Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

XOOK 28

Maʼ u xuʼulul k-meyajtik Jéeoba kex ka chʼaʼpachtaʼakoʼon

Maʼ u xuʼulul k-meyajtik Jéeoba kex ka chʼaʼpachtaʼakoʼon

«Maʼ tu páajtal u jáawal k-tʼaan tiʼ le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-ilik yéetel tsʼoʼok k-uʼuyikoʼ» (BAX. 4:19, 20).

KʼAAY 122 Maʼ u péek a wóol, pʼáaten yiknal Jéeoba

TIʼ BAʼAX KUN TʼAAN *

1, 2. 1) ¿Baʼaxten maʼ unaj u beetik u jaʼakʼal k-óol wa ka prohibirtaʼak k-adorartik Jéeobaiʼ? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

 TU AÑOIL 2018, maas tiʼ 223 mil j-kʼaʼaytajoʼobeʼ maʼatech u chaʼabal u beetkoʼob jujunpʼéel baʼaloʼob utiaʼal u adorartikoʼob Jéeoba teʼ luʼumil tuʼux kajaʼanoʼoboʼ. Lelaʼ maʼ unaj u beetik u jaʼakʼal k-óoliʼ, tumen k-ojliliʼ yaan u yúuchleʼ, jeʼex t-ilaj teʼ xook máanikoʼ yaan u chʼaʼpachtaʼal le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ (2 Tim. 3:12). Jeʼel tuʼuxak kajaʼanoʼoneʼ jeʼel u jáan prohibirtaʼal k-adorartik Jéeoba tumen le autoridadoʼoboʼ.

2 Wa ku prohibirtaʼal k-kʼaʼaytaj tumen le gobiernooʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel k-tuklikeʼ: «¿U kʼáat wa u yaʼal tsʼoʼok u xuʼulul k-kʼaʼamal tumen Dios? ¿Yaan wa u xuʼulul k-adorartik Jéeoba? ¿Unaj wa in bin kajtal tuláakʼ luʼumil tuʼux maʼ prohibirtaʼan u adorartaʼal Diosiʼ?». Le xookaʼ yaan u núukik le kʼáatchiʼobaʼ. Tsʼoʼoleʼ yaan k-ilik bix jeʼel u seguer k-meyajtik Jéeoba kex yaan baʼaxoʼob maʼ tu chaʼabal k-beetkeʼ yéetel baʼaxoʼob maʼ unaj k-beetkiʼ.

¿U KʼÁAT WA U YAʼAL TSʼOʼOK U XUʼULUL K-KʼAʼAMAL TUMEN DIOS?

3. Jeʼex u yaʼalik Kaʼapʼéel tiʼ Corintoiloʼob 11:23 tak 27, ¿baʼax tu aktáantaj apóstol Pablo, yéetel baʼax ku kaʼansiktoʼon?

3 Wa ku yaʼalaʼaltoʼon ka k-xul jujunpʼéel baʼaloʼob suukaʼan k-beetik utiaʼal k-adorartik Jéeobaeʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel k-tuklikeʼ tsʼoʼok u xuʼulul k-kʼaʼamal tumen Dios. Baʼaleʼ leloʼ maʼ jaajiʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ baʼax úuch tiʼ apóstol Pablo. K-ojel letiʼeʼ ku kʼaʼamal tumen Jéeoba. Tsʼaʼab u páajtalil u tsʼíibtik 14 cartaʼob tiʼ le Kiliʼich Tsʼíiboʼob ich Griegooʼ yéetel túuxtaʼab u kʼaʼayt le maʼalob péektsil tiʼ le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ. Kex beyoʼ jach chʼaʼpachtaʼabi (xok 2 Corintoiloʼob 11:23-27). Le baʼax úuchtiʼoʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ Jéeobaeʼ ku chaʼik u chʼaʼpachtaʼal le máaxoʼob meyajtikoʼ.

4. ¿Baʼaxten k-pʼektaʼal tumen le yóokʼol kaabaʼ?

4 Jesuseʼ tu yaʼalaj baʼaxten unaj k-páaʼtik ka chʼaʼpachtaʼakoʼon. Tu yaʼaleʼ yaan k-pʼektaʼal, tumen maʼatech k-oksikba tiʼ le baʼaloʼob ku beetaʼal teʼ yóokʼol kaabaʼ (Juan 15:18, 19). Le chʼaʼpachtajiloʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa tsʼoʼok u xuʼulul k-kʼaʼamal tumen Jéeobaiʼ. Baʼaxeʼ ku yeʼesik táan k-beetik baʼax maʼalob.

¿YAAN WA U XUʼULUL K-ADORARTIK JÉEOBA YOʼOLAL LE CHʼAʼPACHTAJILOʼ?

5. ¿Jeʼel wa u páajtal u xuʼulsaʼal u adorartaʼal Jéeoba tumen chéen wíinikeʼ? Tʼaanen tiʼ junpʼéel baʼax uchaʼan.

5 Chéen wíinikeʼ maʼ tu páajtal u beetik u xuʼulul u adorartaʼal le Dios yaan tuláakal páajtalil tiʼoʼ. Yaʼab máaxoʼob pʼekmil Jéeobaeʼ tsʼoʼok u yóotik u beetoʼob, baʼaleʼ maʼ béeychajoʼobiʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax úuch tu kʼiiniloʼob le Kaʼapʼéel Nojoch Baʼateltáambaloʼ. U gobiernoiloʼob jejeláas luʼumiloʼobeʼ tu sen chʼaʼpachtoʼob u kaajal Dios. Le naziʼob yanoʼob Alemaniaoʼ tu luʼsoʼob u derechoil u beetaʼal jejeláas baʼaloʼob utiaʼal u adorartaʼal Jéeoba, lelaʼ bey xan beetaʼabik tu luʼumil Australia, Canadá yéetel tiʼ uláakʼ luʼumiloʼob. Kex beyoʼ yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ úuch junpʼéel jatsʼuts baʼal. Tu añoil 1939, le ka káaj le baʼateltáambaloʼ, chéen 72,475 j-kʼaʼaytajoʼob yaan tiʼ tuláakal yóokʼol kaab. Baʼaleʼ tu añoil 1945, le ka tsʼoʼok le baʼateltáambaloʼ, yaan 156,299 u túulal, kaʼatéen tiʼ le yaan kaʼachoʼ.

6. ¿Baʼax utsiloʼob jeʼel u taasik le chʼaʼpachtajiloʼ? Aʼal junpʼéel baʼax uchaʼan.

6 Le chʼaʼpachtajiloʼ maʼatech u sajakkúuntkoʼon, baʼaxeʼ ku yáantkoʼon utiaʼal k-maas tsʼáaik k-óol k-meyajt Jéeoba. Koʼoneʼex ilik baʼax tu beetaj juntúul sukuʼun yéetel u yatan yaan juntúul u chan hijoʼob, letiʼobeʼ kajaʼanoʼob tiʼ junpʼéel luʼumil tuʼux prohibirtaʼab le kʼaʼaytajoʼ. Letiʼobeʼ maʼ sajakchajoʼobiʼ, baʼaxeʼ káaj u beetik u precursor regulariloʼob. Le kiikoʼ tu pʼataj junpʼéel meyaj jach maʼalob u boʼolil utiaʼal u páajtal u beetik u precursorail. Le sukuʼunoʼ tu yaʼaleʼ, le chʼaʼpachtajiloʼ tu beetaj u taaktal u yojéeltaʼal tumen yaʼab máakoʼob baʼax ku beetik le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ. Le oʼolal maʼ talam u káajal u xook yéetel le máakoʼoboʼ. Le chʼaʼpachtajiloʼ tu taasaj uláakʼ utsiloʼob. Juntúul anciano kajaʼan teʼ luʼumil jeʼeloʼ tu yaʼaleʼ yaʼab tiʼ le máaxoʼob u xulmaj u meyajtikoʼob Jéeobaoʼ káaj u binoʼob tu kaʼatéen teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ yéetel u jóokʼloʼob kʼaʼaytaj.

7. 1) ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon Levítico 26:36 yéetel 37? 2) ¿Baʼax ken a beet wa maʼ tu chaʼabal a meyajtik Jéeoba?

7 Le kéen prohibirtaʼak k-kʼaʼaytaj tumen le máaxoʼob pʼekmiloʼonoʼ u kʼáat u sajakkúuntoʼonoʼob utiaʼal ka xuʼuluk k-meyajtik Jéeoba. Maʼ xaaneʼ ku yaʼalikoʼob baʼaloʼob maʼ jaajtak t-contraiʼ, ku túuxtikoʼob policíaʼob utiaʼal u xakʼaltoʼob k-otoch, ku biskoʼonoʼob tu táan le tribunaloʼoboʼ wa ku beetkoʼob k-kʼaʼalal cárcel. Ku taaktal u sajakkúuntkoʼonoʼob kéen k-il u kʼaʼalal cárcel wa jaytúul sukuʼunoʼob. Wa k-chaʼik u sajakkúuntkoʼonoʼobeʼ, yaan k-xulik k-meyajtik Jéeoba kex maʼ prohibirtaʼakiʼ. Baʼaleʼ maʼ unaj k-beetik jeʼex le máaxoʼob sajakchajoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ (xok Levítico 26:36, 37). Maʼ k-chaʼik k-sajakkúuntaʼal utiaʼal ka beetaʼak u xuʼulul k-tsʼáaik k-óol k-meyajt Jéeoba mix ka beetaʼak k-náachtal tiʼ letiʼ. Toʼoneʼ k-kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba, le oʼolal maʼatech k-sajaktal (Isa. 28:16). K-kʼáatiktiʼ ka u nuʼuktoʼon. K-ojel yéetel u yáantajeʼ, mix le gobiernoʼob jach yaan u páajtaliloʼob kun beetik u xuʼulul u chúukpajal k-óol k-meyajtoʼ (Heb. 13:6).

¿UNAJ WA K-BIN KAJTAL TULÁAKʼ LUʼUMIL?

8, 9. 1) ¿Baʼax unaj u chʼaʼtuklik u beetik cada juntúul máax meyajtik Dios bey xan juntúul íichamtsil? 2) ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-chʼaʼtuklik baʼax ken k-beeteʼ?

8 Wa ka káajak k-chʼaʼpachtaʼaleʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel k-tuklikeʼ maas maʼalob ka xiʼikoʼon kajtal yaanal luʼumil utiaʼal u páajtal k-meyajtik Jéeoba. Lelaʼ cada juntúul unaj u chʼaʼtuklik. Yaan sukuʼunoʼobeʼ jach jeʼel u yáantaʼaloʼob wa ka u xakʼaltoʼob le baʼax tu beetaj le disipuloʼob teʼ yáax siglo le ka chʼaʼpachtaʼaboʼoboʼ. Ka tsʼoʼok u kíimsaʼal Estebaneʼ, le disipuloʼob yanoʼob Jerusalenoʼ binoʼob kajtal jejeláas tuʼuxoʼob tiʼ u luʼumil Judea yéetel Samaria, yanoʼob xaneʼ binoʼob tu luʼumil Fenicia, Chipre yéetel Antioquía (Mat. 10:23; Bax. 8:1; 11:19). Baʼaleʼ maʼ xaaneʼ yaan uláakʼ sukuʼunoʼobeʼ ku chʼaʼtuklik u beetkoʼob jeʼex apóstol Pabloeʼ, letiʼeʼ pʼáat teʼ tuʼux táan le chʼaʼpachtajiloʼ. Pʼáat utiaʼal u kʼaʼaytik le maʼalob péektsiloʼ yéetel utiaʼal u líiʼsik u yóol le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ tuʼux táan le chʼaʼpachtajiloʼ (Bax. 14:19-23).

9 ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax tu beetaj le yáax cristianoʼoboʼ? K-kanikeʼ cada íichamtsil kun chʼaʼtuklik baʼax ken u beet yéetel le máaxoʼob yanoʼob ichil u yotochoʼ. Baʼaleʼ táanileʼ unaj u orar tiʼ Jéeoba yéetel u yilik wa jeʼel u páajtal u bin táanxel luʼumil yéetel u familiaeʼ, baʼax utsil wa baʼax talamil jeʼel u taasiktiʼob wa ka xiʼikoʼobeʼ. Tiʼ lelaʼ cada juntúul máax meyajtik Dios kun «bisik u kuuch» (Gal. 6:5). Maʼ unaj k-aʼalik wa maʼ maʼalob baʼax ku chʼaʼtuklik u maasiliʼ.

BIX JEʼEL K-MEYAJTIK JÉEOBA LE TÁAN LE CHʼAʼPACHTAJILOʼ

10. ¿Baʼax nuʼuktajil ken u tsʼáatoʼon u najil Betel yéetel le ancianoʼoboʼ?

10 ¿Bix jeʼel u seguer k-meyajtik Jéeoba le táan le chʼaʼpachtajiloʼ? U najil Beteleʼ yaan u yaʼalik tiʼ le ancianoʼob bix kun seguer u kʼaʼamal le kaʼansaj ku tsʼáaik le palitsiloʼ, bix kun antal muchʼtáambaloʼob yéetel bix kun úuchul kʼaʼaytaj. ¿Kux túun wa u najil Betel maʼ tu páajtal u tʼaan yéetel le ancianoʼoboʼ? Wa ku yúuchul beyoʼ, le ancianoʼoboʼ yaan u nuʼuktikoʼonoʼob yéetel le Bibliaoʼ bey xan yéetel le baʼax ku yaʼalik le publicacionoʼob utiaʼal maʼ u xuʼulul k-meyajtik Diosoʼ (Mat. 28:19, 20; Bax. 5:29; Heb. 10:24, 25).

11. ¿Baʼaxten k-ojel maʼ kun xuʼulul u yantaltoʼon le kaʼansaj ku keʼetel yéetel janaloʼ, yéetel baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-kanáantik?

11 Jéeobaeʼ ku yaʼalik tiʼ le máaxoʼob meyajtikoʼ maʼ kun xuʼulul u tsʼáaiktiʼob le kaʼansaj ku keʼetel yéetel janaloʼ (Isa. 65:13, 14; Luc. 12:42-44). Le oʼolal jach k-ojel u kaajaleʼ yaan u beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal u tsʼáaiktoʼon le baʼaxoʼob kʼaʼabéet utiaʼal u chúukpajal k-óoloʼ. Baʼaleʼ yaan baʼax xan unaj k-beetik. Wa ku prohibirtaʼal k-meyajtik Jéeobaeʼ unaj k-kaxtik junpʼéel tuʼux jeʼel u páajtal k-taʼakik le Biblia yéetel le publicacionoʼob yaantoʼonoʼ. Unaj k-ilik maʼ k-pʼatik junpʼéel tuʼux séeb jeʼel u yilaʼaleʼ, le yaantoʼon t-tablet wa t-celularoʼ bey xan le imprimirtaʼanoʼ. Tuláakloʼon unaj k-ilik k-muʼukʼaʼankúuntik k-fe.

Yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ jeʼel u páajtal k-muchʼikba yéetel x-maʼ saajkilileʼ. (Ilawil le xóotʼol 12). *

12. ¿Bix kun beetbil le muchʼtáambaloʼob utiaʼal maʼ u tsʼaʼabal cuenta tumen le máaxoʼob pʼekmiloʼonoʼ?

12 ¿Bix túun kun antal le muchʼtáambaloʼob cada semanaoʼ? Le ancianoʼoboʼ yaan u yilik u beetkoʼob junpʼéel bix maʼ u tsʼaʼabal cuenta tumen le máaxoʼob pʼekmiloʼonoʼ. Maʼ xaaneʼ yaan u yaʼalikoʼobtoʼon ka k-muchʼba chéen wa jaytúuloʼon yéetel maʼ xaaneʼ yaan u kʼaʼabéettal u kʼeʼexel mantatsʼ u kʼiinil yéetel u yorail u beetaʼal. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-paklan k-kanáantikba kéen xiʼikoʼoniʼ? Maʼ unaj k-tʼaan kʼaʼam kéen kʼuchkoʼoniʼ bey xan kéen xiʼikoʼon, tsʼoʼoleʼ maʼ xaaneʼ yaan k-kanáantik baʼax nookʼil ken k-tsʼáa utiaʼal maʼ u yilaʼal wa táan k-bin muchʼtáambal.

Maʼ kun xuʼulul k-kʼaʼaytaj kex ka prohibirtaʼaktoʼon. (Ilawil le xóotʼol 13). *

13. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax tu beetaj le sukuʼunoʼob yanoʼob kaʼach teʼ úuchben Unión Soviéticaoʼ?

13 ¿Bix túun ken k-kʼaʼaytaj? Maʼ junpʼéeliliʼ bix kun úuchul kʼaʼaytajiʼ. Yoʼolal k-yaabilaj tiʼ Jéeoba yéetel tumen jach jatsʼuts k-ilik k-tʼaan tiʼ le Reinooʼ, yaan k-kaxtik bix jeʼel k-kʼaʼaytajeʼ (Luc. 8:1; Bax. 4:29). Emily Baran, juntúul máax ku xakʼaltik le baʼaxoʼob uchaʼan tiʼ le máaxoʼob meyajt Jéeoba teʼ úuchben Unión Soviéticaoʼ, tu yaʼalaj: «Ka aʼalaʼab tumen le gobiernoʼob maʼ tu páajtal u kʼaʼaytajoʼoboʼ, letiʼobeʼ joʼopʼ u kʼaʼaytajoʼob tiʼ u vecinoʼob, tiʼ u yéet meyajoʼob bey xan tiʼ le máaxoʼob yéetel ku biskubaʼoboʼ. Yoʼolal lelaʼ bisaʼaboʼob kʼalbil utiaʼal u beetaʼal u sen meyajoʼob, teʼeloʼ kʼaʼaytajnajoʼob tiʼ le máaxoʼob kʼalaʼanoʼob xanoʼ». Le sukuʼunoʼob kajaʼanoʼob kaʼach teʼ úuchben Unión Soviéticaoʼ maʼ xuʼul u kʼaʼaytajoʼob kex aʼalaʼabtiʼob maʼ u beetkoʼobiʼ. Toʼoneʼ bey xan unaj k-beetik wa ka prohibirtaʼak k-kʼaʼaytaj teʼ tuʼux kajaʼanoʼonoʼ.

BAʼAXOʼOB MAʼ UNAJ K-BEETKIʼ

Unaj u kʼaʼajaltoʼon baʼax súutukil maʼ unaj k-aʼalik mix baʼaliʼ. (Ilawil le xóotʼol 14). *

14. ¿Baʼax maʼ unaj k-beetik jeʼex u yaʼalik le Salmo 39:1?

14 Unaj k-kanáantik baʼaxoʼob k-aʼalik tiʼ u maasil. Le táan le chʼaʼpachtajiloʼ unaj k-kanik k-il máakalmáak «junsúutuk[il] utiaʼal mak chiʼ» (Ecl. 3:7). Unaj k-kanáantik maʼ k-aʼalik u kʼaabaʼ le sukuʼunoʼoboʼ, tuʼuxoʼob k-muchʼikba, bix k-kʼaʼaytaj yéetel bix u kʼujsaʼaltoʼon le publicacionoʼoboʼ. Maʼ unaj k-aʼalik tiʼ le autoridadoʼoboʼ, tiʼ k-amigoʼob wa k-láakʼtsiloʼob kajaʼanoʼob teʼ luʼumil tuʼux yanoʼonoʼ wa tiʼ uláakʼ luʼumiloʼob. Wa k-tsikbaltiktiʼobeʼ jeʼel k-oksik ich talamil k-sukuʼunoʼobeʼ (xok Salmo 39:1).

15. ¿Baʼax kun taaktal u beetik Satanás, yéetel bix jeʼel k-kanáantikba tiʼeʼ?

15 Maʼ unaj k-pʼektikba chéen yoʼolal baʼaloʼob mejentakiʼ. Satanaseʼ u yojel wa yaʼab u yúuchul baʼateʼel ichil junpʼéel najeʼ yaan u bin kʼaasil tiʼ le máaxoʼob yanoʼob ichiloʼ (Mar. 3:24, 25). Le oʼolal mantatsʼ táan u yilik u beetik k-pʼektikba. Beyoʼ yaan k-baʼateʼel t-baatsil, maʼ tu contra letiʼiʼ.

16. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼax tu beetaj le kiik Gertrud Poetzingeroʼ?

16 Tak le sukuʼunoʼob úuch joʼopʼok u meyajtikoʼob Jéeobaoʼ unaj u kanáantkoʼob maʼ u beetkoʼob beyoʼ. Koʼoneʼex ilik baʼax úuch tiʼ Gertrud Poetzinger yéetel Elfriede Löhr. Le kaʼatúul kiikoʼobaʼ yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼan, letiʼobeʼ kʼaʼaloʼob yéetel uláakʼ kiikoʼob tiʼ junpʼéel campo de concentración nazi. Gertrudeʼ joʼopʼ u pʼektik Elfriede, tumen jach jatsʼuts bix u máansik tsoltʼaanoʼob tiʼ u maasil kiikoʼob kʼalaʼanoʼoboʼ. Ka máan kʼiineʼ tu tsʼáaj cuentaeʼ ka tu kʼáataj tiʼ Jéeoba ka áantaʼak u kʼex u tuukul. Letiʼeʼ tu tsʼíibtaj: «Mantatsʼ unaj u kʼaʼajaltoʼoneʼ yaan máax maas u yojel u beet junpʼéel wa baʼax wa tsʼaʼan u beet uláakʼ wa baʼax meyajil». ¿Baʼax áant utiaʼal u kʼexik u tuukul? Joʼopʼ u maas beetik u cuentail le jatsʼuts modos ku yeʼesik le kiik Elfriedeoʼ. Bey túunoʼ joʼopʼ u kaʼa biskuba tu yéetel. Tu kaʼatúulaloʼobeʼ chaʼab u jóokʼloʼob teʼ campo de concentracionoʼ yéetel chúukpaj u yóol u meyajtoʼob Jéeoba tak ka tsʼoʼok u kuxtaloʼob way Luʼumeʼ. Wa k-ilik utskíintik le talamiloʼob ku yantaltoʼon yéetel le sukuʼunoʼoboʼ maʼ ken k-pʼektoʼob jeʼex u kʼáat Satanás ka k-beetoʼ (Col. 3:13, 14).

17. ¿Baʼaxten unaj k-beetik le baʼaxoʼob ku yaʼalaʼaltoʼonoʼ?

17 Unaj k-beetik baʼaxoʼob ku yaʼalaʼaltoʼon. Wa k-beetik le baʼaxoʼob ku yaʼalaʼaltoʼon tumen le sukuʼunoʼob nuʼuktikoʼonoʼ jach yaan u bintoʼon utsil (1 Ped. 5:5). Koʼoneʼex ilik junpʼéel baʼax eʼesik. Tiʼ junpʼéel luʼumileʼ aʼalaʼab tiʼ le sukuʼunoʼob maʼ u pʼatkoʼob publicacionoʼob kéen kʼaʼaytajnakoʼob kex maʼ le jokʼaʼan u beetoʼoboʼ. Baʼaleʼ juntúul precursoreʼ maʼ xuʼul u meyaj le publicacionoʼob tiʼoʼ. ¿Baʼax túun úuchi? Junpʼéel kʼiin ka tsʼoʼok u kʼaʼaytaj kex maʼ le jokʼaʼan u beeteʼ, tʼaʼan yéetel uláakʼ sukuʼunoʼob tumen le policíaoʼ. Letiʼobeʼ tsʼoʼok u yilkoʼob baʼax ku beetik le sukuʼunoʼoboʼ yéetel tsʼoʼok u láaj molkoʼob le publicacionoʼob tu tʼoxoʼoboʼ. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon leloʼ? Ku kaʼansiktoʼoneʼ unaj k-beetik le baʼax ku yaʼaliktoʼon le sukuʼunoʼoboʼ, kex ka k-tukult yaan uláakʼ bix maas maʼalob jeʼel u beetaʼal wa baʼaxeʼ. Jéeobaeʼ yaan u beetik u bintoʼon utsil wa mantatsʼ k-beetik le baʼax ku yaʼalik le sukuʼunoʼob tsʼaʼan u nuʼuktoʼonoʼoboʼ (Heb. 13:7, 17).

18. ¿Baʼaxten maʼ unaj u yaʼalik máak chéen baʼax ku tuklik maʼalob ka beetaʼak tumen u maasiliʼ?

18 Maʼ unaj k-aʼalik ka beetaʼak chéen baʼax k-tuklik maʼalobiʼ. Wa ka beetaʼak bey tumen le ancianoʼoboʼ yaan u beetkoʼob u maas talamtal u chúukpajal u yóol le sukuʼunoʼoboʼ. Juntúul sukuʼun ku kʼaabaʼtik Juraj Kaminskýeʼ, ku yaʼalik baʼax úuch le ka prohibirtaʼab le kʼaʼaytaj teʼ úuchben Checoslovaquiaoʼ: «Ka kʼaʼal le sukuʼunoʼob ku nuʼuktajoʼob bey xan u maasil ancianoʼoboʼ, le sukuʼunoʼob maʼ kʼaʼaloʼoboʼ tu tsʼíibtoʼob baʼax unaj u beetik u maasil sukuʼunoʼoboʼ yéetel baʼax maʼ unaj u beetkoʼobiʼ». Jéeobaeʼ maʼ u tsʼaamajtoʼon u páajtalil k-chʼaʼtuklik baʼax ken u beet u maasiliʼ. Le máaxoʼob beetik beyoʼ maʼatech u kanáantkoʼob le sukuʼunoʼoboʼ, baʼaxeʼ ku tsʼáaikoʼob naʼatbileʼ u yuumiloʼob u fe u maasil (2 Cor. 1:24).

MAʼ U XUʼULUL K-MEYAJTIK JÉEOBA

19. Jeʼex u yaʼalik Kaʼapʼéel tiʼ Crónicas 32:7 yéetel 8, ¿baʼaxten jach unaj k-kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba kex ka chʼaʼpachtaʼakoʼon tumen Satanás?

19 Satanás, le k-maas nojoch enemigooʼ, maʼ kun xuʼulul u chʼaʼpachtik le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ (1 Ped. 5:8; Apo. 2:10). Letiʼ yéetel le máaxoʼob yanoʼob tu tséeloʼ yaan u yilik u prohibirtikoʼob le meyaj k-beetkoʼ. Baʼaleʼ maʼ unaj k-chaʼik u sajakkúuntkoʼonoʼob utiaʼal ka xuʼuluk k-meyajtik Jéeobaiʼ (Deu. 7:21). Jéeobaeʼ maʼ ken u pʼatoʼon yéetel maʼ kun xuʼulul u yáantkoʼon tak wa ka prohibirtaʼak k-meyajtik (xok 2 Crónicas 32:7, 8).

20. ¿Baʼax tsʼoʼok a chʼaʼtuklik a beetik?

20 Kʼaʼabéet k-beetik jeʼex tu beetil le sukuʼunoʼob teʼ yáax siglooʼ, letiʼobeʼ tu yaʼaloʼob tiʼ le gobernanteʼoboʼ: «Wa maʼalob tu táan Dios ka k-uʼuy a tʼaaneʼex maʼ ka k-uʼuy u tʼaan Dioseʼ, teʼex a wojleʼex. Baʼaleʼ toʼoneʼ maʼ tu páajtal u jáawal k-tʼaan tiʼ le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-ilik yéetel tsʼoʼok k-uʼuyikoʼ» (Bax. 4:19, 20).

KʼAAY 73 Áantoʼon utiaʼal maʼ k-sajaktal

^ xóot’ol 5 ¿Baʼax kéen k-beet wa ka prohibirtaʼak k-kʼaʼaytaj tumen le gobiernooʼ? Teʼ xookaʼ yaan k-ilik baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul k-meyajtik Jéeoba Dios.

^ xóot’ol 59 FOTO: Le fotoʼobaʼ ku chíikbesik le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ tuʼuxoʼob prohibirtaʼan jujunpʼéel tiʼ le meyajoʼob k-beetkoʼ. Junjaats sukuʼunoʼobeʼ muchʼukbaloʼob tu yotoch juntúul sukuʼun.

^ xóot’ol 61 FOTO: Juntúul kiikeʼ (le yaan tx-tsʼíikoʼ) ku kaxtik bix jeʼel u kʼaʼaytaj tiʼ juntúul koʼolel le táan u tsikbal tu yéeteloʼ.

^ xóot’ol 63 FOTO: Juntúul sukuʼun táan u kʼáataʼal u chiʼ tumen le policíaoʼ maʼ tu yaʼalik mix baʼal yoʼolal le múuchʼuliloʼ.