Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

ARTÍCULO RÍ MUʼNIGAJMAA 27

Guʼniratamijná mu majuixkulú

Guʼniratamijná mu majuixkulú

“Xúgínʼ bi̱ nandún muni i̱ndó ñajunʼ Dios ga̱jma̱a̱ Cristo Jesús mangiin murugui̱i̱n mu maguma gíníin” (2 TIM. 3:12).

AJMÚÚ 129 Naʼngulú nuñajunʼ

RÍ MUʼNIGAJMAA *

1. Náá numuu rí gíʼmaa muʼniratamijná mu muxkulú xá.

IWÁÁ mbruʼun rí inu makhañúu Jesús, niʼthí rí xa̱bu̱ bi̱ kuwa náa numbaaʼ mawiñunʼ kuñún bi̱ mani̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ (Juan 17:14). Asndu nákha ikhú bi̱ tsíñún guyáá xuajñu Jeobá nixkúún a̱ngiu̱lú bi̱ niguajún jmbu (2 Tim. 3:12). Ga̱jma̱a̱ guguaʼthi̱i̱n rí iwáá mbiʼi ndrígóo numbaaʼ rígi̱ majuixkulú itháan (Mat. 24:9).

2, 3. a) Ndíjkha rí mbiiʼ nindxu̱u̱ gamíi rá. b) Ndiéjuunʼ guʼyáá náa artículo rígi̱ rá.

2 Xú káʼnii guʼniratamijná xúgi̱ mu mbuʼyáá ndiéjunʼ gúʼni índo̱ gúxkulú xá. Xáʼyóoʼ mundxaʼwamíjna̱ ndiéjunʼ gugíʼníín ikhú. Numuu rí á mu nuʼni, ku̱ma̱ rúʼko̱ ma̱ndoo maʼni rí muniʼñáʼ ru̱ʼni̱ ñajuunʼ Jeobá nákha xóó tseraʼníí mbá gaʼkhu mingíjyúuʼ, numuu rí gamíi ga̱jma̱a̱ rí maxmiéjunlú maʼni rí makaguabáánʼ (Prov. 12:25; 17:22). Gamíi, nindxu̱u̱ mbá rí gíʼdoo wéñuʼ tsiakii rí najmuu “Gixa̱a̱” náa ikháanʼlu (1 Ped. 5:8, 9). Ndiéjunʼ gíʼmaa muʼni xúgi̱ mu xámiñulu rá.

3 Náa artículo rígi̱, mbuʼyáá xú gándoo muʼni mu mambaxúlúʼ itháán gajmiúlú Jeobá ga̱jma̱a̱ náá numuu rí gíʼmaa muʼni xúgi̱. Ma̱ngaa mbuʼyáá ndiéjunʼ gúʼni mu maguaʼdáá itháan tsiakii ma̱ngaa xóo gúʼni índo̱ xa̱bu̱ gáwiñu̱nʼ kuyulúʼ.

GAMBAXÚLÚ ITHÁÁN GAJMIÚLÚ JEOBÁ

4. Xó má naʼthí náa Hebreos 13:5, 6, ndiéjunʼ rí ndayóoʼ mbuʼyáá gajkhun ga̱jma̱a̱ ndíjkha rí gíʼdoo wéñuʼ numuu rá.

4 Guʼyáá gajkhun rí Jeobá nandoo kaʼyulú ga̱jma̱a̱ rí xániñulú nditháan (atraxnuu Hebreos 13:5, 6). * Mba̱yu̱ʼ tsiguʼ má eʼni, náa mbá i̱yi̱i̱ʼ Bi̱ Nayejngoo niʼthí: “Xa̱bu̱ bi̱ naniniiʼ májánʼ Dios, xa̱bu̱ buʼko̱ maku̱mu̱u̱ kaʼyoo itháán índo̱ gáraʼnuu gaʼkhu”. Phú gajkhun nindxu̱u̱ rígi̱. Mu maʼngulú índo̱ gúxkulú, ndayóoʼ maʼndulú kuʼyáá Jeobá ma̱ngaa makumulú kuʼyáá ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú, ma̱ngaa xúgíwánʼ náa a̱jkiu̱lú rí ikhaa tsíyoo gáʼyulúʼ (Mat. 22:36-38; Sant. 5:11).

5. Ndiéjunʼ gambáyulú mbuʼyáá rí Jeobá nandoo kaʼyulú rá.

5 Guraxnuu Biblia xúgíʼ mbiʼi mu xúʼko̱ mu̱ʼgua̱ kanuu náa Jeobá (Sant. 4:8). Índo̱ kuwáanʼ ruraxnuu, guʼyáá xú káʼnii nindxu̱u̱ ikhaa. Guʼyáá rí nandoo kaʼyulú, ga̱jma̱a̱ rí naʼthí ma̱ngaa rí naʼni (Éx. 34:6). Tikhun ma̱ndoo maʼniún gakhi̱i̱ munimbu̱u̱n rí Dios nandoo kaʼñún numuu rí nimbáa tsésngájmúún ngajua. Á mu xúʼko̱ eku̱mu̱lú mangáanʼ, xúgíʼ mbiʼi guʼniraʼmáʼ náa mbá i̱yi̱i̱ʼ xú káʼnii Jeobá nasngájmulúʼ rí nagáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyulú (Sal. 78:38, 39; Rom. 8:32). Mbaʼa rí ma̱ndoo muʼniraʼmáʼ, á mu nundxa̱ʼwa̱míjna̱ xóo kuwáanʼ ga̱jma̱a̱ rí nuraxnuu náa Biblia. Índo̱ itháán gaʼndulúʼ kuʼyáá xúgíʼ rí naʼni Jeobá, itháán gámbaxú gajmiúlú ikhaa (Sal. 116:1, 2).

6. Xó má eʼthí náa Salmo 94:17-19, xú káʼnii embáyulú rí muʼtájkáan ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú rá.

6 Guʼtájkáan má xúʼko̱. Gundxaʼwamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu mbáa xa̱bu̱ nikhi̱i̱ bi̱ ndayáraʼaa a̱ʼdióo. Ada̱ bugi̱ naku̱mu̱u̱ rí nda̱a̱ rí gágíʼnuu, ikha jngó naʼthúu̱n anu̱u̱ xúgíʼ rí nigíʼnuu. Xúʼko̱ má gakumulú mangáanʼ á mu nuʼtákáñii Jeobá xúgíʼ mbiʼi (atraxnuu Salmo 94:17-19). * Guxnaxí a̱jkiu̱lú náa ikhaa ga̱jma̱a̱ guʼtháán xúgíʼ rí naʼni maxmiéjunlú (Lam. 2:19). Á mu nuʼni xúgi̱ kaʼnii maguaʼdáá rí naʼthí náa Biblia “tsímáá rí na̱ʼkha̱ náa Dios rí itháan gíʼdoo tsiakii, mañewu̱u̱n a̱jkia̱la ga̱jma̱a̱ rí nundxaʼwamíjna̱” (Filip. 4:6, 7). Á mu nuʼtákáñii itháán Jeobá, itháan mijngii gakuwáanʼ náa ikhaa (Rom. 8:38, 39).

Rí makumulú kuʼyáá Jeobá ga̱jma̱a̱ Reino ndrígóo maxnúlúʼ tsiakii.

Rí ndiʼyoo rí gajkhun mambanúu dí nikudaminaʼ maʼni Reino ndrígóo Dios nixnúu tsiakii Stanley Jones. (Atayáá kutriga̱ 7).

7. Náá numuu rí gíʼmaa mbuʼyáá gajkhun rí mambanúu dí nikudaminaʼ maʼni Dios rá.

7 Guʼyáá gajkhun rí nikudaminaʼ maʼni Reino ndrígóo Dios, gajkhun mambanúu (Núm. 23:19). Á mu fe ndrígúlú na̱nguá gújkhuʼ náa rí nikudaminaʼ maʼni Jeobá, Gixa̱a̱ gajmii xa̱bi̱i̱ xáʼniún mingíjyúuʼ rí munimiñúlú (Prov. 24:10; Heb. 2:15). Ndiéjunʼ rí ma̱ndoo muʼni xúgi̱ mu fe ndrígúlú maʼni gújkhuʼ náa rí nikudaminaʼ maʼni Reino ndrígóo Dios rá. Guríyáʼ mbiʼi muʼnigajmaa xúgíʼ rí nikudaminaʼ maʼni Jeobá ga̱jma̱a̱ Reino ndrígóo ga̱jma̱a̱ guʼyáá rí gajkhun mambanúu. Mu makru̱ʼu̱lú itháan rígi̱, guʼyáá xkri̱da ndrígóo ndxájulú Stanley Jones, bi̱ nixtáa mbá juwan tsiguʼ náa guʼwá e̱jua̱nʼ ga̱jma̱a̱ numuu rí ninindxu̱u̱ xa̱bi̱i̱ Jeobá. * Ikhaa niʼthí ndiéjunʼ nimbáyúu mu mawiji̱ jmbu: “Rí nijmañuʼ ndiéjunʼ rí maʼni Reino ndrígóo Dios, ndi̱yo̱o̱ gajkhun rí mambanúu, rúʼko̱ nixnúʼ tsiakii. Táʼngu̱u̱n gunimiñúʼ”. Á mu fe ndrígúlú nindxu̱u̱ gújkhuʼ náa rí nikudaminaʼ maʼni Dios, itháán mijngii gakuwáanʼ náa ikhaa ga̱jma̱a̱ nimbáa xáʼngo̱o̱ gaʼnimíñuluʼ (Prov. 3:25, 26).

8. Arathá ndiéjunʼ gárígá ga̱jma̱a̱ rí xóo nuʼni xúgi̱ rí mu̱ʼgua̱ reunión.

8 Guʼgua̱ má xúʼko̱ reunión. Numuu rí ikhaa mambáyulúʼ mu̱ʼgua̱ kanuu itháán mijngii náa Jeobá. Rí xóo nuʼni índo̱ na̱jkua̱ reunión masngájma á mu maʼngulú índo̱ gúxkulú (Heb. 10:24, 25). Guʼyáá náá numuu. Á mu xúgi̱ nuniʼñánʼ rí mbá chíʼgíiʼ dí narikulúʼ maʼni rí xúʼgua̱ reunión, ndiéjunʼ gugíʼníín índo̱ xa̱bu̱ xuniñulú magimbáanʼ rá. Á mu xúgi̱, ikháanʼ nuʼnimíjna̱ rí xúniʼñáanʼ reunión, xa̱bu̱ bi̱ tsíñún gúyulúʼ xáʼngu̱u̱n gurikulú rí mu̱ʼgua̱ má xúʼko̱. Ikha jngó, xúgi̱ ndayóoʼ rí manigulúʼ mu̱ʼgua̱ reunión. Á mu nuʼni xúʼko̱, ni rí muxkulú ni má Xa̱bu̱ Ñajunʼ xáʼngu̱u̱n gúni rí muniʼñáʼ ruʼnimbulúʼ kuʼyáá Dios (Hech. 5:29).

Rí matra̱ʼa̱ náa edxu̱lúʼ xúgi̱ textos ndrígóo Biblia ga̱jma̱a̱ ajmúú ndrígóo Reino mambayúlú índo̱ gúxkulú. (Atayáá kutriga̱ 9). *

9. Ndíjkha rí gíʼdoo numuu matra̱ʼa̱ textos náa edxu̱lúʼ rá.

9 Gundra̱ʼa̱ náa edxu̱lúʼ textos rí nanigulúʼ (Mat. 13:52). Gajkhun má rí tséjyúuʼ embumulú, mú tsiakii ndrígóo Jeobá ma̱ndoo mambáyulúʼ mu marmáʼáan a̱jkiu̱lú (Juan 14:26). Mbáa ndxájulú bi̱ nixtáa guʼwá e̱jua̱nʼ náa Alemania oriental niʼthí: “Phú májánʼ nini rí nigruáʼa mbaʼa textos náa edxu̱ʼ, numuu rí nindoo nindxaʼwamínáʼ ga̱jma̱a̱ numuu ikhaa índo̱ nixtáá náa guʼwá e̱jua̱nʼ”. Textos rúʼko̱ nimbáyúu maxtáa mijngii náa Jeobá ga̱jma̱a̱ rí mawiji̱ jmbu.

(Atayáá kutriga̱ 10) *

10. Náá numuu rí ndayóoʼ matra̱ʼa̱ ajmúú edxu̱lúʼ rá.

10 Guʼni rí magida̱ʼ edxu̱lúʼ ajmúú mu muxnáá gamajkhu Jeobá. Índo̱ Pablo ga̱jma̱a̱ Silas nigún guʼwá e̱jua̱nʼ náa Filipos, nini ajmúú rí katra̱ʼa̱ náa edxu̱ún mu muni mba̱a̱ Jeobá (Hech. 16:25). Xúʼko̱ má kayuuʼ nini a̱ngiu̱lú mu maʼni gújkhuʼ fe ndrígu̱ún bi̱ ni̱jkha̱ kiʼdiin náa Siberia nákha nirígá Unión Soviética. Ndxájulú Mariya Fedun naʼthí: “Nigíʼdi̱i̱ ninixu ajmúú xúgiáanʼxu bi̱ najmañuxu”. Niʼthí rí ajmúú rí nini nixnúún tsiakii xúgínʼ ga̱jma̱a̱ niʼni rí makuwá itháán mijngii náa Jeobá. Lá naxnúlú tsiakii índo̱ nuʼni ajmúú rí nanigulúʼ dí rígá náa i̱yi̱i̱ʼ ndrígúlú o náa Internet ráʼ. Á mu xúʼko̱, náá numuu rí tségímijná mudra̱ʼa̱ náa edxu̱lúʼ ajmúú rá. (Atayáá ma̱ngaa kugumaʼáan “ Ikháán natani rí xámiñuʼ”.)

XÓO MUʼNI MU XÁMIÑULU

11, 12. a) Xó má eʼthí 1 Samuel 17:37, 45-47, náá numuu rí támiñuu David rá. b) Ndiéjunʼ rí eʼsngúlúʼ xkridoo David rá.

11 Mu maʼngulú índo̱ gúxkulú, ndayóoʼ rí xámiñulu. Mú ndiéjunʼ gúʼni á mu nakumulú rí xájmáanʼlú rá. Garmáʼáan a̱jkiu̱lú rí mbáa xa̱bu̱ bi̱ tsímiñuu tséyóoʼ má mani̱ndxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ mba̱a̱, gíʼdoo tsiakii o mbaʼa rí najmaa naʼni. Garmáʼáan a̱jkiu̱lú xkri̱da ndrígóo David. Índo̱ nákha dxámáá nindxu̱u̱, nixmínaʼ ga̱jma̱a̱ Goliat. David asndu chíʼgíiʼ wíji̱ náa inuu filisteo bugi̱. Ma̱ngaa David tséjmañuu gaxmínaʼ ni rakáyá mbá espada. Mú támiñuu nditháan, asndu nigáyúu ni̱jkha̱ gaxmínaʼ ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ bugi̱.

12 Náá numuu rí David támiñuu nditháan rá. Numuu rí nikumu̱u̱ kaʼyoo Jeobá ga̱jma̱a̱ ndiʼyoo gajkhun rí ikhaa má gámbáyúu (atraxnuu 1 Samuel 17:37, 45-47). * Ikhaa tándxa̱ʼwáminaʼ rí chíʼgíiʼ náa inuu Goliat, ikhaa nindxaʼwáminaʼ rí Goliat nindxu̱u̱ bi̱ chíʼgíiʼ kayuuʼ náa iduu Jeobá. Rígi̱ naʼsngúlú rí: Xámiñulu á mu nakumulú rí Jeobá má gambáyulú ga̱jma̱a̱ a mu nduʼyáá rí bi̱ tsíñún gúyulúʼ ni̱ndxu̱ún majkhinʼ náa iduu Jeobá (2 Crón. 20:15; Sal. 16:8). Ndiéjunʼ gáʼyoo muʼni xúgi̱, mu xámiñulu índo̱ gúxkulú xá.

13. Ndiéjunʼ rí ma̱ndoo muʼni mu xámiñulu rá. Arathá.

13 Ma̱ngaa rí muʼtáraʼa ajngáa ndrígóo Reino mambáyulúʼ mu xámiñulu. Ndíjkha rá. Numuu rí índo̱ nuʼtáraʼa najmañulúʼ makumulú kuʼyáá itháan Jeobá ga̱jma̱a̱ rí xámiñulu gúni xa̱bu̱ (Prov. 29:25). Xó má músculos naʼni itháan gújkhuʼ índo̱ nuʼni ejercicio, xúʼko̱ má naʼni rí maguaʼdáá itháan tsiakii mu xámiñulu índo̱ nuʼtáraʼa mámbá guʼwá, náa nanújngun mbaʼin xa̱bu̱, índo̱ kuwáanʼ asndu náá o índo̱ nuʼtáraʼa náa naxtangujua̱. Á mu xúgi̱ tsémiñulu muʼtáraʼa, kuwáanʼ xawii muʼtáraʼa maski ajndu xa̱bu̱ ni xúniñulú muʼtáraʼa (1 Tes. 2:1, 2).

Nancy Yuen tániñuuʼ raʼtáraʼa. (Atayáá kutriga̱ 14)

14, 15. Ndiéjunʼ ejmañuluʼ ga̱jma̱a̱ numuu Nancy Yuen ga̱jma̱a̱ Valentina Garnovskaya rá.

14 Gajmañulú ga̱jma̱a̱ numún a̱jmi̱i̱n a̱ngiu̱lú gu̱ʼu̱ bi̱ támiñúún. Mbáa rí ikhaa nindxu̱u̱ Nancy Yuen. Ikhaa mbayi̱i̱ʼ káaʼ mbá metro tikhu, mú xáʼngaaʼ gátani miñín. Numuu rí tániñuʼ raʼtáraʼa, ikha jngó nixuda̱ʼ mbá skiñúʼ tsiguʼ náa guʼwá e̱jua̱nʼ náa China. Xa̱bu̱ bi̱ nini̱i̱ graxe̱ nithi rí nindxu̱u̱ mbáa ‹a̱ʼgu̱ bi̱ xáʼtáanʼ nimbá rí natraxi̱i̱›. *

Valentina Garnovskaya ndiʼyoo gajkhun rí Jeobá xtáa ga̱jma̱á nindxu̱u̱. (Atayáá kutriga̱ 15)

15 Imba̱a̱ ndxájulú nindxu̱u̱ Valentina Garnovskaya. Ni̱jkha̱ guʼwá e̱jua̱nʼ náa Unión Soviética mbá ajtsú nuthu, mbá xúgíʼ tsíguʼ rí nixtáa náa guʼwá e̱jua̱nʼ naʼni xóo mbá skíñúʼ i̱mba̱ tsiguʼ. * Ikhaa tániñuuʼ nditháan raʼtáraʼa rí asndu Xa̱bu̱ Ñajunʼ nitháán rí nindxu̱u̱ mbáa “xa̱bu̱ ra̱májáánʼ kayuuʼ”. Náá numuu rí tamiñún kayuuʼ a̱ngiu̱lú bugi̱ rá. Numuu rí ndiyáá kaʼwu rí Jeobá xtáa ga̱jma̱á ni̱ndxu̱ún mu mambáñún.

16. Ndiéjunʼ rí gíʼmaa muʼni mu xámiñulu rá.

16 Xó má ndiʼyáá, mu xámiñulu xáʼyoo makumulú kuʼyamijná ikháanʼ o rí najmáanʼ nuʼni. Rí phú ndayóoʼ muʼni, nindxu̱u̱ rí makumulú kuʼyáá Jeobá ga̱jma̱a̱ rí ikhaa má gaxmínaʼ ga̱jma̱á numulú (Deut. 1:29, 30; Zac. 4:6). Rígi̱ rí ndayóoʼ muʼni, mu xámiñulu nditháan.

XÓO GÚʼNI ÍNDO̱ XA̱BU̱ GÁWIÑU̱U̱Nʼ KUYULÚʼ

17, 18. Xó má eʼthí náa Juan 15:18-21, ndiéjunʼ niʼthí Jesús rí mugíʼníí, ga̱jma̱a̱ náá numuu rá.

17 Nanigulúʼ rí xúgínʼ xa̱bu̱ mbuyamajkulú, mú xúndxa̱ʼwáá edxu̱lúʼ rí ndaa numulúʼ á mu tsíñún gúyulú. Jesús niʼthí: “Tsímáá gakuwáanʼla índo̱ xa̱bu̱ gáwiñuunʼ kuyala, índo̱ gúxkala ga̱jma̱a̱ índo̱ gútanumala, ga̱jma̱a̱ muthi dí nindxa̱la xa̱bu̱ ra̱májaanʼ numuu rí nunimbala ku̱ya̱a̱ A̱ʼdióo xa̱biya̱” (Luc. 6:22). Ndiéjunʼ eyoo gaʼthí ajngáa rígi̱ rá.

18 Jesús tándoo gaʼthí rí ikháanʼ bi̱ ni̱ndxu̱lú xa̱bi̱i̱ ikhaa, manigulúʼ rí mawiñunʼ kuyulú, niʼthí mbájmbu. Mawiñunʼ kuyulúʼ xa̱bu̱ náa numbaaʼ rígi̱ numuu rí nánguá nindxulú xóo ikhiin, numuu rí kuwaanʼ ga̱jma̱a̱ kiʼsngáa ndrígóo Jesús ga̱jma̱a̱ rí nuʼtáraʼa rí ikhaa niʼsngáa (atraxnuu Juan 15:18-21). * Nandulú mbuʼyamajkuíí Jeobá. Á mu xa̱bu̱ nawiñunʼ kuyulúʼ numuu rí nandulú kuʼyáá Anu̱lú Dios, naguanúu má náa ñawúúnʼ ikhiin.

19. Xú káʼnii gándoo guʼyaridáá xkri̱da ndrígu̱ún apóstoles rá.

19 Xátiyulú nditháan rí nindxulú xa̱bi̱i̱ Jeobá ga̱jma̱a̱ rí gúthi o rí gúniulú xa̱bu̱ (Miq. 4:5). Dí ma̱ndoo mambáyulúʼ mú xámiñulu náa inún xa̱bu̱, nindxu̱u̱ rí mbuʼyáá xkri̱da rí niniñaaʼ apóstoles náa Jerusalén nda̱wa̱á rí nikháñun Jesús. Ndiyáá xú kaʼnii niwiñunʼ kuñún bi̱ kuya̱ edxuu náa guʼwá ndxájkun ndrígu̱ún judíos (Hech. 5:17, 18, 27, 28). Maski ajndu xúʼko̱, xúgíʼ mbiʼi nagún náa templo ga̱jma̱a̱ nusngajmamijná náa inún xa̱bu̱ rí ni̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jesús (Hech. 5:42). Na̱nguá niniñaaʼ rí gamíi maʼni míñún. Xúʼko̱ má mangáanʼ, ragíʼmaa mamiñúlú muʼthá rí nindxulú xa̱bi̱i̱ Jeobá, náa nuñajunʼ, náa escuela o náa kúwáanʼ (Hech. 4:29; Rom. 1:16).

20. Náá numuu rí nikuwa gagi apóstoles maski ajndu niwiñunʼ kuñún xá.

20 Apóstoles nikuwa gagi numuu rí ndiyáá náa numuu rí niwiñunʼ kuñún xa̱bu̱. Ma̱ngaa, ndiyáá rí gíʼdoo wéñuʼ numuu mumíniiʼ ga̱jma̱a̱ numuu rí muni ñajuunʼ Jeobá (Luc. 6:23; Hech. 5:41). Nda̱wa̱á, apóstol Pedro niʼnirámáʼ: “Mú maski numíniiʼ ga̱jma̱a̱ numuu rí jmbu, kuwáanʼ gagi” (1 Ped. 2:19-21; 3:14). Xa̱bu̱ nawiñunʼ kuyulúʼ ga̱jma̱a̱ numuu rí nuʼni dí jmbu, mú xúniʼñáʼ dí rúʼko̱ maʼni dí xúʼni̱ ñajuunʼ Dios.

RÍ MUʼNIRATAMIJNÁ XÚGI̱ MAMBAYULÚ

21, 22. a) Ndiéjunʼ nitraʼwíí matani ikháán mu matanirataminaʼ índo̱ gáʼga̱nú mbiʼi rí muxkulú xá. b) Ndiéjunʼ guʼyáá náa i̱mba̱ artículo rá.

21 Na̱nguá eʼyáá nguáná gúxkulú o nguáná rí Xa̱bu̱ Ñajunʼ ni xúniñulú muʼtáraʼa. I̱ndó rí nduʼyáá nindxu̱u̱, rí xúgi̱ ndayóoʼ muʼniratamijná ga̱jma̱a̱ ndayóoʼ mambáxulúʼ itháán gajmiúlú Jeobá, á mu nuʼnimíjna̱ maguaʼdáá itháan tsiakii ga̱jma̱a̱ mbuʼyáá xóo gúʼni índo̱ xa̱bu̱ gáwiñu̱u̱nʼ kuyulúʼ. Rí muʼniratamijná xúgi̱ mambayúlú muguajún jmbu nda̱wa̱á.

22 Mú, ndiéjunʼ gúʼni índo̱ Xa̱bu̱ Ñajunʼ xúniñulúʼ muʼtáraʼa rá. Náa i̱mba̱ artículo, mbuʼyáá tikhu ikha rí ma̱ndoo mambáyulúʼ rí muʼni má xúʼko̱ ñajuunʼ Jeobá maski ajndu ni xúniñulúʼ.

AJMÚÚ 118 “Araxnúxu itháán fe”

^ párr. 5 Ikháanʼ bi̱ ni̱ndxu̱lú xa̱bi̱i̱ Dios, tsíyulú rí xa̱bu̱ mawiñunʼ kuyulúʼ. Mú, xó má eʼyáá rí xúgiáanʼ muxkulú. Náa artículo rígi̱ mambayúlú maʼngulú muraʼníí gaʼkhu rígi̱.

^ párr. 4 Hebreos 13:5, 6: “‹Rí xóo kuwáanʼ gasngájma rí tsiniguala wéñuʼ mbújkha̱a̱, ma̱ngaa gaʼdxalá ga̱jma̱a̱ rí kuaʼdáá xúgi̱. Numuu rí ikhaa niʼthí: “Nimbá miʼtsú xániʼñáʼ ga̱jma̱a̱ xániʼñátiga̱a̱n›. Ikha jngó ma̱ndoo muʼthá ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú: ‹Jeobá nindxu̱u̱ bi̱ nambáyuʼ; xámiñuʼ. Ndiéjunʼ gándoo gáʼniuʼ xa̱biya̱ rá.›”

^ párr. 6 Salmo 94:17-19: “Á mu raʼkháa Jeobá ni̱ʼkha̱ gámbáyuʼ, imbá chíʼgíʼ má tígo̱o̱ rí makhañúʼ. Índo̱ nitha: “Xtáá ga̱jma̱a̱ gamíi”, mú ngajua ndrígáaʼ, oh Jeobá, niñewu̱nʼ má xúʼko̱. Índo̱ gamiéjunʼ niʼni maʼni néʼngo̱ʼ, ikháánʼ nitani̱i̱ a̱jkiu̱nʼ.”

^ párr. 7 Atayáá La Atalaya 15 ñajunʼ gu̱nʼ febrero tsiguʼ 1966, ináa 116 asndu 126.

^ párr. 12 1 Samuel 17:37, 45-47: “Ikhú David niʼthí xóó: “Jeobá, bi̱ niʼni kríñunʼ náa xngáñunʼ león ga̱jma̱a̱ náa oso, ikhaa má gáʼni kríñunʼ náa filisteo bugi̱”. Ikhú, Saúl niʼthúu̱n David: “Ayuʼ, ga̱jma̱a̱ Jeobá gáxtáa ga̱jma̱á ni̱ndxa̱ʼ”. Ikhú, David niʼthúu̱n filisteo: ‹Ikháánʼ nadxaʼ náa ikhúúnʼ ga̱jma̱a̱ mbá espada, mbá lanza ga̱jma̱a̱ mbá jabalina, mú ikhúúnʼ na̱jkhá náa ikháánʼ ga̱jma̱a̱ mbiʼyuu Jeobá bi̱ gíʼdiin mbaʼin ejércitos, Dios bi̱ naxmínaʼ ga̱jma̱a̱ numuu Israel, bi̱ ikháánʼ natatsíjmaa. Mbiʼi rígi̱ Jeobá maxnáxi̱i̱n náa ñawúunʼ, ga̱jma̱a̱ ikhúúnʼ maxíña̱a̱n ga̱jma̱a̱ marígú edxa̱ʼ; ma̱ngaa maxnu̱u̱ ñu̱ʼu̱ bi̱ jngruigu̱u̱n rijma̱a̱ ga̱jma̱a̱ xujkhú xáná muphu̱u̱n filisteos bi̱ gakhañun mbiʼi rígi̱; ikhú xa̱bu̱ bi̱ kuwa náa xúgíʼ numbaaʼ mbuyáá rí xtáa mbáa Dios bi̱ kaʼyoo Israel. Ga̱jma̱a̱ xúgínʼ xa̱bu̱ bi̱ kuwa gi̱i̱ mbuyáá rí ni má espada ni lanza tséjmuu Jeobá mu maʼni káwíin, numuu rí Jeobá kaʼyoo náa nuxmijná, ga̱jma̱a̱ ikhaa gaxnaxáanʼla náa ñawúnxu›.”

^ párr. 14 Atayáá La Atalaya 1 ñajunʼ gu̱nʼ diciembre tsiguʼ 1979, ináa 4 asndu 7. Ma̱ngaa atayáá video El nombre de Jehová se dará a conocer, náa JW Broadcasting® (ENTREVISTAS Y EXPERIENCIAS).

^ párr. 18 Juan 15:18-21: “Á mu numbaaʼ nawiyuʼ kaʼyala, gu̱ya̱a̱la rí ginún niwiñunʼ kuyoʼ. Á mu ikháanʼ nindxa̱la náa numbaaʼ, numbaaʼ ma̱ndoo kaʼyala numuu rí nandoo kaʼyoo ndrígóo ikhaa. Mú ikháanʼ rañájuala náa numbaaʼ, numuu rí ikhúúnʼ niraʼwáanʼla náa numbaaʼ, ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱ numbaaʼ mawiyuʼ kaʼyala. Garmáʼáan má xúʼko̱ a̱jkia̱la eʼni ajngáa rí nitala: Ñumbáá na̱nguá gíʼdoo itháan numuu ki xóo bi̱ nixnúu ñajunʼ. Á mu ikhiin nixkoʼ, xúʼko̱ má mangáanʼ muxkala; á mu ikhiin ninimbu̱u̱n rí nitha, xúʼko̱ má munimbu̱u̱n rí gútala mangáanʼ. Xúgíʼ rígi̱ muniala ga̱jma̱a̱ numuu mbiʼyuʼ, numuu rí ikhiin tséni̱ nuwiinʼ bi̱ nikuʼmún ma̱ʼkhá.”

^ párr. 71 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Índo̱ kuwa runigajmaa mbá guʼwíin, xabuanii najmún tarjetas mu mumbañún e̱jñún magida̱ʼ edxu̱ún tikhu textos ndrígóo Biblia.

^ párr. 74 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Mbá guʼwíin nuni ajmúú ndrígóo Reino náa carro índo̱ nagún náa guʼwá nagimbáanʼ.