Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 28

Lholha Embere Eriramya Yehova Nomuhangabya Erihiribwako Olhukako

Lholha Embere Eriramya Yehova Nomuhangabya Erihiribwako Olhukako

“Sithwanga thoka erileka eribugha ebyo thwabirilholhako n’ebyo thwabiriowa.”​—EMIB. 4:19, 20.

OLHWIMBO 122 Musike, Simusegha-seghane!

EBIKENDI KANIBWAKO *

1-2. (a) Busana naki eriramya lyethu erihirwako olhukako sikitholere kikathuswekya? (b) Thukendi kania okuki omwa mwatsi ono?

OMWA 2018, abathuliri abalhabire omu 223,000 babya omwa bihugho eya omubiiri wethu aghanibirwe kutse erihiribwa kw’olhukako lhunene. Eki sikirithuswekaya. Ngoku thwana lhangira omo mwatsi ow’ahanyuma, Abakristayo b’okwenene bakabya ibanalindire eriendereribwa. (2 Tim. 3:12) Ahosi-hosi aho thwangabya ithwikere, kitsumbukirania abanya gavumente bangana thukakirya okw’iramya Nyamuhanga wethu w’olhwanzo, Yehova.

2 Egavumente ey’eyowikere yamathwamu erihira okw’iramya lyethu kw’olhukako, iwangana yibulya ebibulyo nga bino: ‘Mbwino eriendereribwa likamanyisaya lithi Nyamuhanga syakithutsemere? Mbwino omubiiri erimanibwa kikendi thulekesya eriramya Yehova? Mbwino ngasube omwa kihugho ekiri mw’obwiranda bw’eriramya?’ Omo mwatsi ono, thukendi kania okwa bibulyo ebyo. Kandi thukendi lhangira ngoku thwanga lholha embere eriramya Yehova omughulhu omubiiri wethu ali kw’olhukako n’ebithegho ebyo thwanga yitheyako.

MBWINO ERIENDERERIBWA LIKAMANYISAYA LITHI NYAMUHANGA SYAKITHUTSEMERE?

3. Erikwamana na 2 Abanya Korinto 11:23-27, ni endereribwa lyahi erya mukwenda muthaleghulha Paulo abana, kandi eky’erileberyako kiwe kikathweghesayaki?

3 Egavumente yamahira okw’iramya lyethu kw’olhukako, ithwangana thunga amalengekania awathatholere aw’eribugha thuthi sithukiwithe emighisa ya Nyamuhanga. Aliwe wibuke, ngoku eriendereribwa siririmanyisaya lithi Yehova syakithutsemere. Thalengekania oku mukwenda Paulo. Ahathe erithika-thika, abya asimirwe na Nyamuhanga. Mwathunga olhusunzo lhw’erihandika esyobaruha 14 esy’Amasako w’Ekigiriki aw’Ekikristayo, kandi abya mukwenda w’ebihanda. Nomwabine, mw’endereribwa kutsibu. (2 Abanya Korinto 11:23-27.) Ebya mukwenda Paulo alhabamo bikathweghesaya ngoku Yehova angana lighira abaghombe biwe abathaleghulha eriendereribwa.

4. Busana naki ekihugho kithuponire?

4 Yesu mwasoborera ekyangaleka ithwalindirira erihakanisibwa. Mwabugha athi thukendi syaponwa kusangwa sithuli b’ekihugho. (Yn. 15:18, 19) Eriendereribwa sikirimanyisaya kithi sithukiwithe emighisa ya Yehova. Omwakanya k’ekyo, kikakanganaya ngoku thunemukolha ekihikire!

MBWINO OMUBIIRI WETHU ERIMANIBWA KIKENDI THULEKESYA ERIRAMYA YEHOVA?

5. Abandu buyira bangan’imania eriramya lya Yehova? Soborera.

5 Abandu buyira sibanga bulirania eriramya lya Nyamuhanga omuthoki w’ebyosi, Yehova. Abangyi babirilengesya kandi babirilemwa. Lebaya ekyabya omughulhu w’Olhuhi lhw’Ekihugho Kyosi olhwakabiri. Okwa buthuku obo, esyogavumente omwa bihugho bingyi, musyendererya kutsibu abandu ba Nyamuhanga. Ekyama kye Nazi e Germany kuthya n’egavumente ye Australia, Canada n’esyogavumente sy’omwa bindi bihugho musyimania omubiiri w’Abema ba Yehova. Aliwe, lhangira ekyabya kyabere. Omwa 1939 olhuhi lhukatsuka, omwa kihugho kyosi mwabya abathuliri 72,475. Esyoripoti musyakangania ngoku olhuhi lhwabere lhwahwa omwa 1945, busana n’emighisa ya Yehova, habya abathuliri 156,299. Omughanzo w’abathuliri mwongera ngendo ibiri!

6. Omwakanya k’eryubahisibwa, ni byahi ebyanga lhwiririra omw’ihakanisibwa? Iha eky’erileberyako.

6 Omwakanya k’erithubahisya, erihakanisibwa lyangana thuhira mw’omuhwa w’eryongera erikolera Yehova. Ng’eky’erileberyako, omulhume na mukali wiwe ababya bawithe omwana mulere babya bikere omwa kihugho eyo egavumente yathwamu erihira olhukako okw’iramya lyethu. Omwakanya k’erisuba enyuma, abathahenie abo, mubatsuka obutemburi bw’omughulhu wosi. Omukali nibya mwaleka omubiiri wiwe owaliko sente nene. Omulhume akabugha athi olhukako mulhwaleka abandu ibanza eriminya ebihambire okwa Bema ba Yehova. Neryo, mukyamwolhobera eritsukisya abigha be Biblia. Olhukako mulhwalhwiririra mw’ekindu kibuya. Omusyakulhu omwa kihugho ekyo mwabugha athi abangyi ababya ibabirileka erikolera Yehova mubatsuka eribya bakahindana n’erithasyatsuka erithulira.

7. (a) Abalawi 26:36, 37 hakathweghesayaki? (b) Wukendi kolhaki omughulhu hali olhukako?

7 Esyonzighu syethu sikabya sikahira okw’iramya lyethu kw’olhukako, sikalengekanaya sithi thukendi sagha erikolera Yehova. Eryongera oko lhukako, bangana thulhalhaniako amabehi, ibathuma abathabali erisekulya emiyi yethu, ibathuthwalha omwa koti, kutse nibya ibahira abaghuma b’okw’ithwe omwa ngomo. Bakalengekanaya bathi thukendikwa obuba kundi babirithathoka erihira abaghuma b’okw’ithwe omwa ngomo. Thwamasa mw’obuba, ithwangana tsuka erihira “olhukako” okw’iramya lyethu ithwebene-bene. Sithwanganza eribya ng’abakanibweko omu Abalawi 26:36, 37. (Soma.) Sithwanga lighira obuba erileka thukakehya kutse erimania emibiiri yethu y’obunyakirimu. Thukayikethera kutsibu Yehova kandi sithulyubaha kutse erihandabuka. (Esy. 27:1) Thukasaba Yehova y’obusondoli. Thunasi ngoku busana n’obuwathikya bwiwe, nibya n’obuthabali bw’amaaka obw’abandu sibwanga thukakirya eriramya buthaleghulha Nyamuhanga wethu.​—Ebr. 13:6.

MBWINO NGASUBE OMWA KINDI KIHUGHO?

8-9. (a) N’ithwamu lyahi erya omuthwe w’eka kutse omundu ahabwiwe angakolha? (b) Ni kyahi ekyanga wathikya omundu erithwamu ndeke?

8 Egavumente ey’eyowikere yam’imania eriramya lyethu, iwangana bulha nga wusube omwa kihugho eya wanga kolera Yehova omwa bwiranda. Niwe wanga thwamu, sihali oyuwanga kuthwiramu. Abandi bangana tsuka erilebya ekyo Abakristayo ab’omwa kighonye ky’erimbere bakolha bakendereribwa. Esyonzighu syabere syabir’itha Setefano omwa mabwe, abigha omwa Yerusalemu mubaghenda omwa Yudea n’omwa Samaria n’erihika e Foiniki, Kipuro, ne Antiokia. (Mt. 10:23; Emib. 8:1; 11:19) Aliwe, abandi bangana kilhangira ngoku enyuma w’erindi eriendereribwa ly’Abakristayo ab’omwa kighonye ky’erimbere, omukwenda Paulo mwathwamu erithendilhua omwa myanya eyo omubiiri w’erithulira abya akahakanisibwa. Omwakanya k’ekyo, mwayitsama busana n’erithulhughania engulhu yuwene n’erighumya balikyethu omwa miyi eyabya mw’eriendereribwa linene kutsibu.​—Emib. 14:19-23.

9 Emyatsi eyi yikathweghesayaki? Obuli muthwe w’eka atholere iniathwamu ng’ahume. Athali athwamu, atholere iniatsuka erisaba n’erilengekania buuli okwa mibere y’eka yiwe kandi erihuma nga lyanga bahambako lithi. Oko mwatsi oyu, obuli Mukristayo “asyaheka iyuwene omuheke wiwe-wiwe.” (Gal. 6:5) Isithwatswera abandi busana n’erithwamu lyabu.

THWANGA RAMYA THUTHI OMWA BUTHUKU BW’OLHUKAKO?

10. Ni busondoli bwahi obwa kyaghanda ky’omuthahulha n’abasyakulhu bangaha?

10 Wanga lholha wuthi embere eriramya Yehova omughulhu hali olhukako? Ekyaghanda ky’omuthahulha ikikend’iha abasyakulhu b’obusondoli n’amenge w’eribaniramo ebyalya by’obunyakirimu, ngoku thwanga hindana, kandi ngoku thwanga thulhughania engulhu yuwene. Ekyaghanda ky’omuthahulha kyamabya isikyanga thoka erikanirania n’abasyakulhu, neryo abasyakulhu ibakendi kuwathikya n’abosi abali omwa kithunga erilholha embere eriramya Yehova. Ibakendi thuha obusondoli erikwamana n’ebiri omwa Biblia n’omwa bitabu byethu by’Ekikristayo.​—Mt. 28:19, 20; Emib. 5:29; Ebr. 10:24, 25.

11. Busana naki iwakakasya ngoku wukendibya iwunemubana ebyalya by’obunyakirimu, kandi wangakolhaki eritheya ebyalya by’obunyakirimu ebyo?

11 Yehova abiriyilhagha athi abaghombe biwe bakendi syalisibwa ndeke bunyakirimu. (Isa. 65:13, 14; Lk. 12:42-44) Neryo wangana yikethera ngoku ekithunga kiwe ikikendi kolha ekyosi-kyosi erikuha ekya wukayithagha erisighalha iwunaghumire bunyakirimu. Neryo nawu ambi iwakolhaki? Omughulhu w’olhukako, sondaya ahuwene ah’eribisa e Biblia n’ebindi byalya by’obunyakirimu ebya wuwitheko. Iwayitheya okw’isigha eby’obughuli ng’ebyo​—mbulha biri okwa syombapura kutse omwa mulingo w’ekielekitroniki​—aho banga bibana lhuba. Obuli mughuma w’okw’ithwe atholere iniakolha ekyosi-kyosi ekyo angathoka erisighalha inianaghumire bunyakirimu.

Busana n’obuwathikya bwa Yehova, thwangana hindana buthubaha (Lebaya enungu 12) *

12. Abasyakulhu banga hiraho mitheghekere yahi ey’emihindano eyithendi leka abandu bakaminya ku thune muhindana?

12 Kandi ibbwa emihindano yethu? Abasyakulhu ibakendi hiraho endegheka y’erihindaniramu omwa mibere eyangaleka abakathuhakanisaya ibathaminya ku thunemuhindana. Banganabugha bathi mubye mukahindana mwa gurupu nyike-nyike, n’eribera erihindulha obuthuku bw’emihindano n’omwanya w’erihindaniramu. Wangana wathikya eritheya balikyethu omw’ikania lyolho-lyolho wukasa kutse erilhua okwa mihindano. Iwangana yithagha n’eriambalha omwa mibere eyikendi leka abandu ibathathuhirako amalengekania.

Sithwanga leka erithulira, egavumente nomuyangahira okwa mubiiri wethu kw’olhukako (Lebaya enungu 13) *

13. Thwang’ighaki okwa balikyethu ab’omwa Soviet Union eyakera?

13 Bikahika okwa mubiiri w’erithulira, emibere siyanga sosana erikwamana n’obuli mwanya. Aliwe thwanzire Yehova kandi thukatsemera eribwira abandi oko Bwami bwiwe, neryo ithukendi sondekania enzira y’erithuliramo. (Lk. 8:1; Emib. 4:29) Oyusomire ebyakera ya Emily B. Baran abere akakania okw’ithulira ly’Abema ba Yehova omwa Soviet Union eyakera mwabugha athi: “Egavumente yabere yikabwira Abema ba Yehova yithi isibathasyabwira abandi okw’ikirirya lyabu, mubatsukiraho eribya bakathulira abataka babu, abo bakakolha nabu, n’abanywani. Babere bathwalhwa omwa ngomo busana n’eki, mubatsuka erithulira abanya-ngomo.” Nomuhanabya olhukako, balikyethu omwa Soviet Union eyakera mubathaleka erithulira. Omubiiri w’erithulira amahirwako olhukako eyo wikere, ambi nawu iwabagherererya!

EBITHEGHO EBY’ERIYITHEYAKO

Thutholere ithwaminya omughulhu w’eribya bukuthu (Lebaya enungu 14) *

14. Esyonyimbo 39:1 hakathuwathikaya eriyitheya okwa kithegho kyahi?

14 Wuyitheghaye okwa bya wukakaniraya abandi. Omughulhu w’olhukako, thutholere ithwaminya “omughulhu w’eribya bukuthu.” (Omu. 3:7) Thutholere ithwatheya emyatsi ey’embiitha, ng’eribisulha amena w’abalikyethu, emyanya eya thukahindaniramo, ngoku thukathulira, n’emibere thukathungiramu ebyalya by’obunyakirimu. Emyatsi eyi sithwangabwirayo abathabali; abanywani kutse abahughu abakabya ng’abathutsomene ab’omwa kihugho kyethu kutse ebindi bihugho. Thwamawa omwa kithegho ekyo, ithukendibya ithwamahira balikyethu b’omwa kabi.​—Soma Esyonyimbo 39:1.

15. Ni kyahi ekya Sitani akendi lengesya erithukolhako, kandi thwanga yitheya thuthi okwa kithegho kiwe?

15 Isithwalighira ehitsibu hike-hike hikathughabulha. Sitani anasi ngoku eka eyighabene siyanga sighalha iyinimene ndeke. (Mk. 3:24, 25) Syendi syalhuha erilengesya erithulethamu ebyanga thughabulha. Akalengekanaya athi amakolha ekyo, ithukendi tsuka erisokongolhana omwakanya k’erilhwa nayu.

16. Eky’erileberyako kya Mwali wethu Gertrud Pöetzinger kikathweghesayaki?

16 N’Abakristayo abakulire bunyakirimu batholere ibayitheya isibawa omwa kithegho eki. Lebaya eky’erileberyako kya bali bethu babiri abahakabibwa, Gertrud Pötzinger na Elfriede Löhr. Babya omwa kambu y’abanya-ngomo eye Nazi haghuma n’abandi bali bethu Abakristayo. Gertrud mwakwa Elfriede y’erihale akalhabirya abandi bali bethu b’emikania eyikahumulikanaya ibane omwa ngomo. Enyuma waho, Gertrud mwayikubya bwomo n’erisaba Yehova y’obuwathikya. Mwahandika athi: “Thutholere ithw’igha eriligha ngoku abandi basi bingyi kutse eribya ibathulengirye esyongwamirwa.” Mwarwanisya athi erihale liwe? Gertrud mwahwerya amalengekania wiwe okwa mibere mibuya ya Elfriede n’omubere wiwe w’eriyihira okwa bandi. Omwa nzira eyi, obughuma bwiwe na Elfriede mubwasuba. Abosi mubalhua omwa ngomo n’erikolera Yehova buthaleghulha erihika aho engebe yabu ey’okwa kihugho yahwera. Thwamalengaho erithendi handa omunwe okwa bisobyo by’abalikyethu, ithukendi yihighulha okwa kithegho ky’erighabulhana.​—Kol. 3:13, 14.

17. Busana naki thutholere ithwayitheya okw’ithendi ghendera okwa busondoli?

17 Mughulhu wosi ghendera okwa busondoli. Thwamaghendera okwa busondoli bw’abaghalha bethu abayiketherwa kandi abawithe esyongwamirwa, ithukendi yitheya okwa bitsibu. (1 Pet. 5:5) Ng’eky’erileberyako, omwa kihugho eyo omubiiri wethu ahirawako olhukako, baghalha bethu abawithe esyongwamirwa mubabwira abathuliri bathi isi baghaba ebitabu omw’ithulira. Aliwe, mughalha wethu omutemburi mwayowa ngasi bingyi neryo mwaghaba ebitabu. Mumwalhwiririraki? Ndambi nyike-nyike iyo n’abandi balighunzire erithulira kitsumbukirania, epolisi muyabatsubukirako n’eribabulirirya. Kwesi, embega y’egavumente yabya iyinemubakwama enyuma n’erighenda akalhusya okwa bandu kw’ebitabu ebya balhue ibabiribaha. Eky’erileberyako eki kikathweghesayaki? Thutholere ithwaghendera okwa busondoli nomuthwangayowa nga si butholere. Mughulhu wosi Yehova akatsema thukakolongana n’abaghalha bethu abo abiriha olhukwamirwa lhw’erithusondolha.​—Ebr. 13:7, 17.

18. Busana naki thutholere ithwayitheya okw’ihiraho ehilhaghiro-lhaghiro?

18 Isimwahiraho othulhaghiro-lhaghiro. Abasyakulhu bamahiraho othulhaghiro-lhaghiro, ibakendileka emyatsi iyakalira abandi. Mughalha wethu Juraj Kaminský ak’ibuka omughulhu omubiiri wethu ahirawako olhukako e Czechoslovakia eya kera: “Abasyakulhu bangyi babere babirihirwa omwa ngomo, abaghuma b’okwa bakasondolha ebithunga n’emithimbo mubatsuka erihiriraho abathuliri ebilhaghiro, eribabwira ebya batholere erikolha n’ebya bathatholere erikolha.” Yehova syali athathuha obughabe bw’erithwiramu abandi. Oyukahiraho ehilhaghiro-lhaghiro ehitheyithaghisibawa akabya isyali okw’itheya balikyethu​—aliwe akabya iniali okw’ithabalha okw’ikirirya lyabu.​—2 Kor. 1:24.

ISIWALEKA ERIRAMYA YEHOVA

19. Erikwamana na 2 Emyatsi y’Emigulu 32:7, 8, busana naki thutholere ithwabya bathubaha Sitani nomwangakolhaki?

19 Enzighu yethu ngulhu, Sitani Diabolo, syendisyaleka erilengesya eriendererya abaghombe abathaleghulha ba Yehova. (1 Pet. 5:8; Erib. 2:10) Sitani n’abakamusighika bakendi lengesya erihira okw’iramya lya Yehova kw’olhukako. Aliwe, sihali ekyangaleka ithubaha! (Ebi. 7:21) Yehova ane haghuma nethu, kandi akendi lholha embere erithusighika omubiiri wethu nomwangahirwako olhukako.​—Soma 2 Emyatsi y’Emigulu 32:7, 8.

20. Wukend’ithwamu erikolhaki?

20 Ka thuthwemu erikolha ng’abalikyethu b’omwa kighonye ky’erimbere, ababwira abathabali b’omwa buthuku bwabu bathi: “Inywe mubye batsweri nga lithunganene omo meso wa Nyamuhanga eriowibwa, kutse eriowa Nyamuhanga. Kusangwa sithwanga thoka erireka eribugha ebyo thwabirilholhako n’ebyo thwabiriowa.”​—Emib. 4:19, 20.

OLHWIMBO 73 Thuhe Obuthubaha

^ enu. 5 Thwanga kolhaki egavumente yamimania eriramya lyethu? Omwatsi ono akendi thuwathikya eriminya ebya thwanga kolha n’eby’eriyitheyako nuku thulhole embere eriramya Nyamuhanga wethu!

^ enu. 59 ERISOBORERA EBISASANI: Ebisasani ebyosi bikakanganaya Abema omwa bihugho eyo omubiiri wethu ali kw’olhukako. Egurupu nyike y’abalikyethu bane okwa mihindano omwa sitoha ya mughalha wethu.

^ enu. 61 ERISOBORERA EBISASANI: Mwali wethu (okwa malembe) oyunemukanirania n’owundi mukali akasondekanaya akaghisa k’erimukanirya okwa by’obunyakirimu.

^ enu. 63 ERISOBORERA EBISASANI: Mughalha wethu oyo abapolisi babirihamba akaghana erithulha ebihambire okwa kithunga kiwe.