1-3. Koo minw be se k’a to kudayi cidenya baarakɛlaw b’u ka baara dabila, u la dɔw ye jumanw ye?

ROBERT ni Mary Jo ko: “An ninsɔn diyara ka saan 21 kɛ misɔndenya baara la. Nka o kɔ, an fila bɛɛ bangebagaw banana fɔɔ ka juguya. A tun ka di an ye k’an janto u la. Nka, an tun ye misɔndenw ye yɔrɔ min na, an dusu tun kasinin lo ka bɔ yen sabu o yɔrɔ tun ka di an ye kosɔbɛ.”

² William ni Terrie ko: “An tun be cidenya baara kɛra jamana dɔ la. Tuma min na an y’a faamu ko an tɛna se ka kɔsegi yen an ka kɛnɛyakow kosɔn, an kasira. Kabi wagatijan, an tun b’a fɛ ka baara kɛ Jehova ye jamana wɛrɛ la. Nka sisan, an tɛna se k’o kɛ tugun.”

³ Aleksey ko: “An tun be baara kɛra tɔnbolo min na, an tun b’a lɔn ko faamanw b’a fɛ k’o datugu. Nka, tuma min na u y’o kɛ ani an tun ka ɲi ka bɔ yen, an dusu kasira.”

4. An bena ɲiningali jumanw lo lajɛ?

⁴ Baara wɛrɛw kalifara betɛliden caaman ni kudayi cidenya baarakɛla wɛrɛw ma fana. * U tun be min kɛra, a be se ka gwɛlɛya u ma k’o to yen sabu a tun ka di u ye kosɔbɛ. Mun lo be se k’u dɛmɛ u ka sɔn o yɛlɛmaniw ma ani u ka koow kɛ ka kɛɲɛ n’o ye? I be se k’u dɛmɛ cogo di? O ɲiningaliw jaabiliw be se k’an kelen kelen bɛɛ dɛmɛ n’an ka koow yɛlɛmana.

5. Ni baara kura kalifara an ma, o be se ka nɔɔ jumanw to an kan?

⁵ N’a sɔrɔ an ye dan na piyɔniye, betɛliden wala a ɲɔgɔnna ye. An be baara kɛra yɔrɔ min na, o yɔrɔ ani o yɔrɔ mɔgɔw koo be diya an ye kosɔbɛ. O kama, n’an ka ɲi ka bɔ yen, an dusu be kasi yɛrɛ le! O yɔrɔ balimaw ɲɛnafin b’an minɛ. An be hami u koo la fana sanko n’an bɔra yen sabu an kɛlɛbagaw tun b’an tɔɔrɔla (Mat. 10:23; 2 Kor. 11:28, 29). A be se ka gwɛlɛya an ma ka kɔsegi an ka jamana na wala ka taga baara kɛ yɔrɔ wɛrɛ la. Mun na do? Sabu an ka ɲi k’an yɛrɛ degi o yɔrɔ ka kokɛcogow la. Robert ni Mary Jo ko: “An tun ka ɲi k’an yɛrɛ degi kokura an ka jamana ka kokɛcogow la. A tun ka gwɛlɛ an ma yɛrɛ ka waajuli kɛ an ka kaan na. An mɛɛnna jamana wɛrɛ la minkɛ, a tun be komi an kɛra lonanw ye an yɛrɛ ka jamana na.” Baara kura kalifara minw ma, wariko be se ka kɛ u dɔw la. N’a sɔrɔ u t’a lɔn u bena min kɛ, siranya b’u minɛ ani u fari be faga. Mun lo be se k’u dɛmɛ?

6. An magwɛrɛnin be se ka to Jehova la cogo di?

⁶ I magwɛrɛnin ka to Jehova la (Zaki 4:8). An be se k’o kɛ n’an lanin b’a la ko ale lo be “daaliliw mɛn.” (Zab. 65:3). Zaburuw 62:9 ko: “Aw k’aw ka haminako yira a la.” “An be fɛɛn minw daali, walima ka miiri minw la, Ala . . . be se k’o d’an ma, hali ka tɛmɛ o kan yɛrɛ.” (Efɛz. 3:20). An be fɛɛn minw deli Jehova fɛ, a t’o dɔrɔn lo d’an ma. A be se k’an ka gwɛlɛyaw ɲɛnabɔ fana cogo dɔ la an yɛrɛ tun tɛ miirila min na.

7. a) Mun lo bena an dɛmɛ an magwɛrɛnin ka to Jehova la? b) Ka kɛɲɛ ni Eburuw 6:10-12 ka fɔta ye, n’an be to ka Jehova sago kɛ kantigiya la, nafa juman lo b’o la?

⁷ Walisa an magwɛrɛnin ka to Jehova la, an ka Bibulu kalan loon o loon ani ka miiri a kan kosɔbɛ. Balimacɛ dɔ tun ye misɔnden ye. A ko: “I ko fɔlɔ la, to ka gwa kɔnɔ batoli kɛ ani ka lajɛnw labɛn.” To k’i seko bɛɛ kɛ fana ka waajuli kɛ n’i ka kafo kura ye. Minw b’u jija ka Jehova sago kɛ kantigiya la, hali n’u tɛ se ka caaman kɛ tugun, Jehova tɛ ɲinɛ u kɔ.—Eburuw 6:10-12 kalan.

8. Min fɔra 1 Zan 2:15-17 kɔnɔ, o be se k’i dɛmɛ cogo di i ka ɲɛnamaya kɛ cogo nɔgɔman na?

 ⁸ Ɲɛnamaya kɛ cogo nɔgɔman na. Kana a to duniɲa haminankow k’i ka Alako “nagasi” (Mat. 13:22). Duniɲa wala i teriw n’i somɔgɔ dɔw be se k’a ɲini k’i dɛmɛ u kɛtɔ k’i lasun i ka wari caaman ɲini. Kana mɛnni kɛ u fɛ (1 Zan 2:15-17 kalan). I jigi la Jehova kan. A y’a daa di ko a bena an “dɛmɛ an dɛsɛ tuma na.” A bena o kɛ walisa an ka limaniya sabatinin ka to ani an hakili ka sigi. A bena an makoɲɛfɛnw di an ma fana.—Eburuw 4:16; 13:5, 6.

9. Ka kɛɲɛ ni Talenw 22:3, 7 ye, mun na an man ɲi ka juru ta n’an mako gwɛlɛ t’a la? Mun lo be se k’an dɛmɛ ka desizɔn ɲumanw ta?

⁹ Kana juru ta n’i mako gwɛlɛ t’a la (Talenw 22:3, 7 kalan). Ka yɛlɛma jamana wɛrɛ la, o musakaw be se ka caya kosɔbɛ. O be se k’i lasun ka juru ta. O la, i mako gwɛlɛ tɛ fɛɛn minw na, kana u ta juru la. Koo dɔw be se k’i hakili ɲagami i n’a fɔ n’i ka ɲi k’i janto i somɔgɔ dɔ la min man kɛnɛ. O koo ɲɔgɔn na, a be se ka gwɛlɛya i ma k’a lɔn i ka ɲi ka wari hakɛ min juru ta. A to i hakili la ko delili be se k’i dɛmɛ ka desizɔn ɲumanw ta. Jehova be se k’i ka deliliw jaabi a kɛtɔ ka hɛɛrɛ d’i ma. O hɛɛrɛ bena i “tanga hamikojugu ma” ani k’i dɛmɛ i k’a lɔn i ka ɲi ka min kɛ.—Filip. 4:6, 7; 1 Piyɛri 5:7.

10. An be se ka teri kuraw sɔrɔ cogo di?

¹⁰ Jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ n’i teriw n’i somɔgɔw ye. I ka gwɛlɛyaw n’i dusukunnakow fɔ i teri sɔbɛw ye, sanko i ka koo ɲɔgɔn ye minw sɔrɔ. O bena i dusu lafiya (Waaj. 4:9, 10). I tun be yɔrɔ min na, i ye teri minw sɔrɔ yen, olu bele y’i teriw ye. I be yɔrɔ min na sisan, a ɲini ka teriw sɔrɔ yen fana. A to i hakili la ko n’i b’a fɛ ka teri sɔrɔ, ele yɛrɛ ka ɲi ka kɛ teri ɲuman ye. Walisa ka teriw sɔrɔ, koo ɲuman minw y’i sɔrɔ Jehova ka baara la, o lakali tɔɔw ye. A to u k’a ye ko i ninsɔn ka di. N’a sɔrɔ kafoden dɔw tɛna a faamu fɛɛn min kama kudayi cidenya baara ka d’i ye. Nka, dɔ wɛrɛw be se k’a ɲini ka dɔ lɔn tugun o koo la ani u be se ka kɛ i teri sɔbɛw ye. I janto i kana kuma kojugu i yɛrɛ koo la wala i ye fɛɛn minw kɛ Jehova ka baara la. Koo minw y’i dusu kasi, kana sinsin o fana kan.

11. Aw be se ka mun lo kɛ walisa hɛɛrɛ ka to aw ka furu kɔnɔ?

¹¹ N’i ka ɲi ka kudayi cidenya baara dabila i furuɲɔgɔn ka kɛnɛyako kosɔn, kana a jalaki o la. Wala n’ele yɛrɛ ka kɛnɛyako kosɔn lo, kana i yɛrɛ jalaki ani  kana a miiri ko i y’i furuɲɔgɔn janfa. A to i hakili la ko aw ‘jɛnna ka kɛ kelen ye.’ A’ y’aw daa di Jehova ma ko a mana kɛ min o min ye, aw bena aw janto ɲɔgɔn na (Mat. 19:5, 6). N’a sɔrɔ aw ka ɲi k’aw ka baara dabila sabu aw bena deen sɔrɔ, k’a sɔrɔ aw tun ma sigi n’o ye. N’o lo, aw k’a to aw deen k’a lɔn ko a koo ka di aw ye ka tɛmɛ aw ka baara kan. A’ ye to k’a fɔ a ye ko aw b’a jati Ala “ka difɛn ye.” (Zab. 127:3-5). A’ ye wale diiman minw sɔrɔ aw ka baara la, aw k’o lakali a ye fana. O be se k’a lasun ale fana ka kudayi cidenya baara kɛ.

12. a) An be se ka kudayi cidenya baarakɛlaw dɛmɛ cogo di u ka to k’u ka baara kɛ? b) An be se k’u dɛmɛ cogo di u ka sɔn yɛlɛmaniw ma?

¹² An be kafow ani balima caaman fo sabu u b’u seko kɛra ka kudayi cidenya baarakɛlaw dɛmɛ ani k’u jija u ka to u ka baara la. U mako be bololafɛn minw na, u b’o di u ma. U b’u janto o balimaw somɔgɔw fana na minw yɔrɔ ka jan u la (Gal. 6:2). Ni kudayi cidenya baarakɛla dɔw cira ka na i ka kafo kɔnɔ ani baara kura kalifara u ma, kana a miiri ko u ye koo jugu dɔ lo kɛ. * Nka, u dɛmɛ u ka koow kɛ ka kɛɲɛ n’o yɛlɛmani ye. U bisimila ka ɲɛ ani u fo u ka baara kosɔn hali n’u tɛ sera ka bɛrɛ kɛ tugun kɛnɛyako kosɔn. A ɲini k’u lɔn ka ɲɛ. A ɲini fana ka nafa sɔrɔ u ka fɔrɔmasɔn n’u ka lɔnniya la.

13. Baara kura kalifara minw ma, an be se k’olu dɛmɛ cogo di?

 ¹³ Baara kura kalifara minw ma, a daminɛ na, n’a sɔrɔ u mako bena kɛ a la i k’u dɛmɛ ka siyɔrɔ, bolifɛn, baara ani fɛɛn jɔnjɔn wɛrɛw sɔrɔ. N’a sɔrɔ u mako bena kɛ a la fana ka kunnafoniw sɔrɔ koo dɔw la i n’a fɔ lanpo ani asiransi. U yɛrɛ mako be min na, o ye ko an k’u faamu. U t’a ɲinina an ka hinɛ u la. N’a sɔrɔ olu wala u somɔgɔ dɔ man kɛnɛ. A be se ka kɛ fana ko u ka mɔgɔ kanulen dɔ sara. * N’a sɔrɔ u dusu kasinin lo sabu u teriw ɲɛnafin b’u la, hali n’u tɛ kuma o koo la. O koow be se k’u hakili ɲagami ani u mako be wagati caaman na walisa ka see sɔrɔ o dusukunnakow kan.

14. Balimamuso dɔ ka kafo kura mɔgɔw y’a dɛmɛ cogo di?

¹⁴ Waajuli kɛ n’o balimaw ye ani u jija i ka ɲɛyirali ɲuman fɛ. O la, i bena se k’u dɛmɛ u ka sɔn yɛlɛmaniw ma ani u ka koow kɛ ka kɛɲɛ n’o ye. Balimamuso dɔ ye cidenya baara kɛ jamana wɛrɛ la saan caaman kɔnɔ. A ko: “N’ tun be yɔrɔ min na, n’ tun be bibulukalan kɛ ni mɔgɔw ye loon o loon. Nka sisan, n’ man teli ka sababu yɛrɛ sɔrɔ ka vɛrise dɔ kalan wala ka videwo yira waajuli la. N’ ka kafo kura balimaw y’a ɲini n’ fɛ n’ k’u bila sira u ka viziti kuraw n’u ka bibulukalanw na. N’ y’a ye k’o balima kantigiw b’u jijara ka bibulukalanw kɛ. O y’a to n’ y’a daminɛ ka n’ ka kafo ka kiinmɔgɔw filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye. N’ y’a ɲini k’a lɔn n’ be se ka baro daminɛ n’u ye cogo min na. O koow bɛɛ ye n’ dɛmɛ ka ninsɔndiya sɔrɔ kokura.”

15. I be se ka nafa sɔrɔ i ka baara kura la cogo di?

¹⁵ I be se ka nafa sɔrɔ i ka baara kura la. Kana a miiri ko i tun tɛ i ka baara kɛra ka ɲɛ le wala ko nafa bɛrɛ t’i la tugun. Jehova b’i dɛmɛna cogo minw na, miiri o la ani to ka waajuli kɛ. Kerecɛn  fɔlɔw ladegi. U minw tun ‘jɛnsɛnna dugudenninw na,’ olu tora ka kibaro diiman fɔ yɔrɔ bɛɛ la (Kɛw. 8:1, 4). N’i tora ka waajuli kɛ, i bena nafa sɔrɔ o la. Ɲɛyirali fɛ, faamanw ye piyɔniye dɔw gwɛn ka bɔ jamana dɔ la. O piyɔniyew tagara jamana wɛrɛ la min yɔrɔ tun man jan. U tun be kaan min fɔ, balimaw mako gwɛlɛ tun be weleweledalaw la minw b’o kaan fɔ. Kalo damanin dɔrɔn kɔnɔ, jɛnkulu caaman sigira sen kan ani u tora ka yiriwa.

16. I be se ka ninsɔndiya sɔrɔ i ka baara kura la cogo di?

¹⁶ “Nisɔndiya min be bɔ Masaba fɛ, o le [y’an] ka barika sɔrɔyɔrɔ ye.” (Neemi 8:10). Hali n’an ka baara ka di an ye kosɔbɛ, jɛnɲɔgɔnya min b’an ni Jehova cɛ, o lo ka ɲi k’an ninsɔn diya ka tɛmɛ. O kama, i magwɛrɛnin ka to Jehova la. I jigi la a kan tuma bɛɛ walisa a k’i ɲɛminɛ, a k’i dɛmɛ ani a ka hakilitigiya d’i ma. A to i hakili la ko i ka baara kɔrɔ diyara i ye sabu i y’i seko bɛɛ kɛ ka mɔgɔw dɛmɛ. I seko bɛɛ kɛ i ka baara kura la fana. O la, Jehova bena i dɛmɛ walisa o fana ka diya i ye.—Waaj. 7:10.

17. Baara min kalifara an ma sisan, an ka ɲi ka mun lo to an hakili la a koo la?

¹⁷ An k’a to an hakili la ko an bena Jehova sago kɛ kudayi. Nka an be baara min kɛra a ye sisan, n’a sɔrɔ an tɛna o lo kɛ duniɲa kura kɔnɔ. Aleksey min kofɔra ka tɛmɛ, ale ko yɛlɛmani minw kɛra a ka cidenya baara la, u b’ale dɛmɛna k’a yɛrɛ labɛn sini kama. A ko: “N’ tun b’a lɔn ko Jehova be yen tiɲɛn na ani ko duniɲa kura koo ye tiɲɛn ye. Nka, a tun be n’ ɲɛɛ na ko Jehova yɔrɔ ka jan n’ na dɔɔni ani ko duniɲa kura wagati bele ka jan. Sisan, n’ magwɛrɛnin lo Jehova la kosɔbɛ ani n’ b’a ye ko duniɲa kura surunyana yɛrɛ le.” (Kɛw. 2:25). Baara o baara mana kalifa an ma, an magwɛrɛnin ka to Jehova la. A tɛna an to yen abada. An mana kɛ yɔrɔ o yɔrɔ, n’an b’an seko bɛɛ kɛ a ka baara la, a bena an dɛmɛ an ka ninsɔndiya sɔrɔ.—Ezayi 41:13.