1-3. ¿Achkë rma jojun qachʼalal ri kiyaʼon kikʼaslemal pa rusamaj Jehová kʼo chë nkiyaʼ qa kisamaj?

ROBERT chqä ya Mary 21 junaʼ xeʼok misioneros, ye kʼa kʼo chë xkiyaʼ qa ri samaj riʼ rma ri kiteʼ kitataʼ xeyawäj. Ryeʼ nkiʼij: «Nqä wä chqawäch yeqachajij. Ye kʼa kan xtiʼon qan taq xqayaʼ qa ri tinamït akuchï xqjeʼ wä, rma kan janina wä xqä chqawäch xqjeʼ chriʼ».

² William chqä ya Terrie, jun chik kʼlaj qachʼalal, nkiʼij: «Taq xqatamaj chë ma xtqtzolin ta chik pa tinamït akuchï xqatzjoj wä le Biblia xa rma chaq nqyawäj chik, janina xq-oqʼ. Kan nqajoʼ wä nqayaʼ ruqʼij Jehová pa jun chik tinamït, ye kʼa ma xtbʼanatäj ta chik».

³ Alexéi nuʼij: «Qataman wä chë ri winäq ri itzel nkinaʼ chqë nkajoʼ wä nkitzʼapij ri sucursal akuchï yïn kʼo wä. Tapeʼ ke riʼ, kan xtiʼon qan taq xekowin xkiʼän riʼ, y rma riʼ, kʼo chë xqayaʼ qa Betel».

4. ¿Achkë kʼutunïk xkeqaqʼalajsaj chpan re tjonïk reʼ?

⁴ Kan ye kʼïy qachʼalal ri kiyaʼon kikʼaslemal pa rusamaj Jehová, yajün pa mil betelitas, kʼo chë kiyaʼon qa kisamaj ri yaʼon wä chkë pa rutinamit Jehová. * Rkʼë jbʼaʼ ri qachʼalal riʼ kan kʼayewal rubʼanon chkiwäch kiyaʼon qa jun samaj ri kan qajnäq wä chkiwäch.  Rma riʼ, ¿achkë xketoʼö ri qachʼalal riʼ? ¿Achkë rubʼanik xkeqatoʼ röj? Ri kiqʼalajsaxik ri kʼutunïk riʼ xtqrtoʼ chqä röj taq kʼo xkejalatäj pa qakʼaslemal.

5. Taq njal qasamaj pa rutinamit Jehová, ¿achkë rkʼë jbʼaʼ xtbʼanatäj qkʼë?

⁵ Yoj kʼo pa Betel o qayaʼon qan chrij rutzjoxik le Biblia, kʼïy mul kan nkʼän riʼ qawäch chkij ri winäq chqä chrij ri tinamït akuchï yoj kʼo wä. Rma riʼ, janina nqbʼison taq, xa bʼa achkë na rma, kʼo chë nqbʼä jukʼan chik. Yeqabʼisoj ri qachiʼil xeqayaʼ qa chqä nqakʼutuj qa chqawäch we ütz kiwäch o manä, más taq kʼo chë nqbʼä äl xa rma ma nyaʼöx ta chik qʼij rchë ntzjöx le Biblia chpan ri tinamït riʼ (Mat. 10:23; 2 Cor. 11:28, 29). Chqä kʼo mul kʼayewal nuʼän rma jun wä chik rubʼanik kʼaslemal xtqakʼwaj tapeʼ xa pa qatinamit xqtzolin wä. Robert y ya Mary nkiʼij: «Xqamestaj ri rubʼanik kʼaslemal kikʼwan ri qawinaq chqä kan jun wä chik xqanaʼ xqatzjoj le Biblia pa qachʼaʼäl. Xqanaʼ chë ma nkʼän ta chik riʼ qawäch chriʼ». Chqä rkʼë jbʼaʼ nkʼis qarajil o nqanaʼ chë ma xtqrqʼiʼ ta apü. Riʼ xtuʼän chë rkʼë jbʼaʼ xtqaxiʼij qiʼ o xtmayamoʼ qakʼuʼx. ¿Achkë xtqtoʼö chkiwäch ri kʼayewal riʼ?

6. ¿Achkë kʼo chë nqaʼän rchë nqjeʼ chnaqaj Jehová?

⁶ Qjeʼ chnaqaj Jehová (Sant. 4:8). ¿Achkë rubʼanik nqaʼän riʼ? Taq nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chrij, rma ryä nukʼoxaj ri qachʼonïk (Sal. 65:2). Salmo 62:8 nuʼij chë tqaʼij che rä Jehová ronojel ri kʼo pa qan. Ryä nkowin nuʼän más chwäch ri nqakʼutuj che rä o nqachʼöbʼ röj (Efes. 3:20). Ryä ma xa xuʼ ta nuʼän ri nqakʼutuj che rä pa qachʼonïk. Rchë nusöl ri kʼayewal qlon, nkowin nuʼän xa bʼa achkë ri majun bʼëy qayoʼen ta röj rchë nbʼanatäj.

7. a) ¿Achkë xtqtoʼö rchë ronojel mul xtqjeʼ chnaqaj Jehová? b) Achiʼel nuʼij Hebreos 6:10 kʼa 12, ¿achkë utzil xtqïl we rkʼë ronojel qan xtqayaʼ ruqʼij Jehová?

⁷ Jun chik ri xtqtoʼö rchë nqjeʼ chnaqaj Jehová ya riʼ nqaskʼij ruwäch le Biblia ronojel qʼij chqä nqchʼobʼon chrij ri xqaskʼij. Jun qachʼalal ri xok misionero nuʼij: «Janina rejqalen chë ma nqayaʼ ta qa ruyaʼik ruqʼij Jehová pa qachoch chqä nqatjoj qiʼ chkij ri qamoloj, achiʼel xqaʼän chpan ri jun qa qasamaj». Chqä tqatjaʼ qaqʼij rchë nqatzjoj le Biblia kikʼë ri qachʼalal ri ye kʼo pa congregación ri akuchï xqapon wä. Jehová ma yerumestaj ta ri winäq ri rkʼë ronojel kan nkiyaʼ wä ruqʼij, tapeʼ ma yekowin ta chik nkiʼän achiʼel wä xkiʼän ojer qa (taskʼij ruwäch Hebreos 6:10-12).

8. ¿Achkë rubʼanik nqrtoʼ 1 Juan 2:15 kʼa 17 rchë nqakʼwaj jun kʼaslemal ri ma kan ta achkë rubʼanik?

 ⁸ Tqakʼwaj jun kʼaslemal ri ma kan ta achkë rubʼanik. Ma tqayaʼ ta qʼij chë ri ye kʼo chwäch le Ruwachʼulew nkiʼän chqë chë ma nqayaʼ ta chik rejqalen ri qasamaj rkʼë Dios (Mat. 13:22). Ma tqayaʼ ta qaxkïn chkë ri qachiʼil, ri qachʼalal o nkʼaj chik winäq ri nkiʼij chqë chë rchë ütz nqjeʼ pa qakʼaslemal nkʼatzin nqachʼäk más päq (taskʼij ruwäch 1 Juan 2:15-17 *). Tqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chë Jehová kan pa ruqʼijul xtyaʼ pä jontir ri nkʼatzin chqë. Ryä xtqrtoʼ rchë xtkowïr ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx chqä rchë ma kan ta xtqachʼujirsaj qiʼ (Heb. 4:16; 13:5, 6).

9. Achiʼel nuʼij Proverbios 22:3 chqä 7, ¿achkë rma ma ütz ta chaq nqanïm qiʼ pa kʼas, chqä achkë xtqtoʼö rchë xtqachaʼ ri más ütz?

⁹ Ma tqanïm ta qiʼ pa kʼas we ma nkʼatzin ta (taskʼij ruwäch Proverbios 22:3, 7 *). Rchë nqaqäj qachoch jukʼan chik, rkʼë jbʼaʼ nkʼatzin kʼïy päq, y ma xtqanaʼ ta xtqanïm qiʼ pa kʼas. Rma riʼ, ma tqalöqʼ ta pa kʼas xa bʼa achkë jun ri ma nkʼatzin ta chqë. Taq yoj kʼo chwäch jun kʼayewal ri nuʼän chë nqachʼujirsaj qiʼ, achiʼel taq yawaʼ jun qachʼalal pa qachoch, rkʼë jbʼaʼ kʼayewal nuʼän chqawäch nqachaʼ jaruʼ päq xtqaqäj. Taq nbʼanatäj riʼ, ütz ma nqamestaj ta chë ri chʼonïk rkʼë Jehová xtqrtoʼ rchë xtqachaʼ ri más ütz. Ryä xtyaʼ ri uxlanen ri kʼo rkʼë rchë xtchajij ri qan chqä ri qachʼobʼonïk, y xtqrtoʼ rchë eqal xtqachʼöbʼ achkë xtqaʼän (Filip. 4:6, 7; 1 Ped. 5:7).

10. ¿Achkë xtqtoʼö rchë xkeqakanuj nkʼaj chik qachiʼil?

¹⁰ Keqakanuj utziläj taq qachiʼil. Tqatzjoj ri nqanaʼ chqä ri najin nqaqʼaxaj chkë ri qachiʼil, más chkë ri kiqʼaxan ri najin nqaqʼaxaj röj. Riʼ xtuʼän chë más ütz xtqanaʼ (Ecl. 4:9, 10). Tapeʼ ri qachʼalal ri ye kʼo chpan ri congregación akuchï xq-el wä pä kʼa ye qachiʼil na, nkʼatzin yeqakanuj nkʼaj chik qachiʼil. Rchë riʼ, nkʼatzin nq-ok kichiʼil ri nkʼaj chik. Rma riʼ, tqatzjoj chkë ri utzil ruyaʼon pä Jehová pa qawiʼ, rchë ke riʼ xtkitzʼët chë kan kiʼ qakʼuʼx rma najin nqayaʼ ruqʼij. Tapeʼ ye kʼo qachʼalal ma nqʼax ta chkiwäch achkë rma kan kiʼ qakʼuʼx nqayaʼ qakʼaslemal chubʼanik rusamaj Jehová, rkʼë jbʼaʼ kʼo chik nkʼaj xtkajoʼ xtkitamaj qawäch chqä xtkajoʼ xkeʼok qachiʼil. Ye kʼa tqachajij qiʼ rchë ma nqayaʼ ta más ruqʼij ri samaj qabʼanon pä chqä ma tqayaʼ ta qan chkij ri bʼis nqanaʼ.

11. ¿Achkë ütz nqaʼän rchë ma nkʼis ta ri kiʼkʼuxlal pa qakʼlajil?

¹¹ We kʼo chë xqayaʼ qa ri qasamaj yaʼon xa rma ri qakʼulaj xyawäj, ma tqaʼij ta che rä chë yë ryä  ri ajmak. Ye kʼa, we xa röj ri xqyawäj, ma itzel ta tqanaʼ chqä ma tqachʼöbʼ ta chë xa xqayaʼ bʼis pa ran ri qakʼulaj. Tnatäj chqë chë chwäch Dios xa jun chik qabʼanon chqä chë chwäch ryä xqaʼij wä chë xtqachajij qiʼ xa bʼa achkë na kʼa xkebʼanatäj pa qakʼaslemal (Mat. 19:5, 6). We xa rma xjeʼ jun qalkʼwal rma riʼ ma ütz ta chik xqaʼän ri samaj yaʼon wä chqë, tqaʼij che rä ri qalkʼwal chë ryä más ruqʼij chwäch ri samaj xqayaʼ qa. Chaq taqïl tqaʼij che rä chë ryä achiʼel ta jun spanïk ri xyaʼöx pä chqë rma Jehová (Sal. 127:3-5). Chqä tqatzjoj che rä ronojel ri utzil xeqïl chpan ri samaj riʼ, rchë ke riʼ, ryä chqä xtrayij xtksaj ri rukʼaslemal pa rusamaj Jehová, achiʼel wä xqaʼän pä röj.

12. a) ¿Achkë rubʼanik yeqatoʼ ri qachʼalal rchë ma nkiyaʼ ta qa ri kisamaj pa rutinamit Jehová? b) ¿Achkë ütz nqaʼän rchë chaninäq nukʼän riʼ kiwäch qkʼë?

¹² Kʼïy congregaciones chqä ye kʼïy qachʼalal nkiʼän jontir ri kʼo pa kiqʼaʼ rchë yekitoʼ chqä rchë nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx ri qachʼalal rchë ma nkiyaʼ ta qa ri kisamaj pa rutinamit Jehová. Rkʼë jbʼaʼ yekitoʼ rkʼë ri kichajxik ri kichʼalal, rkʼë päq o xa bʼa achkë na chik jun ri nkʼatzin chkë. Jontir riʼ, kantzij na wä chë kan nqaloqʼoqʼej (Gál. 6:2). ¿Achkë ütz nqaʼän we napon pa qa-congregación jun chkë ri qachʼalal ri ruyaʼon pä rukʼaslemal pa rusamaj Jehová? Ma tqachʼöbʼ ta chë ri qachʼalal riʼ ma ütz ta xuʼän che rä rusamaj o kʼo jun itzel bʼanobʼäl xuʼän. * Pa rukʼexel riʼ, xa tqatoʼ rchë chaninäq nukʼän riʼ ruwäch qkʼë. Ütz rubʼanik tqakʼuluʼ apü chqä tqaʼij che rä chë nqaloqʼoqʼej jontir ri rubʼanon pä, tapeʼ ri ruyabʼil ma nuyaʼ ta chik qʼij che rä rchë nuʼän achiʼel wä ri xuʼän ojer. Tqatjaʼ qaqʼij rchë nqatamaj ruwäch  chqä tqakʼamaʼ qanaʼoj chrij jontir ri ruqʼaxan pä chqä chrij ri retamabʼal.

13. ¿Achkë rubʼanik nqatoʼ jun qachʼalal ri xyaʼöx jun kʼakʼakʼ rusamaj pa rutinamit Jehová?

¹³ Pa naʼäy, rkʼë jbʼaʼ ri qachʼalal nkʼatzin rutoʼik rchë nrïl rachoch, rusamaj, achkë chʼichʼ nbʼä wä o nkʼaj chik ri nkʼatzin che rä. Rkʼë jbʼaʼ xtkʼatzin chqä xtqaʼij che rä achkë rubʼanik yebʼan ronojel pa tinamït, achiʼel ri rutojik yaʼ, luz o achkë chik na jun. Ye kʼa ri más nkʼatzin che rä ya riʼ nqʼax chqawäch ri nunaʼ y ma xa xuʼ ta nqajyowaj ruwäch. Rkʼë jbʼaʼ, ryä o jun chik ruchʼalal xa yawaʼ o rkʼë jbʼaʼ xa nbʼison rma xkäm jun ruchʼalal. * Y, tapeʼ ma nuʼij ta, rkʼë jbʼaʼ yerubʼisoj rachiʼil ri xeruyaʼ qa. Rchë nresaj ronojel ri bʼis kʼo pa ran chqä ri nbʼanö che rä chë nsach rukʼuʼx, nukʼwaj kʼïy tiempo.

14. ¿Achkë rubʼanik xkitoʼ ri publicadores jun qachʼalal ixöq rchë xkʼän qa ruwäch chpan ri territorio?

¹⁴ We nqatzjoj le Biblia kikʼë chqä nqakʼuqbʼaʼ kikʼuʼx rkʼë ri tzʼetbʼäl nqayaʼ chkiwäch, xkeqatoʼ rchë chaninäq xtkʼän riʼ kiwäch chpan qa-congregación. Jun qachʼalal ixöq ri kʼïy junaʼ xtzjoj le Biblia pa jun chik tinamït, nuʼij: «Chpan ri tinamït akuchï xijeʼ wä, nyaʼ wä tjonïk chrij le Biblia ronojel qʼij. Ye kʼa akuchï yïn kʼo wä komä, pa naʼäy, kʼayewal wä xuʼän chi nwäch xinskʼij jun texto chpan le Biblia o xinkʼüt jun video chkiwäch ri winäq. Tapeʼ ke riʼ, ri qachʼalal chpan ri congregación ri akuchï xinapon wä, yinkikʼwaj wä rkʼë ki-revisitas chqä taq nbʼekiyaʼ wä tjonïk chrij le Biblia. Taq xintzʼët chë ri qachʼalal kan rkʼë ronojel kan yekitoʼ ri winäq rkʼë le Biblia, riʼ xuʼän chë más ütz xintzʼët ri territorio. Chqä xintamaj xitzjon kikʼë ri winäq chrij le Biblia. Ronojel riʼ, xirutoʼ rchë xinnaʼ chik kiʼkʼuxlal».

15. ¿Achkë rubʼanik nqanaʼ kiʼkʼuxlal taq njalatäj qasamaj pa rutinamit Jehová?

¹⁵ Röj xtqkowin xtqanaʼ kiʼkʼuxlal tapeʼ xtjalatäj qasamaj pa rutinamit Jehová. Ma tqachʼöbʼ ta röj chë xjal qasamaj xa rma ma ütz ta xqaʼän che rä o ri qasamaj ri yaʼon komä más majun ta ruqʼij. Tqatzʼetaʼ achkë rubʼanik najin nqrtoʼ pä Jehová chqä ma tqayaʼ ta qa rutzjoxik le Biblia.  Tqakʼamaʼ qanaʼoj chkij ri cristianos rchë ri naʼäy siglo, ri xa bʼa akuchï ye kʼo wä, xkitzjoj ri Ruchʼaʼäl Dios (Hech. 8:1, 4). We ma xtqayaʼ ta qa rutzjoxik le Biblia, rkʼë jbʼaʼ xtqatzʼët achkë rubʼanik xtwachin ruwäch ri qasamaj. Jun tzʼetbʼäl. Rma xeʼelesäx äl pa tinamït akuchï ye kʼo wä, jun molaj precursores xebʼä jukʼan chik tinamït ri akuchï nkʼatzin chqä ntzjöx le Biblia pa kichʼaʼäl. Xa pa jun kayoxiʼ ikʼ, xebʼan kʼïy grupos rma kan chanin xekʼiyär.

16. ¿Achkë xtbʼanö chë xtqanaʼ kiʼkʼuxlal we xtjalatäj qasamaj pa rutinamit Jehová?

¹⁶ Nehemías xuʼij chkë ri judíos chë ri kiʼkʼuxlal ri nuyaʼ Jehová ya riʼ xtyaʼö kichqʼaʼ (Neh. 8:10). Tapeʼ kan rukʼamon riʼ qawäch chpan ri tinamït akuchï najin nqayaʼ wä ruqʼij Jehová, ma yë ta riʼ ri qäs nyaʼö kiʼkʼuxlal chqë, xa yë ri qachbʼilanïk rkʼë Jehová. Rma riʼ, ma tqayaʼ ta qa ri qa-Dios chqä tqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chë ryä xtqrtoʼ pä, xtkʼwaj qabʼey chqä xtyaʼ qanaʼoj. Ma tqamestaj chë ri xbʼanö chë kan xkʼän riʼ qawäch chrij ri naʼäy qasamaj xyaʼöx pa rutinamit Jehová, ya riʼ ri xqayaʼ qan chrij kitoʼik ri winäq. Jehová chqä xtqrtoʼ rchë xtqanaʼ kiʼkʼuxlal we xtqayaʼ ronojel qan chrij ri qasamaj yaʼon komä (Ecl. 7:10).

17. ¿Achkë kʼo chë ma nqamestaj ta chrij ri qasamaj yaʼon pa rutinamit Jehová komä?

¹⁷ Ma tqamestaj chë ri nqayaʼ ruqʼij Jehová rchë nbʼä qʼij nbʼä säq, ye kʼa ri samaj najin nqaʼän komä rkʼë jbʼaʼ ma ya riʼ ta xtqaʼän chwäch ri kʼakʼakʼ Ruwachʼulew. Alexéi, ri xqatzjoj qa pa naʼäy che rä re tjonïk reʼ, nuʼij chë ronojel ri najin nuqʼaxaj komä xa najin nutjoj rchë ma kʼayewal ta xtuʼän chwäch ri xtbʼanatäj chqawäch apü. Ryä nuʼij: «Kan ntaman wä chë Jehová kantzij kʼo chqä chë xtuʼän jun kotzʼijaläj ulew che rä le Ruwachʼulew, tapeʼ ke riʼ, nnaʼ wä chë achiʼel ta kʼa näj bʼaʼ ye kʼo wä. Ye kʼa, komä nnaʼ chë Jehová achiʼel ta kan kʼo pä chi nwäch chqä chë ri kʼakʼakʼ Ruwachʼulew xa naqaj chik kʼo pä» (Hech. 2:25). Xa bʼa achkë na kʼa ri qasamaj yaʼon, majun bʼëy tqayaʼ ta qa Jehová. Ryä majun bʼëy xtqryaʼ ta qa röj. Y xa bʼa akuchï na kʼa yoj kʼo wä, ryä xtqrtoʼ rchë xtqanaʼ kiʼkʼuxlal rma najin nqaʼän ronojel ri kʼo pa qaqʼaʼ rchë nqayaʼ ruqʼij (Is. 41:13).