1-2. (a) Inyuki hala a nlama bé hélés bés, ibale ba nsôñga nson wés? (b) Kii di ga tehe munu yigil ini?

I NWII 2018, iloo 223 000 baañal ñañ nlam i bé yééne biloñ i het nson Mbôgi Yéhôva u bé lisol, tole i het ngomin a bi téé minwaa inyu nson wap. Hala a nhélés bé bés. Kiki di ntehe i yigil i ntagbe, bañga bikristen i nyi le i ga boma ndééñga. (2 Timôtéô 3:12) To hee di yiine, i nla pam le ngomin a sôñga le di bégés Djob jés li gwéha le Yéhôva, i ngéda di mbem bé.

² Ibale ngomin a nkit i loñ yoñ le ba bégés ha bañ Yéhôva, u nla badba mambadga kiki bo: ‘Baa i kôs ndééñga i nkobla le di nlémél ha bé Djob? Baa i mbén ini i ga kéñ toi bés i bégés Yéhôva? Baa me nlama ke i loñ ipe inyu bana kunde yem yosôna i bégés Djob?’ Munu yigil ini, di ga timbhe mambadga ma. Di ga tehe ki lelaa di nla ke ni bisu i bégés Yéhôva ngéda di yé lisol, ni dimbe dipa di nlama keñgle.

3. Inoñnaga ni 2 Korintô 11:23-27, imbe ndééñga ñôma Paul a bi boma, bimbe biniigana di ñôt mu ndémbél i Paul?

³ Ibale ngomin a nsôñga nson wés, di nla hoñol le Djob a ta ha bé maséé ni bés. Ndi bigda le, ndééñga i nkobla bé le di nlémél ha bé Yéhôva. Di yoñ hihéga hi ñôma Paul. A bé lémél toi Djob. A bi kôhna nsima i tila 14 bikaat bi Bitilna ni hop Grikia, a bé yak ñôma nu biloñ bipe. Ndi a bi boma ndééñga ikeñi.  (Añ 2 Korintô 11:23-27.) Ndémbél i Paul i ñunda le Yéhôva a nwas le bagwélél bé ba ba nhémle nye ba kôs ndééñga.

4. Inyuki nkoñ ’isi u ñoo bés?

⁴ Yésu a bi toñol inyuki di nlama bem le di ga boma ngolba. A kal le b’a oo bés inyule di ta bé ba nkoñ ’isi. (Yôhanes 15:18, 19) Ngéda di mboma ndééñga hala a nkobla bé le Yéhôva a nsayap ha bé bés. Maselna ni hala, hala a yé yimbne le i yom di mboñ i téé!

5. Baa bôt ba nla boñ le di waa bégés Yéhôva? Toñol.

⁵ Bôt ba binam ba nla bé sôñga bés i bégés Yéhôva, Nyambe nu ngui yosôna. Ngandak i i bi noode i bi la bé. Di béñge jam li bi tagbe i Gwét bi Ntôla II. Ha ngéda i, baane ba ngandak biloñ ba bi lôôha tééñga bagwélél ba Djob. Nson u Mbôgi Yéhôva u bé ndik bé lisol i loñ Jaman, ndi yak i loñ i Ôstrélia, i Kanada, ni biloñ bipe. Ndi béñge i jam li bi tagbe. I ngéda gwét bi bi bôdôl i nwii 1939, batéé likalô ba bé ndigi 72 475 ikété nkoñ ’isi wonsôna. Ndi i mamélél ma gwét i nwii 1945, Yéhôva a bi sayap kayéle ba bé 156 299. Nsoñgi u batéé likalô u bi keñep iloo ngélé iba!

6. Iloole ngolba i kônha bés woñi, kii i nla lona bés? Ti hihéga.

⁶ Iloole ngolba i kônha bés woñi, i ntinde bés i gwélél Yéhôva i nya i yôni. Kiki hihéga, babiina ba ba bééna man munlôm wada, ba bé niñ i het ngomin a bi sôñga nson wés. Iloole woñi u bôk bo môñga ma nyuu, babiina ba ba bi yila basañal ba ngéda yosôna. I sita i i bi tjôô yak bôlô i i bé ti nye ngandak moni inyu yoñ bôlô i nsañal. Nlôm a nkal le kiki ngomin a bi sôñga nson wés, hala a bi boñ le ngandak bôt i yéñ yi bonjee ba yé Mbôgi Yéhôva. Jon a bi la bôdôl ngandak gwigil bi Bibel. Jam li li bi ba ki loñge inyu bôt bape. Mañ wada mu i loñ i u bi añal le, ngandak lôk kéé i i bi waa gwélél Yéhôva, i bi bôdôl lo makoda, i bôdôl ki téé likalô.

7. (a) Kii kaat Lôk Lévi 26:36, 37 i niiga bés? (b) Kii u ga boñ ibale ba nsôñga nson wés i loñ yoñ?

 ⁷ Ngéda baoo bés ba nsôñga nson wés, ba nhoñol le di ga kon woñi i gwélél Yéhôva. U héya le ba nsôñga nson wés, ba nla ki tjam bitembee inyu yés, ba om bisônda i hund mandap més, i kena bés bikééhene, tole i ha bahogi ikété yés i mok. Ba nhoñol le di ga kon woñi inyule ba nha lôk kéé ihogi i mok. Ibale di nwas le woñi u yoña bés, di nla bôdôl tomb kayéle di “somol” mu nson wés. Di gwé bé ngôñ i pôôna i bet kaat Lôk Lévi 26:36, 37 i mpôdôl. (Añ.) Di ga nwas bé le woñi u hôyôs tole i boñ le di waa bégés Djob. Di mbôdôl Yéhôva ñem ni ñem wés wonsôna, di nwas bé to le woñi u tômbôs bés. (Yésaya 28:16) Di nyéñ mahôla ma Yéhôva ni njel masoohe. Kiki a yé i pes yés, énél i bôt ba binam to yada, to i i nlôôha ngui i ta bé le i kéñ bés i gwélél Nyambe.​—Lôk Héber 13:6.

8-9. (a) Mambe makidik hiki isañ mbai tole kristen i nlama yoñ inyu yé nyemede tole inyu lihaa jé? (b) Kii i ga hôla nye i yoñ makidik malam mu jam li?

⁸ Ibale baane ba nsôñga nson wés i het u yiine, u nla badba too u nlama ke i loñ ipe i het w’a bana kunde yoñ yosôna i bégés Yéhôva. Mut numpe a nla bé yoñ makidik ma inyu yoñ. Bôt bape ba ntehe nseñ i wan i yom bikristen bi hiai bisu bi bi boñ ngéda bi bé boma ndééñga. Mbus le baoo ba Stéfanô ba bi mal ôm nye ngok letee a wo, banigil ba bé i Yérusalem ba bi tjama i Yudéa ni i Samaria, letee ni minkoñ bi bé haa kiki bo Fénikia, Kiprô ni Antiôkia. (Matéô 10:23; Minson mi baôma 8:1; 11:19) Ndi bape ba nla nit le ngéda ndééñga ipe i bi kwél bikristen bi hiai bisu, ñôma Paul a bi ke bé haa ni minkoñ i het ba bi sôñga likalô. Maselna ni hala, a bi ba bebee i nimis niñ yé inyu añal ñañ nlam, ni inyu lédés lôk kéé yé i i bé boma ndééñga ikeñi mu bitison bi.​—Minson mi baôma 14:19-23.

⁹ Bimbe biniigana di ñôt mu miñañ mi? Hiki isañ mbai nyen a nlama yoñ makidik i ke homa numpe ni lihaa jé tole heni. Ilole a nyoñ makidik ma, a nlama ndugi soohe, a soñda ki inyu yi too manyodi map ha homa nu m’a ba loñge tole béba inyu lihaa jé. Hiki kristen yon i nlama “begee yé yé mbegee” mu nya jam i. (Galatia 6:5) Di nlama bé kéés bôt bape inyu makidik ba nyoñ.

10. Bimbe biniigana hikuu hi loñ ni mimañ b’a ti bés?

¹⁰ Lelaa di nla ke ni bisu i bégés Yéhôva to ikété lisol? Hikuu hi loñ hi ga ti mimañ mi likoda biniigana ni maéba ma mahee bi bi ga hôla bo i yi lelaa bilôk bikéé bi ga kôs bijek bi mbuu, lelaa b’a tégbaha makoda, ni lelaa b’a añal ñañ nlam. Ibale hikuu hi loñ hi nla bé tihba bo, mimañ mi ga hôla likoda jolisôna i ke ni bisu i bégés Yéhôva. Mimañ mi ga ti bés maéba ma nlôl i Bibel, ni bikaat bi ntôñ.​—Matéô 28:19, 20; Minson mi baôma 5:29; Lôk Héber 10:24, 25.

11. Inyuki u nla ba nkwoog nkaa le bijek bi mbuu gw’a hañ bé, ni kii u nla boñ inyu sôñ Bibel yoñ ni bikaat bi ntôñ?

 ¹¹ Yéhôva a bi bôn le bagwélél bé b’a nuu i pes mbuu. (Yésaya 65:13, 14; Lukas 12:42-44) Jon u nla ba nkwoog nkaa le ntôñ u Yéhôva u ga boñ kii yosôna i nsômbla inyu ti bés i mam di gwé ngôñ inyu tééda hémle yés. Ndi kii yak we u nla boñ? Yéñ loñge homa inyu sôô Bibel ni bikaat u gwé. Tibil tééda bikaat gwoñ i homa ba nla bé hoo tehe, yak bi bi yé i téléfôn ni i tafel yoñ. Hiki wada wés a nlama yoñ bitelbene bi ngui i yén siñ i pes mbuu ngéda ba ga sôñga nson wés.

12. Lelaa mimañ mi nla tjek makoda kayéle mut nye ki nye a hégda bé le di yé di nke likoda?

¹² Di ga boñ lelaa inyu tégbaha makoda? Mimañ mi ga yoñ bitelbene le ni kee makoda ibabé le mut nye ki nye a yi. Ba nla kal bé le ni kodba i bon ba muu, i nla pam yak le ba héñha mangéda ni bahoma i het makoda ma ntagbe. U nla sôñ lôk kéé yoñ i ngéda u mpot bé ni kiñ ikeñi bibôdle ni mamélél ma makoda. U nla ki haba kayéle bôt ba hégda bé le u yé i ke likoda.

13. Bilôk bikéé gwés bi nlômbi loñ i Ruslan bi niiga kii bés?

¹³ Inyu likalô, bitelbene bi ga yôña inoñnaga ni hiki libôga. Kiki di ngwés Yéhôva, di yé maséé i añle bôt mam ma mbéñge Ane, jon di ga léba njel i téé likalô. (Lukas 8:1; Minson mi baôma 4:29) Mut miñañ wada le Emily B. Baran a bi kal inyu nson u likalô u u bé bôña i nlômbi loñ i Ruslan le: “Ngéda ngomin a bi sôña batéé likalô i añle bôt bape ñañ nlam, Mbôgi Yéhôva i bi bôdôl gwélél minkwel nwap ni bôt bap ba libôk, ni solôñ yap i bôlô ni i suklu inyu tééne bo likalô. I ngéda ba bé ha bo i mok inyule ba ntéé likalô, ba bé yéñ manjel i tééne bôt ba mok bape likalô.” To ikété lisol, bilôk bikéé gwés bi bi waa bé téé likalô i nlômbi loñ i Ruslan. To ibale ba nsôñga ñañ nlam i homa u yiine, yoñ minlélém mi makidik!

14. Kaat Tjémbi 39:2 i nla hôla bés i keñgle himbe hipa?

¹⁴ Yoñ yihe ngéda u nkwel ni bôt bape. Ngéda lisol, di nlama yi imbe ‘ngéda di mom nwee.’ (Ñañal 3:7) Di nlama tibil tééda mam ma nlama bé yiba, kiki bo môl ma bilôk bikéé bi bôda ni bi bôlôm, bahoma di nkodba, bitelbene bi nyôña inyu téé likalô, ni lelaa di nkôs bijek bi mbuu. Di nlama  bé yeelene baane i mam ma; to añle mo mawanda més ni bôt bés ba lihaa ba ba yé biloñ bipe. Ibale di nkwo mu hiandi hi, b’a tiga gwel lôk kéé yés.​—Añ Tjémbi 39:2.

15. Kii Satan a’ noode boñ bés, lelaa di nla keñgle i hiandi hi?

¹⁵ Di nwas bañ le disii di mindañ di bagal bés. Satan a nyi le ndap i i mbagla inyu kolba yomede i nla bé nom. (Markô 3:24, 25) Satan a’ ke ni bisu i noode bagal bés. Ni i njel i, a mbot ñem le di ga bôdôl jôs lôk kéé yés iloole di jôs nye.

16. Bimbe biniigana di ñôt mu ndémbél ilam i Sita Gertrud Poetzinger?

¹⁶ Yak minhôôlak mi bikristen mi nlama yoñ yihe ni hiañdi hi. Di yoñ hihéga hi Gertrud Poetzinger bo Elfriede Löhr ba ba yé minhook. Bisita bi gwobiba bi bé i ñamb mok mi mbanda ni bisita bipe i loñ Jaman. Gertrud a bi kahal ke Elfriede njôñ ngéda a bé ti minkwel inyu lédés nye ni bisita bipe mu ñamb. Mbus ngéda, Gertrud a bi nôgda wonyuu, a bat ki Yéhôva mahôla ni njel masoohe. A tila le: “Di nlama neebe le bôt bape ba nloo bés ngap, ni le ba gwé ngandak minson i ntôñ iloo bés.” Lelaa a bi sôk yémbél i njôñ i? Gertrud a bi bok mis ngii bilem bilam bi Elfried ni liyômba jé, kayéle a bi témb a bana maada malam ni sita Elfried. Boba ba bi pei mok mi mbanda, ba téñbe ki i gwélél Yéhôva ipam i nyemb. Ibale di njo sañ inyu sañgal minyañ ni lôk kéé, di ga nwas bé le yom yo ki yo i bagal bés.​—Kôlôsé 3:13, 14.

17. Inyuki di nlama noñ bitelbene bi nyôña?

¹⁷ Bana lem i noñ bitelbene bi nyôña. Ibale di noñ bitelbene bilôk bikéé bi bôlôm bi di mbôdôl ñem bi nyoñ, di ga kengle ngim mandutu. (1 Pétrô 5:5) Kiki hihéga, i loñ yada i het nson wés u yé lisol, bilôk bikéé bi bi ñéga nson bi bi kal batéé likalô le ba ti bañ bôt ba mboma likalô bikaat. Ndi mankéé wada nu a yé nsañal mu libôga li a bi tjél noñ bitelbene bi, inyule a bé hoñol le nye a nyi ngandak. Mam ma bi sôk lelaa? Ndék ngéda mbus nye ni lôk kéé ipe ba bi mal likalô li mpaba, bisônda bi bi lo i bat bo mambadga. I nene le bisônda bi bi noñ bo, bi yoñ ki bikaat ba bi tjam. Kii hala a niiga bés? Di nlama noñ bitelbene bi nyôña to ibale bi nlémél bé bés. Yéhôva a nsayap bés ngeñ di noñ bitelbene lôk  kéé i i ñéga bés i nyoñ.​—Lôk Héber 13:7, 17.

18. Inyuki di nlama bé tééne bape mambén ma yañga?

¹⁸ Ni bot bañ mambén ma yañga. Ibale mimañ mi ntéé map mambén, ba ga bééga lôk kéé yap mbegee i i ñét. Mankéé Jurai Kaminský a nhoñol i jam li bi bôña ngéda ba bé lisol i nlômbi Tsékôslôvakia, a nkal le: “Mbus ba bi gwel ngandak lôk kéé i bôlôm i i bé bakena nson ni mimañ, lôk kéé ihogi i i bé éga makoda ni makiiña i bi bôdôl tééne lôk kéé mambén ma kôli bé, ba tilga yak i mam ba bé lama boñ ni ma ba bé lama bé boñ.” Yéhôva a bi ti bé bés kunde i yôñôl bôt bape makidik. I nwet a ntéé mambén ma yañga a nsôñ bé manyañ​—ndi a yé ane hémle i manyañ.​—2 Korintô 1:24.

19. Inoñnaga ni 2 Miñañ 32:7, 8, inyuki di nla bana ñem ngui to ibale Satan a ntééñga bés?

¹⁹ Satan Nsohop, ñoo wés nu tôbôtôbô, a’ waa bé tééñga bagwélél ba Yéhôva. (1 Pétrô 5:8; Masoola 2:10) Satan ni bôt bé ba ga noode kéñ bés i bégés Yéhôva. Ndi to ibale di nkon woñi, di nwaa bé gwélél Yéhôva! (Ndiimba Mbén 7:21) Yéhôva a yé i pes yés, a’ ke ni bisu i nit bés to ibale ba nsôñga nson wés.​—Añ 2 Miñañ 32:7, 8.

20. Mambe makidik u nyoñ?

²⁰ Di nlama yoñ minlélém mi makidik lôk kéé i hiai hi bisu i bi yoñ, i bi kal baane ba ngéda yap le: “Bé pémhana mbagi too hala a yé sép i mis ma Nyambe i nôgôl bé iloo Nyambe. Inyule di ta bé le di nwas i pot mam di bi tehe ni nok.”​—Minson mi baôma 4:19, 20.