1. Amu jé bia yiane kômesan asu bitibela’a?

ALU Tate Yésus a nga kandane nyiñe si va, a nga jô na môt ase a kômbô bo ñyé’é wé a ye tôban étibela’a. (Jean 17:14) Ataté éyoñ éte, bôte ba wosane nya ékaña’a ba tibili benya Bekristen, Bengaa be Yéhôva. (2 Tim. 3:12) Nté môse Yéhôva wo zu wo subu, bia yeme na étibela’ éte ja ye bo ve nenenen.​—Mt. 24:9.

2-3. (a) Amu jé woñ ô ne abé? (b) Jé bia zu yen ayé’é di?

² Aval avé bi ne kômesan asu bitibela’a bia yange bia? E nji bo mfi na bi ve’e befe’e a simesane na mbia jame si mbia jame ka a ye kui bia. Avale befe’e ete e ne bo na woñ ô bi bia, a na nlem ô tyebe bia yôbe zezé, a bo na bi te’e nsisim, a too ke na jam ébien bia mate e ngenane teke kui. (Min. 12:25; 17:22) Woñ ô ne beta ékpwele wua “nsiñe [wongan], Diable” a belane nye asu na a kpwéé bia. (1 P. 5:8, 9) Jé bi ne ñhe bo den asu na bi tabe nkômesane ya jibi étibela’a?

³ Ayé’é di bia zu yen aval avé bi ne yemete élate jangan a Yéhôva, a amu jé é ne nya mfii na bi bo de den. Bia zu fe yen avale bi ne tu’a bo ayo’o nlem. Bia zu su’ulane yene jam bi ne bo éyoñe bôte ba siñe bia.

4. Behébreu 13:5, 6 a jô aya, a amu jé bi ne tabe mejô mete ndi?

⁴ Tabe’e ndi na Yéhôva a nye’e wo a na a vo’o li’i wo étam môs éziñ. (Lañe’e Behébreu 13:5, 6.) Nnôma Nkume mmombô a bete éziñ a mbe a jô’ô na: “Môt a kôme yeme Yéhôva a tabe nye mebun, e dañedañ éyoñ a tôban étibila’a.” Mejô mete me ne abôm ane koé! Asu na bi jibi  étibila’a, bia yiane nye’e Yéhôva a tabe nye mebun a nlem ôse, teke sôane na nye’e fe a nye’e bia.​—Mt. 22:36-38; Jc. 5:11.

5. Jé ja ye volô wo na ô wô’ôtan nye’ane Yéhôva?

⁵ Lañe’e Kalate Zambe môs ôse a nsôñane ya subu Yéhôva bebé. (Jc. 4:8) Nté wo lañ, beme’ ôsimesane wôé mbamba mefulu me Yéhôva. Jeñe’e na ô yen abim avé a nye’e wo nté wo lañe mam a jô a mam a bo. (Nk. 34:6) Bôte béziñ ba kate yebe na Zambe a ne nye’e be, amu nté ane be nga bialé môt a ngenane teke liti be nye’an. Nge ô tele été éte, kôme’e nyoñ afep a nkôs, a tili’i mam mese Yéhôva a bo wo môs ane môs, me liti’i na a mvamane wo. (Bs. 78:38, 39; Bero. 8:32) Nge wo tu’a fas ényiñe jôé, a nge wo bindi mam wo lañe Kalate Zambe été, wo ye kui na ô yen abui mam Yéhôva a boya asu dôé. Éyoñ wo yemelane mvaé Yéhôva a bo wo, élate mia nye ja tu’a yem.​—Bs. 116:1, 2.

6. Kalate Besam 94:17-19 a liti na bido’o meye’elan bi ne mfi ôvé?

⁶ Ye’elane mban. Tame simesane na mbamba ésaa a be’e mone mone wé mo. Wo simesane na mon ate a wô’ôtan aya? Nlem ô bôô nye si ne mieññ, ajô te a kat ésaa mam mese ma te kui nye môs, mbamba be mam, a mbia be mam. Wo fe ô ne bi aval élat éte a Yéhôva nge wo yooé nye nleme wôé môs ôse a zene ya meye’elan. (Lañe’e Besam 94:17-19.) Éyoñe wo ye’elane Yéhôva, “sô’é nleme wôé si ane mendim,” a kate nye mam mese ma ndeñele wo. (Myô. 2:19) Mboan ôte wo ye soo wo jé? Womien wo ye wô’ô amu jé Bible a jô na “mvo’é Zambe . . . ja dañe fe’e ése.” (Beph. 4:6, 7) Nge wo ke ôsu a bo avale meye’elan ete, wo ye tu’a wô’ôtane na Yéhôva a ne wo bebé.​—Bero. 8:38, 39.

7. Amu jé wo yiane tabe ndi na bengaka’a Yéhôva a bo a lat a Éjôé jé ba ye tôéban?

⁷ Tabe’e ndi na Éjôé Yéhôva ja ye soo bibotan bise Yéhôva a ka’ale wo. (Nb. 23:19) Nge ô nji tu’a tabe ndi a bengaka’a be Yéhôva, Satan a bôte bé ba ye si’ili wo tyi’ibi. (Min. 24:10; Beh. 2:15) Aval avé ô ne yemete ndi nleme jôé na bengaka’a be Yéhôva ba ye tôéban? Yeké’é bengaka’a be Yéhôva be tii a Éjôé jé akekui wo ye yene beamu ba liti na bengaka’a bete ba ye fo’o tôéban. Mboan ôte wo ye soo wo jé? Tame lañe nkañete Mojañe Stanley Jones, nnye ate be nga fete mimbôk mimbu 7 étome mbunane wé. * Jé é nga volô nye na a jibi beta nju’u ate teke feñelan? Émien a jô na: “Mbunane wom ô mbe ngul amu me mbe me yeme’e benya mejôô a lat a  Éjôé Zambe, a bibotan Éjôé éte ja ye soo bie. Me mbe fe me too ndi na mam mete mese ma ye tôéban teke selan; ajô te, môt éziñ a nji be ngule ya kpwéé mbunane wom.” Nge wo buni a nleme wôé ôse na bengaka’a be Yéhôva ba ye tôéban, nalé a ye yemete élat mia Yéhôva, a teke jam éziñ da ye beta bo na ô fô’ôban.​—Min. 3:25, 26.

8. Fatane ntabane bisulane jangan ja kôme liti jé? Timi’in.

⁸ Bo’o mbane ya tabe bisulan. Bisulan bia volô bia na bi subu Yéhôva bebé. Fatane ntabane bisulane jangan ja liti aval bia ye bo éyoñe ya étibela’a. (Beh. 10:24, 25) Amu jé bia jô nalé? Nge bi ne aval bôt e ne na, mone jam ase a bo na bi bu’i bisulan, bia ye bo aya melu ma zu éyoñ da ye sili na bi fam awu asu na bi sulan a bobejañ? Ve nge bi ne mbane ya tabe bisulane den, bia ye kee fulu éte ôsu to’o éyoñ étibela’a ja ye so. Dene nnye ñhe bia yiane kôme taté na bia nye’e bisulan. Nge bia kôme nye’e bisulan, jam éziñ nge ke môt éziñ bi vo’o kamane bia na bi bo nkômban Ésaa wongane Yéhôva.​—Mam. 5:29.

9. Amu jé e ne mfi ya ba’ale bifuse ya Kalate Zambe nlô éyoñ wo kômesan asu étibela’a?

⁹ Ba’ale bifuse ya Kalate Zambe wo dañe nye’e nlô. (Mt. 13:52) Ô vo’o ki fo’o mane ba’ale bifuse bise nlô, ve mbamba nsisime Yéhôva a ne volô wo na ô beta simesane bie. (Jean 14:26) Tame yen jam e nga kui mojañ éziñ si Jaman. Be nga fete nye ngume nda mimbôk étam. Mojañ ate a jô na: “Meva’a me mbe me nlem amu me nga kui na me ba’ale mintete bifuse ya Bible nlô. To’o mbôle me mbe étam, me nga lôt éyoñ jam ése na ma bindi bifuse ya Kalate Zambe.” Bifuse ya Kalate Zambe bite bi nga volô mojañ na a wô’ôtan na Yéhôva a ne nye bebé, a na a jibi teke feñelan.

10. Amu jé wo yiane ba’ale bia nlô?

¹⁰ Ba’ale bia ya Éjôé nlô a yia bie. Éyoñ be nga fete Paul ba Silas nda mimbô’ô ya Philippes, be nga yia bia be nga ba’ale nlô. (Mam. 16:25) Éyoñ ki bijôé ya nnôma Union Soviétique bi nga kee bobejañe minkôme Sibérie, jé é nga volô be na be tebe ne bip? Sita Mariya Fedun a simesane jam e nga kui be a jô’ô na: “Bi nga yia bia bise ya kalate bia wongan  bi mbe bi yeme’e.” A nga jô na bia bite bi nga ve bobejañ bese ngule nyul, a volô be na be tu’a kabetane Yéhôva. Ye wo bi fo’o ngule nyul éyoñ wo yia bia ya Éjôé nga? Nge e ne nalé, va’a ngule na ô ba’ale bie nlô.​—Fombô’ô nka’ale ô ne nlô ajô na “ Va’a me ayo’o nlem!”

11-12. (a) Kalate 1 Samuel 17:37, 45-47 a liti na David a mbe ayo’o nlem amu jé? (b) Éve’ela David ja ve bia beta ñye’elane mbé?

¹¹ Asu na bi dañ étibela’a, da sili na bi bo ayok. Jé bi ne bo nge bia yene na fulu éte ja jembane bia? Te vuane na, môt a nji bo ayo’o fo’o ve amu a ne ayap, nge ngul, nge ke atyeñ. Éve’ela David ba Goliath ja liti nalé. Éyoñe ba ve’e David a nsa’a môte ba jôô wô wu, David a mbe ve yené ntete’e a tyôtyoé, e zu fe kui na a nji be a bili atañe ngômesan asu bita. David a nji be a bili to’o ve nkpwaté mekôn. A mbe a bili jôme jia, ve nya ayo’o nleme. Ane a nga bumu na a ke wosan ébibi môt bia jôô je ji!

¹² Jé é nga ve David aval ayo’o nlem ete? A mbe a yeme’e na Yéhôva a ne a nye. (Lañe’e 1 Samuel 17:37, 45-47.) David a nji bisi na Goliath a ne ngul a lôte nye. Ve David a mbe a yene’e ve na Goliath a ne zezé ntetek, amu a mbe a ve’e nye a Yéhôva. Nkañete ôte wo ye’ele bia jé? Bi ne bi ayo’o nlem nge bi too ndi na Yéhôva a ne a bia, a nge bia yene na besiñe bangan be ne fo’o ve zezé mintete’e mise me Zambe wongane ya Ngul ése. (2 Mka. 20:15; Bs. 16:8) Aval avé bi ne tu’a bo ayo’o nleme den, ôsusua na étibela’a ja so?

13. Aval avé bi ne tu’a bo ayo’o nlem? Timi’in.

¹³ Bi ne tu’a bo ayo’o nleme den nge bia kañete bôte bevo’o mbamba foé ya Éjôé Zambe. Amu jé? Amu ésaé nkañete ja volô bia na bi tu’a futi ndi nleme jangane be Yéhôva a na bi bo teke mate bôt. (Min. 29:25) Fo’o ve avale nyule jangane ja tu’a bo ngul éyoñe bia bo sport, aval ete fe bia tu’a bo ayok éyoñ bi ne mbane ya kañete menda menda a vôm abui bôt é né, a éyoñ bia kañete bôte bia tôbane be atemetem, nge ke éyoñe bia kañete menda me makit. Nge bia kañete den a ayo’o ese, nalé a ye volô bia na bi tabe nkômesane ya kañete to’o  éyoñ bijôé bia ye tyili ésaé jangan akiti nge ke ôjan.​—1 Bet. 2:1, 2.

14-15. Éve’ela Nancy Yuen ba Valentina Garnovskaya ja ye’ele bia jé?

¹⁴ Besita bebaé ba ve fe bia mbamba éve’ela mfa’a ya tu’a bo ayo’o nlem. Nancy Yuen a mbe étune minga, a ve’e meta jia a étun, ve a too étua ayok, teke koo môte woñ. * A nga ke ôsu a kañete akusa bo éjôé é nga tyili ésaé nkañete si jé. Ane be nga fete nye mimbô’ô Chine tañe mimbu 20 a mvuk. Bezimbi be nga sili nye minsili be nga jô na be ngenane teke tame yene “môte mfe a too mbia nlô” ane Sita Nancy.

¹⁵ Sita mbo’ a ne Valentina Garnovskaya, a nga ke mimbô’ô ya nnôma Union Soviétique biyoñe biyoñ bilal, a nga bo mimbô’ô mite mimbu 21. * Étom ébiene ke jé? Bezimbi ya Union Soviétique be nga jô na “a ne susu’a nsul” fo’o ve amu a nga bene telé ésaé nkañete. Jé é nga ve binga ba bebaé abim ayo’o nleme di? Be mbe be yeme’e na Yéhôva a ne a be.

16. Jé é ne mbôka’a ya nya ayo’o nleme?

¹⁶ Avale bi maneya yen, asu na bi tu’a bo ayo’o nlem, bi nji yiane tabe ngule jangane mebun. Ve bia yiane tu’a yeme na Yéhôva a ne a bia, a na nnye a wosane señe jañ. (Dt. 1:29, 30; Zac. 4:6) Mbôka’a ya nya ayo’o nleme ñwô ñhe le.

17-18. Abendé avé Yésus a nga ve bia kalate Jean 15:18-21? Timi’in.

¹⁷ Bia nye’e fo’o na bôte be semé bia, ve bi nji yiane buni na, bi ne zezé fo’o ve amu abui bôte da biasé bia. Yésus a nga jô na: “Ébotan a mia éyoñ bôte ba ye vini mia, a vaa mia nsamba wop, a kpwe’ele mia, a vaa môé menan ane jôm é ne abé, amu ajô Mone môt.” (Luc 6:22) Mejô mete ma tinan aya?

¹⁸ Yésus a nji kômbô jô na benya  Bekristene ba ye nye’e na bôte be vini be. Ve a nga bemene bia na bôte ba ye biasé bia. Bi nji bo bôte ya émo. Bia tôñe miñye’elane mi Yésus ényiñe jangan a bia kañete foé émien a mbe a kañete’e. Jôm ete nje émo ja vini bia. (Lañe’e Jean 15:18-21.) Bia kômbô ve môte wua nlem avak ve Yéhôva. Nde nge bôte ba vini bia amu bia nye’e Ésaa wongan, éndaba le.

19. Aval avé bi ne vu minlôman?

¹⁹ Te ve’ele kañese na mam bôte ba ke ba jô, nge ke bo, me bo na ô wô’ô ôsone ya bo Ngaa Yéhôva. (Mi. 4:5) Bi ne fe kui na bi dañe woñe ya bôt nge bia bindi jam e nga kui minlômane Jérusalem valé be ndeme wôé Yésus. Be mbe be yeme’e na betebe ôsu ya ñyebe Bejuif ba wô’ô be nya sañe. (Mam. 5:17, 18, 27, 28) Ve to’o nalé, môs ôse be mbe be kele’e temple, be liti’i bôsa na, be ne beyé’é be Yésus. (Mam 5:42) Be nji kañese na woñ ô telé ésaé jap. Bia fe bi ne dañe wôñe ya bôt éyoñ bia liti ne fômelé na bi ne Bengaa be Yéhôva, nda bisaé, e sikôlô, a vôm bi too.​—Mam. 4:29; Bero. 1:16.

20. Amu jé minlômane mi nga vak a too ke na be mbe be vini’i mie?

²⁰ Amu jé minlôman mi mbe mevak? Amu be nji be be dimi’in jam da soo be étibela’a, a be mbe be yene’e jam ete ane beta mvom. (Luc 6:23; Mam. 5:41) Nlômane Pierre ô nga jô na, éyoñ bi ne zôsôô, to’o na bia tôbane minjuk, bi ne mevak. (1 P. 2:19-21; 3:14) Éyoñ bia yeme na ba vini bia fo’o ve amu bia bo mam me ne zôsôô mise me Yéhôva, bi vo’o sulu mo si, ve kee ésaé jangan ôsu.

21-22. (a) Wo tyi’i na wo zu kômesan asu étibela’a aval avé? (b) Jé bia ye yen ayé’é da zu?

²¹ Bi nji yem môse bia ye tôban étibela’a, nge ke môse bijôé bia ye jô na bi telé ésaé nkañete. Ve jam bia yem é ne na, bi ne taté na bia kômesane den, bi yemete’e élate jangan a Yéhôva, bi jeñe’e na bi tu’a bo ayo’o nlem, bi yeké’é fe avale bi ne dañe woñe ya bôt. Nge bia taté na bia kômesane den, bia ye bi ngule ya ke ôsu a kañe Yéhôva melu ma zu.

²² Nge a ne ke na éjôé é tyiliya ésaé Bengaa be Yéhôva vôm bi too? Ayé’é da zu, bia ye yene miñye’elane ya Bible mia ye volô bia na bi ke ôsu a kañe Zambe wongan to’o bijôé bia tyili ésaé jangan.