1-2. (a) Bika kutukomokela nga fulumende ishoka bulombelo bwetu? (b) Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?

MU MWAKA wa 2018, baka-kwambulula ba kutubakana 223, 000 ba ku mafuti a kulisezaseza babashokelele kupanga bipangi byoshe bya mu munga yetu, co bakwabo bababindikileko lika bipangi bimo. Kutukomoka kuziba ngoco. Mu cilongesa cinahu twalilongesele ngwetu baka-Kilistu ba busunga baliwana na tuyando. (2 Tima 3:12) Fulumende yasa kushoka bulombelo bwetu ha simbu yoshe yoshe.

² Nga fulumende inashoko bulombelo bwetu, twasa kulihula ngwetu: ‘Njambi natulubalela mukemwo bitozi banashoko bulombelo bwetu ndi? Kuma kutukalemesa lalo Yehova ndi? Njinapande kujalukila ku lifuti kuje kubashokele bulombelo bwetu ndi?’ Ebi bihula tubikumbulula muno mu cilongesa. Kutundaho, tusimutwiya ha byuma bitukwasa tutwaleleleho kupangela Yehova nga bashoka bipangi byetu. Tusimutwiya lalo byuma bije kutwapandele kulinga.

3. Tuyando muka twaliwanene natwo kapositolo Paulu tubanendeka ku 2 Kolinte 11:23-27?

³ Nga fulumende ishoka bulombelo bwetu, tunasa kusinganyeka ngwetu Yehova natulubalela. Oloni kutuyandesa kukulumbununa ngwabo Yehova natulubalela embwe. Tusimutwiyeni hali kapositolo Paulu. Paulu walingile byuma byabibwa ku mesho a Njambi. Wasonekele mikanda 14 ya Bisoneka bya  Cingiliki. Co lalo wapwile kapositolo kuli baje kubapwila Bayunda. Oloni waliwanene na tuyando. (Tandeni 2 Kolinte 11:23-27.) Byaliwanene nabyo Paulu bimwesa ngwabyo Yehova akecelela bangamba bendi ba kulongwa babayandese.

4. Bika bibatuzindila baka-kaye?

⁴ Yesu wendekele bibatuzindila banu. Wendekele ngwendi banu batuzinda mwafwa kutwapwile tu baka-kaye. (Yowa 15:18, 19) Kutuyandesa kukulumbununa ngwabo Njambi kesi na kutubezikisa. Oloni kumwesa ngwabo tuli na kulinga byuma byabibwa.

5. Kuma banu bali na nzili ya kutwonowesa kulemesa Yehova ndi? Lumbununeni.

⁵ Banu kubasa kutwonowesa kulemesa Yehova Njambi Muka-nzili Yoshe. Banu babangi baneseka kutwonowesa, oloni banonowa. Tusimutwiyeni byalingiwile ha Nzita ya Kaye ya mu Cibali. Ha simbu ije, bifulumende byabingi byayandesele manene banu ba Njambi. Fulumende ya Germany, Australia, na Canada na bifulumende bikwabo byashokele bipangi bya Bakaleho ba Yehova. Oloni taleni byuma byalingiwile. Muyashangumukile nzita mu 1939, baka-kwambulula mu kaye koshe bapwile 72,475. Mizimbu imwesa ngwayo muyahwile nzita mu 1945 baka-kwambulula balibwezelelele manene. Bapwile 156,299. Yehova wabezikisile banu bendi.

6. Byuma muka byabibwa byasa kutundamo nga batuyandesa? Endekeni byakumwenako.

⁶ Mapakeso asa kutukwasa tupangele Yehova kwa kujeneka kutewa banu. Cakumwenako, ndolome umo na munakazi wendi na munabo bakele mu lifuti muje mubashokele bulombelo bwetu. Lyoba kulyabonowesele kupangela Yehova. Ngeci, ndolome na munakazi wendi bashangumukile bupainiya bwa simbu yoshe. Munakazi wendi walikelele cipangi cije camuwanesele bimbongo byabingi mangana alinge bupainiya. Uje ndolome wendekele ngwendi banu babangi bakele na kwihula bihula byabingi hali Bakaleho ba Yehova. Ngeci, kwapwile kwakwasi kushangumuka bilongesa bya Mbimbiliya. Kuli bubwa bukwabo bwatundile mu kushoka bipangi byetu. Mukulunu umo wa cikungulukilo wa muje mu lifuti wendekele ngwendi baka-kwambulula babangi baje belukilile munima bashangumukile kukunguluka na kwambulula muzimbu waubwa.

7. (a) Bika bitulilongesa ku Valevi 26:36, 37? (b) Bika bimulinga nga bashoka bulombelo bwetu?

 ⁷ Bitozi betu mubakashoko bulombelo bwetu bakasinganyeka ngwabo tulikela kupangela Yehova. Ngeci, bakatukutiiya biñanda bya makuli na kutuma tupokola basece mabulu mu binjubo byetu, co lalo bakatusompesa na kwaka bandolome bamo mu tumenga. Bakasinganyeka ngwabo tulijujukila mwafwa banakutu bandolome betu bamo. Nga tutewa ngwetu batukuta nambe batutsiya, co twasa kulikela kupangela Yehova. Kutushaka kupwa ngwe banu babanendeka ku Valevi 26:36, 37. (Tandeni.) Lyoba kulyapandele kutwonowesa kupangela Yehova. Twakulahela manene Yehova, ngeci kutwesi kulijujukila. (Isaya 28:16) Tunapande kulomba Yehova atutwamenene. Tuzibuka ngwetu Yehova ali na kutukwasa. Co kukwesi fulumende yasa kutwonowesa kumupangela.—Heve 13:6.

8-9. (a) Bika byanapande kulinga mutwe wa naanga nambe muka-Kilistu woshe? (b) Bika bikwasa muka-Kilistu angule mwamubwa byakulinga?

⁸ Nga fulumende inashoko bulombelo bwetu, tunasa kusinganyeka ngwetu tunapande kujalukila ku lifuti lyeka mangana tukapangele Yehova kwa kujeneka bukalu. Munu na munu napande kulyangwila byakulinga. Bamo bakatondesesa tahi bibalingile baka-Kilistu ba kulibanga ha simbu ibabayandesele. Bitozi mubatsiile Setefano na mamanya, bandongesi ba Yesu ba mu Yelusalema batewelele ku Yundeya, ku Samaliya, ku Fonisiya, ku Sepulasi na ku Antyoke. (Mateo 10:23; Vili 8:1; 11:19) Bakwabo bakalingi ngwe mwalingile Paulu ha simbu ibayandesele lalo baka-Kilistu ba kulibanga. Kapositolo Paulu kajalukile mwafwa washakele kwambulula na kutakamesa bandolome baje babakele na kuyandesa manene.—Vili 14:19-23.

⁹ Ebi biñanda bitulongesa bika? Mutwe wa naanga nanapande kwangula kutumama omwo mu lifuti na naanga yendi nambe kujalukila kweka. Simbu kanda ajaluke na naanga yendi, napande kulombela na kusinganyeka ha bubwa na bukalu bubanasa kuliwana nabwo nga bajalukila kweka. Muka-Kilistu woshe napande ‘kulyambatela citele cendi babenya.’ (Ngala 6:5) Kutwapandele kupaya bakwetu ha byuma bibangula kulinga embwe.

10. Bika bibalinga baka-ofisi ya munango na bakulunu nga batushokela cipangi cetu?

¹⁰ Twasa kutwalelelaho bati kupangela Njambi? Ofisi ya munango ileka bakulunu mwakulingila. Ibaleka mututambwila mabulu nga banatushokela cipangi cetu, nomu mubabwahesela biwano, nomu mutwambulwila muzimbu waubwa. Nga ofisi ya munango kuiwana ngila ya kusimutwiya na bakulunu, co bakulunu ba mu cikungulukilo ceni bamikwasa mutwaleleleho kupangela Yehova. Bapangesa biinendeka Mbimbiliya na mabulu etu mu kumitwamenena.—Mateo 28:19, 20; Vili 5:29; Heve 10:24, 25.

11. Bika bimukulahelela ngweni mukakala na byakulya bya ku sipilitu? Co mwasa kunyungilila bati Mbimbiliya yeni na mabulu eni?

¹¹ Yehova nakulahesa kwana bangamba bendi byakulya bya ku sipilitu. (Isaya 65:13, 14; Luka 12:42-44) Ngeci, mwasa kukulahela ngweni munga ya Yehova imyana byuma byoshe bya ku sipilitu mangana mupwe ba kulongwa. Oloni neni munapande kulingako bimo. Tondeni mwela waubwa umwasa kushweka  Mbimbiliya yeni na mabulu eni. Nga banashoko bulombelo bwetu, co keti museze Mbimbiliya yeni na mabulu eni hashandangala haje habasa kuwamona bwasi. Oku kunambateselela kushweka foni yeni ije imunaka Mbimbiliya na mabulu eka. Munu na munu napande kulinga mwoshe mwasela mangana akanyamese likulahelo lyendi.

12. Bakulunu basa kubwahesa bati biwano mu ngila ije kubasa kuzibuka bitozi betu?

¹² Batico kukunguluka? Bakulunu babwahesa biwano mu ngila ije kubasa kuzibuka bitozi betu. Bakamitepa mu tubibunga twatundondo, co lalo batengulula-tengulula ku simbu ya kukunguluka. Omwo muya ku biwano nomu mumwiluka ku binjubo byeni, endekeleni mwisi mangana bitozi keti bamizibe. Nga mulinga ngoco, co mulinyungilila. Keti muzale ngwe muya ku biwano kutewa bitozi beni bananguka ngwabo muya ku biwano.

13. Bika bitulilongesa kuli bandolome betu ba ku Soviet Union (Russia)?

¹³ Mwasa kwambulula bati? Mwasa kwambulula mu bingila bya kulisezaseza kwesekesa noku kumwakala. Tubaboshe twazema Yehova, co lalo tukazibi kubwaha kuleka bakwetu bya Bumwene bwendi. Ngeci, tuwana ngila ya kwambulwilamo. (Luka 8:1; Vili 4:29) Muka-kutanekeya mizimbu ya kusañulu Emily B. Baran wendekele hali Bakaleho ba Yehova ba mu Soviet Union (Russia) ngwendi: “Fulumende muyabindikile Bakaleho kwambulula, Bakaleho bambulwilile banu babatungile nabo, babakele na kupanga nabo na babusamba babo. Bakaleho mubabatwalele mu bilombo bya kuyandesela, bakambulwilile bakwabo binzinda.” Bandolome betu batwaleleleleho kwambulula nameme babashokelele cipangi ca kwambulula. Nga mu lifuti lyeni bashoka cipangi ca kwambulula, co tembwinineni baje bandolome.

14. Mukanda wa Myaso 39:1 utukwasa tujeneke kulinga bika?

¹⁴ Nyanyameni na byuma bimuleka bakweni. Nga banashoko cipangi cetu, co tunapande kunanguka ngwetu “kuli simbu ya kwoloka kulu.” (Kwambu 3:7) Kutwapandele kujombolola mazina a bandolome na bandokazi betu nambe kwendeka kutukakungulukila, mutukambulwila, nomu mutuli na kuwanenamo mabulu. Ebi biñanda kutwapandele kubileka baje bapanga mu fulumende, babushoko bwetu, babusamba bwetu baje bakala mu lifuti lyetu nambe baje bakala ku lifuti lyeka. Nga tulangulula ebi biñanda, co tukobelesa bandolome betu mu bukalu bwakama.—Tandeni Myaso 39:1.

15. Satana ashaka ngwendi tulinge bika, co twasa kumubyanena bati?

 ¹⁵ Kulisebuka kukwapandele kumyangununa. Satana azibuka ngwendi nga naanga ilyangununa, co kuilikwatasana. (Mako 3:24, 25) Ngeci, ali na kupangesa bingila bya kulisezaseza mangana atwangunune. Azibuka ngwendi nga tulyangununa, co kutulwisa ikeye oloni tulilwisa yetu babenya.

16. Mwanja muka waubwa wanatumwesa ndokazi Gertrud Poetzinger?

¹⁶ Baka-Kilistu ba kuhya ku sipilitu nabo banapande kunyanyama mangana keti batse omu mu muheto. Tusimutwiyeni hali Gertrud Poetzinger na Elfriede Löhr. Aba bandokazi bapwile ba kubwabesa. Co babakele mu cilombo ca kuyandesela na bakwabo bandokazi. Elfriede wendekele biñanda bije byakanyamesele bakwabo bandokazi. Oloni Gertrud wamuzibilile cipululu. Mu kwita kwa simbu, Gertrud walipayele, co walombele Yehova amusambese na kumukwasa atundise cipululu mu mbunge yendi. Gertrud wasonekele ngwendi: “Tunapande kubwahelela nga bakwetu bali na bipangi byakama bije kutwesi nabyo.” Bika byamukwasele atundise cipululu mu mbunge yendi? Wasinganyekele ha bifwa byabibwa byakele nabyo Elfriede. Ngeci, balikwatasanene lalo. Boshe babali batwaleleleleho kupangela Yehova mu kulongwa kweta na ha mamaneselelo a buyoye bwabo bwa hano hasi. Nga tumanesa bwasi bukalu buli mukati ketu na bandolome betu, co kututabesa cuma citwangunune.—Kolo 3:13, 14.

17. Bika kwapwila kwakubwa kukabangeya bibatuleka baje bali na kututwamenena?

¹⁷ Simbu yoshe lingeni bibamileka. Nga tukabangeya bibatuleka bandolome baje bali na kututwamenena, co kutukobela mu bukalu. (1 Petu 5:5) Cakumwenako, mu lifuti limo banashoko bipangi byetu. Ngeci, bakulunu balekele baka-kwambulula ngwabo keti bane mabulu mu lihya. Oloni ndolome umo uje wapwa painiya kakabangeyeye bibabalekele. Omwo waile mu lihya na bakwabo, wakele na kwana banu mabulu. Bika byatundilemo? Uje ndolome na bakwabo babakwatele ku tupokola mubamanesele lika kwambulula. Co babatwalele ku polisi mu kubehwozola bihula. Baje tupokola hamo bakele na kukabangeya baje bandolome munima, ngeci banyekele banu mabulu oshe abatambwile kuli bandolome. Bika bitulilongesako? Tunapande kukabangeya bibatuleka nameme tumona ngwetu keti byabibwa. Yehova abwahelela nga twononoka bandolome banangula ngwendi batutwamenene.—Heve 13:7, 17.

18. Mwafwa bika kutwapandele kumungila bakwetu mashiko?

 ¹⁸ Keti mutunge mashiko aje kuwapandele. Nga bakulunu batunga mashiko aje kuwapandele, co bakobelesa bakwabo mu bukalu. Ndolome Juraj Kaminský, acanuka mubashokele cipangi cetu mu Czechoslovakia. Wendekele ngwendi: “Bandolome baje bakele na cipangi ca kutwamenena na bakulunu babangi babakutile. Co bandolome baje basaleleko bashangumukile kutwamenena bikungulukilo na bitingitingi. Oloni hakati kabo hakele bamo bashangumukile kulimungila mashiko na kuleka baka-kwambulula byuma bibapandele kulinga nebi kubapandele kulinga.” Yehova katwanene nzili ya kwangwila bakwetu byakulinga. Woshe ana bakwabo mashiko akobelesa bandolome bendi mu bukalu, co lalo akala na nzili ha likulahelo lya bakwabo.—2 Koli 1:24.

19. Mukanda wa 2 Mizimbu 32:7, 8 ututakamesa bati nameme Satana ali na kutulwisa?

¹⁹ Citozi cetu Satana Liyabolo, kalikele kuyandesa bangamba ba Njambi ba kulongwa. (1 Petu 5:8; Kujo 2:10) Satana na banu bendi beseka mubasela mwoshe mangana batwonowese kulemesa Yehova. Nameme tukazibi lyoba ha simbu imo, kutulikele kupangela Yehova. (Kwitu 7:21) Yehova ali netu, co atwalelelaho kutukwasa nameme bashoka cipangi cetu.—Tandeni 2 Mizimbu 32:7, 8.

20. Bika bimunalyangwila kulinga?

²⁰ Tutembwinineni baka-Kilistu ba kulibanga baje balekele baka-kuyula ba mu simbu yabo ngwabo: “Yeni babenya waneni cuma muka cacibwa ku mesho a Njambi, kwononoka yeni nambe kwononoka Njambi. Omwo kutwasa kwoloka kwendeka byuma bije bitwamono nebi bitwazibi.”—Vili 4:19, 20.