1-2. (a) Ntchifukwa wuli tikhumbika cha kuzizwa asani boma latikaniza kusopa? (b) Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?

MU 2018, apharazgi akujumpha 223,000 ajanga mu vyaru vo aŵakanizanga kuchita vinthu vinyaki pa kusopa Yehova pamwenga kuŵakaniziya limu vosi. Venivi vakuziziswa cha. Nge po tingusambiriya mu nkhani ya sabata yamala, Akhristu auneneska aziŵa kuti atombozgekengi. (2 Timo. 3:12) Kwekosi ko tingaŵa, boma lingatikaniza mwamabuchibuchi kusopa Yehova, Chiuta widu wachanju.

² Asani ko muja boma lakukanizani kusopa Yehova mungajifumba mafumbu yanga: ‘Kumbi asani titombozgeka ndikuti Chiuta wakondwa nasi cha? Kumbi tilekiyengi limu kusopa Yehova chifukwa chakuti boma latikaniza? Kumbi ndikhumbika kuthaŵiya ku charu chinyaki?’ Mu nkhani iyi, tikambiskanengi mafumbu ngenanga kweniso vo tingachita kuti tilutirizgi kuteŵete Yehova asani boma latikaniza. Tikambiskanengi so vo tikhumbika cha kuchita.

3. Mwakukoliyana ndi 2 Akorinto 11:23-27, kumbi wakutumika Paulo wangutombozgeka wuli, ndipu vo vingumuchitikiya vititisambizanji?

³ Asani boma latikaniza kusopa, tingayamba kuŵanaŵana kuti Chiuta wakondwa nasi cha. Kweni mutenere kukumbuka kuti asani titombozgeka ving’anamuwa kuti Yehova watikwiyiya cha. Mwakuyeruzgiyapu, ŵanaŵaniyani vo vinguchitikiya Paulo. Tikayika cha kuti Chiuta wakondwanga nayu. Iyu wangulemba makalata 14 nga Malemba nga Chigiriki Ngachikhristu  ndipuso wangutumika kuti wakapharazgiyi ŵanthu amitundu yinyaki. Kweni wangutombozgeka ukongwa. (Ŵerengani 2 Akorinto 11:23-27.) Vo vinguchitikiya Paulo vititisambiza kuti nyengu zinyaki Yehova wazomereza kuti ateŵeti ŵaki atombozgeki.

4. Ntchifukwa wuli charu chitititinkha?

⁴ Yesu wangukamba chifukwa cho titombozgeke. Iyu wanguti titinkhikengi chifukwa te a charu cha. (Yoha. 15:18, 19) Asani titombozgeka ving’anamuwa kuti Yehova watikwiyiya cha. Mumalu mwaki, mbukaboni wakuti tichita cho ntchamampha!

5. Kumbi ŵanthu angalekese limu kusopa Yehova? Konkhoskani.

⁵ Ŵanthu angalekese limu cha kusopa Yehova, Chiuta wanthazizosi. Anyaki akuyesapu kweni akutondeka. Wonani vo vinguchitika pa nyengu ya Nkhondu Yachiŵi. Pa nyengu iyi, vyaru vinandi vatombozganga ŵanthu aku Chiuta. Ntchitu ya Akaboni aku Yehova yingukanizika ndi boma la Australia, la Canada, chipani cha Nazi ku Germany ndi vyaru vinyaki. Kweni wonani vo vinguchitika. Pa nyengu yo nkhondu yayambanga mu 1939, pacharu chosi chapasi penga apharazgi 72,475. Malipoti ngalongo kuti nkhondu yati yamala mu 1945, penga apharazgi 156,299. Chiŵerengeru chingusazgikiyaku kujumpha kaŵi!

6. Mumalu mwakuchita mantha, kumbi kutombozgeka kungatiwovya wuli? Kambani chakuyeruzgiyapu.

⁶ Mumalu mwakuchita mantha, kutombozgeka kungatiwovya kuti tiyambi kuteŵete Yehova mwaphamphu. Mwakuyeruzgiyapu, mubali munyaki ndi muwolu waki ajanga mucharu cho boma lingukaniza abali kusopa. Yiwu ŵenga ndi mwana mumana. Mumalu mwakuchita mantha, mubali uyu ndi muwolu waki angwamba kuchita upayiniya. Kuti muwolu waki wachiti viyo, wanguleka ntchitu ya ndalama zinandi. Mubali wangukamba kuti boma lati latikaniza kusopa, ŵanthu anandi angwamba kufumba mafumbu ngakukwaskana ndi Akaboni aku Yehova. Ivi vinguchitiska kuti waleki kusuzgika kwambisa masambiru. Kukanizika kusopa kunguwovya so ŵanthu anyaki. Mura munyaki mucharu chenichi wangukamba kuti ŵanthu anandi wo anguleka kuteŵete Yehova angwamba so kuwungana ndi kupharazga.

7. (a) Kumbi tisambiranji pa Ŵalevi 26:36, 37? (b) Kumbi mwazamuchita wuli asani mucharu chinu boma lakaniza kusopa?

 ⁷ Asani arwani ŵidu atikaniza kusopa, aŵanaŵana kuti tichitengi mantha kuteŵete Yehova. Kusazgiyapu pakutikaniza kusopa, arwani ŵidu angayamba so kuwandisa nkhani za boza, kutuma apolisi kuti azifufuzi mu nyumba zidu, kutitole kukhoti pamwenga kumanga abali ŵidu anyaki. Yiwu aŵanaŵana kuti tichitengi mantha chifukwa chakuti abali ŵidu anyaki aŵajaliya mujeri. Kweni asani tingachita mantha, tingayamba kujikaniza tija kusopa. Tikhumba cha kuti tije nge ŵanthu wo azumbulika pa Ŵalevi 26:36, 37. (Ŵerengani.) Tikhumbika cha kuwere vuli pamwenga kuleke limu kuchita vinthu vauzimu chifukwa cha mantha. Tithemba Yehova ndi mtima widu wosi ndipu tichita mantha cha. (Yesa. 28:16) Tipempha Yehova kuti watilunguchizgi. Chifukwa chakuti iyu watitiwovya, tiziŵa kuti palivi boma lo lingatitondekesa kumusopa, chinanga lingaŵa lanthazi wuli.—Ahe. 13:6.

8-9. (a) Kumbi munthu weyosi pakuyija pamwenga yo ndi mutu wa banja we ndi udindu wuli? (b) Ntchinthu wuli cho chingawovya mubali pamwenga mzichi kuti wasankhi mwazeru?

⁸ Asani boma lakukanizani kusopa, mungaŵanaŵana kuti musamiyi kucharu chinyaki kuti mukateŵetiyengi Yehova mwakufwatuka. Weyosi watenere kusankha yija chakuchita pa nkhani iyi. Palivi yo wangakusankhiyani. Anyaki angaŵanaŵaniya vo Akhristu a mu nyengu ya akutumika anguchita pa nyengu yo atombozgekanga. Ŵanthu ŵati amuponya mya Stefano mpaka kufwa, akusambira ku Yerusalemu angumbininikiya ku Yudeya, Samariya, Fonike, Kupuro ndi ku Antiyoke. (Mate. 10:23; Machi. 8:1; 11:19) Kweni anyaki angaŵanaŵaniya vo Paulo wanguchita Akhristu ŵati ayamba so kutombozgeka. Iyu wanguthaŵiya kunyaki cha. Mumalu mwaki, wanguŵika umoyu waki pangozi kuti wapharazgi uthenga wamampha ndi kuchiska abali mumatawuni ngo atombozgekanga.—Machi. 14:19-23.

⁹ Kumbi nkhani zenizi zititisambizanji? Munthu weyosi yo ndi mutu wabanja watenere kusankha yija kuti banja laki lisami pamwenga cha. Wechendasankhi chakuchita, watenere kupemphera ndipuso kuŵanaŵaniya ukongwa mo vinthu viliri mu banja laki. Watenere kuŵanaŵaniya so umampha ndi uheni wakusamiya kucharu chinyaki. Pa nkhani iyi, Mkhristu weyosi watenere ‘kunyamuwa katundu waki.’ (Aga. 6:5) Titenere cha kuyeruzga anyidu chifukwa cha vo asankha.

10. Kumbi ofesi ya nthambi ndi ŵara azakutipaska ulongozgi wuli?

¹⁰ Kumbi tingachita wuli kuti tilutirizgi kusopa Yehova asani boma latikaniza? Ofesi ya nthambi yazamupereka ulongozgi ku ŵara mu mpingu wa mo tingalondere chakurya chauzimu, mo tingasope kweniso mo tingapharazgiya uthenga wamampha. Asani ofesi ya nthambi yingakambiskana nawu cha ŵara, ndikuti ŵara ndiwu azamuziŵa vo tingachita kuti tilutirizgi kusopa Yehova. Yiwu azakutipaska ulongozgi wakutuliya mu Bayibolu ndi mabuku ngidu.—Mate. 28:19, 20; Machi. 5:29; Ahe. 10:24, 25.

11. Ntchifukwa wuli tikayika cha kuti tazamukuŵa ndi chakurya chauzimu asani boma latikaniza kusopa, ndipu mungachita wuli kuti muvikiliyi chakurya chenichi?

¹¹ Yehova wakulayizga kuti ateŵeti ŵaki ajengi ndi nja cha mwauzimu. (Yesa. 65:13, 14; Luka 12:42-44) Mwaviyo, tikayika cha kuti  gulu laki lazamuchita vosi vo lingafiska kuti litipaski chakurya chauzimu kuti tilutirizgi kuja ndi chivwanu chakukho. Kweni namwi mwazamukhumbika kuchitapu kanthu. Asani boma lakaniza kusopa, mukhumbika kuzisaniya malu ngamampha ngakubisapu Bayibolu linu ndi mabuku nganyaki ngo mwenangu. Mutenere cha kuŵika vinthu vakuzirwa venivi pa malu ngo ŵanthu angavisaniya luŵi, kwali ve mu vipangizu va mazuŵa nganu pamwenga mabuku nga kupulinta. Weyosi waku isi watenere kuchitapu kanthu kuti waje wakukho mwauzimu.

12. Kumbi ŵara angachita wuli kuti ŵanthu aleki kuziŵa ko tiwungana?

¹² Wuli pakukamba za maunganu nga mpingu? Ŵara azamunozga ndondomeku yo yazamuwovya kuti ŵanthu aleki kuziŵa. Yiwu angazitikambiya kuti tiwunganengi mutimagulu timanatimana kweniso kaŵikaŵi angasintha malu ndi nyengu yakuchitiya maunganu. Nasi tingawovya kuti ŵanthu aleki kutiziŵa ko tiwungana. Tikhumbika kulongoro mwakutokotosa pakuza ku maunganu ndipuso asani tituwapu. Tikhumbika so kuvwala nge tamutembeya ŵaka.

13. Kumbi tingasambiranji kwa abali wo ajanga mu boma la Soviet Union?

¹³ Pakukamba za ntchitu yakupharazga tingachita vinthu mwakupambana mwakukoliyana ndi mo vinthu viliri ko tija. Kweni titanja Yehova ndipu tikondwa kukambiyaku anyidu va Ufumu waki. Mwaviyo tisaniya nthowa zo tingapharazgiya. (Luka 8:1; Machi. 4:29) Munthu munyaki zina laki Emily B. Baran wangukamba mo Akaboni aku Yehova apharazgiyanga mu boma lakali la Soviet Union. Iyu wanguti: “Boma lati laŵakambiya kuti aleki kupharazga, Akaboni akambiskananga ndi wo anguzengezgana nawu nyumba, wo agwiranga nawu ntchitu ndi mabwezi ngawu. Asani amangika chifukwa chakuchita viyo, Akaboni apharazgiyanga akayidi anyawu.” Chinanga kuti boma linguŵakaniza, abali mu boma lakali la Soviet Union anguleka cha kupharazga. Namwi mukhumbika kuchita viyo asani boma lakaniza kupharazga mucharu cho muja.

14. Kumbi lemba la Sumu 39:1 lingatiwovya kuti titcheŵi ndi vinthu wuli?

¹⁴ Muphweriyengi ndi vo mukambiya anyinu. Asani boma latikaniza kusopa, tikhumbika kuziŵa “nyengu yakuja cheti.” (Waku. 3:7) Tikhumbika cha kukambiya ŵanthu vinthu vachisisi, nge mazina nga abali ndi azichi, ko tiwungana, mo tipharazgiya kweniso mo tilondere chakurya chauzimu. Tingasumuwanga cha vinthu ivi kwa arara a boma, mabwezi ngidu pamwenga abali ŵidu a mucharu chidu pamwenga muvyaru vinyaki, kwali  ateŵete Yehova pamwenga cha. Asani tingachita viyo, tingaŵika abali ŵidu mu mulomu mwa nkharamu.—Ŵerengani Sumu 39:1.

15. Kumbi Satana wayesesa kuti wachitenji, ndipu tingakhwecha wuli venivi?

¹⁵ Mungazomerezanga cha kuti tivifukwa timanatimana titigaŵanisi. Satana waziŵa kuti nyumba yo yagaŵikana yingakho cha. (Mariko 3:24, 25) Mwaviyo, nyengu zosi wayesesengi kuti watigaŵanisi. Iyu waŵanaŵana kuti asani wachita viyo, tiyambengi kupumana tijatija mumalu mwakupumana ndi iyu.

16. Kumbi tingasambiranji kwa Mzichi Gertrud Poetzinger?

¹⁶ Chinanga angaŵa Akhristu akukhwima mwauzimu akhumbika kuchenje kuti aleki kuwira mu chiŵana ichi. Ŵanaŵaniyani vo vinguchitikiya azichi ŵaŵi akusankhika, Gertrud Poetzinger ndi Elfriede Löhr. Yiwu angumangika pamoza ndi azichi anyaki ndi boma la chipani cha Nazi. Gertrud wanguchita sanji mzichi Elfriede wati wakamba nkhani zakuchiska kwa azichi wo ŵenga mujeri. Pavuli paki, Gertrud wanguchita soni ndipu wangupempha Yehova kuti wamuwovyi. Iyu wangukamba kuti: “Tikhumbika kuzomereza asani anyidu atitiphara malusu pamwenga asani ŵe ndi maudindu nganandi kuphara isi.” Kumbi ntchinthu wuli cho chingumuwovya kuti waleki kuchita sanji? Gertrud wangwamba kuŵanaŵaniya mijalidu yamampha yaku Elfriede kweniso umoyu waki wamampha wakuseka. Ivi vinguwovya kuti ayambi so kukoliyana ndi Elfriede. Wosi angutuzgika mujeri ndipu anguteŵete Yehova mwakugomezgeka mpaka po angumaliziya uteŵeti wawu wa pacharu chapasi. Asani tifwiyapu kuti tiwere pawezi ndi abali ŵidu wo tapambana nawu maŵanaŵanu, viwovyengi kuti tileki kugaŵikana.—Ako. 3:13, 14.

17. Ntchifukwa wuli nyengu zosi titenere kuvwiya ulongozgi wo gulu lititipaska?

¹⁷ Muvwiyengi ulongozgi nyengu zosi. Asani tivwiya ulongozgi wo ŵara atitipaska tikhwecha masuzgu. (1 Petu. 5:5) Mwakuyeruzgiyapu, mucharu chinyaki cho ntchitu yidu yingukanizika, ŵara angukamba kuti apharazgi angasiyanga cha mabuku pa nyumba ya munthu. Kweni mubali munyaki yo wenga mpayiniya wanguvwiya cha ulongozgi uwu ndipu wasiyanga mabuku pa nyumba za ŵanthu. Kumbi ntchinthu wuli cho chinguchitika? Iyu ndi anyaki ŵati amaliza ŵaka kupharazga, apolisi anguŵafumba mafumbu. Arara aboma atenere kuti aŵalondonga ndipu anguto mabuku ngosi ngo anguŵika pa nyumba za ŵanthu. Kumbi tisambiranjipu? Titenere kuvwiya ulongozgi chinanga tingawona kuti tiziŵa vinandi. Nyengu zosi Yehova watititumbika  asani tikoliyana ndi abali wo iyu wakuŵasankha kuti atilongozgengi.—Ahe. 13:7, 17.

18. Ntchifukwa wuli tikhumbika cha kupanga marangu ngambula kwenere?

¹⁸ Mungaŵikanga marangu ngambula kwenere cha. Yingaŵa mphingu kwa abali ndi azichi asani ŵara aŵika marangu ngambula kwenere. Mubali Juraj Kaminský wakumbuka vo vinguchitika pa nyengu yo ntchitu yidu yenga yakukanizika mucharu cha Czechoslovakia. Iyu wanguti: “Ŵara anandi ŵati amangika, anyaki wo angujaku kuti alongozgengi mipingu ndi madera angwamba kuŵapangiya marangu apharazgi.” Yehova wakutipaska mazaza ngakusankhiya anyidu vakuchita cha. Munthu yo wapanga marangu ngambula kwenere, wavikiliya abali cha, kweni wachita ufumu pa chivwanu chawu.—2 Akori. 1:24.

19. Chinanga kuti Satana wangayesesa kuti ntchitu yidu yikaniziki, kumbi lemba la 2 Mikoka 32:7, 8, lititisimikiziyanji?

¹⁹ Murwani widu mura, Satana Dyaboli, walekengi cha kutombozga ateŵeti akugomezgeka aku Yehova. (1 Petu. 5:8; Chivu. 2:10) Satana ndi ŵanthu ŵaki ayesesengi kuti atikanizi kusopa Yehova. Kweni palivi chifukwa chakuchitiya mantha! (Mara. 7:21) Yehova we nasi ndipu walutirizgengi kutiwovya chinanga kuti boma lingakaniza ntchitu yidu.—Ŵerengani 2 Mikoka 32:7, 8.

20. Kumbi mwasimikiza mtima kuchitanji?

²⁰ Tiyeni nasi tisimikizi mtima nge mo anguchitiya abali ŵidu a mu nyengu ya akutumika. Yiwu angukambiya ŵanthu wo alamuliyanga kuti: “Yeruzgani mwija asani ntchakwenere pa masu paku Chiuta, kuvwiya yimwi pamwenga kuvwiya Chiuta. Kweni isi tilekengepu cha kulongoro vinthu vo tikuwona ndi kuvwa.”—Machi. 4:19, 20.