1-3. Baikara bukina tabeua ake a kona iai ni bitaki mwiokoaia naake a kabwanina aia tai?

A URURING ni kangai Robert ao Mary Jo: “Imwin ririki aika 21 aika kakukurei n te tabo are ti mitinare iai, a a taonaki n te aoraki ara karo ni kaaman. Ti kukurei n tararuaiia, ma e kauruakinano kitanan te tabo ae ti a rangi n tangiria.”

² A taku William ao Terrie: “Ngke ti a ataia ae ti a aki kona n okira te tabo are ti beku iai ibukin aorakira, ti bon tang. E a roko n tokina te baere ti a kamani miiakinna, ae te beku ibukin Iehova n te aba ae ianena.”

³ E taku Aleksey: “Ti ataia ae a kani kaina te aobiti n tararua are I beku iai taani bwainikirinira, ma ti rangi n nanokawaki ngke e a bon riki ao ti a riai ni kitana te Betaera.”

4. Baikara titiraki ake a na maroroakinaki n te kaongora aei?

⁴ Irarikina, a bati aika kabwanina aia tai n ikotaki ma kaain te Betaera ake a a manga anganaki mwioko aika boou. * E kangaanga irouia taari aika kakaonimaki aikai bwa a na kitana te tabo ae a rangi n tangiria are a a tia ni beku iai. Tera ae kona ni buokiia ni kaitaraa aei? Ko na kangaa ni buokiia? Ti kona ni bane ni buokaki ni kaaitarai bitaki ni maiura, mani kaekaan titiraki aikai.

5. Tera aron rotakira ngkana e a bitaki mwiokoara?

⁵ E ngae ngke ti kabwanina ara tai ni beku n te Betaera ke n te mwakuri ni minita, ma e kona n rikirake tangiraia aomata ao te tabo are ti beku iai. Ngaia are ti rangi n nanokawaki ngkana ti a riai ni kitana te tabo anne. Ti nang aki manga noriia taari ake a tiku imwira, ao ti raraoma ibukia, moarara riki ngkai ti a riai n nako ibukin te bwainikirinaki. (Mat. 10:23; 2Kor. 11:​28, 29) Irarikina, e kona ni kangaanga te mwaing nakon te tabo ae boou bwa ti na manga kaangaraoi arora ma te katei ae boou. Ti kona naba n namakina anne ngkana ti a okira abara. A taku Robert ao Mary Jo: “Ti a aki taneiai ma ara katei ao n te uarongorongo naba n oin ara taetae. Iroura, ai manga ianena ngaira.” A kona tabeman aika bitaki mwiokoaia ni karina ni kaaitara ma te kangaanga n te mwane. A kona ni babanga aroia ao n namakina te bwarannano. Ma tera ae kona n ibuobuoki?

6. Ti na kangaa n teimatoa ni kaania Iehova?

⁶ Teimatoa ni kaania Iehova. (Iak. 4:8) N te aro raa? Man arora n onimakinna bwa bon “te tia Ongo te tataro.” (TaiAre. 65:2) E taku Taian Areru 62:8: “Bunrii nanomi i matana.” E kona Iehova ni karaoa “ae rangi ni bati riki . . . nakon are ti bubutii ke are ti iangoia.” (IEbe. 3:20) E aki tii karekea te baere ti bubutii iai n ara tataro. E kona ni karaoa ae ti aki kantaningaia ae riaon ara iango, ibukini katokan ara kangaanga.

7. (a) Tera ae e na buokira n teimatoa ni kaania Iehova? (b) Ni kaineti ma Ebera 6:​10-12, tera kakabwaiaara ngkana ti kakaonimaki ni beku iroun Iehova?

⁷ Ngkana ko na teimatoa ni kaania Iehova, wareka te Baibara ni katoabong ao iaiangoi baike ko wareki. E taku temanna te mitinare ngkoa: “Kateimatoa am babaire ibukin te taromauri n utu ae katoatai ao te katauraoi imwaini bobotaki, n aron are ko kakaraoia n am beku ngkoa.” Teimatoa naba n uataboa tataekinan te rongorongo ae raoiroi n am ekaretia ae boou. E teimatoa Iehova n uringia naake a kakaonimaki ni beku irouna, e ngae ngke a aikoa kona ni karaoa ae bati n aron are mai mwaina.​—Wareka Ebera 6:​10-12.

8. A na kangaa taeka ake n 1 Ioane 2:​15-17 ni buokiko bwa ko na kabebetea maium?

 ⁸ Kabebetea maium. Tai kariaia raraomaeakinan te maiu n ana waaki Tatan, bwa e na ‘karibwaa’ am beku ibukin Iehova. (Mat. 13:22) Rarawa n aia kariri kaain te aonnaba ke raoraom ao am koraki ake aongkoa a kani buokiko, ao a tuangko bwa ko na karekea te mwane ae bati ibukini mwengaraoim n ana waaki Tatan. (Wareka 1 Ioane 2:​15-17.) Onimakina Iehova are berita bwa e na anganira te raunnano, ao baika ti kainnanoi n te itera n taamnei ao n te itera n rabwata, “n te tai are ti kainnanoia iai.”​—Ebera 4:16; 13:​5, 6.

9. Ni kaineti ma Taeka N Rabakau 22:​3, 7, e aera bwa ti aki riai n taarau ngkana ti bon aki kainnanoia, ao tera ae kona ni buokira ni karaoi babaire aika riai?

⁹ Tai taarau ngkana ko bon aki kainnanoia. (Wareka Taeka N Rabakau 22:​3, 7.) E kona ni bati te kabanemwane n te mwaing ao ti a kai iangoia bwa ti na taarau. Ma tai taarau ibukini kabooani baika aki kainnanoaki. Ngkana e a bati tabeaiangara bwa tao ti a tabeakinia ara utu aika aoraki, e a kona ni kangaanga baireana bwa mwaitira ae ti na taarau iai. N taai akanne, uringnga ae “te tataro ma te kakorakora n tataro ni bubutii” a kona ni buokiko ni karaoi babaire aika riai. Ni kaekaan am tataro, e kona Iehova n anganiko te rau ae e na ‘kawakina nanom ma am iango,’ ae ko na buokaki iai ni karaoa am babaire ae te kabanea n tamaroa.​—IBir. 4:​6, 7; 1Bet. 5:7.

10. Ti na kangaa ni karekeia raoraora aika boou?

¹⁰ Kateimatoa reitakim ma raoraom aika raraoi. Taekin nakoia raoraom am namakin ao kangaanga ake ko kaaitarai, moarara riki nakoia naake a a tia naba n rinanon anne. E kona ni kabebeteko karaoan anne. (TeMin. 4:​9, 10) A na bon teimatoa n riki bwa raoraom naake a mena n te tabo are ko beku ngkoa iai. Ma ngkai ko a beku n te tabo ae boou, ko a riai ni karekeia raoraom aika boou. Ma uringnga are ngkana ko na karekeia raoraom, ko riai ni kaota te akoi. Ko na kangaa ni karekeia raoraom aika boou? Karakini baika kaunga n am tai ni beku ibukin Iehova bwa a aonga n namakina naba kimwareireim. E ngae ngke a aki ota taari tabeman n ingaingam n am beku ni kabwanina am tai, ma a kona ake tabeman n anaaki nanoia iai ao a na riki bwa raoraom aika raraoi. Ma taratara raoi bwa ko na aki kamoamoako ibukini baike ko a tia ni karaoi, ao tai tataekini naba baika ko aki kukurei iai.

11. Ko na kangaa ni kateimatoa kukureim n am mare?

¹¹ Ngkana ko a riai ni kitana am beku ibukin aorakini buum, tai bukinna. N te itera are teuana, ngkana ngkoe ae ko aoraki tai  uringaaba iai ao n iangoia bwa ko a katoabuakaa buum. Uringnga are “tii te irikona” ngkami, ao kam berita i matan Iehova bwa kam na tabeakiningkami i marenami n aki ongei baika riki. (Mat. 19:​5, 6) Ngkana ko a riai ni kitana mwiokoam ibukin te bikoukou ae aki kantaningaaki, taraia raoi bwa e na ataia natim ae e kakawaki riki iroum nakoni mwiokoam anne. Tutuanga natim ae ko iangoia bwa boni ‘kaniwangam’ ngaia mairoun te Atua. (TaiAre. 127:​3-5) Irarikin anne, kakarakin nakoina baika kaunga n am tai ni beku ngkoa. Karaoan anne, e kona ni kaungaa natim bwa e na kabwanina naba ana tai ni beku ibukin Iehova n aron are ko karaoia.

12. (a) Ti na kangaa ni buokiia taari aika kabwanina aia tai bwa a na kateimatoa aia beku? (b) Ti na kangaa ni buokiia bwa e aonga ni bebete irouia te mwaing?

¹² A bati taian ekaretia n ikotaki ma taari ake a buokiia naake a kabwanina aia tai bwa a aonga n teimatoa n aia beku. A karaoa anne rinanoni kaungaakia bwa a na kateimatoa aia beku, anganakia te mwane ke bwaai tabeua ibukini boutokaaia, ke tabeakinaia aia utu ake a tiku imwia. (IKar. 6:2) Ngkana a bitaki mwiokoaia taari aika kabwanina aia tai ao a kamwaingaki nakon am ekaretia, tai iangoia bwa e riki aei ibukina bwa a kabwaka ke a katuuaaeaki. * Ma buokiia bwa e aonga ni bebete irouia te mwaing aei. Butimwaeiia ma te tangira ao kamoamoaia n aia mwakuri ake a a tia ni karaoi, e ngae naba ngkana e a tiatianaki ngkai aia mwakuri ibukin aorakia. Karekea am tai ni kinaia. Karekea reireiam n aia  atatai, n aia reirei ni kataneiai, ao n rabakauia.

13. Tera ae ti kona ni buokiia iai naake e a bitaki mwiokoaia?

¹³ N te moantai, a bae ni kainnanoa am ibuobuoki naake a a tibwa mwaing, ibukini karekean aia auti, baoia, aia mwakuri ni kareketianti, ao tabeua riki. A bae naba ni kan atai taekani baika kainnanoaki ni katoabong, n aron taabo ni boobwai ke tabeua riki. Ma ae kakawaki riki a kainnanoa ae ko na kataia n ota n aia kangaanga. Tao a kabokorakora ni kaitaraa aorakia ke aorakia aia utu. Tao a taonaki n te rawawata ibukini maten ae tangiraki irouia. * Ao tao a bon rawawata naba ngkana tii ngaiia, ibukin ururingakia tariia n te onimaki n te tabo are a beku ngkoa iai. A kainnanoa te tai ae maan bwa a aonga n tokanikai i aon namakin aika kakaokoro aikai.

14. A kangaa taari n te tabo teuana ni buoka te tari te aine temanna ni mwiokoana ae boou?

¹⁴ Ma n te tai aei moa, ko kona ni buokiia ni kaitaraa te bitaki ni maiuia man am boutoka ao am katoto. E taku te tari te aine ae e a tia ni beku i nanon ririki aika bati n te aba ae ianena: “N te tabo are I beku ngkoa iai, I kairi reirei n te Baibara ni katoabong. Ma n au tabo ae boou, e kangaanga bwa ko na kauka te Baibara ke ni kaota te taamnei n tain te mwakuri ni minita. Ma a kakairai taari nakoia naake a okiokiriia ao aia reirei n te Baibara. Norakin ingaingaia ao nanomwaakaia ni kairi reirei n te Baibara ma aomata aika ririkirake, e kaungaai bwa N na aki kabwaraa nanou. I a rabakau arou ni moana te maroro n te aono ae boou aei. I buokaki ni baikai ni kabane bwa N na manga kukurei.”

15. Ko na kangaa n tokanikai ni mwiokoam ae boou?

¹⁵ Ko kona n tokanikai ni mwiokoam ae boou. Tai iangoia bwa e riki te bitaki ibukina bwa ko kabwaka ke ko a aki tau ngkai. Iaiangoi aanga aika bati aika e buokiko iai ngkai Iehova, ao teimatoa n uarongorongo.  Kakairi irouia Kristian aika kakaonimaki ake n te moan tienture. N aki ongeia bwa a mena ia, ma “a tataekina te rongorongo ae raoiroi ae ana taeka te Atua . . . ni kabutaa te aba.” (Mwa. 8:​1, 4) Ko kona ni karikii uaa aika raraoi n am kakorakora n uarongorongo. N te katoto, bwaiania ake a kanakoaki man te aba teuana, a mwaing nakon te aba ae uakaan ike e korakora iai kainnanoan te beku n te taetae are a kabongana. I nanon tabeua te namwakaina, a a tei kurubu aika boou.

16. Ko na kangaa ni karekea kimwareireim ni mwiokoam ae boou?

¹⁶ “Bon korakorami te kimwareirei are e anga Iehova.” (Neem. 8:​10, kbn.) Ti riai ni karekea kimwareireira n ara iraorao ma Iehova ao tiaki ni mwiokoara, e ngae ngke ti rangi ni kukurei iai. Ngaia are teimatoa n nakonako ma Iehova, n onimakinna ibukini karekean te wanawana, ana kairiri, ao ana ibuobuoki. Uringnga are e reke tangirani mwiokoam are mai mwaina ibukina bwa ko kabanea nanom ni buokiia aomata. Kabanea nanom nakoni mwiokoam ae ngkai ao nora aron Iehova ni buokiko, ao ane ko na tangira naba mwiokoam.​—TeMin. 7:10.

17. Tera ae ti riai n uringnga ibukini mwiokoara ae ngkai?

¹⁷ Ti riai n uringnga ae akea tokin ara beku ibukin Iehova, ma e kona ni bitaki mwiokoara ae ngkai. N te waaki ae boou i aon te aba, a nang bane ni bitaki mwiokoara. E kakoauaa Aleksey are taekinaki mai moa bwa bitakini mwiokoana ngkai, boni katauraoana imwain te tai ae e na roko. E taku: “I ataia ae iai Iehova ao iai te waaki ae boou i aon te aba, ma a taraa n raroa. Ma ngkai, I a rangi ni kaan ma Iehova ao I namakina ae e a rangi ni kaan rokon te waaki ae boou i aon te aba.” (Mwa. 2:25) N aki ongeia bwa tera mwiokoara, ma ti bia teimatoa n nakonako ma Iehova. E na bon aki kitanira ma e na buokira ni karekea kimwareireira ni karaoan ara kabanea ni konaa n ara beku, n aki ongeia bwa n te tabo raa.​—Ita. 41:13.