1-2. (a) Hikwalaho ka yini swi nga fanelanga swi hi hlamarisa loko mfumo wu yirisa vugandzeri bya hina? (b) Hi ta bula hi yini eka xihloko lexi?

HI 2018 a ku ri ni vahuweleri va mahungu lamanene vo tlula 223 000, ematikweni lawa vugandzeri bya hina byi yirisiweke kumbe byi siveriweke. Leswi a swi hi hlamarisi. Hilaha hi dyondzeke hakona eka xihloko lexi nga hundza, Vakreste va ntiyiso va swi tiva leswaku va ta xanisiwa. (2 Tim. 3:12) Ku nga khathariseki leswaku hi tshama kwihi, vafumi va ngo swi pfuketana va yirisa ku gandzela Yehovha Xikwembu xa hina xa rirhandzu.

² Loko mfumo wa le tikweni leri u tshamaka eka rona wu yirisa ku gandzela Yehovha, u nga ha tivutisa swivutiso swo fana ni leswi: ‘Xana ku xanisiwa ka hina swi kombisa leswaku Xikwembu a xa ha hi rhandzi? Xana ku yirisiwa swi ta hi sivela ku gandzela Yehovha? Xana ndzi fanele ndzi rhurhela etikweni rin’wana laha ndzi nga ta kota ku gandzela Yehovha ndzi ntshunxekile?’ Eka xihloko lexi hi ta kambisisa swivutiso sweswo. Hi ta tlhela hi kambisisa ndlela leyi hi nga ta ya emahlweni hi gandzela Yehovha ha yona loko hi yirisiwile ni leswi hi faneleke hi tivonela eka swona.

3. Hi ku ya hi 2 Vakorinto 11:23-27, muapostola Pawulo u xanisiwe njhani naswona hi dyondza yini eka yena?

³ Loko mfumo wu yirisa vugandzeri bya hina, hi nga ha ehleketa leswaku Xikwembu a xa ha hi rhandzi. Kambe tsundzuka, loko hi xanisiwa a swi vuli swona leswaku Yehovha a nga hi rhandzi.  Xiya leswi hi nga swi dyondzaka eka muapostola Pawulo. A swi kanakanisi leswaku Xikwembu a xi n’wi rhandza. Xikwembu xi n’wi tirhise ku tsala mapapila ya 14 ya Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki, naswona a ri muapostola eka matiko. Hambiswiritano, u xanisiwe swinene. (Hlaya 2 Vakorinto 11:23-27.) Eka muapostola Pawulo, hi dyondza leswaku Yehovha wa swi pfumelela leswaku malandza yakwe yo tshembeka ma xanisiwa.

4. Hikwalaho ka yini misava yi hi venga?

⁴ Yesu u swi hlamuserile leswi vangaka leswaku hi xanisiwa. U vule leswaku hi ta vengiwa hikuva a hi xiphemu xa misava. (Yoh. 15:18, 19) Loko hi xanisiwa, a swi vuli swona leswaku Yehovha a nga hi rhandzi. Kambe swi kombisa leswaku hi endla leswinene!

5. Xana vanhu va na wona matimba yo herisa vugandzeri bya Yehovha? Hlamusela.

⁵ Vanhu a va nge swi koti ku herisa vugandzeri bya Yehovha, Xikwembu xa matimba hinkwawo. Vo tala va ringetile kambe va be hansi! Ehleketa hi leswi endlekeke hi nkarhi wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava. Hi nkarhi wolowo mimfumo ya matiko yo tala yi xanise vanhu va Xikwembu hi tihanyi. Mfumo wa Manazi eJarimani ni mimfumo ya le Australia, Canada ni le matikweni man’wana yi yirise ntirho wa Timbhoni ta Yehovha. Kambe, xiya leswi endlekeke. Loko nyimpi yi sungula hi 1939, a ku ri ni vahuweleri va 72 475 emisaveni hinkwayo. Kambe loko nyimpi yi hela hi 1945, a ku ri ni vahuweleri va 156 299 hikuva Yehovha u katekise vanhu vakwe. Nhlayo ya vahuweleri a yi andze swinene loko yi pimanisiwa ni ya lava a va ri kona loko ku sungula nyimpi!

6. Hi swihi swilo leswinene leswi nga endlekaka loko hi ri karhi hi xanisiwa? Vula xikombiso.

⁶ Ku xanisiwa ku nga hi endla hi tiyimisela ku tirhela Yehovha swinene ematshan’weni yo hi chavisa. Hi xikombiso, vatswari van’wana lava a va ri ni xijahatana a va tshama etikweni leri mfumo wu yiriseke ntirho wa hina. Hi nkarhi wolowo wa ku yirisiwa va sungule ku phayona ematshan’weni yo koka milenge hikwalaho ko chava. Nsati wa kona u tshike ni ntirho lowu holelaka leswaku a ta kota ku phayona. Nuna wa kona u vule leswaku ku yirisiwa ka hina ku endle vanhu va lava ku tiva swo tala hi Timbhoni ta Yehovha. Hikwalaho, a swi n’wi olovela ku sungula tidyondzo ta Bibele. Ku yirisiwa ku tlhele ku va ni vuyelo lebyinene eka van’wana. Nkulu loyi a tshamaka etikweni rolero u vule leswaku vanhu lava  a va tshike ku gandzela Yehovha, va sungule ku ta eminhlanganweni va tlhela va sungula ku chumayela.

7. (a) Hi dyondza yini eka Levhitika 26:36, 37? (b) U ta endla yini loko hi yirisiwile?

⁷ Loko valala va hina va yirisa vugandzeri bya hina, xikongomelo xa vona hi leswaku hi ta chava ku tirhela Yehovha. Va hi yirisa va tlhela va tlhandlekela hi ku hangalasa mavunwa hi hina, va rhumela maphorisa ma ta ngundzuvanya makaya ya hina, va hi yisa ekhoto hi nkani kumbe va pfalela van’wana va hina ekhotsweni. Leswi va koteke ku pfalela van’wana va hina ekhotsweni va ehleketa leswaku hi ta chava. Loko hi pfumela ku chavisiwa hi nga ha sungula ku koka milenge kumbe hi tshika ku tirhela Yehovha. A hi swi lavi ku fana ni lava ku vulavuriwaka ha vona eka Levhitika 26:36, 37. (Hlaya.) A hi nge ku pfumeleli ku chava ku hi endla hi koka milenge kumbe hi tshika ku tirhela Yehovha. Hi tshemba Yehovha hi ku helela naswona a hi khomiwi hi rhumbyana. (Esa. 28:16) Hi khongela eka Yehovha leswaku a hi kongomisa. Loko Yehovha a hi seketela a wu kona mfumo ni wun’we wa vanhu lowu nga ta hi sivela ku gandzela Yehovha.—Hev. 13:6.

8-9. (a) Hi xihi xiboho lexi munhu un’wana ni un’wana kumbe tinhloko ta mindyangu ti faneleke ti tiendlela xona? (b) I yini lexi nga ta pfuna munhu leswaku a endla xiboho lexinene?

⁸ Loko ntirho wa hina wu yirisiwile laha u tshamaka kona, u nga ha tivutisa loko swi fanerile leswaku u rhurhela etikweni rin’wana laha u nga ta tirhela Yehovha u ntshunxekile. Lexi i xiboho lexi wena hi wexe u nga tiendlelaka xona. Loko u nga si endla xiboho, u nga ha kambisisa leswi Vakreste vo sungula va swi endleke loko va xanisiwa. Endzhaku ka loko valala va khandle Stefano hi maribye, vadyondzisiwa va le Yerusalema va rhurhele eYudiya ni le Samariya hambi ku ri ematikweni ya le kule yo tanihi Fenikiya, Kipra na Antiyoka. (Mat. 10:23; Mint. 8:1; 11:19) Hambiswiritano, van’wana va nga ha vula leswaku loko Vakreste vo sungula va tlhele va xanisiwa, muapostola Pawulo a nga rhurhanga laha vanhu vo tala a va lwisana ni ntirho wo chumayela. Ematshan’weni ya sweswo, u veke vutomi byakwe ekhombyeni leswaku a kota ku chumayela ni ku tiyisa vamakwerhu lava a va ri karhi va xanisiwa hi tihanyi etindhawini teto.—Mint. 14:19-23.

⁹ Hi dyondza yini eka rungula leri? Nhloko ya ndyangu wun’wana ni wun’wana yi fanele yi endla xiboho emhakeni yo rhurha. Loko yi nga si endla xiboho, yi fanele yi khongela yi tlhela yi anakanyisisa hi swiyimo swa ndyangu wa yona, swiphiqo leswi ndyangu wu nga ha hlanganaka na swona kumbe vuyelo lebyinene. Emhakeni leyi Mukreste wun’wana ni wun’wana “u ta rhwala ndzhwalo wakwe.” (Gal. 6:5) A hi fanelanga hi solasola van’wana eka swiboho leswi va swi endlaka.

10. Hi swihi swiletelo leswi rhavi ni vakulu va nga ta hi nyika swona?

¹⁰ Hi yihi ndlela leyi u nga ta gandzela Yehovha ha yona loko hi yirisiwile? Rhavi ri ta nyika vakulu swiletelo ni swiringanyeto swa ndlela yo kuma mikandziyiso, ndlela yo khoma minhlangano ni ndlela yo chumayela mahungu lamanene. Loko rhavi ri nga swi koti ku tihlanganisa ni vakulu, vakulu va ta pfuna vandlha hinkwaro leswaku ri kota ku ya emahlweni ri gandzela Yehovha. Va ta hi kongomisa hi ku landza nkongomiso wa Bibele ni mikandziyiso ya hina ya Vukreste.—Mat. 28:19, 20; Mint. 5:29; Hev. 10:24, 25.

11. Hikwalaho ka yini u fanele u tiyiseka leswaku u ta tshama u ri ni leswi u swi lavaka leswaku u tiyisa ripfumelo ra wena naswona u nga endla yini leswaku u tumbeta Bibele ni mikandziyiso ya wena?

¹¹ Yehovha u tshembise leswaku mikarhi hinkwayo  malandza yakwe ma ta kuma leswi ma swi lavaka leswaku ma tiyisa ripfumelo ra wona. (Esa. 65:13, 14; Luka 12:42-44) Hikwalaho tiyiseka leswaku nhlengeletano yakwe yi ta endla hinkwaswo leswi kotekaka leswaku u kuma leswi nga ta tiyisa ripfumelo ra wena. Kambe i yini leswi u faneleke u swi endla? Loko vugandzeri bya hina byi yirisiwile, lava ndhawu yo tumbeta Bibele ni mikandziyiso yin’wana ni yin’wana leyi u nga ta va u ri na yona. Tiyiseka leswaku swilo swo tano swa risima, leswi kandziyisiweke kumbe leswi nga eka switirhisiwa swa elektroniki a wu swi veki endhawini leyi valala va nga ta swi kuma hi ku olova. Un’wana ni un’wana wa hina u fanele a endla leswi nga ematimbeni ya yena leswaku a tiyisa ripfumelo rakwe.

12. Xana vakulu va yi hlela njhani minhlangano leswaku vakaneti va hina va nga swi lemuki leswaku hi khome minhlangano?

¹² Ku ta endleka yini hi minhlangano ya vhiki ni vhiki? Vakulu va ta hlela minhlangano hi ndlela leyi nga ta endla leswaku hi nga tikokeli mahlo ya vakaneti. Va nga ha hlela leswaku mi hlangana hi swintlawantlawana, va nga ha tlhela va tshamela ku cinca ndhawu ni nkarhi wa minhlangano. Hi nga sirhelela vamakwerhu loko hi papalata ku ba huwa loko hi ya ni loko hi huma eminhlanganweni. Hi nga tlhela hi ambala hi ndlela leyi nga kombisiki leswaku hi ya eminhlanganweni.

13. Hi nga dyondza yini eka vamakwerhu lava a va ri ekhale ka Soviet Union?

¹³ Ntirho wo chumayela wu nga endliwa hi tindlela to hambana, swi ta titshega hi swiyimo swa ndhawu ya kwalaho. Kambe leswi hi rhandzaka Yehovha naswona hi tsakelaka ku byela van’wana hi Mfumo wakwe hi ta lava tindlela to chumayela. (Luka 8:1; Mint. 4:29) Loko n’wamatimu, Emily B. Baran a vulavula hi ntirho wo chumayela wa Timbhoni ta Yehovha ta le khale ka Soviet Union, u ri: “Loko mfumo wu byele Timbhoni leswaku ti nga ha chumayeli, ti sungule ku bula ni vaakelani, vatirhikulobye ni vanghana. Loko va yisiwe etikampeni ta nxaniso hikwalaho ko chumayela, va sungule ku chumayela lava a va ri na vona kwale etikampeni.” Hambileswi ntirho wa vona a wu yirisiwile, vamakwerhu va le khale ka Soviet Union a va tshikanga ku chumayela. Kutani loko ntirho wo chumayela wu yirisiwile laha u tshamaka kona, tiyimisele ku va tekelela!

14. I yini leswi Pisalema 39:1, yi hi lemukisaka swona?

¹⁴ Vana ni vuxiyaxiya eka leswi u swi byelaka van’wana. Loko ntirho wa hina wu yirisiwile hi fanele hi tsundzuka leswaku ku ni “nkarhi wa ku miyela.” (Ekl. 3:7) A hi fanelanga hi paluxa mavito ya vamakwerhu, ndhawu leyi hi hlanganaka eka yona, ndlela leyi hi chumayelaka ha yona ni ndlela leyi hi kumaka mikandziyiso ha yona. A hi nge ti paluxi timhaka to tano eka maphorisa naswona a hi nge vulavuli ha tona eka vanghana kumbe maxaka lama tshamaka etikweni  leri hi nga eka rona hambi ku ri lama tshamaka ematikweni man’wana. Loko hi tsandzeka ku tikhoma emhakeni leyi, hi nga hoxa vamakwerhu ekhombyeni.—Hlaya Pisalema 39:1.

15. I yini leswi Sathana a nga ta ringeta ku hi endla swona kambe hi fanele hi endla yini?

¹⁵ Hi nga pfumeleli swiphiqo leswi nga nyawuriki swi hi endla hi avana. Sathana wa swi tiva leswaku yindlu leyi avaneke yi ta wa. (Mar. 3:24, 25) U ta tshamela ku ringeta ku hi endla hi avana. Wa swi tiva leswaku loko hi avanile hi ta sungula ku lwa hi xihina ematshan’weni yo lwa na yena.

16. Hi xihi xikombiso lexinene lexi makwerhu Gertrud Poetzinger a hi vekeleke xona?

¹⁶ Hambi ku ri Vakreste lava wupfeke va fanele va tivonela eka ntlhamu lowu. Hi xikombiso, anakanya hi vamakwerhu vambirhi va xisati lava totiweke, Gertrud Poetzinger na Elfriede Löhr. A va pfaleriwe swin’we ni vamakwerhu van’wana va xisati ekampeni ya Manazi. Gertrud u sungule ku va ni mavondzo loko Elfriede a nyikela mimbulavulo leyi khutazaka eka vamakwerhu lavan’wana vaxisati lava a va ri ekampeni. Hi ku famba ka nkarhi Gertrud u khomiwe hi tingana kutani a kombela Yehovha leswaku a n’wi pfuna a tshika mavondzo. U te: “Hi fanele hi tsaka ni van’wana loko va ri ni vuswikoti byo tlula bya hina kumbe va ri ni vutihlamuleri byo tlula bya hina.” U swi kotise ku yini ku tshika mavondzo? Gertrud u sungule ku ehleketa hi xinghana ni hi vumunhu bya Elfriede. Sweswo swi pfune Gertrud leswaku a nga ha vondzoki Elfriede, va tlhele va va vanghana. Hinkwavo va kote ku tiyisela ekampeni naswona va tirhele Yehovha hi ku tshembeka kukondza va heta ntirho wa vona wa laha misaveni. Loko hi tikarhatela ku lulamisa timholovo leti nga nyawuriki ni vamakwerhu, rhengu ra Sathana ro vanga ku avana ri ta ba ehansi!—Kol. 3:13, 14.

17. Hikwalaho ka yini mikarhi hinkwayo hi fanele hi landzela nkongomiso lowu humaka eka nhlengeletano ya Yehovha?

¹⁷ Landzela nkongomiso mikarhi hinkwayo. Loko hi landzela nkongomiso lowu humaka eka vamakwerhu lava nga ni vutihlamuleri, hi ta papalata swiphiqo. (1 Pet. 5:5) Hi xikombiso, etikweni leri ntirho wa hina wu yirisiweke, vamakwerhu lava nga ni vutihlamuleri a va vule leswaku vahuweleri a va fanelanga va fambisa mikandziyiso ensin’wini. Hambiswiritano, makwerhu un’wana wa phayona a nga yingisanga, a a ehleketa leswaku yena u tiva ku antswa hiloko a fambisa tibuku. Ku humelele yini? Loko yena ni lava a a famba na vona, va heta ku chumayela vanhu lava va nga hlangana na vona, maphorisa ma va konanisile. Swi tikomba onge maphorisa a ma va sale endzhaku, ma famba ma teketela tibuku leti va ti fambiseke. Hi dyondza yini emhakeni leyi? Hi fanele hi landzela nkongomiso hambiloko hi nga pfumelelani na  wona. Mikarhi hinkwayo Yehovha wa tsaka loko hi yingisa vamakwerhu lava a va vekeke leswaku va hi rhangela.—Hev. 13:7, 17.

18. Hikwalaho ka yini hi fanele hi papalata ku veka swinawanawana?

¹⁸ Papalata ku veka swinawanawana. Loko vakulu va veka swinawanawana va ta tikisela vamakwerhu. Loko makwerhu Juraj Kaminský a tsundzuka leswi endlekeke hi nkarhi lowu ntirho wa hina a wu yirisiwile ekhale ka Czechoslovakia u ri: “Endzhaku ka loko vakulu vo tala va khomiwile, van’wana lava nga sala va rhangela emavandlheni ni le migangeni va sungule ku vekela vahuweleri swinawanawana, va endla nxaxamelo wa leswi faneleke swi endliwa ni leswi nga fanelangiki swi endliwa.” Yehovha a nga hi nyikanga mpfumelelo wo vekela vamakwerhu milawu. Munhu loyi a vekelaka van’wana milawu a nga sirheleli vamakwavo kambe u ringeta ku va mulawuri wa ripfumelo ra vamakwavo.—2 Kor. 1:24.

19. Hi ku ya hi 2 Tikronika 32:7, 8, hikwalaho ka yini hi fanele hi va ni xivindzi hambi Sathana a bava a khalakhasa?

¹⁹ Nala wa hina lonkulu Sathana Diyavulosi a nge tshiki ku ringeta ku xanisa malandza ya Yehovha yo tshembeka. (1 Pet. 5:8; Nhlav. 2:10) Sathana ni valandzeri vakwe va ta ringeta ku yirisa vugandzeri bya hina. Hambiloko sweswo swi hi chavisa a hi nge tshiki ku gandzela Yehovha! (Det. 7:21) Yehovha u na hina naswona a nge tshiki ku hi seketela hambi loko ntirho wa hina wu yirisiwile.—Hlaya 2 Tikronika 32:7, 8.

20. U tiyimisele ku endla yini?

²⁰ Onge hi nga tiyimisela ku fana ni Vakreste vo sungula lava byeleke vafumi va le nkarhini wa vona va ku: “Loko swi lulamile emahlweni ka Xikwembu ku yingisa n’wina ematshan’weni ya Xikwembu, avanyisani hi n’wexe. Kambe loko ku ri hina, a hi nge tshiki ku vulavula hi swilo leswi hi swi voneke ni leswi hi swi tweke.”—Mint. 4:19, 20.