Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 27

Siezie Ɛ Nwo Kɛkala Maa Ɛkpɔlɛ

Siezie Ɛ Nwo Kɛkala Maa Ɛkpɔlɛ

“Bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo kɛ bɛfa nyamenlezonlenlɛ kpalɛ bɛbɔ bɛ ɛbɛla kɛ Kelaese Gyisɛse ɛdoavolɛma la amuala, bɛbayɛ bɛdabɛ noko kpɔdekpɔde.”​—2 TIM. 3:12.

EDWƐNE 129 Yɛbagyinla Kpundii

MƆƆ YƐBAZUKOA *

1. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛsiezie yɛ nwo yɛmaa ɛkpɔlɛ a?

WƆ NƆE ne mɔɔ aleɛ kye a yɛ Awulae Gyisɛse bawu la, ɔmaanle ɔlale ali kɛ bɛbakpɔ ye ɛdoavolɛma. (Dwɔn 17:14) Ɔvi mekɛ zɔhane badwu ɛnɛ, menli mɔɔ dwazo tia nɔhalɛ ɛzonlenlɛ la yɛ nɔhalɛ Kilisienema kpɔdekpɔde. (2 Tim. 3:12) Mekɛ mɔɔ ngyehyɛleɛ ɛtane ɛhye awieleɛ ɛlɛbikye la, yɛ nye la kɛ ɛkpɔlɛ ne anu bayɛ se.​—Mat. 24:9.

2-3. (a) Duzu a ɔwɔ kɛ yɛnwu ye wɔ sulosulo nwo a? (b) Duzu a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anu a?

2 Kɛzi yɛbaziezie yɛ nwo kɛkala yɛamaa ɛkpɔlɛ ɛ? Ɔngyia kɛ yɛdwenledwenle ɛkpɔlɛ ngakyile mɔɔ yɛbahola yɛayia ye la anwo. Saa yɛyɛ zɔ a, yɛ ahonle badu yɛɛ adwenleadwenle badɔ yɛ nwo. Saa yɛdwenledwenle ngyegyelɛ ɛhye mɔ anwo a, ɔbamaa yɛagyakyi Gyihova ɛzonlenlɛ bɔbɔ kolaa na ɛkpɔlɛ mumua ne ara. (Mrɛ. 12:25; 17:22) Sulosulo le ɛhane ko mɔɔ yɛ “kpɔvolɛ Abɔnsam” dua zo kye yɛ a. (1 Pita 5:8, 9) Duzu a yɛbahola yɛayɛ amaa yɛagyinla ɛkpɔlɛ nloa a?

3 Wɔ edwɛkɛ ɛhye anu, yɛbanwu kɛzi yɛbamia agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyihova lɛ la anu, yɛɛ deɛmɔti nwolɛ hyia kɛ yɛyɛ zɔ kɛkala la. Eza yɛbazuzu mɔɔ yɛbahola yɛayɛ amaa yɛanyia akɛnrasesebɛ kpole la anwo. Akee yɛbazuzu mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛyia ɛkpɔlɛ la anwo.

KƐZI ƐBAMIA AGƆNWOLƐVALƐ MƆƆ Ɛ NEE GYIHOVA LƐ ANU LA

4. Kɛ mɔɔ Hibuluma 13:5, 6 ka la, anwodozo boni a ɔwɔ kɛ yɛnyia a, na duzu ati ɔ?

4 Nyia anwodozo kɛ Gyihova kulo wɔ na ɔnrɛkpo wɔ ɛlɛ. (Kenga Hibuluma 13:5, 6.) Wɔ ɛvolɛ dɔɔnwo mɔɔ ɛpɛ nu la anu, Ɛzinzalɛ Arane ne hanle kɛ: “Awie mɔɔ ze Nyamenle kpalɛ la banyia ye nu anwodozo kpole wɔ sɔnea mekɛ nu.” Ɛhye le nɔhalɛ kpalɛ! Saa yɛbahola yɛagyinla sɔnea nloa a, ɔwɔ kɛ yɛkulo Gyihova na yɛnyia ye nu anwodozo bɔkɔɔ kɛ ɔkulo yɛ.​—Mat. 22:36-38; Gye. 5:11.

5. Kɛ ɔkɛyɛ na wɔade nganeɛ kɛ Gyihova kulo wɔ ɛ?

5 Kenga Baebolo ne dahuu amaa wɔabikye Gyihova kpalɛ. (Gye. 4:8) Saa ɛlɛkenga Baebolo ne a, fa wɔ adwenle sie Gyihova subane ngɛnlɛma ne mɔ azo. Nea kɛ ɛbanwu kɛzi Gyihova kulo wɔ na ɔte nganeɛ ɔmaa wɔ la wɔ edwɛkɛ mɔɔ ɔka nee ye nyɛleɛ nu. (Ade. 34:6) Ɔluakɛ bɛanla ɛlɔlɛ ali bɛangile bie mɔ la ati, ɔyɛ se ɔmaa bɛ kɛ bɛbalie bɛali kɛ Nyamenle kulo bɛ. Saa ɛlɛ ngyegyelɛ ɛhye bie a, bɔ mɔdenle kɛ ɛbahɛlɛ ndenle mɔɔ Gyihova dua zo da anwunvɔnezelɛ nee atiakunlukɛnlɛma ali kile wɔ alehyenlɛ biala la. (Edw. 78:38, 39; Wlo. 8:32) Saa ɛsuzu wɔ anwubielɛ nwo na ɛdwenledwenle mɔɔ ɛkenga ye wɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne anu la anwo a, ɛbahola wɔahɛlɛ ninyɛne dɔɔnwo mɔɔ Gyihova ɛyɛ ɛmaa wɔ la. Mekɛ mɔɔ ɛlɛdwenle mɔɔ Gyihova ɛyɛ ɛmaa wɔ anwo la, ɛlɔlɛ mɔɔ ɛlɛ ɛmaa ye la bayɛ kpole.​—Edw. 116:1, 2.

6. Kɛ mɔɔ Edwɛndolɛ 94:17-19 ka la, kɛzi asɔneyɛlɛ mɔɔ vi ahonle nu la baboa wɔ ɛ?

6 Yɛ asɔne dahuu. Pɛ kakula nrenyia ekyi mɔɔ la ye papa akɛnra anu la anwo nvoninli nea. Kɛmɔ ɔte nganeɛ kɛ ɔlɛ banebɔlɛ la ati, ɔfi ye ahonle nu ɔka debie biala ɔkile ye papa; ninyɛne mgbalɛ mɔɔ hɔle zo wɔ alehyenlɛ ne anu yɛɛ ngyegyelɛ mɔɔ ɔyiale ye la amuala. Ɛbahola ɛ nee Gyihova anyia agɔnwolɛvalɛ zɔhane bie, saa ɛfi ahonle nu ɛ nee ye tendɛ wɔ asɔneyɛlɛ nu dahuu a. (Kenga Edwɛndolɛ 94:17-19.) Saa ɛlɛyɛ asɔne wɔahile Gyihova a, “wola wɔ nyane gua” wɔ ɛlɔlɛ Selɛ ne anyunlu kɛ ɛwola nzule la na fa wɔ adwenleadwenle nee wɔ ngyegyelɛ kɔsɔɔti to ɔ nyunlu. (Awo. 2:19) Duzu a bavi nu ara a? Ɛbanyia “Nyamenle anzodwolɛ ne mɔɔ bo ndelebɛbo muala azo la.” (Fel. 4:6, 7) Mekɛ mɔɔ ɛlɛyɛ asɔne wɔ adenle ɛhye azo la, ɛbabikye Gyihova kpalɛ.​—Wlo. 8:38, 39.

Saa ɛnyia anwodozo wɔ Gyihova nee ye Belemgbunlililɛ ne anu a, ɛbanyia akɛnrasesebɛ

Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo ninyɛne mɔɔ Stanley Jones ze ye la maanle ye anwosesebɛ (Nea ɛdendɛkpunli 7)

7. Duzu ati a ɔwɔ kɛ ɛnyia anwodozo kɛ, Nyamenle Belemgbunlililɛ ɛwɔkɛ ne mɔ bara nu a?

7 Nyia anwodozo kɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ nyilalɛ ne mɔ bara. (Ɛdi. 23:19) Saa ɛnlɛ anwodozo kpalɛ wɔ zɔhane ɛwɔkɛ ne mɔ anu a, ɔnrɛyɛ se kɛ Seetan nee ɔ sa zo ne mɔ banwunlonwunla wɔ. (Mrɛ. 24:10; Hib. 2:15) Kɛ ɔkɛyɛ na wɔnyia anwodozo kpole wɔ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anu ɛ? Sukoa ɛwɔkɛ ngakyile mɔɔ Nyamenle ɛbɔ kɛ ɔbara nu wɔ Belemgbunlililɛ ne anu la anwo debie nee deɛmɔti bɛbara nu wɔ adenle biala azo la. Kɛzi ɛhye baboa wɔ ɛ? Suzu Stanley Jones mɔɔ ɔlua ye diedi ne ati bɛdole ye efiade ɛvolɛ nsuu la neazo ne anwo nea. * Duzu a boale ye maanle ɔvale nɔhalɛlilɛ ɔgyinlanle nu a? Ɔhanle kɛ: “Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo ninyɛne mɔɔ meze yɛɛ anwodozo kpole mɔɔ melɛ ye wɔ nu la a boale me a.” Saa ɛlɛ diedi kpole wɔ Nyamenle ɛwɔkɛ ne mɔ anu a, ɔbamaa wɔabikye Gyihova kpalɛ, na ɛhwee ɛnrɛha wɔ ɛzulolɛ.​—Mrɛ. 3:25, 26.

8. Duzu a subane mɔɔ yɛbala ye ali wɔ yɛ ayia ne mɔ anwo la da ye ali a? Kilehile nu.

8 Kɔ Kilisiene ayia dahuu. Yɛ ayia ne mɔ boa yɛ maa yɛbikye Gyihova kpalɛ. Subane mɔɔ yɛda ye ali wɔ yɛ ayia ne mɔ anwo la bahile kɛ yɛbahola yɛagyinla sɔnea nloa kenle bie anzɛɛ yɛnrɛhola. (Hib. 10:24, 25) Adenle boni azo? Saa yɛmaa ninyɛne ngyikyi ngyikyi si yɛ adenle ɛnɛ na yɛangɔ Kilisiene ayia a, ɛnee saa sɔnea ba na ɔbahyia kɛ yɛfa yɛ ngoane yɛto esiane nu kolaa na yɛ nee yɛ mediema ayia a, yemɔ yɛbahola ɔ? Noko saa yɛbɔ kpɔkɛ kɛ yɛbahɔ yɛ ayia ne mɔ dahuu a, yɛnrɛmaa agbɔvolɛ ɛnrɛzi yɛ adenle. Ɛnɛ a le mekɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛ nye die yɛ ayia ne mɔ ɛhɔlɛ nwo a. Saa yɛnyia ɛhulolɛ ɛhye yɛmaa yɛ ayia ne mɔ a, ɔnrɛyɛ se kɛ yɛbadie Nyamenle yɛadɛla sonla wɔ mekɛ mɔɔ yɛbayia dwazotia anzɛɛ arane mgbanyima badua yɛ ɛzonlenlɛ ne la.​—Gyi. 5:29.

Saa ɛkye ngɛlɛlera yɛɛ Belemgbunlililɛ edwɛne ɛgua ɛ ti anu ɛnɛ a, ɔbaboa wɔ kpalɛ wɔ ɛkpɔlɛ mekɛ nu (Nea ɛdendɛkpunli 9) *

9. Duzu ati a saa yɛkye ngɛlɛlera bie mɔ yɛgua yɛ ti anu a, ɔbaboa yɛ yeamaa yɛaziezie yɛ nwo yɛamaa ɛkpɔlɛ a?

9 Kye ngɛlɛlera mɔɔ ɛ nye die nwo la gua ɛ ti anu. (Mat. 13:52) Bie a ɔngyɛ na ɛ rɛle avi debie, noko Gyihova bahola ava ye sunsum nwuanzanwuanza ne aboa wɔ yeamaa wɔahakye ngɛlɛlera bie mɔ. (Dwɔn 14:26) Yɛ mɔɔ adiema nrenyia bie mɔɔ bɛhyele ɔ ngome bɛdole efiade wɔ East Germany hanle la nzonlɛ: “Ɔyɛ anyelielɛ kɛ wɔ mekɛ zɔhane ɛnee mehye ngɛlɛlera dɔɔnwo megua me ti anu la. Yemɔti, menvale mekɛ zɔhane mendwendwenlenle Baebolo ne anu edwɛkɛtile dɔɔnwo anwo.” Ngɛlɛlera zɔhane mɔ boale yɛ diema ne maanle ɔbikyele Gyihova na ɔvale nɔhalɛlilɛ ɔgyinlanle nu.

(Nea ɛdendɛkpunli 10) *

10. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛkye edwɛne yɛgua yɛ ti anu a?

10 Kye edwɛne mɔɔ wula Gyihova anyunlunyia la gua ɛ ti anu na to. Mɔɔ bɛdole Pɔɔlo nee Saelɛse efiade wɔ Felepae la, bɛdole sunsum nu edwɛne mɔɔ bɛhye bɛgua bɛ ti anu la. (Gyi. 16:25) Mɔɔ bɛvale yɛ mediema mɔɔ wɔ tete Soviet Union bɛhɔle Siberia la, kɛzi bɛmaanle bɛ nwo anwosesebɛ ɛ? Adiema raalɛ Mariya Fedun ka kɛ: “Yɛdole edwɛne biala mɔɔ yɛkakye wɔ yɛ edwɛne buluku ne anu la.” Ɔhanle kɛ, edwɛne ne maanle bɛ muala anwosesebɛ na ɔmaanle bɛdele nganeɛ kɛ bɛbikye Gyihova. Saa ɛlɛto asafo edwɛne mɔɔ ɛ nye die nwo a, ɔmaa wɔ anwosesebɛ ɔ? Ɛnee kye zɔhane edwɛne ne gua ɛ ti anu kɛkala!​—Nea ɛlɛka “ Maa Me Akɛnrasesebɛ.”

KƐ ƆKƐYƐ NA WƆANYIA AKƐNRASESEBƐ KPOLE LA

11-12. (a) Kɛ mɔɔ 1 Samoɛle 17:37, 45-47 maa yɛnwu ye la, duzu ati a ɛnee Devidi lɛ akɛnrasesebɛ a? (b) Ɛzukoalɛ mɔɔ hyia la boni a wɔ Devidi neazo ne anu a?

11 Ɛhyia akɛnrasesebɛ amaa wɔahola wɔagyinla ɛkpɔlɛ nloa. Saa ɛte nganeɛ kɛ ɛnlɛ akɛnrasesebɛ a, duzu a ɛbayɛ a? Kakye kɛ saa ɛbanyia akɛnrasesebɛ a, ɔngyi wɔ kpole, wɔ anwosesebɛ nee wɔ mɔdenlebɔlɛ zo. Kɛ neazo la, suzu kakula Devidi mɔɔ yiale Golayate wɔ konle nu la anwo. Saa ɛfa Devidi ɛtoto Golayate anwo a, ɛnee ɔle ekyi, ɔ nwo ɛnyɛ se yɛɛ ɔnlɛ konle ninyɛne. Ɛnee Devidi ɛnlɛ konle dadeɛ bɔbɔ. Noko ɛnee ɔlɛ akɛnrasesebɛ kpole. Ɔvale akɛnrasesebɛ ɔnriandile ɔhɔle kakanyinli ne mɔɔ memaa ɔ nwo zo la anwo zo.

12 Duzu ati a ɛnee Devidi lɛ akɛnrasesebɛ zɔhane a? Ɛnee ɔdie ɔdi bɔkɔɔ kɛ Gyihova nee ye lua. (Kenga 1 Samoɛle 17:37, 45-47.) Devidi anva ye adwenle anzie kɛzi Golayate le kpole tɛla ye la azo. Emomu, ɔvale Golayate ɔtotole Gyihova anwo, na ɔnwunle kɛ ɔle nretee bie wɔ Gyihova anye zo. Duzu a yɛsukoa yɛfi edwɛkɛ ɛhye anu a? Saa yɛnyia anwodozo kɛ Gyihova nee yɛ lua na yɛ agbɔvolɛma le nretee bie wɔ Tumivolɛ Nyamenle ne anye zo a, ɔbamaa yɛanyia akɛnrasesebɛ. (2 Ek. 20:15; Edw. 16:8) Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanyia akɛnrasesebɛ kpole ɛnɛ kolaa na ɛkpɔlɛ ara ɛ?

13. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanyia akɛnrasesebɛ ɛ? Kilehile nu.

13 Yɛbahola yɛanyia akɛnrasesebɛ kpole ɛnɛ ɔlua Nyamenle Belemgbunlililɛ edwɛkɛ ne mɔɔ yɛbaha ye wɔ bagua nu la azo. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ nolobɔlɛ gyima ne maa yɛnyia Gyihova anu anwodozo na yɛdi sonla nwo ɛzulolɛ zo konim. (Mrɛ. 29:25) Kɛ mɔɔ saa yɛkpundikpundi yɛ agbɔkɛ nu a, ɔmaa yɛ nwo yɛ se la, zɔhane ala yɛɛ saa yɛka edwɛkɛ ne wɔ azua nu, bagua nu, gyima nu yɛɛ wɔ mekɛ mɔɔ yɛnle daselɛlilɛ nu la a, ɔmaa yɛnyia akɛnrasesebɛ a. Saa yɛnyia akɛnrasesebɛ yɛbɔ edwɛkpa ne nolo ɛnɛ a, yɛbahola yɛayɛ zɔ wɔ mekɛ mɔɔ bɛva bɛ sa bɛdo yɛ gyima ne azo la.​—1 Tɛs. 2:1, 2.

Nancy Yuen angyakyi edwɛkpa ne nolobɔlɛ (Nea ɛdendɛkpunli 14)

14-15. Ɛzukoalɛdeɛ boni mɔ a yɛnyia yɛfi Nancy Yuen yɛɛ Valentina Garnovskaya ɛkɛ a?

14 Yɛbahola yɛazukoa dɔɔnwo yɛavi mediema mraalɛ nwiɔ bie mɔɔ lale akɛnrasesebɛ kpole ali la ɛkɛ. Ɛnee Nancy Yuen tendenle ɛndwu fuutu nnu (1.5 m,) noko yeammaa bɛanwunlonwunla ye. * Yeangyakyi Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo nolobɔlɛ. Yemɔti bɛdole ye efiade ɛvolɛ mɔɔ bo 20 wɔ China. Mgbanyima mɔɔ bizebizale ye edwɛkɛ la hanle ɔ nwo edwɛkɛ kɛ “ɔ nwo yɛ ɛvɛlɛ tɛla awie biala” wɔ bɛ maanle ne anu!

Ɛnee Valentina Garnovskaya die di bɔkɔɔ kɛ Gyihova nee ye lua (Nea ɛdendɛkpunl 15)

15 Bɛdole Valentina Garnovskaya efiade fane nsa wɔ dɛba ne Soviet Union arane ne abo, na ɛka ɔ muala ɛbɔ nu a, ɔbayɛ ɛvolɛ 21. * Duzu ati ɔ? Ɛnee yebɔ kpɔkɛ kɛ, kɛ ɔde ye biala la ɔbabɔ edwɛkpa ne nolo, na kpolisima ne hanle ɔ nwo edwɛkɛ kɛ “ɔle maamɔvo mɔɔ anwo yɛ ɛzulolɛ.” Duzu a boale mraalɛ nɔhavoma nwiɔ ɛhye ɔmaanle bɛlale akɛnrasesebɛ zɔhane ali a? Ɛnee bɛdie bɛdi bɔkɔɔ kɛ, Gyihova nee bɛ lua.

16. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanyia akɛnrasesebɛ kpalɛ ɛ?

16 Kɛ mɔɔ yɛnwu ye la, saa yɛkulo kɛ yɛnyia akɛnrasesebɛ kpole a, ɔnle kɛ yɛfa yɛ nwo yɛto yɛ anwosesebɛ nee yɛ mɔdenlebɔlɛ zo. Emomu, ɔwɔ kɛ yɛdie yɛdi kɛ Gyihova nee yɛ lua na ɔdaye a ɔlɛko yeamaa yɛ a. (Mɛla 1:29, 30; Zɛk. 4:6) Akɛnrasesebɛ kpalɛ ne ɛne.

KƐZI ƐBAHOLA WƆAGYINLA ƐKPƆLƐ NLOA LA

17-18. Kɛ mɔɔ bɛyɛ nwolɛ kɛlɛtokɛ wɔ Dwɔn 15:18-21 la, kɔkɔbɔlɛ boni a Gyisɛse vale maanle a? Kilehile nu.

17 Saa menli die yɛ to nu a, yɛ nye die, noko ɔnle kɛ yɛnyia adwenle kɛ saa menli anye ɛnlie yɛ nwo a, ɔkile kɛ yɛ nwo ɛngyia. Gyisɛse hanle kɛ: “Anyelielɛ ɛha bɛ wɔ mekɛ mɔɔ menli kɛkpɔ bɛ, bɛkɛye bɛ bɛkɛvi bɛ avinli, bɛkɛbɔ bɛ aholoba, na bɛkɛzɛkye bɛ duma ɔlua sonla Ra ne ati la.” (Luku 6:22) Duzu a Gyisɛse edwɛkɛ ne kile a?

18 Ɛnee tɛ mɔɔ Gyisɛse kile la a le kɛ saa bɛlɛkpɔ Kilisienema a, bɛ nye balie nwo. Emomu, ɛnee ɔlɛka nɔhalɛ mɔɔ wɔ nu la. Yɛnle ewiade ne afoa. Yɛfa Gyisɛse ngilehilelɛ yɛbɔ yɛ ɛbɛla na yɛka edwɛkɛ ne mɔɔ ɔhanle la bie. Yemɔti a ewiade ne kpɔ yɛ la. (Kenga Dwɔn 15:18-21.) Yɛkulo kɛ yɛyɛ mɔɔ Gyihova anye die nwo la. Saa bɛkpɔ yɛ ɔluakɛ yɛkulo yɛ Ze ne la ati a, bɛdabɛ bɛ edwɛkɛ ɔ.

19. Kɛzi yɛbazukoa ɛzoanvolɛ ne mɔ neazo ne ɛ?

19 Mmamaa menli edwɛkɛ nee bɛ nyɛleɛ maa ɛse nyiane kɛ ɛbaha kɛ ɛle Gyihova Dasevolɛ. (Maeka 4:5) Saa yɛkulo kɛ yɛdi sonla nwo ɛzulolɛ zo konim a, yɛbahola yɛazukoa neazo mɔɔ ɛzoanvolɛma mɔɔ ɛnee wɔ Gyɛlusalɛm yɛle wɔ mekɛ mɔɔ bɛhunle Gyisɛse la. Ɛnee bɛze kɛzi Dwuu ɛzonlenlɛ nu mgbanyima ne mɔ kpɔ bɛ la. (Gyi. 5:17, 18, 27, 28) Noko bɛhɔle ɛzonlenlɛ sua ne anu dahuu na bɛlale ye ali wɔ bagua nu kɛ bɛle Gyisɛse ɛdoavolɛma. (Gyi. 5:42) Bɛammaa ɛzulolɛ anga bɛ. Yɛdayɛ noko, saa yɛta yɛmaa yɛ gɔnwo mɔ gyimayɛvoma, sukuluma yɛɛ menli mɔɔ de bikye yɛ la nwu kɛ yɛle Gyihova Alasevolɛ a, yɛbahola yɛali ɛzulolɛ zo konim.​—Gyi. 4:29; Wlo. 1:16.

20. Ɔnva nwo kɛ ɛnee bɛlɛkpɔ ɛzoanvolɛ ne mɔ la, duzu ati a bɛ nye liele a?

20 Duzu ati a ɛzoanvolɛ ne mɔ anye liele a? Ɛnee bɛze deɛmɔti bɛlɛkpɔ bɛ la, na bɛnwunle kɛ ɔle enililɛ kɛ bɛlɛkpɔ bɛ ɔlua Gyihova ɛhulolɛdeɛyɛlɛ ti la. (Luku 6:23; Gyi. 5:41) Nzinlii, ɛzoanvolɛ Pita hɛlɛle kɛ: “Saa tenleneyɛlɛ ti bɛnwu amaneɛ bɔbɔ a, bɛ nye balie.” (1 Pita 2:19-21; 3:14) Saa yɛkakye kɛ bɛlɛkpɔ yɛ ɔluakɛ yɛlɛyɛ mɔɔ tenrɛ la ati a, yɛnrɛmaa ɛzulolɛ ɛnrɛdo yɛ ɛbɔ nu.

SIEZIE Ɛ NWO ƐNƐ NA ƆBABOA WƆ

21-22. (a) Duzu a wɔbɔ kpɔkɛ kɛ ɛbayɛ wɔava wɔaziezie ɛ nwo wɔamaa ɛkpɔlɛ a? (b) Duzu a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ mɔɔ doa zo la anu a?

21 Yɛnze mekɛ mɔɔ ɛkpɔlɛ bara na bɔbɔ bɛava bɛ sa bɛado Gyihova ɛzonlenlɛ zo la. Noko yɛze kɛ yɛbahola yɛaziezie yɛ nwo ɛnɛ ɔlua yɛ nee Gyihova agɔnwolɛvalɛ ne mɔɔ yɛbamia nu, akɛnrasesebɛ mɔɔ yɛbanyia ye na yɛazukoa kɛzi yɛbagyinla ɛkpɔlɛ nloa la azo. Saa yɛsiezie yɛ nwo ɛnɛ a, ɔbaboa yɛ yeamaa yɛagyinla kpundii kenle bie.

22 Noko saa bɛfa bɛ sa bɛto Gyihova ɛzonlenlɛ zo a, duzu a yɛbayɛ a? Wɔ edwɛkɛ mɔɔ doa zo la anu, yɛbazuzu ngyinlazo bie mɔ mɔɔ baboa yɛ amaa yɛahɔ zo yɛazonle Gyihova wɔ mekɛ mɔɔ bɛva bɛ sa bɛdo Gyihova ɛzonlenlɛ zo la anwo.

EDWƐNE 118 “Maa Yɛnyia Diedi Kpole”

^ ɛden. 5 Yɛ nye ɛnlie ɛkpɔlɛ nwo. Noko ɔwɔ kɛ yɛgyinla kpɔdekpɔdeyɛlɛ mɔɔ bɛbava bɛara yɛ nwo zo la anloa. Edwɛkɛ ɛhye baboa yɛ amaa yɛava akɛnrasesebɛ yɛagyinla ɛkpɔlɛ nloa.

^ ɛden. 7 Nea December 15, 1965 The Watchtower ne m. 756-767.

^ ɛden. 14 Nea The Watchtower ne July 15, 1979, m. 4-7. Eza nea vidio Jehovah’s Name Will Be Made Known mɔɔ wɔ JW Broadcasting® azo la. Kɔ INTERVIEWS AND EXPERIENCES.

^ ɛden. 67 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Awovolɛ ɛlɛfa kaade aboa bɛ mra bɛamaa bɛahye ngɛlɛlera bagua bɛ ti anu wɔ abusua ɛzonlenlɛ bo.

^ ɛden. 70 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Abusua bie ɛlɛto asafo edwɛne wɔ mekɛ mɔɔ bɛlua adenle zo bɛlɛkɔ debiezukoalɛ la.