1. Allin tiempollapiraq kachkaspa, ¿imaraykutaq kallpanchakunanchik?

WAÑUKUNANPAQ huk tutallaña kachkaptinmi Jesus nirqa qatiqninkunata llapallan runakuna chiqninanmanta (Juan 17:14). Chaymantapacham, Jehova Dios yupaychaqkunata qatikacharqaku (2 Tim. 3:12). Kay pachapi mana allinkuna tukunanpaq hichpallaña kasqanraykum aswan sasachakuypiraq tarikusun (Mat. 24:9).

2, 3. (1) ¿Imanasqam mana manchakuq kananchik? (2) ¿Imakunamantam qawasun kay yachachikuypi?

² Manam manchakunanchikchu chay sasachakuypi imapas pasawananchikmantaqa. Kunanmantapuni manchapakuptinchikqa, manchakuyninchikmi Jehova Diosmanta karuncharuwachwan manaraq chay hatun sasachakuy chayamuchkaptin (Prov. 12:25; 17:22). Manchakuytam satanas diabloqa tuqllata hina churawanchik (1 Ped. 5:8, 9). Chaynaqa, ¿imatam ruwananchik manaraq qatikachasqa kachkaspa? ¿Imatam ruwachwan mana manchakunapaq?

³ Kay yachachikuypim qawasunchik imaynanpi kunanmantapuni Jehova Diospi astawan hapipakunamanta. Yachasuntaqmi mana manchakuq kanapaq hinaspa runakuna chiqniwaptinchik ima ruwanamanta.

4. Hebreos 13:5, 6 nisqanman hinaqa, ¿imamantam mana iskayrayananchikchu, hinaspa imaynanpi?

⁴ Amayá iskayrayasunchu Jehova Dios kuyawasqanchikmantawan waqaychawananchikmantaqa (qaway Hebreos 13:5, 6). Achka watakuna ñawpaqtam Willakuq qillqa  kaynata nirqa: “Jehova Diosta allin riqsiqkunam sasachakuy tiempopipas payllapi hapipakunqaku”, nispa. Chay nisqanqa chiqapmi. Sasachakuy tiempopi hinalla Diosman sunqu kanapaqqa, kunanmantapunim tukuy sunqunchikwan Jehova Diosllapi hapipakunanchik, hinaspapas manam iskayrayananchikchu pay kuyawasqanchikmantaqa (Mat. 22:36-38; Sant. 5:11).

5. ¿Imam yanapawasun Jehova Dios kuyawasqanchikmanta mana iskayrayanapaq?

⁵ Jehova Diosman astawan asuykunapaqyá sapa punchaw biblianchikta ñawinchasun (Sant. 4:8). Biblianchikta ñawinchaspaqa, Jehova Dios imayna kasqantam qawananchik. Qawananchiktaqmi imapas ruwasqan hinaspa niwasqanchikqa kuyawasqanchikrayku kasqanta (Ex. 34:6). Yaqapaschá wakiqninchikqa mana kuyasqa kasqanchikrayku Jehova Dios mana kuyawasqanchikta nichwan. Chayna kaptinqa, ¿imatam ruwasun? Sapa punchawmi papelchapi qillqachwan Jehova Dios kuyapayawasqanchikmanta, utaqmi yuyaymanachwan tukuy ima quwasqanchikkunapi (Sal. 78:38, 39; Rom. 8:32). Chayta ruwaspaqa sutillam musyakusun Jehova Dios kuyawasqanchikmanta. Ñuqanchikrayku Diosninchikpa ruwasqankunata chaninchaspanchikqa, astawanmi kuyasunchik Jehova Diosninchikta (Sal. 116:1, 2).

6. Salmo 94:17-19 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam sunqumanta Diosta mañakuyninchikqa yanapawanchik?

⁶ Jehova Diostayá tuta-punchaw mañakusun. Yuyaymanay kuyakuqllaña taytanman warmachan tukuy ima nisqanpi. Warmachaqa taytan kuyasqanta yachasqanraykum tukuyta willan. Ñuqanchikpas chay warmacha hinam kananchik. Mañakuspanchikqa sunqumantam llakichiwaqninchik kaqkunata utaq imapas kusichiwaqninchik kaqkunamanta willakunanchik (qaway Salmo 94:17-19). Sunqunchikpi imapas kaqtayá “yakuta tallichkaq hina” Jehova Diosninchikman willakusunchik (Lam. 2:19). Chayta ruwaptinchikqa ‘Diospa hawkayayninmi sunqunchiktawan yuyayninchikta Cristo Jesusnintakama waqaychanqa’ (Filip. 4:6, 7). Jehova Diosta tuta-punchaw mañakuspanchikqa, astawanmi paypi hapipakusun (Rom. 8:38, 39).

7. ¿Imaynanpitaq mana iskayrayananchikchu hamuq tiempopi Jehova Diospa nisqankuna ruwakunanmanta?

⁷ Amayá iskayrayasunchu hamuq tiempopi Jehova Diospa nisqankuna ruwakunanmantaqa (Num. 23:19). Jehova Diospa nisqankuna hamuq tiempopi ruwakunanmanta iskayrayaspaqa, satanastawan kay pachapi runakunatam manchakuyta qallaykuchwan (Prov. 24:10; Heb. 2:15). ¿Imatam ruwachwan Diospa nisqankunamanta mana iskayrayanapaq? Tiempochakunanchikmi Jehova Diospa tukuy ima nisqankunamanta, hinaspa chay nisqankunamanta imaynanpi mana iskayrayasqanchikmanta astawan yachanapaq. Chaypaqyá qawasun 7 wata carcelpi kaq Stanley  Jones iñiqmasinchikmanta. * Paymi Diosman sunqu kananpaq ima yanapasqanmanta willakun: “Jehova Dios tukuy ima ruwananmanta mana iskayrayasqaymi yanapawarqa. Chayraykum Jehova Diosmantaqa mana karunchakurqanichu”, nispa. Jehova Diospa nisqankunamanta mana iskayrayaspanchikqa, Jehova Diospi astawan hapipakuspam imatapas mana manchakusunchu (Prov. 3:25, 26).

8. ¿Imanasqam huñunakuyman riyta mana saqinanchikchu?

⁸ Amayá huñunakuyman riytaqa saqisunchu. Huñunakuyman riyninchikqa yanapawanchikmi astawan Jehova Diosta kuyanapaq. Yanapawasuntaqmi qatikachawaptinchik Diosman sunqu kanapaq (Heb. 10:24, 25). Qawasunyá imaynanpi chayna kasqanta. Kunan huñunakuyman imaraykupas mana rispanchikqa, aswanchá qatikachasqa kaspaqa mana atisunchu. Kunanmantapuni huñunakuykunaman riyta mana saqiptinchikqa chiqniwaqninchik runakunapas manam harkawasunchu. Chaynaqa, kunanmantapuniyá imaña-haykaña kaptinpas huñunakuyman riytaqa ama saqisunchu. Chayta ruwaptinchikqa manam imapas harkawasunchu hinalla huñunakunapaqqa (Hech. 5:29).

9. ¿Imanasqataq ancha allin bibliapa nisqankunata umallanchikmanta yachayninchikqa?

⁹ Bibliapa nisqankunatayá umallanchikmanta yachasun (Mat. 13:52). Manachá llapallantachu umallanchikmanta yacharusun, ichaqa Jehova Diosmi atiyninwan yanapawasun yachasqanchik kaqkunata yuyarinanchikpaq (Juan 14:26). Alemania nacionpim huk iñiqmasinchik carcelasqa tarikullarqa. Paymi willakun: “Bibliapa nisqankunata umallaymanta yachasqaymi anchata yanapawarqa carcelpi sapallay kasqayrayku”, nispa. Bibliapa nisqankuna yachasqanmi kay iñiqmasinchiktaqa yanapaykurqa hinalla Jehova Diosman sunqu kananpaq.

10. ¿Imaynanpitaq umallanchikmanta Jehova Diospaq takikunata yachananchik?

¹⁰ Jehova Diospaq takikunatayá umallanchikmanta yachasun. Pablowan Silaspas Filipos llaqtapi kaq carcelpi kaspankum umallankumanta yachasqanku takikunata takirqaku (Hech. 16:25). Union Sovietica lawpi iñiqmasinchikkunapas Siberia lawmanmi apasqa karqaku. Paykunatapas umallankumanta takikuna yachasqankum yanaparqa  iñiyninkupi allin kanankupaq. Mariya Fedun iñiqmasinchikmi willakun: “Takiytam qallaykurqaniku yuyasqayku takikunata”, nispa. Chay takisqankum anchata kallpancharqa hinalla Jehova Diosman sunqu kanankupaq. Ñuqanchiktapas anchatachá kallpanchawanchik takinanchik qillqapi hinaspa jw.org niqpi takikunaqa. Chaynaqa, kunanmantayá Diospaq takikunata astawan yachanapaq kallpanchakusun (qaway “ ¡Manamá manchakusaqchu!” niqta).

11, 12. (1) 1 Samuel 17:37, 45-47 nisqanman hinaqa, ¿imaynanpitaq Davidqa mana manchakuq karqa? (2) ¿Imatam yacharunchik Davidmanta?

¹¹ Qatikachasqa kaspanchikqa mana manchakuqmi kananchik kanqa. ¿Imatam ruwachwan manchakuqllaña kaspanchikqa? Kaytam yuyarinanchik: Mana manchakuq kayninchikqa manam kallpanchikmantachu nitaqmi imapas ruway atisqanchikmantachu. Davidpas warmallaraqmi karqa hatunkaray Goliat sutiyuq runawan atipanakunanpaqqa. Goliatpaqqa, Davidqa taksachalla hinaspa mana kallpayuqmi karqa. Chaymantapas Davidqa manaraqmi guerraman rinanpaq hinaraqchu karqa, manataqmi espadanpas karqachu. Ichaqa, mana manchakuspam qaritukuq Goliat runawan atipanakurqa.

¹² ¿Imaynanpitaq Davidqa mana manchakuq karqa? Jehova Diospi hapipakusqanraykum (qaway 1 Samuel 17:37, 45-47). Payqa manam Goliatpa kallpantachu nitaq hatunkaray kasqantachu qawarqa, aswanqa Jehova Dios Goliatmantapas aswan atiyniyuq kasqantam. Jehova Diospi hapipakuspa, hinaspa Jehova Dios aswan atiyniyuq kasqanmanta mana iskayrayaspaqa ñuqanchikpas David hinam mana manchakuq kasunchik (2 Cron. 20:15; Sal. 16:8). Kunan manaraq qatikachasqa kachkaspa, ¿imatam ruwachwan mana manchakuq kanapaq?

13. ¿Imam yanapawasun mana manchakuq kanapaq, imaynanpi?

¹³ Diosmanta willakuyninchikqa yanapawasunmi astawan Jehova Diospi hapipakunapaq hinaspa runakunata mana manchakunapaq (Prov. 29:25). Chaynaqa, kunanmantapuniyá mana manchakuspa Diosninchikmanta willakusun, chaynapi hamuq punchawkunapi imaña-haykaña kaptinpas hinalla taytanchik Jehova Diosmanta willakunapaq (1 Tes. 2:1, 2). 

14, 15. ¿Imatam yacharunchik Nancy Yuen hinaspa Valentina Garnovskaya iñiqmasinchikkunamanta?

¹⁴ Nancy Yuen iñiqmasinchikmanta yachayninchikqa astawanraqmi kallpanchawasunchik. Payqa taksallam karqa, ichaqa taksalla kaspanpas mana manchakuqmi karqa. * China nacionpim 20 watapuni carcelman hinarurqaku Diosmanta willakusqanrayku. Carcelman churaqnin runakunam iñiqmasinchikmanta nirqaku: ‘Wañunankamam kay warmiqa ruwasqantaqa mana saqinqachu’, nispa.

¹⁵ Valentina Garnovskaya iñiqmasinchikpas Diosmanta willakusqanraykum kimsa kutikama carcelman apasqa karqa. Payqa 21 watapunim carcelpi karqa. * Mana manchakuspa hinalla Diosmanta willakusqanraykum autoridadkunaqa runa wañuchiqta hinaña qawarqaku. ¿Imanasqataq mana manchakuspa hinalla Diosmanta willakurqaku kay iñiqmasinchikkuna? Jehova Diospi hapipakusqankuraykum.

16. ¿Imatam ruwananchik mana manchakuq kanapaq?

¹⁶ Qawasqanchikman hinapas mana manchakuq kanapaqqa manam kikillanchikpichu hapipakunanchik, aswanqa Jehova Diospim. Paypi hapipakuptinchikqa tukuypim yanapawasun (Deut. 1:29, 30; Zac. 4:6).

17, 18. Juan 15:18-21 nisqanman hinaqa, ¿imatam Jesus nirqa, hinaspa imaynanpi?

¹⁷ Ñuqanchikqa runakunawan allinlla kaytam munanchik, ichaqa runakunapa chiqnisqanmi kasun. Chaywanqa manam hukmanyananchikchu. ¿Imanasqa? Jesusmi nirqa: ‘Mayna kusisqam kankichik runapa churinrayku runakuna chiqnisuptikichik chaynataq paykuna ukumanta rakisuptikichik, kamisuptikichik hinaspa sutikichikmanta mana allinkunata rimaptinku’, nispa (Luc. 6:22). Kay nisqanwanqa, ¿imatam nichkarqa?

¹⁸ Jesusqa manam chiqnisqa kayta munasqanchikmantachu nichkarqa. Chaynaqa, ¿ima  niytataq munachkarqa? Kay pachapi runakuna hina mana kasqanchikrayku hinaspa Diosmanta willakusqanchikrayku runakuna chiqniwananchikmantam (qaway Juan 15:18-21). Ñuqanchikqa munanchik Jehova Dios kusichiytam. Chaymi runakuna chiqniwaptinchikqa mana llakikunanchikchu.

19. ¿Imaynatam qatipakuchwan apostolkunapa ruwasqanta?

¹⁹ Amayá pinqakusunchu runakuna imataña niwaptinchikpas Jehova Diospa testigon kasqanchikmantaqa (Miq. 4:5). Runakunata mana manchakunapaqmi yanapawasun Jesuspa wañukusqan qipata apostolkunapa ruwasqanku. Paykunaqa llumpay chiqnisqam karqaku (Hech. 5:17, 18, 27, 28). Chiqnisqa kaspankupas sapa punchawmi Diosta yupaychanankupaq huñunakuqku, hinaspam runakunamanpas niqku Jesuspa qatiqnin kasqankuta (Hech. 5:42). Runakunapa chiqnisqan kaspapas hinallam Jehova Diosman sunqu karqaku. Ñuqanchikpas kunanmantapuni Jehova Diospa testigon kasqanchikta willakuspaqa, mana manchakuqmi kasunchik (Hech. 4:29; Rom. 1:16).

20. ¿Imaynanpitaq chiqnisqa kachkaspankupas apostolkunaqa mana hukmanyarqakuchu?

²⁰ Apostolkunaqa imaynanpi chiqnisqa kasqankuta yachasqankuraykum mana hukmanyarqakuchu. Chaymantapas, Jehova Diosrayku ñakarisqankumantaqa manam ñakakurqakuchu (Luc. 6:23; Hech. 5:41). Chaymantam apostol Pedropas qillqarqa: ‘Allin ruwasqaykichikrayku ñakarispaykichikqa kusisqam kankichik’, nispa (1 Ped. 2:19-21; 3:14). Allin kaqkunata ruwasqanchikrayku runakuna chiqniwasqanchikta yachaspanchikqa, hinallam Jehova Diosman sunqu kasun.

21, 22. (1) ¿Imatam ruwanayki kunanmantapuni? (2) ¿Imamantam yachasunchik qatiqnin yachachikuypi?

²¹ Haykapi qatikachasqa kananchiktaqa manam yachanchikchu, nitaqmi Diosmanta willakuyninchikta haykapi harkakunankutapas yachanchikchu. Chaynaqa, kunanmantayá kallpanchakusun mana manchakuq kanapaq, Jehova Dioswan astawan kuyachikunapaq hinaspa runakuna chiqniwaptinchikpas mana hukmanyanapaq. Kunanmantapuni imapas ruwasqanchikqa qatikachasqa kaptinchikmi Diosman sunqu kanapaq yanapawasun.

²² ¿Imatam ruwasun autoridadkuna Diosmanta willakuyninchikta harkakuptinku? Qatiqnin yachachikuypim chaymanta astawan yachachkasun.