Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 27

Maan e siesie e wun dɔ nga su naan y’a kwla jran yalɛ klelɛ’n i ɲrun kekle

Maan e siesie e wun dɔ nga su naan y’a kwla jran yalɛ klelɛ’n i ɲrun kekle

“Sran kwlaa ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ tú i klun ɔ́ sú Ɲanmiɛn naan ɔ nin Klisi Zezi bé nánti’n, bé klé i ɲrɛnnɛn wie.”—2 TIM. 3:12.

JUE 129 É trá e awlɛn titi

I SU FITILƐ *

1. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e siesie e wun dɔ nga su naan y’a kwla jran yalɛ klelɛ’n i ɲrun kekle-ɔ?

ZEZI seli kɛ be kwlaa nga bé wá káci i sɔnnzɔnfuɛ’n, saan sran’m bé kpɔ́ be. I sɔ’n ti’n, ka naan b’a kun i’n, ɔ kɛnnin i sɔ ndɛ’n kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun. (Zan 17:14) Kɛ ɔ fɛ i blɛ sɔ’n nun lele andɛ’n, be nga be kpɔ Zoova i sufuɛ mun’n, be tanndan be ɲrun. (2 Tim. 3:12) E si kɛ, kɛ mɛn’n i awieliɛ cɛn’n mántan koko’n, sran’m bé klé e yalɛ tra laa’n.—Mat. 24:9.

2-3. (1) ?Ngue yɛ srɛ’n ti’n e kwla yo-ɔ? (2) ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn?

2 ?Wafa sɛ yɛ e kwla siesie e wun dɔ nga su naan kɛ sran’m bé wá klé e yalɛ’n, y’a kwla jran kekle-ɔ? Ɔ fataman kɛ e bu ninnge tɛkɛtɛkɛ kwlaa nga e kpɔfuɛ’m bé fá yó e’n, be akunndan. Sɛ e yo sɔ’n, srɛ dan kpa kún e kpɛkun é kókó dan. Asa ekun’n, i sɔ’n kwla yo maan e yaci Zoova i sulɛ bɔbɔ ka naan blɛ sɔ’n w’a ju. (Nya. 12:25; 17:22) Nán e wla fi su kɛ ‘Suɛn tɔnfuɛ m’ɔ ti e kpɔfuɛ’n’ i aya’m be nun kun yɛle sran wlanwlanlɛ’n. Ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ wlánwlán e naan srɛ kun e naan e yaci Zoova i sulɛ. (1 Piɛ. 5:8, 9) I sɔ’n ti’n, ɔ ti cinnjin kɛ e siesie e wun dɔ nga su naan y’a kwla jran kekle.

3 Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán like nga e kwla yo naan e nin Zoova e afiɛn’n w’a mantan kpa’n, ɔ nin like nga ti yɛ i sɔ’n ti cinnjin dɔ nga su’n, be ndɛ. Asa ekun’n, like nga e kwla yo naan y’a yo yakpafuɛ’n, ɔ nin like nga kɛ sran’m be kle e yalɛ’n e kwla yo’n, é wá kán be ndɛ wie.

?NGUE YƐ E KWLA YO NAAN E NIN ZOOVA E AFIƐN W’A MANTAN KPA-Ɔ?

4. (1) ?Kɛ nga Ebre Mun 13:5, 6 fa kan’n sa’n, ngue yɛ ɔ fataman kɛ e wla fi su-ɔ? (2) ?Ngue ti-ɔ?

4 Maan e lafi su tankaan kɛ Zoova klo e naan ɔ su yiman e ase le. (An kanngan Ebre Mun 13:5, 6 nun.) I afuɛ kpanngban yɛ, Sasafuɛ Tranwlɛ’n kun seli kɛ: “Sran ng’ɔ si Ɲanmiɛn kpa’n, yalɛ klelɛ blɛ’n nun’n, ɔ́ láfi i su kpa trá laa’n.” Ndɛ sɔ’n ti nanwlɛ. Afin sɛ e waan é jrán yalɛ klelɛ’n i ɲrun kekle’n, ɔ fata kɛ e klo Zoova yɛ e lafi i su tankaan kpa. Kpɛkun maan e lafi su kpa kɛ e ndɛ lo i.​—Mat. 22:36-38; Zak. 5:11.

5. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a wun i wlɛ kɛ Zoova klo e-ɔ?

5 Maan e kanngan Biblu’n nun cɛn kwlakwla naan e nin Zoova e afiɛn’n mantan kpa. (Zak. 4:8) Kɛ é kánngan Biblu’n nun’n, maan e fa e ɲin e sie i Zoova i nzuɛn’n su. Kpɛkun wafa nga ndɛ ng’ɔ kan be’n, ɔ nin ninnge ng’ɔ yo be’n, be yi i nglo kɛ ɔ klo e’n, maan e sie i nzɔliɛ wie. (Tul. 34:6) Sanngɛ atrɛkpa’n, aniaan’m wie’m be lafiman su kɛ Ɲanmiɛn klo be sakpasakpa. Afin kɛ be klo sran kun’n wafa nga sran sɔ’n i wun yo i’n, aniaan sɔ’m be simɛn i. Sɛ amun wun yo amun sɔ wie’n, amun sie ninnge kwlaa nga Zoova yo be cɛn kwlakwla fa kle kɛ ɔ klo amun naan ɔ si amun aunnvuɛ’n, be nzɔliɛ. (Jue. 78:38, 39; Rɔm. 8:32) Sɛ amun bu ninnge nga Zoova yo mannin amun’n, ɔ nin ninnge ng’ɔ yoli be mɔ Biblu’n kɛn i ndɛ’n be su akunndan’n, amún wún i wlɛ weiin kɛ ɔ klo amun. Kpɛkun amun afiɛn’n mántan kpa yɛ amún sí ye.​—Jue. 116:1, 2.

6. ?Kɛ nga Jue Mun 94:17-19 fa kan’n sa’n, sɛ e tu e klun e srɛ Zoova’n, wafa sɛ yɛ i bo’n gúa-ɔ?

6 Maan e srɛ Zoova titi. Kɛ bakan kun nin i si be o’n, srɛ kunmɛn i. Afin ɔ si kɛ i si’n klo i naan ɔ kwla sɛsɛ i. I sɔ’n ti’n, sa kwlaa nga be tɔ i su cɛn ba kun nun’n, ɔ kan kle i si sɔ’n. E kusu sɛ e nin Zoova e afiɛn mantan’n, é kán e klun ndɛ’n é klé i. (An kanngan Jue Mun 94:17-19 nun.) Asa ekun’n, é kán sa nga be o e su’n, ɔ nin wafa nga e wun yo e’n, be ndɛ é klé i wie. (Ngw. 2:19) Sɛ e yo sɔ’n ‘Ɲanmiɛn yó maan e wun jɔ́ e fɔuun. Yɛ aunjuɛ sɔ’n sran fi kwlá simɛn i bo.’ (Fp. 4:6, 7) Sɛ e srɛ Zoova titi’n, e nin i e afiɛn’n mántan kpa.​—Rɔm. 8:38, 39.

Sɛ e lafi su kɛ Zoova i Famiɛn dilɛ blɛ nun’n, ɔ́ yó ninnge kwlaa ng’ɔ seli kɛ ɔ́ yó be’n, i sɔ’n wlá e yakpa.

Sitanle Jɔnun lafili ninnge kwlaa nga Zoova i Famiɛn dilɛ’n ti’n é ɲán be’n, be su kpa. I ti’n ɔ jrannin kekle. (An nian ndɛ kpɔlɛ 7 nun.)

7. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e lafi su kɛ nda kwlaa nga Zoova tali’n, bé kpɛ́n su sakpasakpa-ɔ?

7 Maan e lafi su kɛ ninnge kwlaa nga Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ yó be’n, ɔ́ yó be sakpasakpa. (Kal. 23:19) Ɔ ti cinnjin kɛ e lafi nda nga Zoova tali be’n, be su kpa. Afin sɛ y’a yoman sɔ’n, Satan nin i minniɛn’m bé ɲán e ndɛndɛ. (Nya. 24:10; Ebr. 2:15) ?É yó sɛ naan y’a lafi nda nga Zoova tali e’n, be su kpa? Dɔ nga su’n, maan e suan nda nga Zoova tali be’n, ɔ nin like nga ti yɛ e kwla lafi su kɛ bé kpɛ́n su sakpasakpa’n, be su like. Sɛ e yo sɔ blɛ kekle nun’n, i sɔ’n úka e kpa. Aniaan bian Sitanle Jɔnun i su ndɛ’n kle sɔ weiin. Ɲanmiɛn su m’ɔ lafi’n ti’n be wlɛli i bisua. * ?Blɛ kekle sɔ’n nun’n, ngue yɛ ɔ ukɛli i-ɔ? I bɔbɔ seli kɛ: “Like ng’ɔ ukali min kpa’n yɛle kɛ ka naan b’a wla min bisua’n, n suannin Ɲanmiɛn i Famiɛn dilɛ’n i su like kpa. I sɔ’n ti’n, n sili ninnge nga Ɲanmiɛn i Famiɛn dilɛ sɔ’n ti’n é wá ɲán be’n, be su ndɛ kaka. Kpɛkun n lafili su kɛ Ɲanmiɛn yó ninnge sɔ mun sakpasakpa. Ɔ maan, sran fi w’a kwlá yoman naan m’an yaci Zoova i sulɛ.” Aniaan bian’n i ndɛ sɔ’n kle kɛ sɛ e lafi su kɛ Zoova yía nda kwlaa ng’ɔ tali be’n be nuan sakpasakpa’n, e nin i e afiɛn mántan kpa kpɛkun e su yoman srongble.​—Nya. 3:25, 26.

8. ?Ngue yɛ wafa nga e bu aɲia’m be bo kɔlɛ’n, ɔ yi i nglo e lika-ɔ? An yiyi nun.

8 Maan e tran aɲia’m be kwlaa be bo titi. Aɲia’m be uka e naan y’a fa e wun y’a mantan Zoova. Wafa nga e bu aɲia’m be bo kɔlɛ’n ɔ yi like nga sɛ be tanndan e ɲrun’n é yó’n, i nglo. (Ebr. 10:24, 25) ?Ngue ti yɛ e se sɔ-ɔ? Like nga ti yɛ e se sɔ’n yɛle kɛ ɔ ju wie’n, ninnge kanngan wie’m be ti’n e kɔman aɲia’m be bo. ?Sɛ dɔ nga su e yo sɔ’n kɛ blɛ kekle nun bé wá tánnin e aɲia’m be bo kɔlɛ’n, é yó sɛ? Sanngɛ sɛ dɔ nga su’n aɲia’m be bo kɔlɛ kaci e junman’n, sɛ e kpɔfuɛ’m be se e kɛ nán e yo aɲia’m be kun bɔbɔ’n, e su faman be ndɛ’n su.​—Yol. 5:29.

Sɛ e fa Biblu’n nun ndɛ mma mun nin jue mun e sie e klun dɔ nga su’n, yalɛ klelɛ blɛ’n nun’n, bé úka e kpa. (An nian ndɛ kpɔlɛ 9 nun.) *

9. ?Sɛ e fa Biblu’n ndɛ mma wie mun e sie e klun’n, wafa sɛ yɛ i sɔ’n úka e naan y’a jran yalɛ klelɛ’n i ɲrun kekle-ɔ?

9 Maan e fa Biblu’n nun ndɛ mma wie mun e sie e klun. (Mat. 13:52) Fɔ m’ɔ o e nun’n ti’n, e wla fi ninnge’m be su ndɛndɛ. Sanngɛ Zoova kwla fɛ i wawɛ’n uka e naan e wla w’a kpɛn Biblu’n nun ndɛ mma wie’m be su. (Zan 14:26) Aniaan bian kun mɔ be wlɛli i bisua Alemaɲin lɔ’n, i su ndɛ’n kle sɔ weiin. Ɔ seli kɛ: “Kɛ be wlali min bisua’n, Biblu’n nun ndɛ mma kpanngban nga be kali min klun’n be ukali min kpa. N buli ndɛ mma sɔ’m be su akunndan. I sɔ’n ti’n, min ɲrun w’a yoman min koun dan.” Biblu’n nun ndɛ mma sɔ’m be ukali aniaan bian’n naan ɔ nin Zoova be afiɛn w’a mantan kpa naan w’a kwla jran kekle bisua lɔ.

(An nian ndɛ kpɔlɛ 10 nun.) *

10. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ dɔ nga su’n e suan e jue mun naan be ka e klun-ɔn?

10 Maan e to Zoova i manmanlɛ jue mun naan be ka e klun. Kɛ be wlali Pɔlu nin Silasi be bisua Filipu lɔ’n, be toli Zoova i manmanlɛ jue nga be wla kpɛnnin su’n. (Yol. 16:25) I sɔ yɛ aniaan nga be tran Iniɔn Sovietiki lɔ mɔ be fali be ɔli Siberi lɔ’n, be yoli fa wlali be wiengu fanngan-ɔn. Aniaan bla kun m’ɔ suan Maria Fedinin’n seli kɛ: “Jue kwlaa nga e wla kpɛnnin su’n, e toli be.” Aniaan bla’n kan guali su kɛ jue sɔ’m be tolɛ’n wlali be fanngan yɛ ɔ yoli maan be fali be wun mantannin Zoova kpa. ?Kɛ e to jue nga e klo be’n, i sɔ’n wlaman e fanngan? Sɛ ɔ ti sɔ’n, dɔ nga su’n, maan e suan jue sɔ mun naan be ka e klun.​— An nian kuku nga be flɛ i kɛ “ Wla min yakpa” nun.

?NGUE YƐ É YÓ NAAN Y’A YO YAKPAFUƐ TITI-Ɔ?

11-12. (1) ?Kɛ nga 1 Samiɛl 17:37, 45-47 fa kan’n sa’n, ngue yɛ ɔ ukali Davidi naan w’a yo yakpafuɛ-ɔ? (2) ?Afɔtuɛ cinnjin benin yɛ Davidi i su ndɛ’n man e-ɔ?

11 Kɛ ɔ ko yo naan y’a kwla jran yalɛ klelɛ’n i ɲrun kekle’n, ɔ fata kɛ e yo yakpafuɛ. ?Yɛ sɛ e se e wun kɛ e timan yakpafuɛ nin? ?Ngue yɛ e kwla yo-ɔ? Nán e bu i kɛ, kɛ sran kun ti tɛnndɛn annzɛ ɔ le wunmiɛn’n annzɛ kusu ɔ si ninnge wie’m be yo ti’n, ɔ ti yakpafuɛ. Maan e kan Davidi nin Goliati be ndɛ kan. Kɛ Davidi nin Goliati bé kún’n, nn ɔ te yo gbanflɛn kan yɛ i wunmiɛn juman Goliati liɛ’n nun. Kpɛkun ɔ leman alɛ kunlɛ ninnge wie fi. Sanngɛ kɛ m’ɔ ti yakpafuɛ ti’n, ɔ nin Goliati be ko kunnin.

12 ?Ngue ti yɛ Davidi yoli yakpafuɛ sɔ-ɔ? Afin ɔ lafili su kɛ Zoova nin i be o nun. (An kanngan 1 Samiɛl 17:37, 45-47 nun.) Davidi w’a fɛmɛn i ɲin w’a simɛn i wunmiɛn mɔ Goliati le i trɛ i’n, i su. Sanngɛ ɔ fɛli i ɲin sieli Zoova m’ɔ le wunmiɛn tra Goliati’n, i su. ?Ngue yɛ ndɛ sɔ’n kle e-ɔ? Ndɛ sɔ’n kle e kɛ sɛ e lafi su kɛ Zoova nin e o nun naan ɔ le tinmin tra e kpɔfuɛ’m be leleele’n, é yó yakpafuɛ wie. (2 Nyo. 20:15; Jue. 16:8) ?Ka naan yalɛ kekle blɛ’n w’a ju’n, ngue yɛ dɔ nga su’n e kwla yo naan y’a yo yakpafuɛ y’a tra laa-ɔ?

13. ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo yakpafuɛ-ɔ?

13 Sɛ e waan é yó yakpafuɛ’n, ɔ fata kɛ e nian nun e bo jasin fɛ’n i kpa dɔ nga su. Like nga ti yɛ e se sɔ’n yɛle kɛ, kɛ e bo jasin fɛ’n e lafi Zoova su kpɛkun e sroman sran. (Nya. 29:25) Kɛ sran kun kpinngbin i wun’n, ɔ ɲan wunmiɛn. I wafa kunngba’n, kɛ e bo jasin fɛ’n awloawlo’m be nun nin nzra nun nin aata diwlɛ’m be nun’n, e yo yakpafuɛ. Ɔ maan, sɛ dɔ nga su’n, e bo jasin fɛ’n yakpa su’n, sɛ be tannin e jasin fɛ bolɛ cɛn wie’n, e su yacimɛn i sɔ yolɛ.​—1 Tes. 2:1, 2.

Nansi Yuɛnin w’a kplinman su kɛ ɔ́ yáci jasin fɛ’n i bolɛ le. (An nian ndɛ kpɔlɛ 14 nun.)

14-15. ?Ngue yɛ aniaan bla Nansi Yuɛnin nin Valentina Gaanɔvukaya be su ndɛ’n kle e-ɔ?

14 Maan e kan aniaan bla nɲɔn mɔ be yili i nglo kɛ be ti yakpafuɛ’n, be ndɛ. Be nun klikli’n yɛle Nansi Yuɛnin. Aniaan bla sɔ’n timan tɛnndɛn. Sanngɛ sran fi kwlá wlɛnwlɛnmɛn i kɛ ɔ yo like nga i waan ɔ yoman’n. * Aniaan bla’n w’a kplinman su kɛ ɔ́ yáci jasin fɛ’n i bolɛ’n ti’n, be wlɛli i bisua afuɛ lele 20 Sinua’m be mɛn’n nun. Be nga be usɛli i kosan’n be seli kɛ be nvle nun’n, be nin-a wunman “sran kun mɔ i ɲin su ti kekle” kɛ aniaan bla’n sa’n i le.

Valentina Gaanɔvukaya lafili su kpa kɛ Zoova nin i be o nun. (An nian ndɛ kpɔlɛ 15 nun.)

15 Aniaan bla’n i nɲɔn su’n yɛle Valentina Gaanɔvukaya. Be wlɛli i bisua kpɛ nsan Iniɔn Sovietiki lɔ. Kɛ e kan afuɛ ng’ɔ dili be bisua lɔ’n e bo nun’n, ɔ kwla ju afuɛ kɔe 21. * Like nga ti yɛ be wlali aniaan bla’n i bisua’n, yɛle kɛ ɔ fuali kpa kɛ ɔ́ bó jasin fɛ’n titi. I sɔ’n ti’n, be nga be usɛli i sa’n be seli kɛ “ɔ ti sran kunfuɛ.” ?Ngue yɛ ɔ ukali aniaan bla nɲɔn sɔ mun naan b’a yo yakpafuɛ-ɔ? Like ng’ɔ ukali be’n yɛle kɛ be lafili su tankaan kpa kɛ Zoova nin be o nun.

16. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan y’a yo yakpafuɛ-ɔ?

16 Kɛ nga e fa kannin’n sa’n, sɛ e waan é yó yakpafuɛ’n ɔ fataman kɛ e lafi e wunmiɛn’n nin ninnge nga e si be yo’n, be su. Sanngɛ maan e lafi su kɛ Zoova nin e o nun naan i yɛ ɔ kun e ti alɛ-ɔ. (Mml. 1:29, 30; Zkr. 4:6) Afin Zoova kunngba cɛ yɛ ɔ kwla yo maan e yo yakpafuɛ-ɔ.

?SƐ SRAN’M BE TANNDAN E ƝRUN’N É YÓ SƐ NAAN Y’A JRAN KEKLE?

17-18. ?Ngue ndɛ yɛ Zezi kannin m’ɔ o Zan 15:18-21 nun-ɔn? An yiyi nun.

17 E kunndɛ kɛ e wiengu’m be bu e sran. Sanngɛ sɛ be buman e wie’n, nán e se e wun kɛ e timan sran ti-ɔ. Zezi seli kɛ: “Kɛ Sran wa’n ti’n, sran’m be kpɔ amun mɔ be yi amun blo mɔ be kpɛ amun nzowa, yɛ be saci amun dunman kɛ amun ti sran tɛ’n, amun liɛ su ti ye.” (Lik. 6:22) ?Zezi i ndɛ sɔ’n, i bo’n yɛle benin?

18 Zezi i ndɛ sɔ’n kleman kɛ, kɛ sran’m bé wá kpɔ́ be’n, i sɔ’n jɔ́ Klisifuɛ’m be klun. Sanngɛ sa nga bé wá jú e su’n, be ndɛ yɛ Zezi su kan-ɔn. E timan mɛn nunfuɛ yɛ e nanti like nga Zezi kleli e’n su. Kpɛkun e bo jasin fɛ’n. I kwlaa sɔ’n ti yɛ sran’m be kpɔ e’n niɔn. (An kanngan Zan 15:18-21 nun.) Like ng’ɔ ti e cinnjin’n yɛle kɛ maan Zoova i klun jɔ e wun. Sɛ i sɔ’n ti’n sran’m be kpɔ e’n, ɔ yoman like fi.

19. ?Wafa sɛ yɛ e kwla nian akoto’m be ajalɛ’n su-ɔ?

19 Nán e yaci e wun lɛ naan sran’m be ndɛ nga be kan’n annzɛ be ninnge nga be yo be’n, be bubu e sa sin. (Mis. 4:5) Sɛ e waan é yó yakpafuɛ’n, e kwla nian ajalɛ nga akoto’m be kleli e’n su. Be si kpa kɛ Zifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛnngbɛn’m be kpɔ be tɛtɛ kpa. (Yol. 5:17, 18, 27, 28) Sanngɛ be ɔli Ɲanmiɛn i sua’n nun lɔ cɛn kwlaa be ko kleli sran’m be like, yɛ be yili i nglo titi kɛ be ti Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. (Yol. 5:42) Ɔ maan kannzɛ be wlawlali be ɲin nglonglo sɛ’n, sanngɛ b’a yaciman jasin fɛ’n i bolɛ le. E kusu sɛ e junman su lɔ annzɛ suklu lɔ annzɛ lika nga e tran lɛ’n, e yi i nglo kɛ e ti Zoova i Lalofuɛ’n, e su yoman srongble.​—Yol. 4:29; Rɔm. 1:16.

20. ?Kannzɛ bɔbɔ be kleli akoto’m be yalɛ’n, sanngɛ ngue ti yɛ be klun jɔli-ɔ?

20 ?Ngue ti yɛ kannzɛ be kleli akoto’m be yalɛ’n sanngɛ be klun jɔli-ɔ? Like nga ti yɛ be klun jɔli’n yɛle kɛ be si kɛ Zoova i klun sa mɔ be waan bé yó’n, i ti yɛ sran’m be kpɔ be-ɔ. (Lik. 6:23; Yol. 5:41) Akoto Piɛli seli kɛ: “Kannzɛ sa kpa yolɛ’n ti’n sran’m be kle amun yalɛ’n, amun liɛ su ti ye.” (1 Piɛ. 2:19-21; 3:14) Kɛ e wun i wlɛ kɛ sa kpa mɔ e waan é yó’n, i ti yɛ sran’m be kpɔ e’n, i sɔ’n man e wunmiɛn naan y’a kwla su Zoova titi.

SƐ E SIESIE E WUN DƆ NGA SU’N É ƝÁN SU YE

21-22. (1) ?Ka naan yalɛ klelɛ blɛ’n w’a ju’n, ngue yɛ w’a fua kpa kɛ á yó i dɔ nga su-ɔ? (2) ?Like suanlɛ nga i sin liɛ’n nun’n ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ-ɔ?

21 E siman blɛ nga sran’m bé wá klé e yalɛ’n annzɛ bé sé e kɛ nán e su Zoova kun’n. Sanngɛ like nga e si i’n, yɛle kɛ e kwla siesie e wun dɔ nga su naan y’a kwla jran kekle blɛ sɔ’n nun. E wun siesielɛ sɔ’n yɛle kɛ maan e yo naan e nin Zoova e afiɛn mantan kpa, e mian e ɲin naan e yo yakpafuɛ tra laa’n, yɛ nán e yo srongble. Sɛ e yo sɔ’n, é kwlá jrán yalɛ kwlaa nga sran’m bé wá klé e’n, be jran kekle.

22 ?Yɛ sɛ be se e kɛ nán e su Zoova kun nin? Like suanlɛ nga i sin liɛ nun’n, é wá wún Biblu’n nun ndɛ mma wie mɔ blɛ sɔ’n nun’n be kwla uka e naan y’a su Zoova titi’n.

JUE 118 ‘Man e awlɛn maan e lafi Ɲanmiɛn su kpa’

^ ndɛ kpɔlɛ 5 E wie fi e kloman kɛ be kpɔ e. Sanngɛ ɔ́ cɛ́-ɔ ɔ́ cɛ́ ngbɛn, saan bé klé e yalɛ. Ɔ maan like suanlɛ nga nun’n, é wá kán ninnge nga be kwla uka e naan kɛ sran’m be kle e yalɛ’n y’a kwla jran kekle’n, be nun wie’m be ndɛ.

^ ndɛ kpɔlɛ 7 An nian afuɛ 1966 Avrili 1 Sasafuɛ Tranwlɛ’n blɔfuɛ nun liɛ’n i bue 212-224 nun.

^ ndɛ kpɔlɛ 14 An nian afuɛ 1979 Ɔktɔblu 15 Sasafuɛ Tranwlɛ’n blɔfuɛ nun liɛ’n i bue 4-7 nun. Asa ekun’n, an nian video nga be flɛ i kɛ Le nom de Jéhovah sera connu m’ɔ o JW televiziɔn su’n. An tin INTERVIEWS ET TÉMOIGNAGES su naan amun a wun i.

^ ndɛ kpɔlɛ 15 An nian afuɛ 2008 Annuaire des Témoins de Jéhovah i bue 191-192 nun.

^ ndɛ kpɔlɛ 67 FOTO’M BE SU NDƐ’N: Awlobo kpɛn kun klɛklɛli ndɛ mma wie mun fluwa’m be su. Kpɛkun kɛ ɔ nin i awlofuɛ’m bé sú Ɲanmiɛn awlo lɔ’n, ɔ fa kle ba mun. I waan ɔ́ yó naan ndɛ mma sɔ’m be ka i mma’m be klun.

^ ndɛ kpɔlɛ 70 FOTO’M BE SU NDƐ’N: Kɛ awlobo kun i nunfuɛ’m bé kɔ́ aɲia bo’n be to jue loto nun.