Skip to content

Skip to table of contents

STADI ATIKOL 28

Gavamani ta ese Iseda Tomadiho Karadia Bae Taravatu Neganai, Iehova Itoma Heni Dihona Basita Hadokoa

Gavamani ta ese Iseda Tomadiho Karadia Bae Taravatu Neganai, Iehova Itoma Heni Dihona Basita Hadokoa

“A itava bona a kamonaiva ḡaudia na doini baia herevalaimu.”​—APOS. 4:19, 20, NWT.

ANE 32 Ba Gini Tutuka-Tutuka, Basio Marere!

INA STADI ANINA *

1-2. (a) Gavamani ese iseda tomadiho karadia baine taravatua karana basita daradaralaia badina be dahaka? (b) Ina atikol ai be dahaka baita herevalaimu?

LAḠANI 2018 ai, tano haida ai, gavamani ese iseda tomadiho karadia iboudiai eiava haida mo e taravatudia (banned eiava restricted), to unuseniai pablisa 223,000 mai kahana ese sivarai namona e harorolaiamu. Una na basita daradaralaia. Vanegai stadi atikol namba 27 ai ta dibaia heḡereḡerena, Kristen taudia korikoridia na daḡedaḡe do bae hisihisilai. (2 Tim. 3:12) Herevana edeseniai ta nohomu, to gavamani ese iseda lalokau Diravana, Iehova, ta tomadiho heniamu karana na be taravatua takumu, ita na basie hadibadamu.

2 Bema gavamani ese emu gabu ai Iehova o tomadiho heniamu karana baine taravatua, reana sibomu ini ba henanadai toma: ‘Daḡedaḡe eme vara anina be Dirava ita edai se moalemu, a? Taravatu ta ese Iehova ta tomadiho heniamu karana baine koua vaitani, a? Gavamani ese iseda tomadiho karadia idauidau se taravatua tanona ma ta bainala be namo, eiava?’ Ina atikol ai, ita ese unu henanadai baita haerelaimu. Danu, gavamani ese iseda tomadiho karadia baine taravatua neganai, ita ese Iehova baita tomadiho heniamu daladia bona baita dadarai hahetohodia na ina stadi ai baita herevalaimu.

DAḠEDAḠE EME VARA ANINA BE DIRAVA ITA EDAI SE MOALEMU, A?

3. Korinto Iharuana 11:23-27 ena hereva heḡereḡerena, aposetolo Paulo enai e vara daḡedaḡe karadia haida be dahaka, bona ena haheitalai amo dahaka ta dibamu?

3 Bema gavamani ta na iseda tomadiho karana baine taravatua, reana ina lalohadai kererena baita abiamu: Dirava na ita edai se moalemu. To ba helalotao, daḡedaḡe e vara anina na dia una. Aposetolo Paulo enai e vara ḡauna mani aita laloa. Dirava na ienai e moaleva. Paulo ese Christian Greek Scriptures edia revareva iboudiai 14 e toredia, bona ia na bese idauidau edia aposetolo tauna ai ela. To, ia ese daḡedaḡe bada e davari. (2 Korinto 11:23-27 ba duahi.) Paulo enai e vara ḡauna amo ta dibamu Iehova ese iena hesiai taudia e davarimu daḡedaḡedia na basine koudiamu.

4. Dahaka dainai tanobada ese e inai henidamu?

4 Daḡedaḡe baita davarimu badidia na Iesu ese e gwaurai. Eto: “Umui na dia tanobada ena; . . . una dainai tanobada ese e inai henimuimu.” (Ioa. 15:18, 19) Daḡedaḡe ta davarimu neganai, basitato una anina na Iehova na ita edai se moalemu. Lasi, to una e varamu badina ita na kara maorona ta karaiamu!

TARAVATU TA ESE IEHOVA TA TOMADIHO HENIAMU KARANA BAINE KOUA VAITANI, A?

5. Taunimanima ese Iehova itomadiho henina karana bae koua diba, a? Haheitalai haida mani a herevalai.

5 Siahu idoinai Diravana, Iehova, itomadiho henina karana na daḡedaḡe taudia ese basie koua vaitani diba. Momo na unu e kara toma to asie kwalimu. World War II lalonai e vara ḡauna mani aita laloa. Una negai, tano momo ai Dirava ena taunimanima na gavamani ese e daḡedaḡe henidiava. Germany ena Nazi party, Australia gavamani, bona Canada gavamani ese Iehova ena Witnes edia ḡaukara na e taravatua. To, e vara ḡauna mani aita laloa. Laḡani 1939 ai tuari e matama neganai, tanobada heḡeḡemadai pablisa edia namba na 72,475. Ripoti ese e hahedinaraia laḡani 1945 ai tuari e ore murinai, Iehova ese unu pablisa e hanamodia dainai, namba na e dae 156,299. Io, una namba na nega rua amo e bada!

6. Daḡedaḡe ese basie hagarida diba, to dahaka ḡau namodia bae vara diba? Haheitalai ta mani a herevalaia.

6 Daḡedaḡe ese basie hagarida diba, to ita baine dorida Iehova ihesiai henina karana baita habadaia totona. Heḡereḡere, tadikaka ta mai adavana bona natuna ida ese e noholaiava tanona ai, gavamani ese iseda tomadiho na e taravatua. Idia na asie gari, to regula painia ḡaukara e matamaia. Taihu na baine painia totona ena moni ḡaukara amo e doko, herevana pei badana e abiava. Tadikaka eto: ‘Una gavamani ena taravatu dainai momo ese Iehova ena Witnes totodia henanadai momo heniva.’ Una dainai, ia ese e davari Baibul stadi baine hamatama na dia auka. Gavamani ena taravatu dainai, ḡau namona ma ta e vara. Unuseniai e nohomu elda ta eto, ‘Iehova ihesiai henia karana e hadokoa taudia momo na hebou e lou henia bona haroro ḡaukara e matamaia lou.’

7. (a) Levitiko 26:36, 37 amo dahaka ta dibamu? (b) Gavamani ese taravatu e atomu negadiai, dahaka ba kara?

7 Daḡedaḡe taudia ese iseda tomadiho karana e taravatuamu neganai, idia na e uramu baita gari bena Iehova basita hesiai henia. Danu, readia idia ese ita be sivarailaida koikoimu, o haida be siaidiamu eda ruma bae seke, o be fosidamu kota baitala, o be hadiburadamu. Idia na e laloamu baita garimu badina idia ese ita haida na dibura ai e atoda. Bema baita garimu, readia Iehova ihesiai henina karana na ita siboda ese baita taravatuamu. Asita uramu Levitiko karoa 26 ese e herevalaia taudia baita tohotohodia. (Levitiko 26:36, 37 ba duahi.) Asita uramu baita gari bena Iehova ihesiai henina karana baita hamaraḡia o baita hadokoa. Iehova baita abidadama henia bona basita gari. (Isa. 28:16, NWT) Baita ḡuriḡuri, Iehova enai heduru baita tahu. Ia ese be durudamu dainai, ta dibamu gavamani goadana ese eda Dirava ta tomadiho heniamu karana na basie koua dibamu.​—Heb. 13:6.

TANO MA TA BAINALA BE NAMO, EIAVA?

8-9. (a) Edena abi hidi na Kristen bese kwaradia ta ta ese ia sibona o ena ruma bese totona baine karaia be namo? (b) Dahaka ese ta baine durua abi hidi maorona baine karaia?

8 Bema gavamani ese emu gabu ai iseda tomadiho karadia baine taravatu, reana oi na bo uramu tano ma ta baola, Iehova ba hesiai henia namonamo totona. Una abi hidi na oi sibomu ese ba karaia, a dia ta ese oi daimu ai baine karaia. Haida na abi hidi unuhetomadia do asie karamu neganai, idia ese Kristen ginigunadia edia sivarai e stadilai gunamu badina idia danu daḡedaḡe e davariva. Daḡedaḡe taudia ese Stefano e hodoa mase neganai, Ierusalem ai e nohova hahediba taudia na Iudea, Samaria, Foenikia, Kupro bona Antioka ela. (Mat. 10:23; Apos. 8:1; 11:19) To, haida na Paulo ena sivarai e stadilaimu. Badina ena be Kristen ginigunadia ese daḡedaḡe bada e davariva, to Paulo na lalona e hadaia una haroro ḡaukara e taravatua gabudia basine rakatania totona. Io, ia ese kahirakahira ena mauri e haboioa badina e urava baine haroro bona daḡedaḡe bada e davariva taudia baine hagoadadia.​—Apos. 14:19-23.

9 Unu sivarai amo dahaka ta dibamu? Ruma bese kwaradia ta ta ese tano ma ta ilao henina abi hidina bae karaia na namo. To abi hidi do se karaia lalonai, namona na baine ḡuriḡurilaia bona ena ruma bese ena noho dalana bona tano matamata baela ena namo bona dika baine laloa namonamo. Abi hidi inihetomadia ai, Kristen ta ta ese “ena maduna ena maduna bae hua” na namo. (Gal. 6:5) Una dainai, ma haida e karamu abi hididia daidiai baita hahemaoro henidia na dia namo.

ISEDA ḠAUKARA E TARAVATUAMU NEGANAI, EDENA DALA AI DIRAVA BAITA TOMADIHO HENIA?

10. Brens ofes bona elda ese dahaka hahekau be henimu?

10 Iseda ḡaukara e taravatuamu neganai, edena dala ai Iehova ba tomadiho henia diba? Brens ofes na emu kongrigeisin elda amo hahediba herevadia be halasimu, heḡereḡere iseda pablikeisin be ede amo bavabi diba, o tomadiho heboudia totodia ede ba hegogo toma, eiava sivarai namona be ede ba harorolaia toma. Bema brens ofes ese elda taudia ihadibadia dalana na baine auka, elda ese oi bona kongrigeisin taudia iboudiai be durumuimu Iehova itomadiho henina karana basio hadokoa totona. Idia ese Baibul bona iseda pablikeisin edia hahekau herevadia heḡereḡerena be hakaudamu.​—Mat. 28:19, 20; Apos. 5:29; Heb. 10:24, 25.

11. Dahaka dainai o diba momokanimu lauma aniani na bo abi dibamu, bona dahaka ba kara diba Baibul bona pablikeisin ba gimadia totona?

11 Iehova na e gwauhamata iena hesiai taudia na lauma dalanai baine ubudia namonamo. (Isa. 65:13, 14; Luka 12:42-44) Una dainai basio daradara badina be Dirava ena orea na dala be tahumu lauma dalana ai ba goada totona. To oi be dahaka ba kara diba? Gabu namona ta ai emu Baibul bona pablikeisin ma haida ba hunidia. Ḡau unuhetomadia​—e printi ḡaudia eiava elektronik ḡaudia​—na mai anidia bada dainai, ta ese baine davari diba gabudia ai basio ato hedinarai. Gavamani ese iseda tomadiho karadia baine taravatu neganai, namona na ita ta ta na aonega karadia baita kara, lauma dalana ai baita gini goada totona.

Iehova ena heduru dainai, Ia baita tomadiho henia bona basita gari (Paragraf 12 ba itaia) *

12. Elda ese hebou be ede bae gunalaia toma, unu amo taunimanima basie diba idia be dahaka e karamu?

12 Wiki ta ta ai ta karamu heboudia be edeheto? Elda na dala be karamu hehuni dalana ai ba hebou totona. Reana idia ese be siaimumu grup maraḡidia baola, eiava nega haida idia ese hebou negadia bona gabudia be haidaumu. Emu tadikaka igimadia totona, hebou gabudia baoma eiava ba rakatania negadiai basio hereva badabada na namo. Danu, oi na so uramu ba hahedokilai dabuadia amo ba hahedinaraia oi na tadikaka ta o taihu ta.

Ena be gavamani ese iseda tomadiho karadia bae taravatu, to haroro ḡaukara basita hadokoa (Paragraf 13 ba itaia) *

13. Soviet Union gunana ai eda tadikaka edia sivarai amo dahaka ta dibamu?

13 Gabu ta ta ai haroro ḡaukara baita karamu daladia na idauidau. To ita na Iehova ta lalokau heniamu bona ta uramu ena Basileia sivaraina na haida ediai baita herevalaia dainai, dala baita tahu baita haroro totona. (Luka 8:1; Apos. 4:29) Soviet Union gunana ai, historian Emily B. Baran, ese Iehova ena Witnes edia haroro ḡaukara na ini e herevalaia toma: “Gavamani ese Witnes e hamaorodia edia abidadama na haida ediai bae harorolaia na taravatu neganai, Witnes ese dekedia taudia, coworkers, bona turadia ihereva henidia karana e matamaia. Ena be unu e kara toma dainai dibura rumana e siaidia lao, to Witnes ese dibura taudia ma e haroro henidiava.” Ena be Soviet Union gunana ai gavamani ese eda tadikaka e taravatudia, to idia ese haroro ḡaukara asie hadokoa. Bema nega ta emu gabu ai gavamani ese haroro ḡaukara bae taravatua, oi ese unu tadikaka ba tohotohodia na namo!

BAITA DADARAI HAHETOHODIA

Baita diba edena negai asi reḡereḡeda baita noho be namo (Paragraf 14 ba itaia) *

14. Salamo 39:1 ese baine duruda dahaka basita kara totona?

14 Haida ida o herevaherevamu negadiai ba henari namonamo. Gavamani ta ese iseda tomadiho karadia e taravatumu neganai, namona na baita diba “asi reḡereḡeda baita noho na mai negana.” (Koh. 3:7) Namona na information hehunidia basita gwaurai hedinarai, heḡereḡere tadikakada ladadia, o taihu ladadia, o ta heboumu gabudia, o eda hesiai ḡaukara ta karamu daladia, bona lauma aniani ta abimu daladia. Information unuhetomadia na dia gavamani taudia ediai mo, to eda tano eiava idau gabu ai e nohomu turada bona varavarada ediai danu basita herevalai. Bema unu baita kara toma eiava una hahetoho lalonai baita moru, ita ese tadikakada na dika ai baita atodiamu.​—Salamo 39:1 ba duahia.

15. Satana be ita edai dahaka be kara tohomu, bona iena hahetoho be ede baita dadaraia toma?

15 Hekwakwanai maraḡidia ese basie hapararada na namo. Satana na mai dibana bema ruma bese ta baine parara, una ruma bese taudia na basie gini hebou dibamu. (Mar. 3:24, 25) Satana na nega iboudiai e hekwarahimu ita baine hapararada totona. Io, ia na e uramu dia ia baita tuari henia, lasi, to siboda baita hetuari heheni.

16. Taihu Gertrud Poetzinger be dahaka kara namona e karaia?

16 Namona na lo Kristen taudia sibodia nahuadia bae toho, ḡau ta ese basine hapararadia na garina. Horoa taihu rarua, Gertrud Poetzinger bona Elfriede Löhr edia sivarai mani aita laloa. Idia bona Kristen taihu ma haida na Nazi ena dibura kamepana ai e hadiburadia. Unuseniai Elfriede ese taihu ma haida ihagoadadia tok namodia e heniva negadiai Gertrud na e mamava. Gabeai, Gertrud na e hemarai bona Iehova ena heduru e noia. Ia eto: “Namona na baita abia dae haida edia aonega na bada bona maduna momo bae hua diba.” Taihu ese ena mama karana be ede e hanaia toma? Gertrud ese Elfriede ena kara namodia bona hebamo namona e lalodia bada. Unu e kara toma dainai, ia na Elfriede turana namona ai ela lou. Idia raruosi na dibura kamepa amo e raka lasi bona Iehova e hesiai henia goadagoada ela bona e mase bena guba ela. Bema baita hekwarahimu tadikakada ida hekwakwanai baita hamaoromaoromu, ḡau ta ese basine hapararada dibamu.​—Kol. 3:13, 14.

17. Dahaka dainai basita hekokoroku na namo?

17 Basio hekokoroku. Bema elda edia hahekau hereva baita badinamu, hekwakwanai na baita hanaidia. (1 Pet. 5:5) Heḡereḡere, gavamani ese iseda tomadiho karadia e taravatua tanona ta ai, elda ese pablisa e hamaorodia iseda pablikeisin na haroro ḡaukara ai basie hariharilaidia. To, painia tadikaka ta ese una sisiba na se badinaia bona iseda pablikeisin e hariharilaiva. Bena dahaka e vara? Ia bona ma haida ese haroro ḡaukara e hadokoa murinai, police ese e nanadaidia. Toana na police ese unu tadikaka e ḡavadia bona idia ese e hariharilai pablikeisin e davaridia. Una sivarai amo dahaka ta dibamu? Hahekau o sisiba baita badina na mai anidia bada, herevana eda aonega na bada. Iehova na be moalemu bema ia ese e abidia hidi taudia ida baita ḡaukara heboumu.​—Heb. 13:7, 17.

18. Dahaka dainai taravatu maraḡimaraḡidia basita ato na namo?

18 Taravatu maraḡimaraḡidia basio ato. Bema elda taudia ese taravatu maraḡimaraḡidia be atomu, idia ese ma haida be hametaudiamu. Gavamani ese Czechoslovakia ai iseda tomadiho karadia e taravatua neganai, e vara ḡauna na Tadikaka Juraj Kaminský ese ini e herevalaia toma: “Pulis ese elda momo e arestidia murinai, asie arestidia elda haida na kongrigeisin bona seket lalodiai hegunalai ḡaukara e karava, to idia ese taravatu idauidau e atova, pablisa taudia be dahaka bae kara bona dahaka basie kara be namo.” Iehova ese gwaumaoro na se henida, haida edia decisions o abi hidi baita kara totona. Taravatu asi anidia e atomu tauna ese tadikakana ena safety o namo na se laloamu​—ia ese tadikakana ena abidadama e biagua tohomu.​—2 Kor. 1:24.

IEHOVA ITOMADIHO HENINA KARANA BASITA HADOKOA

19. Herevana Satana be dahaka baine kara, to dahaka dainai 2 Sisiga 32:7, 8 baita badinaia bona basita gari?

19 Satana Diabolo ese Iehova ena hesiai taudia na doini be daḡedaḡe henidiamu. (1 Pet. 5:8; Apok. 2:10) Satana bona ena orea ese Iehova ta tomadiho heniamu karadia be taravatudia tohomu. To, namona na basita gari. (Deu. 7:21) Ita eda kahai be Iehova, ia na doini ita baine duruda herevana gavamani ta ese iseda tomadiho karadia baine taravatua.​—2 Sisiga 32:7, 8 ba duahi.

20. Lalomu ba hadaia dahaka ba kara?

20 Aposetolo taudia baita tohotohodia, idia ese lohia taudia e hamaorodia, eto: “Mani ba laloa, umui baia kamonai henimui, Dirava basia kamonai henia, una na Dirava vairanai maoro eiava lasi? Badina be a itava bona a kamonaiva ḡaudia na basia herevalai na dia heḡereḡere.”​—Apos. 4:19, 20.

ANE 33 Garidia Basio Gari!

^ par. 5 Ita be dahaka baita kara bema gavamani ese Iehova ta tomadiho heniamu karana bae taravatua? Ina atikol ena heduru herevadia ese be hadibadamu dahaka baita kara bona dahaka basita kara unu amo eda Dirava itoma diho henina basita hadokoa!

^ par. 59 LAULAU: Ini atikol ena laulau iboudiai e hahedinaraimu Witnes taudia na gavamani ese iseda tomadiho karadia e taravatudia tanodia ai e nohomu.

^ par. 61 LAULAU Rau 9: Grup maraḡina ta na tadikaka ta ena storeroom ai e heboumu.

^ par. 63 LAULAU Rau 11: Kristen taihu ta (lauri kahanai) na tura ta na heto hahine ta e hereva heniamu, badina e uramu Iehova sivaraina baine harorolaia.

LAULAU Rau 12: Pulisi ese tadikaka ta e nanadaiamu to ia na se uramu ena kongrigeisin ena information baine gwauraia hedinarai.