. Mbaʼin rí ikhiin nikháñún ga̱jma̱a̱ numuu rí túnimbu̱u̱n (Éx. 20:4, 5, 14; Deut. 13:6-9). Ndíjkha rí ngíná wéñuʼ rí niguáʼníí xá. Á mu rí mbaʼin xa̱bekha buʼko̱ tánujngurámúúnʼ Xtángoo ndrígóo Dios, tajyuuʼ má rí ikhiin ninujngúún náa mañu Jordán ga̱jma̱a̱ nitu̱ʼu̱u̱n náa Ku̱ba̱ʼ rí niʼthí Jeobá maxnún (Núm. 25:5, 9).

Ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱ apóstol Pablo niʼnirámáʼ: “Xúgíʼ rígi̱ niguáʼniin ikhiin xóo mbá xkri̱da, nigumaraʼmáʼ mu mbuʼyáá ikháanʼlu, bi̱ kuwáanʼ índo̱ mambá xúgíʼ dí xtáa rarígá náa numbaaʼ” (1 Cor. 10:7-11). Gajkhun rí Gixa̱a̱ nidxuu wéñuʼ rí niʼngo̱o̱ niʼni rí israelitas majngutíguíin náa aʼkhá mbiiʼ rúʼko̱ ga̱jma̱a̱ rí xátu̱ʼu̱u̱n náa Ku̱ba̱ʼ rí niʼthí Jeobá maxnún. Gajmañulú náa rí niguáʼníí, numuu rí nduʼyáá rí Gixa̱a̱ tsíyoo rí matu̱ʼu̱lú náa Ku̱ba̱ʼ nuxi̱ʼ rí Dios nikudaminaʼ maxnúlúʼ.

MBÁ TSÁʼKHÁ MBIIʼ WÉÑUʼ

Mu maʼni rí xa̱bi̱i̱ Dios majngutíguíin, Gixa̱a̱ najmuu mbaʼa tsáʼkhá rí ndaʼyoo rí nayambáá, naʼngo̱o̱ naʼninduwiinʼ mbaʼin xa̱bu̱. Xó má ndiʼyáá, rí niguáʼníí israelitas, nijmuu rí mubúúnʼ gajmiún gu̱ʼu̱ mu maʼni rí majngutíguíin. Ma̱ngaa rí mbiʼi xúgi̱, kaʼníí xóó najmuu tsáʼkhá rí mbiiʼ rígi̱. Dí gáʼga kaguáanʼ mu majngutíguáanʼ ikhí rá. Mbá rí ikhaa nindxu̱u̱ rí mbuʼyáá náa nurima̱ʼ xa̱bu̱.

Náa mbiʼi rí kuwáanʼlu xúgi̱, xa̱bu̱ ma̱ndoo mbuyáá náa nurima̱ʼ xa̱bu̱ rí asndu nimbáa xáʼyoo. Nákha wajyúuʼ, á mu mbáa nandoo mbaʼyoo, ndayóoʼ maʼga náa cine mu mbaʼyoo rígi̱ o matsi mbá i̱yi̱i̱ʼ náa na̱ʼkha̱ rígi̱. Mbáa mbaʼin tsegun numuu rí natiñunʼ rí mbuñún ikhí. Mú rí mbiʼi xúgi̱, asndu tsáá bi̱ nato̱ʼo̱o̱ náa Internet ma̱ndoo mbaʼyoo náa nurima̱ʼ xa̱bu̱, ma̱ndoo mbuyáá náa nuñajunʼ o asndu índo̱ nutsiji mbégu̱ʼ carriún. Ma̱ngaa, náa mbaʼa xuajen mba̱ʼu̱, xa̱bekha gajmiún gu̱ʼu̱ mijngii guáʼdáá mu mbuyáá rí asndu tséyóoʼ má magajnún náa guʼwún.

Ma̱ngaa náa celular nindxu̱u̱ itháán ramáskáa ma̱ta̱ya̱a̱. Mbáa xa̱bu̱ ma̱ndoo mbaʼyoo rígi̱ náa celular o tableta ndrígóo índo̱ na̱jkha̱ kamba̱a̱ o índo̱ na̱jkha̱ ga̱jma̱a̱ carro.

Numuu dí xúgi̱ ragákhi̱i̱ ma̱ta̱ya̱a̱ náa rí nurima̱ʼ xa̱bu̱ rí asndu eʼwíínʼ xándoo mbuyáá, tsáʼkhá rígi̱ naʼni gíníi mbaʼin wéñuʼ xa̱bu̱. Ga̱jma̱a̱ numuu rúʼko̱ mbaʼin wéñuʼ xa̱bu̱ nuniñamijnaán, ga̱jma̱a̱ nachúu ku̱ma̱ ndrígu̱ún. Mú rí itháan ngíná nindxu̱u̱, rí nuniñaʼ rambáxu̱u̱n gajmiún Dios. Guʼyáá gajkhun, rí bi̱ ndaʼyoo náa nurima̱ʼ xa̱bu̱ naʼni gachíminaʼ. Mbaʼin bi̱ nduyáá nagawúnʼ wéñuʼ. Mbáa ma̱ndoo maʼni̱i̱ a̱jkiu̱ún índo̱ gáʼga ranújngoo mba̱yu̱ʼ tsiguʼ, mú marmáʼáan má xúʼko̱ a̱jkiu̱ún.

Xámbumulú rí Jeobá nambáyulú, mu muñeumíjna̱ náa tsáʼkhá ndrígóo Gixa̱a̱. Á mu nandulú rí ikhaa mañewu̱nlú, gíʼmáanʼ rí muʼni rí xa̱bu̱ israelitas túni: Rí muʼnimbulúʼ káxi̱ rí ikhaa niʼthún ikhiin (Éx. 19:5). Guʼyáá kaʼwu rí Jeobá nawiyuuʼ kaʼyoo náa nurima̱ʼ xa̱bu̱. Ndíjkha rá.

GAWIYULU KUʼYÁÁ RÍ NURIMA̱ʼ XA̱BU̱ XÓ MÁ EʼNI JEOBÁ

Gundxa̱ʼwámi̱jna̱: Xtángoo rí Dios nixnúún xa̱bu̱ Israel nákha ikhú ninindxu̱u̱ mbóo. Ninindxu̱u̱ xóo mbá xtátsí náa rí bi̱ israelitas nañewu̱u̱n mu xúni̱ dí ra̱májánʼ rí nuni xuajen dí rígá mijngii náa kúwi̱i̱n (Deut. 4:6-8). Náa xtángoo rígi̱ naʼthí kaʼwu rí Jeobá nawiyuuʼ kaʼyoo rí nuni aʼkhá xa̱bu̱.

Índo̱ Jeobá niʼthúún israelitas ga̱jma̱a̱ numuu rí nuni xuajen dí rígá mijngii náa kúwi̱i̱n, ikhaa niʼthúún: “Xóo nuni xa̱bu̱ xuajen Canaán, náa maʼgá kaguáanʼla, xáʼyoo muni̱ ikháanʼ; [...] ku̱ba̱ʼ niguma tsagáá, ikha jngó mani rí mumíniiʼ ga̱jma̱a̱ numuu aʼkhún”. Dios ndrígóo Israel bi̱ kaʼwii ndaʼyoo rí xóo kuwa bi̱ cananeos nindxu̱u̱ phú mitsaga, ikha jngó niʼthí rí náa Ku̱ba̱ʼ rí nikuwa nindxu̱u̱ mitsaga ga̱jma̱a̱ nichúu (Lev. 18:3, 25).

Maski ajndu Jeobá nixnúún castigo bi̱ cananeos, mú aʼkhá rúʼko̱ tatígaa. Itháán rí mbá mil quinientos tsiguʼ nda̱wa̱á, Pablo niʼthí rí xuajen náa nikuwa cristianos nindáti̱gu̱u̱n “rí nindxu̱u̱ májánʼ”. Ikha jngó, “ninindxu̱ún xa̱bu̱ bi̱ nánguá tiñu̱u̱ʼ muni xúgíʼ enii rí tsaga wéñuʼ” (Efes. 4:17-19). Rí mbiʼi xúgi̱ ma̱ngaa, mbaʼin xa̱bu̱ nda̱a̱ ma̱jti̱ʼ nuni aʼkhá. Bi̱ ni̱ndxu̱ún cristianos gajkhun nuni xúgíʼ má rí eʼngo̱o̱ mu xuyáá aʼkhá rí mitsaga wéñuʼ rí nuni xa̱bu̱ numbaaʼ.

Rí nurima̱ʼ xa̱bu̱ tsesngájma nditháan gamajkhu náa Dios. Ikhaa niʼniáanʼlu xó má kiexu̱u̱ ikhaa, ga̱jma̱a̱ rí manindxu̱lúʼ mikaʼwáanʼ. Májánʼ niʼni índo̱ niʼnirámáʼ xtángoo ga̱jma̱a̱ numuu rí mubúúnʼ xa̱bu̱. Ga̱jma̱a̱ i̱ndó niniñuuʼ rí xa̱bu̱ bi̱ nidamijná ma̱ndoo mubúúnʼ (Gén. 1:26-28; Prov. 5:18, 19). Mú bi̱ nurawíi ga̱jma̱a̱ bi̱ nugujua̱ náa rí nurima̱ʼ xa̱bu̱ tséyamajkuíí xtángoo ndrígóo Dios. Ikha jngó, ikhaa maʼni gámbíin xa̱bu̱ buʼko̱ (Rom. 1:24-27).

Mú, ndiéjunʼ gugíʼníín xa̱bu̱ bi̱ nduyáá kiejunʼ náa nurima̱ʼ xa̱bu̱ rá. Mbáa tikhun nuthi rí nindxu̱u̱ mbá náa ma̱ndoo matani gagi minaʼ ga̱jma̱a̱ rí xáʼni gachíín má. Mú ragájkhun rúʼko̱, ikhiin kuwa rumbañún bi̱ nutsijmaa xtángoo ndrígóo Dios. Mú, mbáa raʼkháa xúʼko̱ nikumu̱ún índo̱ nigi̱ʼdi̱i̱ ndiyáá náa nurima̱ʼ xa̱bu̱. Mú, nduʼyáá kaʼwu rí bi̱ nuni ñajuunʼ Dios gíʼmaa mawiñunʼ kuyáá xúgíʼ rúʼko̱. Náa Biblia naʼtulúʼ: “Bi̱ nandala ku̱ya̱a̱ Jeobá, gaguiyala ku̱ya̱a̱ dí raʼkhí” (Sal. 97:10).

Asndu tikhun bi̱ nandún muniñaaʼ ruyáá náa nurima̱ʼ xa̱bu̱ nduyáá rí gakhi̱i̱ nindxu̱u̱ rí matatsiʼñáanʼ ratayáá. Numuu rí ni̱ndxu̱lú xa̱bu̱ aʼkhá, mbáa kuwáanʼ ru̱ʼni̱ mijna ga̱jma̱a̱ ku̱ma̱ rí xkawiʼ rí nandulú muʼbúlú gajmiúlú mbáa. Ma̱ngaa, a̱jkiu̱lú ma̱ndoo maʼni rí makumulú dí májánʼ má nindxu̱u̱ rí xúʼnimbulú Xtángoo ndrígóo Dios (Jer. 17:9). Mú mbaʼin bi̱ xúgi̱ ni̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Dios niʼngu̱u̱n ninigaʼdu̱u̱nʼ xúgíʼ rúʼko̱. Rí mbuʼyáá rígi̱ naxnúlú tsiakii mu maʼngulú muʼni gajmiúlú rí nagua̱ʼa̱ mbuʼyáá náa nurima̱ʼ xa̱bu̱. Gúʼyáá xú káʼnii Ajngá rawunʼ Dios ma̱ndoo mambáyulúʼ mu muñeumíjna̱ náa tsáʼkhá ndrígóo Gixa̱a̱ rígi̱.

GAWIYULÚ KUʼYÁÁ RÍ NAGUA̱ʼA̱ MUʼBÚ GAJMIÚLÚ MBÁA

Xó má ndiʼyáá nákha nigi̱ʼdu̱u̱ artículo, mbaʼin israelitas niniñaaʼ rí nagua̱ʼa̱ muni dí raʼkhí maʼga kagui̱i̱n muni aʼkhá. Ikháá má ma̱ndoo marigá mbiʼi xúgi̱. Santiago, bi̱ ninindxu̱u̱ giʼtio̱o̱ skojo̱o̱ Jesús, niʼnirámáʼ ga̱jma̱a̱ numuu gamíi rígi̱: “Mámbáa naʼni xó má rí nagua̱ʼa̱ maʼni ga̱jma̱a̱ dí ra̱májánʼ dí naniguuʼ. Ikhú rí nagua̱ʼa̱ maʼni, ndajoo wéñuʼ, ikhú narígá aʼkhá” (Sant. 1:14, 15). Índo̱ mbáa naniñuuʼ mbaja̱a̱ mbá dí raʼkhí náa a̱jkiu̱u̱n, xa̱bu̱ bugi̱ maʼga̱nú makudaminaʼ aʼkhá. Ikha jngó, xundxa̱ʼwa̱míjna̱ nditháan dí raʼkhí; gawiyulúʼ kuʼyáá ku̱ma̱ rí muʼbú gajmiúlú mbáa.

Á mu nduʼyáá rí ku̱ma̱ xkawiʼ rígi̱ tsíyoo gagajnáa náa edxu̱lúʼ, Jesús niʼthí rí gíʼmaa muʼni: “Á mu ñawáanʼ o rajkuáaʼ naʼniaʼ rí majngrádáanʼ, atrujturígú matada̱ʼ [...]. Ma̱ngaa, á mu idaaʼ naʼni majngrádánʼ, atrawíi ga̱jma̱a̱ atada̱ʼ” (Mat. 18:8, 9). Índo̱ Jesús niʼthí rígi̱ na̱nguá nindoo gáʼthi rí gajkhun matrujtu o matrawíi ga̱jma̱a̱ matada̱ʼ. Ikhaa nindoo masngájma, rí ndayóoʼ muʼnijngudi̱i̱ mbá nacha̱ mbá dí raʼkhí dí maʼni muxuʼdámíjná aʼkhá. Xú káʼnii gándoo gunimbaníí xtágabu rígi̱ tikhun bi̱ nduyáá náa nurima̱ʼ xa̱bu̱ rá.

Gundxaʼwamíjna̱ rí mbá nacha̱ nduʼñún nagájnún xa̱bu̱ tsaʼtsiinʼ. Xundxa̱ʼwa̱míjna̱ rí nda̱a̱ rí gagíʼnulú á mu nduyáá. Mbá nacha̱ gúniʼñáʼ ruʼyáá. Mbá nacha̱ gutsijuíiʼ tele, computadora o celular. Gundxa̱ʼwámi̱jna̱ rí májánʼ. Rí muʼni xígi̱ kaʼnii maʼngulú muxpriʼguíí ku̱ma̱ ndrígúlú, mu xundxa̱ʼwa̱míjna̱ dí xkawiʼ.

DÍ GÚʼNI Á MU NARMÁʼÁAN A̱JKIU̱LÚ XTIʼKHUU RÍ TSAGA RÁ.

Xtiʼkhuu rí na̱ʼkha̱ náa nurima̱ʼ xa̱bu̱ ma̱ndoo maguanúu mbayuuʼ tsíguʼ náa edxu̱u̱ xa̱bu̱ bi̱ ndaʼyoo ga̱jma̱a̱ maʼni rí mandxaʼwáminaʼ rúʼko̱ maski ajndu má tsíyoo. Mbáa índo̱ gáʼkha̱a̱ ku̱ma̱ rúʼko̱, xa̱bu̱ ma̱ndoo magugua ndrígóo. Á mu ikháán nitaʼtsiñáánʼ ratayáá náa nurima̱ʼ xa̱bu̱ mú, á mu nguáná na̱ʼkha̱a̱ edxaaʼ xtiʼkhuu rí xkawiʼ rúʼko̱, rí ma̱ndoo mambáyáaʼ nindxu̱u̱ rí ma̱ta̱ya̱a̱ dí rígi̱ ma̱ndoo marigá ga̱jma̱a̱ ma̱ta̱ya̱a̱ xóo gándoo gátani ga̱jma̱a̱ʼ ku̱ma̱ xkawiʼ rígi̱.

Atraʼwíí matatsaʼwamínáʼ ga̱jma̱a̱ matani i̱ndó rí nandoo Dios. Atayaridáá xkridoo apóstol Pablo, ikhaa niʼthí: “Na̱niu̱u̱ tsiakii xuyuʼ ga̱jma̱a̱ nani mu mani̱ndxu̱u̱ xóo ñumbáá” (1 Cor. 9:27). Xátatsiʼñáanʼ rí ku̱ma̱ tsaga marigá má xúʼko̱ náa edxaaʼ. Atani xó má naʼthí náa Romanos 12:2: ‹Guriʼkhui̱i̱ xóo endxa̱ʼwa̱a̱ edxa̱la, mu ma̱ndoo mbu̱ya̱a̱ ikháanʼ mínanʼ dí májánʼ ga̱jma̱a̱ dí naniguuʼ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí jmbu rí e̱nda̱ʼa̱ Dios›. Garmáʼáan a̱jkia̱a̱nʼ, rí matatsaʼwamínáʼ ga̱jma̱a̱ matani xó má nandoo Dios maʼni rí maraxtaa itháan tsímáá ki xóo matatsiʼñáminaʼ mataxuʼdáminaʼ aʼkhá.

Rí matatsaʼwamínáʼ ga̱jma̱a̱ matani xó má nandoo Dios maʼni rí maraxtaa itháan tsímáá ki xóo matatsiʼñáminaʼ mataxuʼdáminaʼ aʼkhá.

Ataniminaʼ magida̱ʼ tikhu textos edxaaʼ rí mambáyáaʼ matatsaʼwamínáʼ xóo Jeobá eʼyoo ga̱jma̱a̱ numuu rí ma̱ta̱ya̱a̱ náa nurima̱ʼ xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ ma̱ta̱ya̱a̱ ndiéjunʼ rí ikhaa gíʼthu̱u̱n matani. Mu xúʼko̱ índo̱ gáʼkha̱a̱ ku̱ma̱ rí tsaga náa edxaaʼ, ataniminaʼ matatsaʼwamínáʼ náa versículos rúʼko̱. Tikhu rí ikhaa nindxu̱u̱ Salmo 119:37, Isaías 52:11, Mateo 5:28, Efesios 5:3, Colosenses 3:5 ga̱jma̱a̱ 1 Tesalonicenses 4:4-8.

Mú, ndiéjunʼ gátani á mu rígá mbiʼi rí nandaaʼ ma̱ta̱ya̱a̱ wéñuʼ mbá rí xkawiʼ o nandaaʼ matatsaʼwamínáʼ wéñuʼ ga̱jma̱a̱ numuu dí xkawiʼ rá. Atani xó má niʼni Jesús (1 Ped. 2:21). Nda̱wa̱á rí nijngúun iyááʼ, Gixa̱a̱ nigruiga̱ tsáʼkhá náa inuu mbaʼa nuthu. Mú, ndiéjuunʼ niʼni Jesús rá. Ikhaa tániñaminaʼ. Nijmuu rí naʼthí náa Escrituras mu maraʼnuu tsáʼkhá ndrígóo Gixa̱a̱. Niʼthúu̱n: ‹¡Ayuʼ kaníí, Gixa̱a̱!›, ga̱jma̱a̱ ikhaa ni̱jkha̱a̱. Xó má niʼni Jesús ikhaa takanajkoʼ rí maʼni ga̱jma̱a̱ Gixa̱a̱, xúʼko̱ má mangáán xákánájkháaʼ (Mat. 4:1-11). Gixa̱a̱ ga̱jma̱a̱ numbaaʼ ndrígóo munimíjna̱ má xúʼko̱ rí munimajtíí náa edxu̱lúʼ ku̱ma̱ rí mitsaga, mú xúniʼñámíjná. Ga̱jma̱a̱ tsiakii ndrígóo Jeobá, maʼngulú muniñáán ruʼyáá náa nurimaʼ xa̱bu̱, ga̱jma̱a̱ maʼngulú muʼni gajmiúlú Gixa̱a̱.

GUʼTÁKÁÑII JEOBÁ GA̱JMA̱A̱ GUʼNIMBULÚʼ

Guʼtákáñii má xúʼko̱ Jeobá ga̱jma̱a̱ gunda̱ʼa̱a̱ rí mambáyulúʼ. Pablo niʼthí: “Gutajkáan ga̱jma̱a̱ gutakáñii Dios ma̱ngaa guxna̱a̱ núma̱aʼ, gunda̱ʼa̱a̱ xúgíʼ rí eyála; ikhú tsímáá rí na̱ʼkha̱ náa Dios rí itháan gíʼdoo tsiakii, mañewu̱u̱n a̱jkia̱la ga̱jma̱a̱ rí nundxa̱ʼwa̱míjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu Cristo Jesús” (Filip. 4:6, 7). Jeobá maxnulú má xúʼko̱ tsímáá rí na̱ʼkha̱ náa ikhaa, mú guʼni míjna má xúʼko̱ rí xajngutíguáanʼ náa aʼkhá. Á mu nájkhu kanuu náa Dios, ikhaa ma̱ngaa ma̱ʼkha̱ kanuu náa ikháanʼlu (Sant. 4:8).

Rí itháán ma̱ndoo mañewulú mu xajngutíguáanʼ náa aʼkhá, nindxu̱u̱ rí maguáʼdaa mijngii Jeobá. Jesús niʼthí ga̱jma̱a̱ numuu Gixa̱a̱: “Bi̱ naʼtáñajunʼ náa numbaaʼ rígi̱ na̱ʼkha̱. Ga̱jma̱a̱ ikhaa na̱nguá gíʼdoo tsiakii náa ikhúún” (Juan 14:30). Náá numuu rí nixtáa gajkhun ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱ xá. Ikhaa nithí mbá miʼtsu: “Ga̱jma̱a̱ bi̱ nikuʼmún xtaa ga̱jma̱á ni̱ndxu̱ʼ; tániñuʼ mbáwun, numuu rí ikhúún nani má xúʼko̱ rí naniguuʼ” (Juan 8:29). Á mu nuʼni rí nanigu̱u̱ʼ Jeobá, ikhaa xániñulú ndajkuáanʼ. Ikha jngó gawiyulúʼ kuʼyáá mbá kayuuʼ náa nurima̱ʼ xa̱bu̱, ga̱jma̱a̱ Gixa̱a̱ nda̱a̱ rí gáʼngo̱o̱ gáʼni.