1-3. Kʼaʼut nekeʼxkanabʼ li xkʼanjel naabʼalebʼ li hermaan li nekeʼxkʼe chixjunil li xhoonal re kʼanjelak chiru li Yos?

LAJ ROBERT ut li xMary Jo, ak xeʼkʼanjelak 21 chihabʼ joʼ li taqlanbʼilebʼ chi puktesink saʼ jalan chik tenamit naq xeʼyajerk ebʼ li xnaʼ xyuwaʼ. Nekeʼxjultika: «Sa chaq saʼ qachʼool chi rilbʼalebʼ. Abʼan ra xqekʼa naq xqakanabʼ li naʼaj li jwal naqara xbʼaan naq kʼaynaqo chaq aran».

² Jun chik li sumal, laj William ut li xTerrie, nekeʼxye: «Naq xqabʼi naq yajo ut inkʼaʼ chik tooruuq sutqʼiik saʼ li naʼaj bʼarwiʼ xootaqlaak chi puktesink, kʼajoʼ xooyaabʼak. Junelik xqaj kʼanjelak chiru li Jehobʼa saʼ jalan chik tenamit, abʼan anaqwan inkʼaʼ chik tooruuq xbʼaanunkil».

³ Laj Alexei naxchʼolobʼ: «Ak naqanaw naq ebʼ li xikʼ nekeʼilok qe nekeʼraj xtzʼapbʼal li qamolam bʼarwiʼ ninkʼanjelak chaq laaʼin. Usta joʼkan, kʼajoʼ xrahoʼk saʼ qachʼool naq xkʼulmank aʼin ut xooʼisiik saʼ Betel».

4. Kʼaru ebʼ li patzʼom tqasume saʼ li tzolom aʼin?

⁴ Moko kaʼaj tawiʼ ebʼ li hermaan aʼin tento teʼkʼayq xbʼaan naq xjalaak li xyuʼamebʼ. Joʼkan ajwiʼ xeʼxkʼul chi mil li wankebʼ saʼ Betel ut junchʼol chik li hermaan li nekeʼxkʼe chixjunil li xhoonal re kʼanjelak chiru li Yos. * Xchʼaʼajkoʼk tana chiruhebʼ li hermaan aʼin xkanabʼankil jun li kʼanjel li jwal nekeʼxra. Kʼaru ttenqʼanq rehebʼ? Kʼaru tooruuq xbʼaanunkil saʼ xkʼabʼaʼebʼ? Li xsumenkil ebʼ li patzʼom aʼin tooʼeʼxtenqʼa ajwiʼ laaʼo naq tjalaaq li qayuʼam.

5. Kʼaru li chʼaʼajkilal naru tqanumsi naq nokooʼeʼxtaqla saʼ jalan chik naʼajej?

⁵ Wi wanko saʼ Betel malaj saʼ jalan chik li kʼanjel bʼarwiʼ naqakʼe chixjunil li qahoonal chiru li Yos, naqatzol xraabʼalebʼ li kristiʼaan ut li naʼaj bʼarwiʼ nokookʼanjelak. Joʼkan naq, wi najalaak li qayuʼam ut tento tqakanabʼ li naʼaj aʼin, kʼajoʼ naq nayotʼeʼk li qaanm. Ra naqekʼa xkanabʼankilebʼ li hermaan ut naʼok qakʼaʼuxl chirixebʼ, ut jwal ra wiʼ chik wi kikʼulmank aʼin saʼ xkʼabʼaʼ naq xeʼok xrambʼal li qakʼanjel (Mat. 10:23; 2 Cor. 11:28, 29). Joʼkan ajwiʼ, naq nokooʼok chi kʼanjelak saʼ jalan chik naʼaj, rajlal tchʼaʼajkoʼq chiqu xtawbʼal ru li xwanjikebʼ li junchʼol, usta xoosutqʼiik saʼ li naʼaj bʼarwiʼ xooyoʼlaak chaq. Laj Robert ut li xMary Jo nekeʼxye: «Inkʼaʼ chik naqataw ru li naʼuxmank saʼ li naʼaj bʼarwiʼ xooyoʼlaak chaq ut inkʼaʼ sa naqekʼa qibʼ naq nokoopuktesink saʼ li xbʼeen qatinobʼaal. Chanchan tawiʼ naq maakʼaʼ chik qajom aran». Joʼkan ajwiʼ, maare tookanaaq saʼ rajbʼal ru naq maakʼaʼaq saʼ qachʼool. Ut maare t-oq qakʼaʼuxl ut tchʼinaaq li qachʼool. Kʼaru ttenqʼanq qe naq tqakʼul aʼin?

6. Kʼaru tqabʼaanu re naq junelik wanqo chixkʼatq li Jehobʼa?

⁶ Junelik wanqo chixkʼatq li Jehobʼa (Sant. 4:8). Chanru naqabʼaanu aʼin? Naq naqakʼojobʼ qachʼool rikʼin xbʼaan naq aʼan naʼabʼink re li qatij (Sal. 65:3). Saʼ Salmo 62:9 naxye: «Tehomaq leechʼool chiru». Qʼaxal numtajenaq wiʼ chik naru naxbʼaanu li Jehobʼa chiru li tqapatzʼ re malaj li tqakʼoxla (Efes. 3:20). Aʼan moko kaʼaj tawiʼ tixbʼaanu li tqapatzʼ re saʼ li qatij. Re qatenqʼankil naru naxbʼaanu junaq li naʼlebʼ li maajunwa xnumeʼk saʼ li qachʼool.

7. a) Kʼaru ttenqʼanq qe re naq junelik toowanq chixkʼatq li Jehobʼa? b) Joʼ naxye saʼ Hebreos 6:10-12, chanru tooʼelq wi inkʼaʼ naqakanabʼ kʼanjelak chiru li Jehobʼa chi anchal qachʼool?

⁷ Rilbʼal xsaʼ li Santil Hu rajlal kutan ut xkʼoxlankil rix li naxye, tooxtenqʼa ajwiʼ chi wank chixkʼatq li Jehobʼa. Jun li qechpaabʼanel winq li xwank chaq choʼq aj puktesinel saʼ jalan chik tenamit naxye: «Aajel ru naq inkʼaʼ tqakanabʼ loqʼonink joʼ junkabʼal ut rajlal tqakawresi qibʼ choʼq rehebʼ li chʼutam, joʼ naqabʼaanu chaq junxil». Joʼkan ajwiʼ, choopuktesinq chi kaw saʼ li chʼuut. Li Jehobʼa inkʼaʼ nasach saʼ xchʼool ebʼ li moos li inkʼaʼ nekeʼxtzʼeqtaana, usta inkʼaʼ chik nekeʼruuk xbʼaanunkil  li nekeʼxbʼaanu chaq junxil (taayaabʼasi Hebreos 6:10-12).

8. Chanru nokooxtenqʼa li naxye saʼ 1 Juan 2:15-17 re naq toowanq kaʼajwiʼ rikʼin li aajel ru saʼ li qayuʼam?

⁸ Choowanq kaʼajwiʼ rikʼin li aajel ru saʼ li qayuʼam. Miqakanabʼ naq xkʼoxlankil rix li qayuʼam saʼ li ruuchichʼochʼ li naxjolomi laj Tza tixnatʼ li qakʼanjel chiru li Yos (Mat. 13:22). Miqakʼulubʼa naq ebʼ li qamiiw, li qakomon malaj jalan chik kristiʼaan chi maakʼaʼaq maaʼusilal saʼ xchʼoolebʼ, teʼxye qe naq tqasikʼ qabʼihomal saʼ li ruuchichʼochʼ aʼin (taayaabʼasi 1 Juan 2:15-17). Kʼojkʼooq qachʼool rikʼin li Jehobʼa, li naxyeechiʼi xkʼebʼal qe «saʼ xqʼehil» li t-ajmanq chiqu saʼ li qapaabʼal, li qekʼahom ut li qayuʼam (Heb. 4:16; 13:5, 6).

9. Joʼ naxye saʼ Proverbios 22:3, 7, kʼaʼut jwal us naq inkʼaʼ tqachʼik qibʼ saʼ kʼas wi moko aajel ta ru, ut kʼaru ttenqʼanq qe chi xnawbʼal kʼaru tqabʼaanu?

⁹ Miqachʼik qibʼ saʼ kʼas wi moko aajel ta ru (taayaabʼasi Proverbios 22:3, 7). Terto tzʼaqal naʼelk qʼaxonk saʼ jalan chik naʼaj, ut saʼ junpaat naru naqachʼik qibʼ saʼ kʼas. Joʼkan naq, mookʼasok wi moko aajel ta ru. Naq qʼaxal nanimank qakʼaʼuxl saʼ xkʼabʼaʼ naq yooko rilbʼal jun li qech-alal li yaj, maare tchʼaʼajkoʼq chiqu xnawbʼal joʼkʼihal li tumin tqatoʼoni. Saʼ li hoonal aʼan, us xjultikankil naq «tijok ut tzʼaamank» chiru li Jehobʼa naru tooxtenqʼa chi xnawbʼal kʼaru tqabʼaanu. Li Yos tixkʼe qe li tuqtuukilal li tixkʼula li qachʼool ut li qakʼaʼuxl, ut tooxtenqʼa chi xkʼoxlankil saʼ xyaalal li tqabʼaanu (Filip. 4:6, 7; 1 Ped. 5:7).

10. Kʼaru ttenqʼanq qe chi xtawbʼal jalanebʼ chik li qamiiw?

¹⁰ Qakʼamaq qibʼ saʼ usilal rikʼinebʼ li qamiiw ut li qajunkabʼal. Chooʼaatinaq chirix li naqekʼa ut li naqakʼul rikʼinebʼ li qamiiw, us raj naq tqasikʼebʼ li ak xeʼxkʼul li yooko xkʼulbʼal. Naq tqabʼaanu aʼin sa chik tqekʼa qibʼ (Ecl. 4:9, 10). Usta inkʼaʼ tqakanabʼ wank choʼq ramiiw li xqanawebʼ chaq ru junxil, aajel ajwiʼ ru naq tqasikʼ jalan chik qamiiw. Re xbʼaanunkil aʼin, tento naq tqasikʼebʼ li junchʼol re naq teʼwanq choʼq qamiiw. Qaseeraqʼiq rehebʼ li osobʼtesink li kixkʼe qe li Jehobʼa re naq chi joʼkan teʼxkʼe reetal naq sa saʼ li qachʼool chi kʼanjelak chiru. Usta wiibʼ oxibʼ li hermaan inkʼaʼ teʼxtaw ru kʼaʼut jwal sa saʼ qachʼool naq naqoksi chixjunil li qahoonal chiru li Yos, maare twulaq chiruhebʼ li junchʼol li naqabʼaanu ut teʼwanq choʼq qamiiw. Abʼan qabʼaanuhaq weent re naq inkʼaʼ tqanima qibʼ saʼ xkʼabʼaʼ li xqabʼaanu chaq ut mooʼaatinak chirix li naru naxchʼina li xchʼoolebʼ.

11. Kʼaru tqabʼaanu re naq junelik sahaq saʼ qachʼool saʼ li qasumlajik?

¹¹ Wi xqakanabʼ li qakʼanjel saʼ xkʼabʼaʼ naq xyajerk li qasumʼaatin, miqaye naq aʼan wank re. Ut wi laaʼo xooyajerk miqakʼoxla naq laaʼo wank qe chi moko naq laaʼo xoopaltoʼk chiru li qasumʼaatin. Jultikaq qe naq juno «aj chik chi  tzʼejwalej» ut naq xqayeechiʼi re li Jehobʼa naq aʼ yaal kʼaru tqakʼul junelik tqil qibʼ (Mat. 19:5, 6). Abʼanan, wi maakʼaʼ saʼ qachʼool naq xkanaak saʼ yuʼam li qasumʼaatin, qayehaq re li qalal naq qʼaxal naqara chiru li kʼanjel li xqakanabʼ chaq. Rajlal tqaye re, naq aʼan jun li maatan li kixkʼe qe li Jehobʼa (Sal. 127:3-5). Qaseeraqʼiq re chixjunil li chaabʼilal li xqakʼul chaq saʼ li qakʼanjel, xbʼaan naq aʼin naru trekʼasi xchʼool chi xkʼebʼal chixjunil li xhoonal re kʼanjelak chiru li Yos, joʼ xqabʼaanu chaq laaʼo.

12. a) Chanru tooruuq xtenqʼankilebʼ li nekeʼxkʼe chixjunil li xhoonal chiru li Yos re naq inkʼaʼ teʼxkanabʼ li xkʼanjel? b) Kʼaru tooruuq xbʼaanunkil re naq inkʼaʼ tchʼaʼajkoʼq chiruhebʼ naq xjalaak li xkʼanjelebʼ?

¹² Wank naabʼal li chʼuut, ut wank naabʼal li hermaan li naʼalaak saʼ xchʼoolebʼ xbʼaanunkil chixjunil li wank saʼ ruqʼebʼ re naq li nekeʼxkʼe chixjunil li xhoonal chiru li Yos inkʼaʼ teʼxkanabʼ li xkʼanjel. Jun eetalil, nekeʼxwaklesi xchʼoolebʼ re naq inkʼaʼ teʼxkanabʼ li xkʼanjel, nekeʼxkʼe xtuminebʼ malaj li naʼajmank saʼebʼ li xyuʼam, malaj nekeʼxkʼe xchʼool chi xtenqʼankil ebʼ li xjunkabʼal. Qʼaxal chaabʼil li nekeʼxbʼaanu! (Gal. 6:2). Kʼaru tqabʼaanu wi nawulak saʼ li qachʼuut jun rehebʼ li hermaan aʼin? Miqakʼoxla naq kijalaak li xkʼanjel xbʼaan naq inkʼaʼ kixnaw xbʼaanunkil malaj kixbʼaanu junaq li naʼlebʼ li moko us ta. * Qakʼehaq bʼan xsahil xchʼool xbʼaan naq kiqʼaxonk. Qakʼulaq chi sa saʼ qachʼool ut qawaklesihaq xchʼool saʼ xkʼabʼaʼ li kixbʼaanu, usta anaqwan inkʼaʼ chik naru xbʼaanunkil naabʼal li kʼanjel xbʼaan naq moko kaw ta chik. Qakʼehaq qachʼool chi xnawbʼal ru chiʼus. Qatzolaq qe rikʼin li xnawom,  li kixtzol xbʼaanunkil ut li kixkʼul chaq saʼ li xyuʼam.

13. Chanru tooruuq xtenqʼankil jun li hermaan li kijalaak li xkʼanjel?

¹³ Saʼ xtiklajik, maare aajel ru xtenqʼankil li hermaan re naq tixtaw rochoch, xbʼelebʼaal chʼiichʼ, xkʼanjel malaj jalan chik li t-ajmanq chiru. Maare tqakʼut chiru li aajel ru xbʼaanunkil, joʼ xkʼebʼal li tojlebʼ malaj xnawbʼal bʼar wank li bʼanlebʼaal. Abʼan li wank tzʼaqal xwankil aʼan xtawbʼal ru li naxkʼul, moko xtoqʼobʼankil ta ru. Maare yaj aʼan malaj junaq li xkomon. Malaj qʼaxal ra wank saʼ xkʼabʼaʼ naq kikamk jun li rech-alal. * Ut, usta inkʼaʼ tixye, maare ra saʼ xchʼool xbʼaan naq naxkʼoxla ebʼ li ramiiw li kixkanabʼebʼ chaq. Chʼolchʼo naq moko saʼ junpaat ta natuqlaak ru li naxkʼe xrahil qachʼool.

14. Chanru keʼtenqʼank laj puktesinel re naq jun li hermaan ixq tkʼayq saʼ li teep?

¹⁴ Naq yooq xkʼulbʼal aʼin, xtenqʼankil ut xkʼebʼal re jun chaabʼil eetalil naru tkʼanjelaq chiru re naq tkʼayq saʼ li xʼakʼ kʼanjel. Jun li qechpaabʼanel ixq li kipuktesink chiru naabʼal chihabʼ saʼ jun chik tenamit naxye: «Bʼarwiʼ xinwank chaq, rajlal kutan ninkʼehok tzolom chirix li Santil Hu. Abʼan, saʼ li naʼaj li xinwulak wiʼ kichʼaʼajkoʼk chiwu xyaabʼasinkil junaq xraqal li Santil Hu malaj xkʼutbʼal jun li bʼideo saʼ li puktesink. Abʼanan, saʼ li chʼuut bʼarwiʼ xinqʼaxonk ebʼ li hermaan xineʼxkʼam chirixebʼ chi rulaʼaninkilebʼ li kristiʼaan ut chi xkʼebʼalebʼ xtzolom. Rilbʼal naq nekeʼkʼiik saʼ li xpaabʼal ebʼ li xtzolom laj puktesinel aʼin, xinxtenqʼa re naq twulaq chiwu linkʼanjel. Xintzol chanru tintikibʼ aatinak rikʼinebʼ li kristiʼaan saʼ li teep aʼin. Ut chi joʼkan xintaw wiʼ chik xsahil inchʼool».

15. Chanru tqataw xsahil qachʼool saʼ jun li akʼ kʼanjel?

¹⁵ Tooruuq xtawbʼal xsahil qachʼool saʼ jun li akʼ kʼanjel. Miqakʼoxla naq xjalaak li qayuʼam xbʼaan naq maakʼaʼ aj e li xqabʼaanu chaq malaj naq maakʼaʼ nokooʼok wiʼ. Qayalaq rilbʼal chanru yook qatenqʼankil li Jehobʼa ut miqakanabʼ puktesink. Qakʼamaq qe rikʼinebʼ laj paabʼanel  saʼ xkutankilebʼ li Apostol, maakʼaʼ naxye bʼar wankebʼ, «nekeʼxpuktesi li chaabʼil esil yalaq bʼar» (Hech. 8:1, 4). Wi inkʼaʼ tqakanabʼ puktesink, naru naqataw rusilal li qakʼanjel. Jun eetalil, wiibʼ oxibʼ aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink keʼisiik saʼ jun li tenamit ut keʼqʼaxonk saʼ jun chik tenamit bʼarwiʼ qʼaxal naʼajmank puktesink saʼebʼ li raatinobʼaal. Chiru wiibʼ oxibʼ po, keʼxaqabʼaak jalan jalanq chik li chʼuut li xeʼok chi kʼiik saʼ junpaat.

16. Kʼaru ttenqʼanq qe chi xraabʼal li naʼaj bʼarwiʼ tookʼanjelaq?

¹⁶ Laj Nehemias kixye rehebʼ laj Judiiy naq li sahil chʼoolejil li nachalk rikʼin li Jehobʼa aʼan li xkawilal li xchʼoolebʼ (Neh. 8:10). Usta kʼajoʼ naqara li naʼaj bʼarwiʼ nokookʼanjelak, li xsahil qachʼool moko aran ta nachalk, tqataw bʼan wi wanqo choʼq ramiiw li Jehobʼa. Joʼkan bʼiʼ, miqakanabʼ bʼeek rochbʼen li Qayos, qakʼojobʼaq qachʼool naq aʼan tixkʼe qachoxahil naʼlebʼ, tooxbʼeresi ut tooxtenqʼa. Jultikaq qe naq xqara li naʼaj bʼarwiʼ xoowank chaq saʼ xkʼabʼaʼ naq chi anchal qachʼool xqatenqʼahebʼ li kristiʼaan. Li Jehobʼa tooxtenqʼa re naq joʼkan ajwiʼ tqekʼa qibʼ saʼ li akʼ kʼanjel wi tqabʼaanu chi anchal qachʼool (Ecl. 7:10).

17. Kʼaru chʼolchʼooq chiqu chirix li kʼanjel li naqabʼaanu anaqwan?

¹⁷ Tento tqajultika naq maajoqʼe tqakanabʼ kʼanjelak chiru li Jehobʼa, abʼan li kʼanjel kʼebʼil qe anaqwan yal re wiibʼ oxibʼ chihabʼ ajwiʼ. Maare li tqabʼaanu saʼ li akʼ Ruuchichʼochʼ moko juntaqʼeetaq ta rikʼin li yooko xbʼaanunkil anaqwan. Laj Alexei, li xooʼaatinak chirix saʼ xtiklajik li tzolom, naxkʼoxla naq li naxkʼul anaqwan yook xkawresinkil choʼq re li kutan chalk re. Naxye: «Junelik kaw inpaabʼal chirix li Jehobʼa ut li akʼ Ruuchichʼochʼ, abʼan xinkʼoxla chaq naq najt bʼayaq wankebʼ. Anaqwan nawekʼa naq li Jehobʼa wank tzʼaqal chiwu ut naq ok ok we saʼ li akʼ Ruuchichʼochʼ» (Hech. 2:25). Maakʼaʼ naxye kʼaru li qakʼanjel, miqakanabʼ bʼeek rochbʼen li Jehobʼa. Aʼan maajunwa tooxkanabʼ; tooxtenqʼa bʼan re naq sahaq qachʼool chi xbʼaanunkil chixjunil li wank saʼ quqʼ saʼ li xkʼanjel, maakʼaʼ naxye bʼar wanqo (Is. 41:13).