ỌKE rẹ ihwo rẹ Izrẹl vwo muegbe rẹ ayen vwọ shariẹ Urhie rẹ Jọdan ro otọ rẹ Ọghẹnẹ ve kẹ ayen na, erhorha evo da kọn bru ayen rhe. Erhorha na eya re dia ihwo rẹ Izrẹ-ẹl, ri durhie ayen kpo orẹ. Ọyena sa dia uphẹn ra fobọ mrẹ-ẹ. E vwo mu igbeyan kpokpọ, gbeha, je re uvi rẹ emu se si urhuru. Dede nẹ ẹkuruemu rẹ eya na fẹnẹ Urhi rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ ihwo rẹ Izrẹl, evo usun rẹ eshare Izrẹl na se roro: ‘Avwanre riẹn oborẹ avwanre ruẹ. Avwanre cha riẹn oma ghwa.’

 Die kọyen phiare? Iyẹnrẹn da na vuẹ avwanre: “Ihwo na vẹ emetẹ ri Moab ki koko gbe ọfanrhiẹn.” Vwọrẹ uyota, eya na guọnọre nẹ eshare rẹ Izrẹl na ga eghẹnẹ efian rayen. Ọyehẹ oborẹ ayen ghwe ru! Ọnana yen sorọ “ophu ọtuatua re Ọrovwohwo na vwo bi chọ Izrẹl ra.”—Ukeri 25:1-3.

Ihwo rẹ Izrẹl churhi rẹ Ọghẹnẹ vwẹ idjerhe ivẹ: Ayen ga edjọ, ji gbe ọfanrhiẹn. Ihwo uriorin buebun de ghwu fikirẹ jẹ ẹmienyo. (Eyan. 20:4, 5, 14; Urhi 13:6-9) Diesorọ obo re phiare na vwọ da ohwo mamọ? Fikirẹ ọke rọ vwọ phia na. Eshare na rha churhi rẹ Ọghẹnẹ jovwo-o, mane ayen shariẹ Urhie rẹ Jọdan na ro Otọ rẹ Ive na.—Ukeri 25:5, 9.

Ọyinkọn Pọl da ta eta nana kpahen obo re phiare na: “Imu nana phiare rere avwanre vwọ kẹnoma, ẹkẹvuọvo e si ayen phihọ otọ rere e dia uyono kẹ avwanre, avwanre rẹ oba rẹ oge nana bru rhe.” (1 Kọr. 10:7-11) Aphro herọ-ọ, oma vwerhen Eshu nẹ evo usun rẹ ihwo rẹ Izrẹl yena ru umwemwu ọgangan, ọtiọyena ayen rha sa ro Otọ rẹ Ive na-a. Ofori nẹ avwanre kerhọ rẹ orhọesio yena, kidie avwanre riẹnre nẹ oma cha vwerhen Eshu siẹrẹ avwanre rha sa ro akpọ kpokpọ na-a.

Nonẹna, Eshu reyọ ona rọ tẹnre mamọ vwọ kpahan ufi kẹ Inenikristi, ọ je vwẹ ufi nana vwọ phiẹn ihwo buebun tobọ re. Kirobo rẹ avwanre yonori na, ọfanrhiẹn yen ọ vwọ phiẹn ihwo rẹ Izrẹl. Vwẹ ọke avwanre na, ọfanrhiẹn jẹ ufi ro muoshọ. Idjerhe ọvo avwanre se vwo shufi rẹ ọfanrhiẹn yen e vwo ni ihoho rẹ ihwo re banphiyọ.

Nonẹna, ohwo se ni ihoho rẹ ihwo re banphiyọ, jẹ ohwo vuọvo cha riẹ-ẹn. Vwẹ ikpe buebun re wanre, ohwo da guọnọ ni uhoho rẹ ihwo re banphiyọ, ko kpo isinima yẹrẹ asan ra da shẹ ẹbe rẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ. Ẹkẹvuọvo, ihwo buebun kpo asan ọtiọyena-a, fikirẹ omavovwẹ. Jẹ enẹna, ohwo se ni ividio vẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ vwẹ intanẹti, ọ dahẹ iruo yẹrẹ asan ọfa. Vwẹ asan buebun, ohwo sa dia evunrẹ uwevwin rọyen de ni ihoho ọtiọyena.

Vwọba, ifonu, itablẹti vẹ erọnvwọn efa tiọyena nẹrhẹ ọ lọhọ e vwo ni ihoho tiọyena. Ihwo da yan vwẹ irhuvwun yẹrẹ dahẹ evunrẹ imoto, ayen se ni ihoho tiọyena vwẹ ifonu rayen.

Rọ vwọ dianẹ ohwo se ni ihoho tiọyena, je djahọn kẹ ihwo na, kọ nẹrhẹ omaẹkuọn ro no cha gan nọ ọ rẹ ọke awanre. Ihwo buebun ri ni ihoho rẹ ihwo re banphiyọ hra orọnvwe rayen, e muọghọ kẹ aye-en, ẹwẹn obrorhiẹn rayen ji ghwẹ. Ma bra kparobọ, oyerinkugbe rayen vẹ ọ rẹ Jihova sa va ayen abọ. Wọ cha rhọnvwe nẹ ihoho tiọyena so omaẹkuọn kẹ ihwo ri ni ayen. Vwẹ ọke buebun, ọ so omaẹkuọn rẹ iroro ọgangan. Omaẹkuọn tiọyena sa diotọ krẹ, ọkiọvo dede, a sa kpairoro vrẹ kare kare-e.

Jẹ ofori nẹ avwanre riẹn nẹ Jihova muegbe rọ vwọ sẹro avwanre vwo nẹ ufi rẹ Eshu nana. Siẹrẹ avwanre da guọnọ nẹ Jihova sẹro avwanre, ko fori nẹ avwanre ru oborẹ eshare rẹ Izrẹl awanre rhọnvwe ru-u, kọyen e vwo “mu ọghọ kẹ.” (Eyan. 19:5) E jẹ avwanre riẹn nẹ Ọghẹnẹ gha eno rẹ ihoho tiọyena. Diesorọ avwanre vwọ ta ọtiọyen?

Roro kpahen ọnana: Irhi rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ ihwo rẹ Izrẹl fẹnẹ irhi rẹ ẹkuotọ efa vwẹ ọke yena. Kerẹ igbẹhẹ, irhi na sa sẹro rẹ ihwo rẹ Izrẹl vwo nẹ orharhe rẹ iruemu rẹ ihwo re riariẹ ayen phiyọ. (Urhi 4:6-8) Irhi na dje uyota ọvo phia phephẹn: Jihova vwo utuoma kpahen ọfanrhiẹn.

Jihova vwo djunute iruemu ọfanrhiẹn rẹ irere re riariẹ ihwo rẹ Izrẹl phiyọ ruẹ nu, ọ da  ta: “Ovwan rhe ji ruẹ kirobo rayen ruẹ vwẹ otọ ri Kenaan, asan re me vwẹ ovwan ra na. Ovwan rha yan nene iji raye-en . . . otọ na de rhi gbe ẹgua, kọye mi vwo ruo gangan fiki rẹ orukuruku rọye.” Vwọ kẹ Ọghẹnẹ ọfuanfon rẹ Izrẹl na, akpeyeren rẹ ihwo rẹ Kenan miovwin te ẹdia rẹ ayen vwo gbe otọ rẹ ayen dia na ẹgua.—Liv. 18:3, 25.

Dede nẹ Jihova gboja kẹ ihwo rẹ Kenan na, jẹ ihwo efa ji vwobọ vwẹ ọfanrhiẹn-egbe. Ikpe re vrẹ 1,500 vwọ wan nu, Pọl djisẹ rẹ ihwo rehẹ ẹkuotọ rẹ Inenikristi dia nẹ, “udu rẹ ayen . . . ghwodirhe.” Vwọrẹ uyota, ayen “ruẹ zighi zighi, urhuru evwo ko si ayen ruẹ oka rẹ umwemwu koka rẹ umwemwu.” (Ẹfe. 4:17-19) Nonẹna ihwo buebun ji vwobọ vwẹ koka koka rẹ ọfanrhiẹn ra ghẹmrẹ. Ofori nẹ Inenikristi rẹ uyota kẹnoma kẹ ughe eno rẹ ọfanrhiẹn rẹ akpọ nana.

Re vwo ni ihoho rẹ ihwo re banphiyọ dje ọghọ phia kẹ Ọghẹnẹ kakaka-a. Ọ ma ohworakpọ họhọ oma rọyen. Ọ ma avwanre vẹ ẹgba ra sa vwọ riẹn obo re gbare vẹ obo re chọre. O vwo oboresorọ Ọghẹnẹ vwọ vwẹ odjekẹ phia kpahen ovwerhẹn rẹ aye gbe ọshare. Ihwo re rọvwọnre ọvo yen vwo uphẹn rẹ ayen vwọ riavwerhen rọyen. (Jẹn. 1:26-28; Isẹ 5:18, 19) Ẹkẹvuọvo, die yen ihwo ri ruẹ yẹrẹ titi ihoho rẹ ihwo re banphiyọ na ruẹ? Ayen muọghọ kẹ irhi rẹ Ọghẹnẹ ri shekpahen uruemu rẹ ẹfuọ-ọn. Vwọrẹ uyota, ihwo ri titi ughe rẹ ihwo re banphiyọ muọghọ kẹ Jihova-a. Ihwo ri ruẹ, ji titi ihoho rẹ ihwo re banphiyọ na chukoku irhi rẹ Ọghẹnẹ, ọtiọyena, ọ cha vwẹ ayen vwo guẹdjọ.—Rom 1:24-27.

Kẹ ihwo re rha vwẹ arogba vwo se yẹrẹ ni ihoho na vwo? Ihwo evo se roro nẹ ọ chọre-e. Jẹ vwọrẹ uyota, ayen biẹcha ihwo ri muọghọ kẹ irhi rẹ Ọghẹnẹ-ẹ. Ọ sa dianẹ ayen vwo ẹwẹn nana ọke rẹ ayen vwọ ton ughe eno na phiyọ-ọ. Obo rọ wanre eje, ofori nẹ idibo rẹ Jihova vwo utuoma ọgangan kpahen ughe rẹ ihwo re banphiyọ. Baibol na da ta: “Ọrovwohwo guọnọ ihwo ri tuoma rẹ umwemwu.”—Une 97:10.

Ọ sa tobọ bẹn kẹ ihwo re guọnọ kẹnoma kẹ eno rẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ.  Avwanre gbare-e, ọtiọyena, ọ guọnọ ẹgbaẹdavwọn a vwọ họnre vwọso urhurusivwe rẹ ọfanrhiẹn ro shephiyọ-ọ. Kidie nẹ avwanre gbare na-a, udu avwanre sa phiẹn avwanre vwo roro nẹ ọ chọre e vwo ni ughe rẹ ihwo re banphiyọ-ọ. (Jer. 17:9) Ẹkẹvuọvo ihwo buebun ri kurhẹriẹ rhe dia Inenikristi phi ohọnre nana kparobọ re. Ọnana sa vwẹ ukẹcha kẹ wẹ vwo fiudugberi nẹ wo ji se phikparobọ. Ni oborẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ sa vwọ vwẹ ukẹcha kẹ wẹ vwọ kẹnoma kẹ ufi rẹ Eshu rọ dia ughe rẹ ihwo re banphiyọ.

Kirobo ra tare jovwo, ihwo rẹ Izrẹl buebun vwẹ uphẹn kẹ urhurusivwe ọchọchọ nẹ o mu ayen ru obo re so okpetu kẹ ayen. Obo re phia kẹ ayen na je sa phia kẹ avwanre nonẹna. Jems rọ dia oniọvo rẹ Jesu djisẹ rẹ imuoshọ na, rọ vwọ ta: “Urhuru si vwe vẹ ẹguọnọ rẹ ugboma na de rhi bunọ re, ke ghwa ọdavwini cha. Ọke rẹ ẹguọnọ rẹ ugboma da rhe mrevun re ko vwiẹ umwemwu.” (Jems 1:​14, 15) Ohwo se ru umwemwu siẹrẹ ọ da vwẹ uphẹn kẹ iroro rẹ ọfanrhiẹn nẹ o vwẹ owọ muotọ vwẹ udu rọyen. Ọtiọyena, ofori a vwọ davwẹngba vwo si iroro rẹ ọfanrhiẹn nẹ ẹwẹn avwanre, ukperẹ e vwo roro kpahen ayen.

Wo de noso nẹ wo roro kpahen ọfanrhiẹn ọkieje, brokpakpa ru emu kpahọn. Jesu da ta: “Ọ dianẹ obọ wẹn, eyẹ owọ wẹ nẹrhẹ owẹ she, bro nẹ oma wẹn. . . . Ẹro wẹn da nẹrhẹ owẹ she, rhuo nu.” (Mat. 18:8, 9) Ọ dia ota rẹ Jesu na mudiaphiyọ nẹ e ghini rhu ẹro rẹ ohwo yẹrẹ yanvwe obọ rẹ ohwo kufia-a. O djisẹ oboresorọ o vwo fo nẹ a riẹn obo re nẹrhẹ avwanre vwo iroro rọ chọre, ji brokpakpa sio no. Mavọ yen a sa vwọ reyọ uchebro yena vwo ruiruo kpahen ughe rẹ ihwo re banphiyọ?

Wọ da mrẹ uhoho rẹ ihwo re banphiyọ, wọ tanẹ ‘o che se ru vwe emu vuọvo-o.’ Brokpakpa ni asan ọfa. Fun TV na ugege yena. Ọ da dia ikọmputa yẹrẹ ifonu, fuon ugege yena. Roro kpahen obo re fonro. Ọnana cha nẹrhẹ wo se sun iroro wẹn ukperẹ iroro echọchọ vwo sun we.

Kẹ ọ da rha dianẹ wọ dobọ rẹ ughe rẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ ji re, jẹ, nọke ra ruọke, iroro rẹ ihoho na je kọn cha vwo? Ihoho yẹrẹ iroro rẹ ihwo re banphiyọ sa dia ẹwẹn ohwo kre kri. E sa kọn rhe kpregede. Ọke rẹ iroro na da kọn rhe, wo se vwo urhurusivwe wo vwo ru obo ri jẹfuọn, kerẹ wo vwo du omobọ. Riẹn nẹ iroro na sa kọn rhe kpregede, ọtiọyena muegbe hẹrhẹ.

Brorhiẹn wo vwo roro kpahen, ji ru obo re cha vwerhen Ọghẹnẹ oma ọkieje. Vwẹrokere ọyinkọn Pọl ro vwo owenvwe rọ vwọ “nyẹ oma” rọyen ro de suon kerẹ ọviẹn. (1 Kọr. 9:27) Wọ dia ọviẹn kẹ iroro rẹ ọfanrhiẹ-ẹn. “Wene iroro rẹ udu [wẹn] phihọ ọkpokpọ, re [wo] se vughe ọhọre rẹ Ọghẹnẹ, obo ri yoma ro fo ẹreyọ kugbe obo re gbare.” (Rom 12:2) Karophiyọ: E vwo roro kpahen, ji ru nene ọhọre rẹ Ọghẹnẹ kẹ ohwo omavwerhovwẹn nọ a vwọ dia ọviẹn kẹ iroro rẹ ọfanrhiẹn.

Davwen wọ riẹn ẹkpo rẹ Baibol evo ku uyovwin. Ọke rẹ iroro echọchọ da rhe ẹwẹn wẹn, davwẹngba wo roro kpahen ẹkpo rẹ Baibol yena. Ẹkpo rẹ Baibol kerẹ Une Rẹ Ejiro 119:37; Aizaya 52:11; Matiu 5:28; Ẹfesọs 5:3; Kọlose 3:5; vẹ 1 Tẹsalonaika 4:4-8 cha vwẹ ukẹcha kẹ wẹ vwọ riẹn iroro rẹ Jihova kpahen ihoho rẹ ihwo re banphiyọ vẹ obo rọ guọnọre nẹ wo ru.

Kẹ ọ da rha dianẹ ọ pha bẹnbẹn kẹ wẹ wo vwo sun urhurusivwe wo vwo ni yẹrẹ roro kpahen obo ri jẹfuọn vwo? Vwẹrokere Jesu rọ dia Oniru avwanre. (1 Pita 2:21) Jesu vwo bromaphiyame nu, Eshu da davwọn ni abọ erha. Die yen Jesu ruru? Ọ sen edavwini na eje. Ọ reyọ ẹkpo rẹ Baibol sansan vwo ruiruo ọke rọ vwọ sen edavwini na. Ọ da ta: “Wan nẹ obaro mẹ, Ẹdjọ na,” Eshu da yan jovwo. Kirobo rẹ oma rhọ Jesu vwẹ ohọnre rọyen vwọso edavwini rẹ Eshu na-a, wo jẹ oma rhọ wẹ-ẹ. (Mat. 4:1-11) Eshu vẹ akpọ rọyen che rhe ruẹ oborẹ wo vwo vwo iroro rẹ ọfanrhiẹn, ẹkẹvuọvo wo jẹ oma rhọ wẹ-ẹ. Wo se phikparobọ vwẹ ohọnre na. Jihova sa chọn wẹ uko vwo phi ọvweghrẹn wẹn kparobọ.

Nẹrhovwo rhe Jihova ọkieje nẹ ọ chọn wẹ uko. Pọl da ta: “Ta ọdavwẹ wẹn kẹ Ọghẹnẹ. Ufuoma rẹ Ọghẹnẹ rọ nọ ẹruọ ejobi, kọ yọnrọn udu vẹ iroro rẹ ovwan vwi Kristi Jesu.” (Fil. 4:6, 7) Ọghẹnẹ cha kẹ wẹ ẹwẹn rẹ ufuoma, rọ cha nẹrhẹ wọ sa kẹnoma kẹ umwemwu. Wo de sikẹre Jihova, ko “si kẹre owẹ.”—Jems 4:8.

Avwanre sa kẹnoma kẹ ifi rẹ Eshu siẹrẹ e de ru oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Osun Rode rẹ akpọ vẹ odjuvwu ganphiyọ. Jesu da ta: “Osun rẹ akpọ nana [Eshu] cha re. O vwo ogangan vwẹ enu mẹ-ẹ.” (Jọn 14:30) Die yen kẹ Jesu uduefiogbere tiọyena? Ọ tare jovwo re nẹ, “Ọ ro ji vwe rhe na vẹ ovwẹ herọ; o ju uvwe ọvo vwo-o, kidie mi ru obo ri je kọke kọke.” (Jọn 8:29) Wọ da davwẹngba vwo ru obo re vwerhen Jihova oma ọkieje, vwo imuẹro nẹ ọ je cha yanjẹ uwe vwo-o. Kẹnoma kẹ ufi rẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ, ọke yena, wo rhe che shufi rẹ Idẹbono-o.