1-2. (a) Wetin mek wi nɔ fɔ sɔprayz if dɛn ban wi wɔship? (b) Us kwɛstyɔn dɛn wi go tɔk bɔt insay dis atikul?

INSAY 2018, i pas 223,000 pɔblisha dɛn we de na kɔntri dɛn usay di gɔvmɛnt dɔn ban wi wok ɔ dɛn nɔ de alaw wi brɔda ɛn sista dɛn fɔ du ɔltin we i kam pan dɛn wɔship. Dis nɔ de sɔprayz wi. As wi bin dɔn lan na di atikul bifo dis, tru Kristian dɛn no se pipul dɛn gɛt fɔ mek dɛn sɔfa. (2 Tim. 3:​12) Ilɛk usay wi de, di gɔvmɛnt dɛn go stɔp wi fɔ wɔship Jiova di tɛm we wi nɔ de tink.

² If di gɔvmɛnt usay yu de ban yu fɔ wɔship Jiova, yu kin aks yusɛf dɛn kwɛstyɔn dɛn ya: ‘Fɔ se we pipul dɛn de mek wi sɔfa, dat min se wi nɔ gɛt Gɔd in blɛsin igen? Fɔ se di ban go stɔp wi fɔ lɛ wi nɔ wɔship Jiova igen? A fɔ muf go ɔda say usay dɛn nɔ go stɔp mi fɔ wɔship Gɔd?’ Wi go tɔk bɔt dɛn kwɛstyɔn dɛn ya insay dis atikul. Wi go tɔk bak bɔt aw wi go kɔntinyu fɔ wɔship Jiova ivin we dɛn ban wi wok, ɛn us trap dɛn wi fɔ avɔyd.

3. Frɔm wetin de na Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 11:​23-27, aw pipul dɛn bin mek di apɔsul Pɔl sɔfa? Wetin wi lan frɔm in ɛgzampul?

³ If gɔvmɛnt ban wi wok, wi go de tink se sɔntɛm wi nɔ gɛt Gɔd in blɛsin igen. Bɔt mɛmba se, we pipul dɛn de mek wi sɔfa dat nɔ min se Jiova nɔ gladi wit wi. Tink bɔt di apɔsul Pɔl in ɛgzampul. Gɔd bin rili gladi wit wetin i bin de du. Di apɔsul Pɔl bin gɛt di chans fɔ rayt 14 buk dɛn na di Kristian Grik Skripchɔ, ɛn in na bin apɔsul to di pipul dɛn we nɔto Ju. Bɔt pan ɔl dat, pipul dɛn bin stil  mek i sɔfa bad bad wan. (Rid Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 11:​23-27.) Frɔm wetin bin apin to di apɔsul Pɔl, wi lan se sɔntɛnde Jiova de alaw pipul dɛn fɔ mek in fetful savant dɛn sɔfa.

4. Wetin mek pipul dɛn na di wɔl et wi?

⁴ Jizɔs bin ɛksplen wetin mek wi fɔ no se pipul dɛn go de agens wi. I bin tɔk se pipul dɛn na di wɔl go et wi bikɔs wi nɔ de put an pan di tin dɛn we dɛn de du. (Jɔn 15:​18, 19) We pipul dɛn de mek wi sɔfa, dat nɔ min se wi nɔ gɛt Jiova in blɛsin. Bifo dat, i de sho se wi de du di rayt tin!

5. Mɔtalman gɛt di pawa fɔ stɔp wi fɔ wɔship Jiova? Ɛksplen.

⁵ Mɔtalman nɔ go ebul stɔp wi fɔ wɔship wi Ɔlmayti Gɔd, Jiova. Bɔku dɔn tray fɔ du dat bɔt dɛn nɔ ebul. Tink bɔt wetin bin apin insay Wɔl Wɔ Tu. Da tɛm de, di gɔvmɛnt dɛn we bin de na bɔku kɔntri dɛn bin de mek Gɔd in pipul dɛn sɔfa bad bad wan. Nɔto di Nazi gɔvmɛnt na Jamani nɔmɔ bin ban Jiova Witnɛs dɛn, bɔt di gɔvmɛnt dɛn na Ɔstrelia, Kanada, ɛn ɔda kɔntri dɛn bin ban dɛn bak. Bɔt wetin bin apin we dɛn du dat? We di wɔ bin stat insay 1939, na bin 72,475 pɔblisha dɛn bin de ɔlsay na di wɔl. Ripɔt sho se bay di tɛm we di wɔ de dɔn insay 1945, na 156,299 pɔblisha dɛn bin de ɔlsay na di wɔl. Bikɔs Jiova bin blɛs in pipul dɛn, di pɔblisha dɛn nɔmba bin go ɔp!

6. We wi nɔ fred, us gud tin dɛn kin apin we pipul dɛn de mek wi sɔfa? Gi wan ɛgzampul.

⁶ We pipul dɛn de mek wi de sɔfa, dat de mek wi mekɔp wi maynd fɔ sav Jiova ɛn nɔ fred fɔ sav am. Fɔ ɛgzampul, wan maredman ɛn in wɛf we gɛt wan smɔl bɔbɔ de na wan kɔntri usay di gɔvmɛnt dɔn ban wi wɔship. Bifo dɛn fred ɛn nɔ du bɛtɛ tin fɔ Jiova, di brɔda ɛn in wɛf stat fɔ rɛgyula payɔnia. Di uman ivin lɛf in wok we dɛn bin de pe am bɔku mɔni so dat i go payɔnia. Di brɔda tɔk se di ban mek bɔku pipul dɛn want fɔ no bɔt Jiova Witnɛs dɛn. Dis bin mek i izi fɔ am fɔ stat Baybul stɔdi dɛn. Di ban dɔn mek gud tin dɛn apin to ɔda pipul dɛn bak. Wan ɛlda we de na da sem kɔntri de tɔk se bɔku pan di wan dɛn we bin dɔn stɔp fɔ sav Jiova bin stat fɔ atɛnd di mitin dɛn bak ɛn fɔ prich.

7. (a) Wetin wi lan frɔm Lɛvitikɔs 26:​36, 37? (b) Wetin yu go du we dɛn ban wi wɔship?

 ⁷ We wi ɛnimi dɛn kin ban wi wɔship, dɛn kin want fɔ mek wi fred fɔ wɔship Jiova. Apat frɔm dat, dɛn kin prɛd lay lay stori dɛn bɔt wi, sɛn ɔfisa dɛn fɔ luk luk na wi os dɛn, fos wi fɔ go na kɔt, ɔ ivin put sɔm pan wi na prizin. Dɛn kin fil se wi go fred bikɔs dɛn dɔn ebul fɔ put sɔm pan wi na prizin. If wi alaw dɛn fɔ mek wi fred, dat go mek wi nɔ ebul fɔ du bɛtɛ igen fɔ Jiova ɔ wi kin ivin stɔp fɔ sav am. Wi nɔ want fɔ tan lɛk di wan dɛn we di Baybul tɔk bɔt na Lɛvitikɔs 26:​36, 37. (Rid.) Wi nɔ go alaw fred fɔ mek wi nɔ du bɛtɛ tin fɔ Jiova ɔ stɔp wi fɔ wɔship am. Wi rili abop pan Jiova ɛn wi nɔ de gri fɔ fred. (Sam 27:​1) Wi de pre to Jiova fɔ gayd wi. Wi no se bikɔs Jiova de sɔpɔt wi, ivin dɛn pawaful mɔtalman gɔvmɛnt dɛn nɔ go ebul fɔ stɔp wi fɔ wɔship am.—Ibru 13:​6.

8-9. (a) Wetin ɔlman we de oba in famili nid fɔ disayd fɔ insɛf ɔ fɔ in famili? (b) Wetin go ɛp sɔmbɔdi fɔ disayd fɔ du di rayt tin.

⁸ If di gɔvmɛnt usay yu de ban wi wɔship, yu go de wɔnda if yu fɔ muf go na ɔda kɔntri usay yu go wɔship Jiova fri wan. Dis na sɔntin we na yusɛf sɛf gɛt fɔ disayd. Bifo sɔmbɔdi disayd wetin fɔ du, i go fayn fɔ mek i rid bɔt wetin di fɔstɛm Kristian dɛn bin du di tɛm we pipul dɛn bin de mek dɛn sɔfa. Afta we dɛn ɛnimi dɛn bin ston Stivin te i day, di disaypul dɛn na Jerusɛlɛm bin muf go na Judia ɛn Sameria ɛn te go Fonishia, Sayprɔs, ɛn Antiɔk. (Mat. 10:​23; Akt 8:​1; 11:​19) Bɔt ɔda pipul dɛn go si se afta we dɛn bin mek di fɔstɛm Kristian dɛn sɔfa bak, di apɔsul Pɔl bin disayd nɔ fɔ muf go ɛnisay. Bifo dat, i bin risk in layf fɔ prich di gud nyuz ɛn fɔ ɛp di brɔda dɛn fɔ gɛt mɔ fet na say dɛn we pipul dɛn bin de mek dɛn sɔfa bad bad wan.—Akt 14:​19-23.

⁹ Wetin wi lan frɔm dɛn tin dɛn ya we bin apin to di fɔstɛm Kristian dɛn? Ɔl di wan dɛn we de oba di famili fɔ disayd fɔ dɛnsɛf if dɛn fɔ muf ɔ dɛn nɔ fɔ muf. Bifo dɛn disayd wetin fɔ du, dɛn fɔ pre to Jiova ɛn tek tɛm tink bɔt wetin de apin to dɛn famili ɛn di gud ɛn bad tin dɛn we go apin to dɛn if dɛn muf. We i kam pan tin lɛk dis, ɔlman we na Kristian gɛt fɔ “ansa to Gɔd fɔ wetin i du.” (Gal. 6:​5) Wi nɔ fɔ jɔj ɔda pipul dɛn fɔ wetin dɛn disayd fɔ du.

10. Us advays dɛn we di branch ɔfis ɛn di ɛlda dɛn go gi wi?

¹⁰ Aw wi go kɔntinyu fɔ wɔship Jiova we dɛn ban wi wok? Di branch ɔfis go tɛl di ɛlda dɛn na di kɔngrigeshɔn wetin-ɛn-wetin fɔ du, ɛn gi dɛn advays bɔt aw dɛn go gɛt di tin dɛn we dɛn nid fɔ wɔship Jiova. Dɔn, dɛn go tɛl di ɛlda dɛn bak aw fɔ ol di mitin dɛn ɛn aw fɔ prich di gud nyuz. If di branch ɔfis nɔ ebul fɔ tɛl di ɛlda dɛn wetin-ɛn-wetin dɛn fɔ du, di ɛlda dɛn go ɛp yu ɛn ɔl di wan dɛn na di kɔngrigeshɔn fɔ kɔntinyu fɔ wɔship Jiova. Dɛn go gi wi advays dɛn frɔm di Baybul ɛn wi buk ɛn magazin dɛn fɔ gayd wi.—Mat. 28:​19, 20; Akt 5:​29; Ibru 10:​24, 25.

11. Wetin mek yu biliv tranga wan se yu go de gɛt ɔl wetin yu nid fɔ kɔntinyu fɔ gɛt strɔng fet? Wetin yu go du fɔ protɛkt yu Baybul, buk, ɛn magazin dɛn?

¹¹ Jiova dɔn prɔmis se i go gi in savant dɛn ɔl wetin dɛn nid fɔ mek dɛn go  kɔntinyu fɔ gɛt strɔng fet. (Ayz. 65:​13, 14; Lyuk 12:​42-44, NW) So wi fɔ biliv tranga wan se Jiova in ɔganayzeshɔn go du ɔltin so dat wi go gɛt di tin dɛn we wi nid fɔ kɔntinyu fɔ sav Jiova fetful wan. Bɔt wetin yu go du? We dɛn ban wi wok na di say we yu de, fɛn fayn say we yu go ayd yu Baybul, buk, ɛn magazin dɛn we yu gɛt. Tek tɛm lɛ yu nɔ ɛva lɛf dɛn impɔtant tin dɛn ya na say usay dɛn go si am izi wan, ilɛksɛf i print ɔ i de na yu fon, tablɛt, ɔ kɔmpyuta. Wi ɔl fɔ du wetin wi ebul fɔ kɔntinyu fɔ gɛt strɔng fet.

12. Aw di ɛlda dɛn go ɔganayz di mitin dɛn di kayn we we ɔda pipul dɛn nɔ go notis wetin wi de du?

¹² Wetin go apin to wi mitin dɛn we wi kin gɛt insay di wik? Di ɛlda dɛn go arenj di mitin dɛn di kayn we we go mek di wan dɛn we de agens wi nɔ notis. Dɛn go tɛl wi fɔ lɛ wi mit na smɔl smɔl grup dɛn, ɛn sɔntɛm dɛn go de chenj di tɛm ɛn say dɛn we wi go de gɛt di mitin dɛn. Yu go ebul fɔ protɛkt yu brɔda ɛn sista dɛn we atɛnd bay we yu de tɔk saful wan we yu de kam di mitin dɛn ɛn we yu de go. Yu go nid bak fɔ drɛs di kayn we we go mek pipul dɛn nɔ notis se na mitin yu de go.

13. Wetin wi lan frɔm wi brɔda dɛn we bin de ɔnda di Sɔviɛt Yuniɔn?

¹³ Di tin dɛn we kin apin nɔ kin bi di sem na difrɛn kɔntri dɛn we dɛn kin ban wi prichin wok. Bɔt wi kin fɛn we fɔ prich bikɔs wi lɛk Jiova, ɛn wi kin gladi fɔ tɛl ɔda pipul dɛn bɔt in Kiŋdɔm. (Lyuk 8:​1; Akt 4:​29) Wan uman we nem Ɛmili B. Baran we de rayt istri bin tɔk bɔt Jiova Witnɛs dɛn we bin de ɔnda di Sɔviɛt Yuniɔn se: “We di gɔvmɛnt bin tɛl Jiova Witnɛs dɛn se dɛn nɔ fɔ tɛl ɔda pipul dɛn bɔt wetin dɛn biliv, di Witnɛs dɛn bin stil kɔntinyu fɔ tɔk to dɛn neba dɛn, dɛn wokmet dɛn, ɛn dɛn padi dɛn. We dɛn bin sɛn di Witnɛs dɛn na prizin bikɔs dɛn bin de prich, dɛn bin stil kɔntinyu fɔ prich to dɛn kɔmpin prizina dɛn.” Pan ɔl we dɛn bin ban dɛn wok, wi brɔda dɛn we bin de ɔnda di Sɔviɛt Yuniɔn nɔ bin stɔp fɔ prich. If dɛn ban di prichin wok na di say usay yu de, na fɔ mekɔp yu maynd fɔ falamakata dɛn brɔda dɛn de!

14. Us trap Sam 39:​1 de ɛp wi fɔ avɔyd?

¹⁴ Na fɔ tek tɛm wit wetin yu de tɛl ɔda pipul dɛn. We dɛn ban wi prichin wok, wi fɔ no ustɛm wi fɔ “sɛt mɔt.” (Ɛkli. 3:​7) Wi nɔ fɔ tɔk tin dɛn we ɔda pipul dɛn nɔ fɔ no, lɛk wi brɔda ɛn sista dɛn nem dɛn, di say usay wi de mit, di we aw wi de du di prichin wok, ɛn aw wi de gɛt wi buk ɛn magazin dɛn. Wi nɔ fɔ tɔk bɔt dɛn tin dɛn ya to gɔvmɛnt ɔfisa dɛn ɔ to wi padi dɛn ɔ fambul dɛn we de na wi kɔntri ɔ na ɔda  kɔntri. If wi du dis, wi go put wi brɔda ɛn sista dɛn layf pan denja.—Rid Sam 39:​1.

15. Wetin Setan go tray fɔ du to wi? Aw wi go avɔyd in trap?

¹⁵ Nɔ alaw af-af cham-mɔt fɔ mek wi nɔ gɛt wanwɔd. Setan no se os we nɔ gɛt wanwɔd de skata. (Mak 3:​24, 25) I go de tray ɔltɛm fɔ lɛ wi nɔ gɛt wanwɔd. I de abop se we i du dat wi go fɔgɛt bɔt am ɛn stat fɔ fɛt wisɛf.

16. Us fayn ɛgzampul Sista Gatrud Pɔtzinga bin sɛt?

¹⁶ Ivin machɔ Kristian dɛnsɛf nid fɔ tek tɛm lɛ dɛn nɔ fɔdɔm na dis trap. Fɔ ɛgzampul, tink bɔt wetin bin apin to tu anɔyntɛd sista dɛn. Dɛn nem dɛn na Gatrud Pɔtzinga ɛn Ɛlfridɛ Loa. Di Nazi gɔvmɛnt bin sɛn dɛn sista dɛn ya ɛn ɔda Kristian sista dɛn na wan kamp. We Ɛlfridɛ bin de gi tɔk we bin de ɛnkɔrej di ɔda sista dɛn na di kamp, Gatrud bin jɛlɔs am fɔ dat. Leta, Gatrud bin shem ɛn i bin beg Jiova fɔ ɛp am. Gatrud bin rayt se, “Wi fɔ tray fɔ gri se ɔda pipul dɛn sabi du bɔku tin dɛn pas wi ɛn dɛn gɛt mɔ wok pas wi.” Wetin bin ɛp Gatrud fɔ stɔp fɔ jɛlɔs? Na we i bin pe atɛnshɔn mɔ pan Ɛlfridɛ in fayn kwaliti dɛn we i gɛt, ɛn aw i sabi mek padi wit ɔda pipul dɛn kwik kwik wan. We Gatrud bin du dis, i bin ebul fɔ gɛt tayt padi biznɛs bak wit Ɛlfridɛ. Leta, dɛn bin fri dɛn ɛn dɛn kɔntinyu fɔ sav Jiova fetful wan te dɛn day ɛn go na ɛvin. If wi de tray tranga wan fɔ sɔlv di af-af cham-mɔt we wi de gɛt wit wi brɔda ɛn sista dɛn, wi nɔ go alaw ɛnitin fɔ mek wi nɔ gɛt wanwɔd.—Kɔl. 3:​13, 14, NW.

17. Wetin mek wi fɔ du wetin di wan dɛn we de tek di lid tɛl wi fɔ du?

¹⁷ Na fɔ de du wetin dɛn tɛl yu fɔ du. If wi du wetin di brɔda dɛn we de tek di lid tɛl wi fɔ du, wi go avɔyd prɔblɛm dɛn. (1 Pit. 5:​5) Fɔ ɛgzampul, na wan kɔntri usay dɛn ban wi wok, di brɔda dɛn we de tek di lid bin tɛl di pɔblisha dɛn nɔ fɔ lɛf buk ɛn magazin dɛn to pipul dɛn we dɛn de prich. Bɔt wan payɔnia brɔda we bin de de bin fil se i sabi pas di brɔda dɛn we de tek di lid, so i bin de lɛf buk ɛn magazin dɛn we i bin de prich. Wetin bin apin? Jɔs afta we in ɛn sɔm brɔda dɛn bin dɔn fɛn we fɔ tɔk to pipul dɛn, polisman dɛn bin mit dɛn ɛn stat fɔ aks dɛn kwɛstyɔn. I go mɔs bi se wan gɔvmɛnt wokman bin de fala dɛn ɛn dɛn bin ebul fɔ gɛda di buk ɛn magazin dɛn we dɛn bin dɔn gi to pipul dɛn. Wetin wi lan frɔm dis? Wi lan se wi nid fɔ du wetin dɛn de tɛl wi ilɛksɛf wi fil se wi sabi pas dɛn. Jiova de  blɛs wi ɔltɛm if wi du wetin di brɔda dɛn we de tek di lid tɛl wi fɔ du.—Ibru 13:​7, 17.

18. Wetin mek wi fɔ avɔyd fɔ mek lɔ dɛn we nɔ impɔtant?

¹⁸ Nɔ mek lɔ dɛn we pipul dɛn nɔ nid. If ɛlda dɛn mek lɔ dɛn we nɔ impɔtant, dɛn go mek tin nɔ izi fɔ ɔda pipul dɛn. Brɔda Juraj Kaminski bin mɛmba wetin bin apin di tɛm we dɛn bin ban di wok na di say we dɛn bin de kɔl Chɛkoslovakia. I bin tɔk se: “Afta we dɛn bin arɛst di brɔda dɛn we de tek di lid ɛn bɔku ɔda ɛlda dɛn, sɔm pan di wan dɛn we bin lɛf bin stat fɔ mek dɛn yon lɔ dɛn fɔ di pɔblisha dɛn, ɛn dɛn bin de tɛl dɛn wetin fɔ du ɛn wetin dɛn nɔ fɔ du.” Jiova nɔ gi wi di pawa fɔ mek lɔ dɛn fɔ wi brɔda dɛn. Pɔsin we de mek lɔ dɛn we pipul dɛn nɔ nid nɔ de protɛkt in brɔda, bifo dat, i de tray fɔ kɔntrol in brɔda in fet.—2 Kɔr. 1:​24.

19. Frɔm wetin de na Sɛkɛn Kronikul 32:​7, 8, wetin mek wi gɛt maynd ilɛk wetin Setan de du?

¹⁹ Wi men ɛnimi we na Setan nɔ go stɔp fɔ mek Jiova in fetful savant dɛn sɔfa. (1 Pit. 5:​8; Rɛv. 2:​10) Setan ɛn ɔl di wan dɛn we de sɔpɔt am go tray fɔ ban wi wɔship to Jiova. Bɔt no rizin nɔ de fɔ mek wi fred! (Dit. 7:​21) Jiova de wit wi ɛn i go kɔntinyu fɔ sɔpɔt wi ilɛksɛf dɛn ban wi wok.—Rid Sɛkɛn Kronikul 32:​7, 8.

20. Wetin yu dɔn mekɔp yu maynd fɔ du?

²⁰ Lɛ wi mekɔp wi maynd jɔs lɛk wi fɔstɛm Kristian brɔda dɛn we bin tɛl di wan dɛn we bin de rul insay dɛn tɛm se: “Una tɛl wi, wetin na di rayt tin we Gɔd want: wi fɔ gri fɔ du wetin mɔtalman want ɔ wi fɔ du wetin Gɔd want? Wi nɔ go ebul sɛt mɔt ɛn nɔ tɔk bɔt wetin wi dɔn si ɔ yɛri.”—Akt 4:​19, 20.