34-زەرتتەۋ ماقالاسى
قىزمەتىمىز توقتاعاندا قۋانىشىمىز ورتايماسىن
«قۇداي ادىلەتسىز ەمەس. ول... ٵلى دە اتقارىپ جاتقان قىزمەتتەرىڭ ارقىلى ٶزىنىڭ ەسىمىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىڭ مەن ەڭبەكتەرىڭدى ۇمىتپايدى» (ەۆر. 6:10).
38-ٵن قۇداي ساعان كۇش بەرەدى
اڭداتپا *
1—3. نەگە تولىق ۋاقىتتى قىزمەتشىلەر قىزمەتتەرىن توقتاتۋعا ٴماجبۇر بولىپ جاتادى؟
«ٴبىز 21 جىل بويى ميسسيونەر بولىپ قىزمەت ەتكەننەن كەيىن ەكەۋمىزدىڭ دە اتا-انامىز السىرەپ، كومەككە مۇقتاج بولدى،— دەيدى ەرلى-زايىپتى روبەرت پەن مەري دجو.— ٴبىز ولاردى قۋانا-قۋانا قامقورلاپ باقتىق. الايدا جانىمىزداي جاقسى كورىپ كەتكەن جەردى تاستاۋ وڭاي بولمادى».
2 ال ۋيليام مەن تەرري بىلاي دەيدى: «دەنساۋلىعىمىزدىڭ كەسىرىنەن قىزمەتىمىزدى جالعاستىرا المايتىنىمىزدى بىلگەندە، قاتتى جىلادىق. ويتكەنى شەتەلدە قىزمەت ەتۋ ٴبىزدىڭ ارمانىمىز ەدى. ەندى قايتىپ سول قىزمەتىمىزگە ورالمايتىنىمىز وتە وكىنىشتى».
3 الەكسەي بولسا بىلاي دەيدى: «ۇكىمەت ٴبىزدىڭ فيليالدى جاپقىسى كەلەتىنىن بىلەتىنبىز. ٴبىراق بەتەل جابىلىپ، ول جاقتان كەتۋگە تۋرا كەلگەندە، توبەمىزگە جاي تۇسكەندەي بولدى».
4. بۇل ماقالادا قانداي سۇراقتاردى قاراستىرامىز؟
4 قىزمەتى وزگەرگەندەردىڭ قاتارىندا مىڭداعان بەتەلدىكتەر مەن باسقا دا قىزمەتشىلەر بار *. بۇل ادال باۋىرلاستارعا ٴسۇيىپ اتقارعان قىزمەتتەرىن توقتاتۋ قيىن شىعار. ولارعا وزگەرىستەرگە بەيىمدەلۋگە نە كومەكتەسەدى؟ ٴسىز ولاردى قالاي قولداي الاسىز؟ وسى سۇراقتاردىڭ جاۋابى بارىمىزگە ومىردەگى وزگەرىستەرگە بەيىمدەلۋگە كومەكتەسەدى.
وزگەرىستەرگە بەيىمدەلۋگە نە كومەكتەسەدى؟
تولىق ۋاقىتتى قىزمەتشىلەر ٷشىن قىزمەتتەرىن تاستاۋ نە سەبەپتى قيىن؟ (5-ابزاستى قاراڭىز) *
5. قىزمەتىمىز اۋىسقاندا قانداي سەزىمدە بولامىز؟
5 بەتەلدە يا باسقا تولىق ۋاقىتتى قىزمەتتە ٴبىز قاسىمىزدا جۇرگەن ادامدارعا باۋىر باسامىز، ادام تۇگىلى ٴتىپتى جەرگە ۇيرەنىپ قالامىز. سوندىقتان ٴبىر سەبەپتەرمەن قىزمەتىمىزدى اياقتاۋ كەرەك بولسا، كوڭىلىمىزگە مۇڭ ۇيالايدى. باۋىرلاستاردى ساعىنىپ جاتامىز. اسىرەسە قۋعىن-سۇرگىننىڭ كەسىرىنەن كەتكەن بولساق، سوندا قالىپ كەتكەن باۋىرلاستاردى قاتتى ۋايىمدايمىز (مات. 10:23؛ قور. 2-ح. 11:28، 29). ودان كەيىن باسقا قيىندىقتارىمىز باستالادى. ٵر ەلدىڭ سالتى باسقا، يتتەرى قارا قاسقا دەمەكشى، باسقا جەرگە كەتىپ، ول جاقتىڭ مادەنيەتىنە ۇيرەنىسۋ دە وڭاي شارۋا ەمەس. ٴتىپتى ٶز ەلىڭە ورالساڭ دا ساعان «يتتەرى قارا قاسقا» بولىپ كورىنۋى مۇمكىن. روبەرت پەن مەري دجو بىلاي دەيدى: «ٴبىز ٶز مادەنيەتىمىزدى جاتىرقاپ قالعان ەكەنبىز. ٴتىپتى انا تىلىمىزدە قالاي ۋاعىزداۋ كەرەكتىگىن ۇمىتىپ قالىپپىز. ٶز ەلىمىزدە بوتەنسىپ جۇردىك». جاڭا قىزمەتكە تاعايىندالعانداردىڭ كەيبىرى قارجى جاعىنان دا تاپشىلىق كورۋى مۇمكىن. سوندايدا ولار ابدىراپ، تىعىرىققا تىرەلگەندەي كۇي كەشەدى. بۇنداي كەزدە نە كومەكتەسۋ مۇمكىن؟
ەحوباعا جاقىنداپ، وعان سەنىم ارتقانىمىز ماڭىزدى (6، 7-ابزاستى قاراڭىز) *
6. ەحوباعا قالاي جاقىن بولا الامىز؟
6 ەحوباعا جاقىن بولىڭىز (جاق. 4:8). ول ٷشىن نە ىستەۋ كەرەك؟ ەحوبا دۇعالارىمىزدى تىڭدايدى، سوندىقتان وعان سەنىم ارتىڭىز (ٴزاب. 65:2). ٴزابۇر 62:8 دە: «جۇرەك سىرلارىڭدى اقتارىڭدار»،— دەلىنگەن. ەحوبا «ٴبىز سۇراعان نە ويلاعان نارسەلەردىڭ بارىنەن الدەقايدا كوپ نارسە ىستەي الادى» (ەفەس. 3:20). ول قيىندىقتارىمىزدى ويىمىزعا كىرىپ شىقپاعان جولمەن شەشىپ بەرۋى مۇمكىن.
7. ا) ەحوباعا جاقىن بولۋىمىزعا نە كومەكتەسەدى؟ ٵ) ادالدىعىمىزدان تايماي قىزمەت ەتسەك، ەۆرەيلەرگە 6:10—12 تارماقتاردا جازىلعانعا ساي، ونىڭ قانداي ناتيجەسىن كورەمىز؟
7 ەحوباعا جاقىن بولۋ ٷشىن جازبالاردى كۇندەلىكتى وقىڭىز، سوسىن وي جۇگىرتىڭىز. ميسسيونەر بولعان ٴبىر ەر باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «بۇرىنعى قىزمەتىڭدە سەن قاۋىمعا اپتا سايىن دايىندالىپ، اپتا سايىن وتباسىلىق عيباداتتى وتكىزگەن بولارسىڭ. ولاي بولسا، جاڭا قىزمەتىڭدە سول ادەتىڭنەن اينىما». سونداي-اق جاڭا قاۋىمدا بارىنشا قىزمەتكە شىعىپ تۇرىڭىز. بۇرىنعىداي كوپ بەرە الماسا دا، ٴبىراق ادالدىقتارىنان تايمايتىن قىزمەتشىلەرىنىڭ ەڭبەگىن ەحوبا ۇمىتپايدى (ەۆرەيلەرگە 6:10—12 وقىڭىز).
8. جوحاننىڭ 1-حاتى 2:15—17 تارماقتارداعى سوزدەر قاراپايىم ٶمىر كەشۋگە قالاي كومەكتەسەدى؟
8 قاراپايىم ٶمىر كەشىڭىز. شايتاننىڭ دۇنيەسىندەگى ماتەريالدىق نارسەلەر رۋحاني ىستەرىڭىزدى «تۇنشىقتىرىپ» جىبەرمەسىن (مات. 13:22). ٶمىرىڭدى جاقسارت دەپ ٴسىزدى اقشا تابۋعا يتەرمەلەيتىن تانىستاردى، دوستاردى، تۋىستاردى ەش تىڭداماڭىز (جوحاننىڭ 1-حاتى 2:15—17 وقىڭىز). «مۇقتاج كەزىمىزدە» قاجەتتىنىڭ ٴبارىن بەرەمىن دەگەن ەحوبانىڭ ۋادەسىنە سەنىم ارتىڭىز. ول سەنىمىڭىزدى نىعايتىپ، جۇرەگىڭىزدى ورنىقتىرىپ، سىزگە نە كەرەك بولسا، سونى بەرەدى (ەۆر. 4:16؛ 13:5، 6).
9. ناقىل سوزدەر 22:3، 7 گە ساي، نە سەبەپتى قارىزعا كىرمەۋ كەرەك؟ دۇرىس شەشىمگە كەلۋ ٷشىن نە ىستەگەن ٴجون؟
9 قارىزعا كىرمەڭىز (ناقىل سوزدەر 22:3، 7 وقىڭىز). ٴبىر جەردەن ٴبىر جەرگە كوشۋ ٴسىز ويلاعاننان دا قىمباتقا ٴتۇسۋى مۇمكىن. سوندايدا قارىزعا كىرىپ كەتۋ قاۋپى بار. بۇدان قاشۋ ٷشىن قاجەت ەمەس زاتتاردى نەسيەگە يا قارىزعا ساتىپ الماڭىز. اسىرەسە اۋىرىپ جۇرگەن جاقىنىمىزعا قاراپ جۇرسەك، قانشا اقشا قارىزعا الۋ كەرەكتىگىن انىقتاۋ قيىن بولىپ جاتادى. مۇنداي كەزدە ەحوباعا جالبارىنىپ دۇعا ەتىڭىز. ەحوبا دۇعاڭىزعا جاۋاپ بەرىپ، جۇرەگىڭىز بەن ساناڭىزعا تىنىشتىق سيلايدى. سوندا ٴبارىن اقىلعا سالىپ شەشۋ وڭاي بولادى (ٴفىلىپ. 4:6، 7؛ پەت. 1-ح. 5:7).
10. دوستىق نەدەن باستالادى؟
10 جاقسى جاندارعا جاقىن ٴجۇرىڭىز. جاعدايلارىڭىز ۇقساس كەلەتىن جاقىن دوسىڭىزبەن ىشتەگى سەزىمدەرىڭىز بەن باسىڭىزدان ٶتىپ جاتقان قيىندىقتارىڭىز جايلى سويلەسىڭىز. وسىنىڭ ارقاسىندا ٴبىراز جەڭىلدەپ قالاسىز (ۋاع. 4:9، 10). بۇرىن بىرگە قىزمەت ەتكەن دوستارىڭىز ٴسىزدىڭ دوستارىڭىز بولىپ قالا بەرەدى. ٴبىراق جاڭا قىزمەتتە جاڭا دوستار تابۋىڭىز كەرەك. دوس تاپقىڭىز كەلسە، دوس بولا ٴبىلىڭىز. دوستىق نەدەن باستالادى؟ وزگەلەرگە قىزمەتتەگى قىزىقتاردى ايتىپ بەرىڭىز. تىڭداۋشىلار ٴسىزدىڭ ەحوباعا قۋانا قىزمەت ەتىپ جۇرگەنىڭىزدى كورسىن. قاۋىمدا كەيبىرەۋلەر ٴسىزدىڭ نەگە سونشاما تولىق ۋاقىتتى قىزمەتتى سۇيەتىنىڭىزدى تۇسىنبەۋى مۇمكىن. الايدا اراسىندا سول قىزمەت تۋرالى بىلگىسى كەلىپ، سىزبەن جاقىنىراق تانىسقىسى كەلەتىندەر دە تابىلار. ٴبىراق ٶزىڭىز تۋرالى نەمەسە قىزمەتتە جەتكەن جەتىستىكتەرىڭىز جايلى كوپ ايتپاڭىز. ىشىڭىزدەگى جامان سەزىمدەردى دە شىعارماعان ٴجون.
11. نەكەدەگى باقىتتى قالاي ساقتاپ قالا الاسىز؟
11 قىزمەتتەرىڭىزدى توقتاتۋعا جان جارىڭىزدىڭ سىرقاتى سەبەپ بولسا، ونى كىنالاماڭىز. ال جارىڭىزدىڭ ەمەس، وزىڭىزدىڭ دەنساۋلىعىڭىز سەبەپ بولسا، «جارىمنىڭ كوڭىلىن قالدىردىم-اۋ» دەپ ٶزىڭىزدى كىنالى سەزىنبەڭىز. ەكەۋىڭىز «ٴبىرتۇتاس» ەكەندەرىڭىزدى ۇمىتپاڭىز، سىزدەر ەحوبانىڭ الدىندا كەز كەلگەن جاعدايدا ٴبىر-ٴبىرىڭىزدى قامقورلايمىن دەپ ۋادە بەرگەنسىز (مات. 19:5، 6). ال ايەلىڭىز كۇتپەگەن جەردەن جۇكتى بولىپ، قىزمەتتەرىڭىز سول سەبەپتەن ۇزىلگەن بولسا شە؟ بالاڭىزعا ونىڭ كەز كەلگەن تاعايىندالۋدان ماڭىزدى ەكەنىن ايتىپ وتىرىڭىز. سىزدەر ٷشىن ول قۇدايدىڭ بەرگەن سيى ەكەنىن قايتا-قايتا ەسىنە سالىپ وتىرىڭىز (ٴزاب. 127:3—5). سونىمەن قاتار تاماشا قىزمەتتەرىڭىزدە كورگەن-تۇيگەندەرىڭىزدى ايتىپ بەرىڭىز. سوندا بالالارىڭىز سىزدەر سياقتى ەحوباعا تولىق ۋاقىتتى قىزمەت ەتۋگە تالپىناتىن بولادى.
وزگەلەر قالاي كومەكتەسە الادى؟
12. ا) تولىق ۋاقىتتى قىزمەتتە جۇرگەندەردى قالاي نىعايتا الامىز؟ ٵ) ولارعا جاڭا قىزمەتكە سۋداي ٴسىڭىپ كەتۋگە قالاي كومەكتەسە الامىز؟
12 تولىق ۋاقىتتى قىزمەتشىلەرگە قىزمەتتەرىن جالعاستىرا بەرۋگە قاۋىم بولىپ كومەكتەسىپ جاتادى. كەيبىرەۋلەر قولدارىنان كەلگەنشە ٶز كومەگىن ايامايدى. ولار جىگەر بەرەدى، قارجىلاي كومەكتەسەدى، قاجەتىمەن قامدايدى نەمەسە الىس تۇراتىن تۋىستارىنا كۇتىم جاساۋعا كومەكتەسەدى (عال. 6:2). تولىق ۋاقىتتى قىزمەتشىلەر ٴسىزدىڭ قاۋىمىڭىزعا تاعايىندالعان بولسا، بىردەڭە بۇلدىرگەندىكتەن يا قاتەلىك ىستەگەندىكتەن تاعايىنداپ جىبەردى دەپ ويلاماڭىز *. قايتا، ولارعا سۋداي ٴسىڭىپ كەتۋگە كومەكتەسىڭىز. جىلى قارسى الىڭىز، دەنساۋلىقتىڭ كەسىرىنەن كوپ ىستەي الماسا دا، ەڭبەكتەرى ٷشىن ماقتاڭىز. جاقىنىراق تانىسىڭىز. ولاردىڭ رۋحاني كومبەسى باي، سوندىقتان كوپتى كورگەن ولاردان ۇيرەنىڭىز، ايتقاندارىنان سۋسىنداڭىز.
13. قىزمەتتەرى اۋىسقان باۋىرلاستارعا قاي جاعىنان كومەكتەسە الامىز؟
13 قىزمەتتەرى اۋىسىپ، جاڭا قاۋىمعا كەلگەندەرگە ٴبىرىنشى كەزەكتە تۇراتىن ٷي كەرەك، جۇمىس كەرەك، اداسپاي جولدى تاۋىپ بارۋ كەرەك. ودان بولەك ولاردىڭ باسقا دا قاجەتتىلىكتەرى بار. ولارعا سالىق تولەۋگە، ساقتاندىرۋعا، تۇرعىلىقتى مەكەنجاي بويىنشا تىركەلۋگە قاتىستى دا ٴتۇسىندىرىپ بەرۋ كەرەك شىعار. ال ولارعا ەڭ قاجەتتىسى — ايانىشتى كوزبەن قاراعانىمىز ەمەس، تۇسىنۋشىلىك تانىتقانىمىز. بالكىم، ولاردىڭ نەمەسە تۋىستارىنىڭ دەنساۋلىقپەن بايلانىستى قيىندىقتارى بار شىعار. يا بولماسا جاقىنىن جوعالتىپ، قايعىدان قۇسا بولىپ جۇرگەن شىعار *. سونداي-اق ولار سىرتقا بىلدىرمەسە دە، دوستارىن ساعىنىپ، ىشتەي تىنىپ جۇرگەن بولار. وسىنداي سان ٴتۇرلى سەزىمدەردى جەڭۋ ٷشىن ولارعا ٴبىراز ۋاقىت كەرەك.
14. جەرگىلىكتى باۋىرلاستار ٴبىر ايەل باۋىرلاسقا قىزمەتىنە بەيىمدەلۋگە قالاي كومەكتەستى؟
14 ولارمەن قىزمەتكە شىقساڭىز، ٶز ۇلگىڭىزبەن جىگەر بەرسەڭىز، ولارعا بەيىمدەلۋ الدەقايدا وڭاي بولادى. كوپ جىل شەتەلدە قىزمەت ەتكەن ايەل باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «بۇرىن مەن كۇن سايىن كيەلى كىتاپ زەرتتەۋلەرىن جۇرگىزەتىنمىن. ال قازىر جاڭا قىزمەتىمىزدە كيەلى كىتاپتى اشۋدىڭ ٶزى قيىن، بەينەروليك كورسەتۋ دە وڭاي ەمەس. ٴبىراق جەرگىلىكتى باۋىرلاستار مەنى قايتا بارۋلارى مەن زەرتتەۋلەرىنە شاقىراتىن. ولار زەرتتەۋلەردى قورىقپاي وتكىزەتىن. بۇل ماعان قىزمەتىمە دۇرىس كوزقاراس تانىتۋعا كومەكتەستى. جاڭا اۋماقتا ادامدارمەن اڭگىمە باستاۋدى ۇيرەندىم. وسىنىڭ ٴبارى مەنى قايتادان قۋانىشقا كەنەلتتى».
تەك العا!
ٶز اۋماعىڭىزدا قىزمەتىڭىزدى كەڭەيتۋدىڭ جولدارىن ىزدەڭىز (15، 16-ابزاستى قاراڭىز) *
15. جاڭا قىزمەتتە قالاي جەمىستى بولا الاسىز؟
15 ٴسىز جاڭا قىزمەتتە جەمىستى بولا الاسىز. الدىڭعى قىزمەتتى دۇرىس اتقارمادىم نە بۇرىنعىداي قاجەتىم جوق دەپ ويلاماڭىز. ەحوبانىڭ قولداۋ-كومەگىن كورە ٴبىلىڭىز جانە قىزمەتتەن قول ۇزبەڭىز. ٴبىرىنشى عاسىرداعى ادال ماسىحشىلەردىڭ ۇلگىسىنە ەلىكتەڭىز. «جان-جاققا بىتىراپ كەتكەن شاكىرتتەر ەل ارالاپ، قۇداي ٴسوزى جايلى ىزگى حاباردى جاريالاپ ٴجۇردى» (ەل. ٸس. 8:1، 4). قىزمەتتەن قول ۇزبەسەڭىز، مۇنىڭ كەرەمەت جەمىسىن كورەسىز. مىسالى، ٴبىر ەلدەن قۋىلعان ٸزاشارلار كورشىلەس جاتقان ەلگە كوشىپ بارادى. سول ەلدە دە ولار سويلەيتىن تىلدە قاجەتتىلىك ۇلكەن ەدى. بىرنەشە ايدىڭ ىشىندە-اق سول تىلدەگى توپقا كوپ ادام قوسىلادى.
16. جاڭا قىزمەتىڭىزدە قۋانىشتى بولۋعا نە كومەكتەسەدى؟
16 كيەلى كىتاپتا: «ەحوبا سيلايتىن قۋانىش سەندەردى نىعايتادى»،— دەلىنگەن (نەح. 8:10 ٴسىلت.). ٴبىز تاعايىندالعان قىزمەتىمىزدى قاتتى باعالاۋىمىز مۇمكىن. ٴبىراق ٴبىزدىڭ قۋانىشىمىز ەحوبامەن قارىم-قاتىناسىمىزعا بايلانىستى بولۋى ٴتيىس. قۋانىشتى بولعىمىز كەلسە، ەحوباعا ەتەنە جاقىن بولىپ، ونىڭ دانالىعىن، نۇسقاۋلارىن جانە قولداۋىن ىزدەۋىمىز كەرەك. ٴسىز بارىڭىزدى سالىپ ادامدارعا كومەكتەسكەندىكتەن بۇرىنعى قىزمەتىڭىزدى جاقسى كورىپ كەتكەن شىعارسىز. ولاي بولسا، قازىرگى قىزمەتىڭىزدە دە بارىڭىزدى سالىڭىز. سوندا ەحوبا سىزگە وسى قىزمەتىڭىزدى دە جاقسى كورۋگە كومەكتەسەدى (ۋاع. 7:10).
17. قازىرگى قىزمەتىمىزگە قاتىستى نەنى ەستە ۇستاۋىمىز كەرەك؟
17 ٴبىزدىڭ ەحوباعا قىزمەتىمىز ماڭگىلىك، ال تاعايىندالۋىمىز ۋاقىتشا ەكەنىن ەستە ۇستايىق. جاڭا دۇنيەدە بارىمىزدىڭ قىزمەتىمىز وزگەرۋى مۇمكىن. كىرىسپەدە ايتىلعان الەكسەي قىزمەتىنىڭ وزگەرگەنى ونى بولاشاقتاعى وزگەرىستەرگە دايىنداعانىن ايتادى: «ەحوبانىڭ دا، جاڭا دۇنيەنىڭ دە شىنايى ەكەنىن بىلەتىنمىن. ٴبىراق ەندى عانا ەحوباعا جاقىن ەكەنىمدى سەزىپ جاتىرمىن. قازىر جاڭا دۇنيە قول سوزىم جەردە ەكەنىنە نىق سەنەمىن» (ەل. ٸس. 2:25). قانداي قىزمەتتە جۇرسەك تە، ٵرقاشان ەحوباعا جاقىن بولايىق. ول ٴبىزدى ەشقاشان تاستامايدى. ول بىزگە قىزمەتتى قولىمىزدان كەلگەنشە اتقارىپ، قۋانىش تابۋىمىزعا كومەكتەسەدى (يشايا 41:13).
90-ٵن ٴبىر-ٴبىرىمىزدى جىگەرلەندىرەيىك
^ 5-ابزاس تولىق ۋاقىتتى قىزمەتتى اتقارىپ جۇرگەن باۋىرلاستار كەيدە قىزمەتتەرىن توقتاتۋعا ٴماجبۇر بولىپ جاتادى. ال كەيدە جاڭا تاعايىندالۋ الىپ جاتادى. وسى ماقالادا سونداي باۋىرلاستاردىڭ كەزىگەتىن قيىندىقتارى ايتىلادى. ولار جاڭا جاعدايعا بەيىمدەلىپ كەتۋ ٷشىن قالاي جىگەرلەندىرىپ، قالاي قولداۋ كورسەتە الاتىنىمىز دا ٴسوز ەتىلەدى. سونداي-اق ومىردە وزگەرىستەر بولعاندا، كيەلى كىتاپ پرينسيپتەرى بىزگە قالاي كومەكتەسەتىنىن كورەمىز.
^ 4-ابزاس سول سياقتى ەر باۋىرلاستار بەلگىلى ٴبىر جاسقا كەلگەندە، ٶز مىندەتتەرىن جاس باۋىرلاستارعا تاپسىرادى. 2018-جىلى قازان ايىندا «كۇزەت مۇناراسىندا» جارىق كورگەن «جاعدايىڭىز وزگەرسە دە، جانتىنىشتىعىنان ايىرىلماڭىز» دەگەن ماقالانى قاراڭىز.
^ 12-ابزاس ولار قىزمەت ەتكەن قاۋىمنىڭ اقساقالدارى مىنەزدەمە حاتىن مۇمكىندىگىنشە تەز جازىپ جىبەرۋ كەرەك. سوندا ولار جاڭا قاۋىمدا ٵرى قاراي دا ٸزاشار، اقساقال نەمەسە قىزمەت كومەكشىسى بولا الادى.
^ 13-ابزاس «قايعىرعان جۇرەكتىڭ ەمى» اتتى «ويانىڭدار!» (حانزۇشا) جۋرنالىنىڭ 3 .No سانىن قاراڭىز.
^ 57-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: ميسسيونەر ەرلى-زايىپتى شەتەلدەگى قىزمەتتەرىن توقتاتۋعا ٴماجبۇر بولىپ، قاۋىمدارىمەن جىلاپ قوشتاسۋدا.
^ 59-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: ەلدەرىنە قايتىپ كەلگەن سول ەرلى-زايىپتى ەحوباعا قايتا-قايتا دۇعا ەتىپ، قيىندىقتارىمەن كۇرەسۋگە كومەك سۇراۋدا.
^ 61-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: ەحوبانىڭ كومەگىمەن تولىق ۋاقىتتى قىزمەتتى جالعاستىرادى. جاڭا قاۋىمدارىنىڭ اۋماعىنداعى يمميگرانتتارعا بۇرىنعى ميسسيونەرلىك قىزمەتتە ۇيرەنگەن تىلدە ۋاعىزداپ جاتىر.
