A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

CAWN AWK CAPAR 28

Khenkhamnak Ton Tikah Jehovah Kha Bia Zungzal

Khenkhamnak Ton Tikah Jehovah Kha Bia Zungzal

“Kanmah hrimhrim nih kan hmuh komi le kan theih komi cu chim lo cun kan um kho bal lai lo.”—LAM. 4:19, 20.

HLA 122 Fek Tein Dir, Ṭhial Khawh Si Hlah!

LANGHTERNAK *

1-2. (a) Kan rianṭuannak khenkham a si ahcun zeicah kan khuaruah a har awk a si lo? (b) Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

KUM 2018 ah thawngthanhtu 223,000 leng cu kan rianṭuannak khenkhamnak ram ah an um. Mah cu khuaruahhar awk a si lo. A hmasa capar ah a langhter bantukin a hmaanmi Khrihfa hna nih hremnak kan tong lai tiah an i ruahchan. (2 Tim. 3:12) Khoika i kan um hmanhah cozah nawlngeitu hna nih ruahlopi in le kan i ruahchan lomi lam in Jehovah Pathian biaknak kha an kan khenkham khawh.

2 Na umnak ram i cozah nih Jehovah biaknak kha a khenkham ahcun hitin naa hal men lai: ‘Hremnak kan tonmi cu Pathian mithmai ṭha kan sung tinak a si maw? Khenkhamnak nih Jehovah kan biaknak kha a donghter lai maw? Zalong tein Pathian biak khawh a sinak hmun dang ah kaa ṭhial awk a si maw?’ Hi capar ah mah biahalnak hna kha kan i ruah hna lai. Kan rianṭuannak khenkham a si tikah zeitindah Jehovah kan biak zungzal khawh timi le zei rap hna dah kan hrial awk a si timi kong zong kan i ruah hna lai.

Hremnak kan Tonmi cu Pathian Mithmai Ṭha kan Sung Tinak a Si Maw?

3. Zumhfekmi lamkaltu Paul nih 2 Korin 11:23-27 ningin zeibantuk hremnak dah a ton, Paul sinin zeidah kan cawn khawh?

3 Cozah nih kan rianṭuannak a khenkham tikah Pathian thluachuah kan hmu ti lo tiah palh ngaiin kan ruah khawh. Asinain hremnak kan tonmi cu Jehovah lung kan tong lo tinak a si lo ti kha i cinken. Tahchunhnak ah, lamkaltu Paul kong hi ruathmanh. Lamkaltu Paul cu Pathian mithmai ṭha a rak hmu. Khrihfa Greek Baibal cauk 14 ṭialnak tinvo sung a hmu i Jentail mi sinah lamkaltu rian zong a rak ṭuan. Asinain a fakmi hremnak a rak tong. (2 Korin 11:23-27 rel.) Lamkaltu Paul hmuhtonnak in Jehovah nih zumhawk tlakmi a salle kha hremnak ton awkah a awnh hna ti kha kan hngalh khawh.

4. Vawlei nih zeicah a kan huat?

4 Jesuh nih ralchanhnak ton lai kan i ruahchan awk a sinak a ruang kha a kan chimh. Vawlei ta nan si lo caah vawlei nih aan huat hna lai tiah a ti. (Johan 15:18, 19) Hremnak cu Jehovah thluachuah kan hmu lo ti a langhtertu hmelchunhnak a si lo. Mah canah ṭhatnak kan tuah ti kha mah nih a langhter.

Khenkhamnak nih Jehovah kan Biaknak kha a Donghter lai Maw?

5. Minung nih Jehovah kan biaknak kha an donghter kho maw? Fianter.

5 Ralchanhtu minung nih Jehovah Pathian kan biaknak kha an donghter kho lai lo. Kan biaknak khenkham awkah mi tampi cu an rak i zuam nain an hlawh a tling lo. Vawlei Ralpi II lioah a cangmi kong hi ruathmanh. Ram tampi i cozah nih Pathian miphun kha fakpi in an rak hrem hna. Jehovah Tehte Hna rianṭuannak kha Nazi Germany lawng si loin Australia, Canada le a dang ram cozah hna zong nih an khenkham. Asinain zeidah a cang ti kha i cinken. Ralpi aa thawk kum, 1939 ah vawleicung pumpi ah thawngthanhtu 72,475 an um. Asinain Jehovah thluachuah peknak thawngin ralpi a donghnak 1945 i report nih thawngthanhtu 156,299 an um ti kha a langhter. Thawngthanhtu milu cu lethnih in an karh.

6. Ralchanhnak nih ṭihnak ngeih canah zei tuah awkah dah a kan forh khawh? Tahchunhnak pe.

6 Ralchanhnak nih ṭihnak ngeih canah Jehovah rian kha tam deuh in ṭuan awkah a kan forh khawh. Tahchunhnak ah, cozah nih kan rianṭuannak khenkham dingin bia an khiahnak ram ah a um i mino fapa pakhat a ngeimi nuva tuahkhat kong hi ruathmanh. Nuva hna nih ṭihnak ngeih in hnulei i thawn canah hmaanhmaan hmaikal an ṭuan. An nu nih lahkhah a sangmi a rian kha a kaltak. Khenkhamnak nih mi tampi kha Jehovah Tehte kong hngalh a duhter hna tiah a vapa nih a ti. A phichuak cu Baibal cawnpiaknak tampi a hun tuah khawh. Khenkhamnak nih a dang ṭhatnak zong a chuahter rih. Mah ram ah a um vemi Khrihfa upa pakhat nih Jehovah a bia ti lomi mi tampi cu an hun i pum ṭhan i an cawlcang ṭhan tiah a ti.

7. (a) Levitikas 26:36, 37 in zeidah kan cawn khawh? (b) Khenkhamnak na ton tikah zeidah na tuah lai?

7 Kan ral pawl nih kan rianṭuannak an khenkham tikah Jehovah biak kan ṭih lai kha an i ruahchan. Kan rianṭuannak an khenkham lawng si loin kan kong kha a hmaan loin an chim, nawlngeitu hna kha kan inn pawl check awkah an forh hna, biaceihnak zungah a kan auh asiloah thong hmanh a kan thlak men lai. An lak i mi tlawmpal kha thong kan thlak khawh hna ahcun an ṭih lai tiah an i ruahchan. Anmah kha kan ṭih hna asiloah kan cungah an tuah dingmi thil kha kan ṭih ahcun hnulei ah kan i thawn kho asiloah Jehovah biak hmanh kha kan ngol khawh. Levitikas 26:36, 37 ah a langhtermi, mi hna bantuk kha si kan duh lo. (Rel.) Ṭihnak ruangah Pathian rian kan ṭuanmi ka ṭhum deuh lo i kan ngol lo. Jehovah kha lungthin dihlak in kan i bochan, lungsau tein kan um i ṭihnak kha kan doh. (Isa. 28:16) Thlacamnak in Jehovah lamhruainak kha kan kawl. Jehovah Bawmhnak thawngin a ṭhawng bikmi minung cozah hmanh nih zumfek tein Pathian kan biakmi kha a kan ngolter kho lai lo ti kha kan hngalh.—Heb. 13:6.

Hmun Dang ah Kaa Ṭhial awk a Si Maw?

8-9. (a) Chungkhar lu asiloah pakhat cio nih zeibantuk biakhiahnak dah kan tuah a herh? (b) Mi pakhat kha a ṭhami biakhiahnak tuah khawh awkah zeinihdah a bawmh lai?

8 Na umnak ram i cozah nih Jehovah biaknak kha a khenkham tikah zalong tein Jehovah biak khawh a sinak hmun dang ah kaa ṭhial awk a si maw tiah na ruah men lai. Mah cu nangmah biakhiahnak a si i ahohmanh nih na caah bia an in khiahpiak kho lo. Mi cheukhat cu kumzabu pakhatnak i Khrihfa hna nih hremnak an ton tikah an tuahmi kong kha an hlathlainak thawngin bawmhnak an hmu. Ral pawl nih Steven kha lung in an cheh i a thih hnuah Jerusalem ah a ummi zultu pawl cu Judea, Samaria le mahnak in a hlat deuhnak Foenisia, Saipras le Antiok khua hna ah an i ṭhial. (Matt. 10:23; Lam. 8:1; 11:19) Cheukhat nih cun kumzabu pakhatnak i Khrihfa hna nih hremnak an ton ṭhan lioah lamkaltu Paul nih phungchim rian khenkham a sinak hmun in i ṭhial lo awkah bia a khiahnak kong kha an hngalh. Lamkaltu Paul nih a nunnak caah ṭih a nungmi a si hmanhah thawngṭha chim le hremnak a tongmi unau pawl thazaang pek kha a duh hna.—Lam. 14:19-23.

9 Mah in zeidah kan cawn khawh? Chungkhar lu pakhat cio nih i ṭhialnak kong he aa tlaiin biakhiahnak an tuah a hau. Biakhiahnak an tuah hlanah an chungkhar sining le i ṭhialnak nih a chuahtermi ṭhatnak le chiatnak hna kha thlacam buin an tuaktan chih awk a si. Mah thil sining ah Khrihfa pakhat cio nih “kanmah le kan thil cio cu kanmah te nih kan i phorh” a hau. (Gal. 6:5) An tuahmi biakhiahnak ruangah midang kha bia kan ceih hna awk a si lo.

Khenkhamnak Ton tikah Zeitindah Jehovah Kan Biak Lai?

10. Zung ṭengnge le Khrihfa upa pawl nih zei lamhruainak dah an in pek lai?

10 Khenkhamnak ton tikah zeitindah Jehovah na biak peng khawh? Zung ṭengnge nih mahle hmun Khrihfa upa pawl kha thlarau rawl hmuh khawh ning, hmunkhat ah i pumh khawh ning le thawngṭha chim khawh ning he aa tlaimi lamhruainak an pek hna lai. Zung ṭengnge nih mahle hmun Khrihfa upa pawl kha pehtlaihnak an tuah khawh hna lo ahcun Khrihfa upa hna nih Jehovah nan biak peng khawh nakhnga nangmah le Khrihfabu chung mi dihlak kha an in bawmh hna lai. Baibal le kan cauk hna ah aa telmi lamhruainak ningin an in hruai hna lai.—Matt. 28:19, 20; Lam. 5:29; Heb. 10:24, 25.

11. Thlarau rawl na hmuh lai kha zeicah na zumh khawh, na hmuhmi thlarau rawl kilven awkah zeidah na tuah khawh?

11 Jehovah nih a salle kha thlarau rawl tampi ka pek hna lai tiah bia aa kam. (Isa. 65:13, 14; Luka 12:42-44) Cucaah a bupi nih na zumhnak a feh zungzal nakhnga na herhmi paoh a si khawh chungin aan bawmh lai kha na zumh khawh. Asinain nangmah nih na tuah khawhmi zong a um. Khenkhamnak na ton tikah Baibal le a dang kan cauk pawl thuh khawhnak hmun kha kawl. Cauk in a si ah, electronic phun in a si ah fawi tein an hmuh khawhnak ah chia hlah. Pakhat cio nih kan zumhnak a feh zungzal nakhnga kan tuah khawhmi paoh kha kan tuah a hau.

Jehovah bawmhnak thawngin ṭihnak ngeih loin hmunkhat ah Jehovah kan biakṭi khawh (Catlangbu 12 zoh) *

12. Khrihfa upa pawl nih ralchanhtu pawl hngalh lo dingin pumhnak kha zeitindah an timhtuah khawh?

12 Zarh fatin pumhnak hna he aa tlaiin tah zeitin? Khrihfa upa hna nih ralchanhtu pawl hngalh lo dingin pumhnak hna kha an timhtuah lai. Phu hmetete in an in ton hna lai i pumhnak caan le hmun hna kha an thlen men lai. Pumhnak na rat tik asiloah na chuah tikah din tein bia na chimnak thawngin a rak i pummi unau pawl an him nakhnga na bawmh khawh hna. Midang lungthin a la lomi thil pawl zong naa hrukaih a hau men lai.

Cozah nih a kan khenkham hmanhah phungchim kha kan ngol lai lo (Catlangbu 13 zoh) *

13. A hmasa Soviet Union i unau hna sinin zeidah kan cawn khawh?

13 Phungchim rian he aa tlaiin thil sining cu hmunkhat le hmunkhat aa lo men lai lo. Asinain Jehovah kha kan dawt i Pennak kong midang chimh kha kan duh caah phungchim khawhnak lam kha kan kawl. (Luka 8:1; Lam. 4:29) A hmasa Soviet Union i Jehovah Tehte Hna phungchim rian he aa tlaiin tuanbialei mifim Emily B. Baran nih hitin a ti: “Cozah nih Jehovah Tehte Hna kha midang sinah phung nan chim ti lai lo tiah an ti hna tikah Jehovah Tehte Hna nih an innpa, an rianṭuanṭi hawi le an hawilei kha phung an chimh hna. Cucaah thong an thlak hna, mah tikah Jehovah Tehte Hna nih a dang thongtla pawl kha phung an chimh ṭhan hna.” Khenkham an si ko nain a hmasa Soviet Union i unau hna nih phungchim kha an ngol lo. Na umnak hmun ah phungchim rian kha an khenkham ahcun anmah kha naa zohchunh khawh hna.

Hrial Dingmi Rap

Dai tein um caan kha kan hngalh a hau (Catlangbu 14 zoh) *

14. Salm 39:1 nih zei rap dah hrial dingin a kan bawmh?

14 Midang sin bia na chim tikah i ralring. Khenkhamnak kan ton tikah “dai tein um caan” a si ti kha kan hngalh a hau. (Pct. 3:7) A biapimi a konglam pawl kha kan kilven a hau. Tahchunhnak ah, unau pawl an min, an umnak hmun, kan rianṭuan ning le thlarau rawl kan hmuhning hna an si. Mah kong hna kha cozah nawlngeitu hna sinah kan chim lai lo i ram chung asiloah ramdang ah a ummi kan hawile asiloah kan chungkhar pawl sin zongah kan chim lai lo. Kan chimh hna ahcun unau pawl harnak an tong kho.—Salm 39:1 rel.

15. Satan nih kan cungah zeidah tuah aa zuam, Satan rap kha zeitindah kan hrial khawh?

15 Buaibainak hmetete ruangah i ṭhencheu hlah. Satan nih aa ṭhencheumi chungkhar cu saupi an hmun kho lo ti kha a hngalh. (Mar. 3:24, 25) Kan lakah ṭhencheunak a um nakhnga Satan cu aa zuam peng lai. Cuticun amah kha doh canah pakhat le pakhat kan i doh lai kha aa ruahchan.

16. Unaunu Gertrud Poetzinger nih zei zohchunh awk ṭha dah a chiah?

16 Khrihfa nutling, patling a simi hmanh nih mah rap ah an tlak nakhnga lo an i ralrin a hau. Chiti thuhmi unaunu Gertrud Poetzinger le Elfriede Löhr an hmuhtonnak hi ruathmanh. Annih cu a dang unaunu hna he Nazi rianhrang ṭuannak thonginn ah thong an tla. Elfriede nih thonginn i unaunu dang sinah thazaang a pemi phungchimnak a pek tikah Gertrud nih a nahchuah. A hnuah Gertrud cu mah ruangah a ning a zak tuk i bawmhnak hmuh awkah Jehovah kha a nawl. Hitin a ṭial: “Midang nih thilti khawhnak an ngeih deuh tik asiloah mithmai ṭha an hmuh deuh tikah mah kha cohlan awkah ka cawn.” Zeitindah nahchuahnak a ngeihmi kha a tei khawh? Gertrud nih Elfriede i a ṭhami a sining le a ṭhatnak cungah lungthin a hun pek. Cuti cun Elfriede he a ṭhami pehtlaihnak an ngei ṭhan. An pahnih ningin thong in an luat i vawlei an nunnak a dih tiang zumhawktlak tein Jehovah rian an ṭuan. Unau pawl he lung i khah lonak kan ngeih tikah tei khawh awkah fakpi in kan i zuam ahcun lung i rual lonak rap kha kan hrial khawh lai.—Kol. 3:13, 14.

17. Jehovah bupi lamhruainak kha zeicah kan zulh zungzal a herh?

17 Lamhruainak kha zul zungzal. Zumhawk a tlakmi unaupa hna sinin kan hmuhmi lamhruainak kha kan zulh peng ahcun buaibainak kha kan hrial khawh lai. (1 Pet. 5:5) Tahchunhnak ah, kan rianṭuannak khenkhamnak hmun ah rian pekmi unaupa hna nih thawngthanhtu pawl kha phungchimnak ah cauk pawl pekṭhenh lo dingin lamhruainak an pek hna. Asinain mah hmun ah a ummi hmaikal unaupa nih mah lamhruainak kha zul loin cauk pawl kha a pekṭhenh hna. A phichuak cu zeidah a si? Tonsaphak phungchimnak an dih in tlawmpal ah amah le unau dang pawl cu palek nih bia an hal hna. Nawlngeitu pawl nih an hnu in an rak zulh hna i an pekṭhenhmi ca pawl kha an lak than ti cu a fiang ko. Mah hmuhtonnak in zeidah kan cawn khawh? Lamhruainak kha kan hna a tlak lo hmanhah kan zulh a hau. Jehovah nih a kan hruaitu dingah a thimmi unaupa pawl he rian kan ṭuanṭi tikah thluachuah a kan pek zungzal.—Heb. 13:7, 17.

18. A herh lomi phunglam ser kha zeicah kan hrial awk a si?

18 A herh lomi phunglam hna kha ser hlah. Khrihfa upa hna nih a herh lomi phunglam an ser ahcun midang kha thilrit an khinhmi hna a si lai. Unaupa Juraj Kaminský nih a hmasa Czechoslovakia ah khenkhamnak a um lioah a cangmi kong kha hitin an chim: “Rian pekmi unaupa pawl le Khrihfa upa dihlak thongthlak an si hnuah Khrihfabu chung i mi cheukhat nih unau pawl kha an hruai hna, annih nih thawngthanhtu hna caah phunglam pawl an ser i tuah dingmi le tuah lo dingmi thil hna kha an chimh hna.” Jehovah nih midang kha biakhiahnak tuahpiak awkah nawl a pe hna lo. A herh loin phunglam a sermi cu unau pawl a kilvengmi si loin unau pawl zumhnak cungah bawi si awkah aa zuammi a si.—2 Kor. 1:24.

Jehovah Biak kha Zeitikhmanh ah Ngol Hlah

19. Satan nih zeibantuk thil a tuah hmanhah 2 Chanrelnak 32:7, 8 ningin zeicah ralṭha tein kan um khawh?

19 Kan ral nganbik, Satan Khuachia cu zumhawktlakmi Jehovah salle kha hrem awkah aa zuam peng lai. (1 Pet. 5:8; Biat. 2:10) Satan le a kuttang mi hna nih Jehovah kan biaknak kha khenkham awkah an i zuam lai. Asinain ṭihnak kan ngeih hmanhah Jehovah biak kha zeitikhmanh ah kan ngol lai lo. (Deut. 7:21) Jehovah cu kanlei ah a ṭang i kan rianṭuannak khenkham a si hmanhah a kan bawmh peng lai.—2 Chanrelnak 32:7, 8 rel.

20. Zei tuah awk ah dah bia na khiah?

20 Nawlngeitu hna sinah hitin a chimmi kumzabu pakhatnak i unau hna bantukin bia khiak ve hna u sih: “Pathian mithmuh ah nanmah bia ngaih cu maw a ṭha deuh Pathian bia ngaih dah a ṭha deuh, ti cu nanmah nih ruat ko ngat u. Zeiti si hmanh ah kannih nih cun kanmah hrimhrim nih kan hmuh komi le kan theih komi cu chim lo cun kan um kho bal lai lo.”—Lam. 4:19, 20.

HLA 73 Ralṭhatnak Kan Pe

^ cat. 5 Cozah nih Jehovah kan biaknak an khenkham ahcun zeidah kan tuah awk a si? Hi capar ah Pathian kan biak zungzal khawh nakhnga tuah dingmi le hrial dingmi he aa tlaiin zulh awk a tlakmi ruahnak cheuhnak kha a langhter lai.

^ cat. 59 HMANTHLAK FIANTERNAK: Kan rianṭuannak khenkhamnak ram ah Pathian rian a ṭuanmi Jehovah Tehte Hna hmanthlak. Unaupa pakhat i thil chiahnak khaan ah phu hmete cu an i pum.

^ cat. 61 HMANTHLAK FIANTERNAK: Nu pakhat he bia aa ruah i Baibal kong chimh khawh awkah caanṭha a kawlmi unaunu pakhat (kehlei).

^ cat. 63 HMANTHLAK FIANTERNAK: Palik pawl nih Khrihfabu kong he aa tlaimi a konglam pawl chim awkah an forhmi unaupa pakhat.