1, 2. (1) ¿Imanasqataq mana hukmanyananchikchu Diosmanta willakuyninchikta autoridadkuna harkakuptinku? (2) ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasun?

KAY pasaq watakunapim, 223.000 masnin iñiqmasinchikkuna Diosmanta willakuyta harkakusqanku nacionkunapi yacharqaku. Kaywanqa manamá hukmanyananchikchu. Chaymantaqa ñam yacharqanchikña pasaq yachachikuypi (2 Tim. 3:12). Chaynaqa, maypiña yachaptinchikpas qunqayllamantam autoridadkunaqa Diosninchikmanta manaña willakunanchikpaq niykuwachwan.

² Yachasqanchik lawpi, autoridadkuna Diosninchikmanta manaña willakunapaq niwaptinchikqa, ichapas sunqunchikpi tapukuchwan: “¿Jehova Dios saqiruwasqanchikraykuchu qatikachawachkanchik? Qatikachasqa kaspaqa, ¿Diosninchikta yupaychasunraqchu? ¿Huk lawmanchu astakunay Diosmanta hinalla willakunaypaq?”, nispa. Kay yachachikuypim chaykunamanta yachasun. Yachasuntaqmi autoridadkuna sasachawaptinchikpas Diosta hinalla yupaychanapaq ima ruwanamanta.

3. 2 Corintios 11:23-27 nisqanman hinaqa, ¿ima sasachakuykunapim apostol Pablopas tarikurqa?

³ Diosmanta willakuyninchikta autoridadkuna harkakuptinkuqa, yaqapaschá nichwan Jehova Dios saqiruwasqanchikta. Ichaqa manam chaynachu. Apostol Pablopas sasachakuykunapim tarikurqa, ichaqa manam Jehova Dios saqirusqanraykuchu. Payqa Jehova Dios yanapasqanraykum bibliapi rikuriq  14 qillqakunata qillqarqa, hinaspapas achka nacionkunaman rispam Diosmanta willakurqa (qaway 2 Corintios 11:23-27). Apostol Pablomanta yachasqanchikqa yachachiwanchikmi tukuy sunqunkuwan Diosta yupaychaqkunapas qatikachasqa kanankumanta.

4. ¿Imaynanpim llapallan runakuna chiqniwanchik?

⁴ Jesusqa nirqañam kay pachapi runakuna hina mana kasqanchikrayku chiqnisqa kananchikmanta (Juan 15:18, 19). Chaymi qatikachasqa kaspanchikqa, mana iskayrayananchikchu Jehova Dios ñuqanchikwan kasqanmantaqa.

5. ¿Atinmankuchu chinkachiyta Diospa llaqtanta? Willarimuy iskay hatun guerrapi ima pasasqanmanta.

⁵ Jehova Diospa llaqtantaqa manam pipas chinkachiyta atinqachu. Chiqniwaqninchik runakunam ñawpaqmantaraq chaytaqa ruwayta munarqaku, ichaqa manam atirqakuchu. Iskay kaq hatun guerrapim Jehova Diospa testigonkunata qatikacharqaku Alemaniapi, Australiapi, Canadapi hinaspa wakin nacionkunapipas. Chayna sasachakuypi tarikuptinkupas, Jehova Diosninchikqa manam paykunataqa saqirqachu. Asllayananchikmantaqa Diospa llaqtanqa astawanmi mirarqanchik. Iskay kaq hatun guerra qallarichkaptinmi karqanchik 72.475 testigokuna, guerra tukuypaqñataqmi karqanchik 156.299 testigokuna.

6. Autoridadkuna Diosmanta willakuyta harkakuptinku, ¿imatam iñiqmasinchikkuna ruwarqaku?

⁶ Qatikachasqa kaspa mancharisqallaña utaq hukmanyasqallaña kanamantaqa astawanmi Diosninchikpaq imatapas ruwachwan. Chaytam ruwarqaku huk ayllu yachasqanku lawpi autoridadkuna Jehova Diosmanta willakuyta harkakuptinku. Iñiqmasinchikkuna mancharisqallaña kanankumantaqa Diosninchikmantam 70 hora willakuyta qallaykurqaku. Warmichanpas llamkaynintam saqirurqa astawan Diosmanta willakunanpaq. Qusanpas musyarqam runakuna willakusqankuta astawan uyariy munasqankuta, chaymi paykunaman bibliamanta yachachiyta qallaykurqa. Hina chay lawmanta punta apaq iñiqmasinchikpas nirqam iñiyninkupi chiriyasqa iñiqmasinchikkuna kaqmanta Jehova Dios yupaychay qallaykusqankumanta, hinaspa Diosmanta hukkunaman willakuy qallaykusqankumanta.

7. (1) Levitico 26:36, 37 nisqanqa, ¿imatam yachachiwanchik? (2) Autoridadkuna Diosmanta willakuyninchikta harkakuptinkuqa, ¿imatam ruwanki?

 ⁷ Autoridadkunawan chiqniwaqninchik runakunaqa, tukuytam ruwanqaku mancharisqallaña kananchikpaq chaynapi Diosmanta manaña willakunapaq. Chaypaqqa ñuqanchikmantam yanqa rimaykunata rikurichinqaku, yaqapaschá policiakunata kachamunqaku wasinchikta maskachakunankupaq, wakiqninchiktaqa juezkunaman hinaspa carcelkunamanpaschá apawasun. Tukuy chaykunawan mancharisqallaña kaspa Jehova Diospa munayninta manaña ruwaspaqa, paykunapa munasqantam ruwachkachwan. Ñuqanchikqa mana manchakuqmi kananchik (qaway Levitico 26:36, 37). Chaynaqa, ama manchakuspa hinaspa ama hukmanyaspayá hinalla Diosninchikmanta willakusun (Is. 28:16). Jehova Diosninchiktayá mañakusun yanapaykuwananchikpaq. Jehova Diosninchikpa yanapakuyninwanqa manam pipas harkawasunchu hinalla paypaq imapas ruwananchiktaqa (Heb. 13:6).

8, 9. (1) ¿Imata ruwananchikpaqmi sapakama tantiakunanchik? (2) ¿Imam yanapawasun allinta tantiakunapaq?

⁸ Qatikachasqa kaspanchikqa, ichapas tapukusun: “¿Huk lawmanchu astakunay Diosmanta hinalla willakunaypaq?”, nispa. Kaytaqa sapakamam tantiakunanchik kanqa. Wakinkuqa yaqapaschá huk lawman astakunqaku ñawpaq tiempopi Diosta yupaychaqkuna hina. Estebanta rumiwan wañuchisqanku qipallatam Jerusalenpi yachaq Diospi iñiqkunapas astakurqaku Judea hinaspa Samaria llaqtaman. Wakinñataqmi ripukurqaku Fenicia, Chipre hinaspa Antioquia lawman (Mat. 10:23; Hech. 8:1; 11:19). Wakin iñiqmasinchikkunaqa ichapas tantiakunqaku hina llaqtallankupi qipakunankupaq. Chaytaqa ichapas tantianmanku apostol Pablota qatipakusqankurayku. Pabloqa, iñiqmasinkunata kallpanchayta hinaspa hinalla Jehova Diosmanta willakuyta munasqanraykum qatikachasqa kachkaspapas hina llaqtallanpi qipakurqa (Hech. 14:19-23).

⁹ Kaykunamanta, ¿imatam yachachwan? Sapa ayllum tantiakunan ima ruwananpaq. Chaypaqqa, Jehova Diostam mañakunanku. Chaymantapas, huk lawman astakuruspa imayna tarikunankupim yuyaymanananku. Arí, bibliapa nisqanman hinapas “sapakamamiki qipinchiktaqa apasunchik”, huk rimaypiqa sapakamam tantiananchik kanqa ima ruwanapaqpas (Gal. 6:5). Chaynaqa, amayá yanqapas-yanqaqa rimapakusunchu hukkunapa imapas ruwasqanmantaqa.

10. Autoridadkuna sasachawaptinchikqa, ¿imaynatam hinalla Diosninchikta yupaychachwan?

¹⁰ Autoridadkuna sasachawaptinchikqa, ¿imaynatam hinalla Diosninchikta yupaychachwan? Chaypaqqa punta apaqkunam niwasunchik qillqanchikkunata imayna chaskinapaq, maypi huñunakunapaq hinaspa Diosmanta imayna willakunapaq. Paykunaqariki ruwanqaku betel wasimanta cuentallikuqkunapa tantiasqankuman hinam. Betel wasipi ima tantiasqankuta mana yachaspankupas punta apaqkunaqa hinallam bibliapa hinaspa qillqanchikkunapa nisqanman hina ruwanapaq niwasunchik (Mat. 28:19, 20; Hech. 5:29; Heb. 10:24, 25).

11. ¿Imanasqataq Jehova Diosmantaqa mana iskayrayanachu? (2) Autoridadkuna sasachawaptinchikqa, ¿imatam ruwananchik qillqanchikkunawan hinaspa biblianchikwan?

¹¹ Taytanchik Jehova Diosqa hinallam yachachiwasun (Is. 65:13, 14; Luc. 12:42-44).  Llaqtantakamam yanapawasun hinalla payman sunqu kanapaq, chaymi mana iskayrayanachu Jehova Diosmantaqa. Chaywanpas, sapakamam qillqanchikkunatawan biblianchikta maypi pakananchikpaq tantiakunanchik. Amayá chaylla tarirunankupaq hinaqa churasunchu. Chaynaqa, tukuytayá kunanmantapuni ruwasun autoridadkuna sasachawaptinchik hinalla Diosman sunqu kanapaq.

12. ¿Imaynam huñunakuyninchikkunaqa kanqa?

¹² Punta apaqkunaqa tantianqakutaqmi sapa semana imayna huñunakunanchikpaq. Huñunakuyninchikqa kanqa hawa runakuna mana musyanankupaq hinam. Yaqapaschá niwasun aslla huñunakunanchikpaq, hina kaqllapi hinaspa imay horakuna huñunakunapaq. Chayna kaptinqa, ¿imatam sapakama ruwananchik kanqa? Huñunakuypipas hinaspa huñunakuymanta lluqsispapas, hawa runakuna mana uyariwananchikpaq hinallam rimananchik kanqa. Chaymantapas yaqapaschá hawanchikpi pachallanchikwan rinanchik kanqa.

13. ¿Imatam yachachwan iñiqmasinchikkuna qatikachasqa kaspanku tukuy ima ruwasqankumanta?

¹³ Qatikachasqa kaspanchikqa manam kunan hinachu Diosmantaqa willakusun. Taytanchik Jehova Diosta kuyasqanchikraykum tukuyta ruwaspa hinalla willakusun (Luc. 8:1; Hech. 4:29). Union Sovietica nisqanku nacionkunapi, Diospa testigonkuna imayna tarikusqankumanta rimaspanmi Emily Baran sutiyuq yachaysapa warmi nirqa: “Testigokunata autoridadkuna Diosmanta mana willakunankupaq niptinkum, paykunaqa hinalla llaqtamasinkunaman, llamkaqmasinkunaman hinaspa riqsisqanku runakunaman Diosmanta willakurqaku. Carcelman apasqa kaspankupas chaypi kaqkunamanmi willakurqaku”, nispa. Arí, paykunaqa qatikachasqa kaspankupas hinallam Jehova Diosmanta willakurqaku. Ñuqanchikpas paykuna hinayá qatikachasqa kaspaqa taytanchik Jehova Diosmanta hinalla willakusun.

14. Salmo 39:1 nisqanman hina ruwaptinchikqa, ¿imaynam iñiqmasinchikkuna kanqaku?

¹⁴ Amayá hapisqanchikmanqa imatapas willasunchu. Autoridadkuna qatikachawaptinchikqa wakinpim upallalla kananchik kanqa (Ecl. 3:7). Iñiqmasinchikkunapa sutinta nitaq maypi huñunakuyninchik kasqanmantapas manam willakachakunanchikchu kanqa. Manataqmi willakachakunanchikchu kanqa imayna Diosmanta willakusqanchikta hinaspa qillqanchikkuna maymanta hamusqantapas. Chaytaqa ruwasun iñiqmasinchikkuna mana ñakarinankuta munasqanchikraykum (qaway Salmo 39:1).

15. ¿Imatam satanasqa ruwanqa? Chayrayku, ¿imatam ruwananchik?

 ¹⁵ Amayá imaraykupas iñiqmasinchikkunamantaqa rakikusunchu. Satanasqa munanmi iñiqmasinchikkunamanta rakikuspa ñakarinanchikta (Mar. 3:24, 25). Chayraykum tukuyta ruwanqa iñiqmasinchikkunamanta rakikunanchikpaq.

16. Gertrud Poetzinger iñiqmasinchikpa ruwasqanmanta, ¿imatam yachachwan?

¹⁶ Iñiyninkupi allin takyasqa iñiqmasinchikkunapas qawan-qawanllam kananku satanaspa tuqllanman mana wichinankupaq. Rimarisun hanaq pachapaq akllasqa Gertrud Poetzinger hinaspa Elfriede Löhr iñiqmasinchikkunamanta. Paykunaqa wakin iñiqmasinkunawan kuskam Alemania nacionpi carcelasqa karqaku. Chaypi kachkaptinkum Gertrud iñiqmasinchikqa Elfriede allin yachachiq kasqanrayku hukmantaña qawayta qallaykurqa. Gertrudqa chayna kasqan mana allin kasqanta musyakuruspanmi Jehova Diosta mañakurqa yanapaykunanpaq. Paymi nin: “Riqsikunanchikmi hukkuna ñuqanchikmanta aswan allin ruwaq kasqankuta”, nispa. Chaynaqa, ¿imatam Gertrud ruwarqa ñañan Elfriedeta mana hukmanta qawananpaq? Elfriede ñañanpa kuyakuqllaña kasqantam qawarqa hinaspam allinpaqña hapiyta qallaykurqa. Kuskam paykunaqa carcelasqa kasqankumanta lluqsirqaku, wañukunankukamataqmi Jehova Diosman sunqu karqaku. Ñuqanchikpas iñiqmasinchikkunawan allinlla kaspaqa manam satanaspa tuqllanmanqa wichisunchu (Col. 3:13, 14).

17. ¿Imanasqataq kasukuq kananchik?

¹⁷ Kasukuqmi kananchik. Punta apaqkunapa nisqanta kasukuspaqa manam imawanpas sasachakusunchu (1 Ped. 5:5). Rimarisun Diosmanta willakuyninchikta harkakuq nacionmanta. Chaypim, Diospa llaqtanpi cuentallikuqkuna iñiqmasinchikkunaman nirqaku qillqanchikkunata ama pimanpas qunankupaq. Ichaqa huk kaqnin precursormi mana kasukurqachu. Mana kasukusqanraykum, policiawan hapirachikurqaku Diosmanta willakuq wakin iñiqmasinchikkunapas. ¿Imatam kaymanta yachachwan? Tukuy kaykunam qawachiwanchik kasukuq kananchikpaq. Taytanchik Jehova Diosqa waqaychawasun llaqtanpi churasqan punta apaqkunata kasukuptillanchikmi (Heb. 13:7, 17).

18. ¿Imanasqataq mana yanqapas-yanqaqa ninankuchu “kayta-waktam ruwanaykichik” nispaqa?

¹⁸ Amayá yanqapas-yanqaqa “kayta-waktam ruwananchik” nisunchu. Punta apaqkuna kayta ruwaspankuqa wakintam sasachanman. Checoslovaquia nacionpi ima pasasqanmanta yuyarispanmi iñiqmasinchik  Juraj Kaminski willakun: “Llaqtan-llaqtan watukuq iñiqmasinchikkunatawan punta apaqkunata carcelman churaptinkum, wakin punta apaqkunaqa tukuy ima ruwanankupaq kamachiyta qallaykurqaku”, nispa. Ñuqanchikqa manam munasqanchikman hina imapas ruwanankupaqqa hikutananchikchu. Manataqmi iñiqmasinchikkunapa iñiyninkumantaqa munaychakuchwanchu (2 Cor. 1:24).

19. 2 Cronicas 32:7, 8 nisqanman hinaqa, ¿imanasqataq mana hukmanyananchikchu nitaq katkatatananchikchu?

¹⁹ Satanaswan runankunaqa tukuytam ruwanqaku Jehova Diosmanta karunchawananchikpaq (1 Ped. 5:8; Apoc. 2:10). Diosmanta manaña willakunanchikpaqmi tukuyta ruwanqaku. Chaykunawanqa amayá hukmanyasunchu nitaq katkatatasunchu (Deut. 7:21). Jehova Diosmi ñuqanchikwan kachkan, paymi yanapawasun ima sasachakuypi tarikuptinchikpas (qaway 2 Cronicas 32:7, 8).

20. Sasachakuy tiempo chayamuptin, ¿imatam ruwanki?

²⁰ Ñawpaq tiempopi Diosta yupaychaq runakuna hinam ñuqanchikpas kananchik. Paykunam nirqaku: “Sichum Diospa qawasqanman hina pay uyarinamanta qamkunata uyariy allin kaptinqa, chayqa qamkunamantañayá kachun. Ñuqaykum ichaqa mana upallaymankuchu rikusqaykumantawan uyarisqaykumanta willakuytaqa”, nispa (Hech. 4:19, 20).